Kazimierz Glabisz – w życiu cywilnym działacz sportowy i społeczny, publicysta, a nade wszystko żarliwy patriota – urodził się 10 lutego 1893 r. w Odolanowie koło Ostrowa Wielkopolskiego.
W drodze do Niepodległej
Po egzaminie maturalnym w 1913 r., rozpoczął studia prawnicze w Monachium. Po wybuchu I wojny światowej został w 1915 r. wcielony do armii niemieckiej. Po ukończeniu szkoły artylerii, skierowano go na front wschodni, a następnie na zachodni. Brał m.in. udział w walkach pod Ypres.
Pochodził z rodziny o silnych tradycjach patriotycznych. W okresie nauki w Gimnazjum Męskim w Ostrowie Wielkopolskim działał w niepodległościowym Towarzystwie Tomasza Zana. Jego wielką pasją był również sport. W 1908 r. był współzałożycielem oraz zawodnikiem ostrowskiego Gimnazjalnego Klubu Sportowego Venetia – pierwszego czysto polskiego klubu piłkarskiego w zaborze pruskim oraz członkiem Towarzystwa Sportowego Sokół. Po egzaminie maturalnym w 1913 r., rozpoczął studia prawnicze w Monachium. Po wybuchu I wojny światowej został w 1915 r. wcielony do armii niemieckiej. Po ukończeniu szkoły artylerii, skierowano go na front wschodni, a następnie na zachodni. Brał m.in. udział w walkach pod Ypres. Pod koniec wojny został ranny. Podczas leczenia w Poznaniu nawiązał kontakt z Polską Organizacją Wojskową. Po zakończeniu wojny, walczył przeciwko Niemcom w Powstaniu Wielkopolskim. W 1919 r. mianowany został podporucznikiem. Po zakończeniu powstania, pełnił służbę w Oddziale Operacyjnym Sztabu Dowództwa Głównego Armii Wielkopolskiej. W następnych latach brał udział w walkach decydujących o kształcie II Rzeczpospolitej. W wojnie polsko-bolszewickiej służył w Kwaterze Polowej Naczelnego Wodza i w Adiutanturze Generalnej. Uczestniczył w III powstaniu śląskim w 1921 r. oraz był członkiem Polskiej Komisji Przejęcia Górnego Śląska. W latach 1921-1922 pełnił służbę w Oddziale III Biura Ścisłej Rady Wojennej.
Żołnierz II RP
W 1929 r. po awansie do stopnia podpułkownika, rozpoczął trwającą do wybuchu II wojny światowej służbę w charakterze I oficera do zleceń Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. Tym samym był bliskim współpracownikiem i zaufanym marszałków Józefa Piłsudskiego, a następnie Edwarda Rydza-Śmigłego.
W 1922 r. został awansowany do stopnia kapitana. W 1923 r. ukończył na Uniwersytecie Poznańskim, przerwane podczas wojny, studia prawnicze. Był również absolwentem kursu doszkalającego w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Następnie pełnił służbę jako szef sztabu 14. Dywizji Piechoty w Poznaniu oraz jako dowódca dywizjonu w 14. Pułku Artylerii Polowej Wielkopolskiej w Poznaniu. Kolejno w latach 1925-1927 pełnił służbę jako oficer Oddziału III (Operacyjnego) Biura Ścisłej Rady Wojennej. W kolejnych dwóch latach, między 1927 a 1929 r., był oficerem Referatu „Niemcy” Oddziału II (Wywiadowczego) Sztabu Generalnego WP. W 1929 r. po awansie do stopnia podpułkownika, rozpoczął trwającą do wybuchu II wojny światowej służbę w charakterze I oficera do zleceń Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. Tym samym był bliskim współpracownikiem i zaufanym marszałków Józefa Piłsudskiego, a następnie Edwarda Rydza-Śmigłego.
Działacz sportowy
Płk Glabisz prowadził też aktywną działalność sportową. Uczestniczył w pracach Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego. Działał w polskim ruchu olimpijskim. Podczas Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie w 1928 r. był szefem polskiej reprezentacji lekkoatletycznej. Od 1929 r. aż do zakończenia II wojny światowej w 1945 r. był przewodniczącym Polskiego Komitetu Olimpijskiego. W 1936 r. był szefem olimpijskiej reprezentacji Polski podczas zimowych igrzysk w Garmisch-Partenkirchen oraz, w tym samym roku, letnich igrzysk w Berlinie. Był wielkim miłośnikiem futbolu, tenisa i szachów. Od 1937 r. był prezesem Polskiego Związku Piłki Nożnej. Ponadto był wiceprezesem Polskiego Związku Tenisowego, wiceprezesem klubu sportowego Polonia Warszawa oraz prezesem honorowym Polskiego Związku Szachowego.
Dowódca Grupy „Kielce”
Już 3 września marszałek E. Rydz-Śmigły, celem osłony koncentracji południowego zgrupowania Armii „Prusy”, wydał rozkaz utworzenia Grupy „Kielce”. Jej dowództwo powierzył płk. K. Glabiszowi. Jego zadaniem było zamknięcie wszystkimi możliwymi siłami zebranymi z garnizonów w Kielcach i w Radomiu przejścia szosy Kraków – Radom przez Góry Świętokrzyskie.
W dniu 1 września 1939 r. płk K. Glabisz został przeniesiony do Naczelnego Dowództwa WP na stanowisko oficera do zleceń Naczelnego Wodza. Już 3 września marszałek E. Rydz-Śmigły, celem osłony koncentracji południowego zgrupowania Armii „Prusy”, wydał rozkaz utworzenia Grupy „Kielce”. Jej dowództwo powierzył płk. K. Glabiszowi. Jego zadaniem było zamknięcie wszystkimi możliwymi siłami zebranymi z garnizonów w Kielcach i w Radomiu przejścia szosy Kraków – Radom przez Góry Świętokrzyskie. Linia polskiej obrony znajdowała się na północny-wschód od Kielc, na odcinku od Dąbrowy do Świętej Katarzyny. Trzon Grupy „Kielce” stanowiły: rezerwowy 154. Pułk Piechoty pod dowództwem ppłk. Aleksandra Idzika, formowany na bazie rezerw 4. Pułku Piechoty Legionów w Kielcach, oraz kilka baterii artylerii z 55. Pułku Artylerii Lekkiej, tworzonego na bazie rezerw 2. Pułku Artylerii Lekkiej w Kielcach.
Oddziały te wieczorem 4 września zajęły stanowiska w pierwszej linii polskiej obrony rozciągającej się na odcinku od Dąbrowy przez Wiśniówkę, Mąchocice, Krajno po Świętą Katarzynę. Drugą linię polskiej obrony obsadziły oddziały Podgrupy „Radom” pod dowództwem ppłk. Bronisława Kowalczewskiego. W jej składzie znajdowały się 93. Pułk Piechoty z batalionem nadwyżek z 72. Pułku Piechoty, pułk z Ośrodka Zapasowego 16. Dywizji Piechoty złożony z trzech batalionów nadwyżek z 64., 65. i 66. pułków piechoty oraz bateria armat z 55. Pułku Artylerii Lekkiej, Bateria Artylerii Przeciwlotniczej z Krakowskiej Brygady Kawalerii oraz Batalion Wartowniczy Nr 15 z Radomia. Jednostki te dotarły do Zagnańska nocą z 3 na 4 września i zajęły stanowiska w okolicach miejscowości Chrusty, Lekomin, Barcza i Klonów. Łącznie siły polskie liczyły ok. 7 tys. żołnierzy.
Pod Dąbrową, Kajetanowem, Barczą i Iłżą
Wojska niemieckiej 2. Dywizji Lekkiej, po zajęciu Kielc 5 września, wczesnym popołudniem rozpoczęły atak na polskie pozycje pod Dąbrową. Rozpoczęła się krwawa, trzydniowa bitwa. W jej trakcie Polacy odparli kilka niemieckich ataków. Niemcy drugiego dnia walk zastosowali manewry oskrzydlające z zachodu przez Niewachlów, Tumlin na Kajetanów oraz od wschodu na Masłów, Mąchocice i Barczę. Tym samym 6 września środek ciężkości działań przeniósł się na obszar między Kajetanowem, Barczą i Zagnańskiem.
Wieczorem 6 września płk Glabisz, po odprawie sztabowej w 12. Dywizji Piechoty, otrzymał rozkaz wyjazdu do Warszawy. Jego obowiązki przejął ppłk Kowalczewski. Otrzymał on rozkaz wycofania z rejonu Barczy, Kajetanowa i Zagnańska i kontynuowania obrony w rejonie Łącznej. Ostatnie oddziały zgrupowania opuściły teren walk pod Wiśniówką i Kajetanowem nocą z 7 na 8 września 1939 r. Byli to żołnierze 154 pp pod dowództwem ppłk. Idzika, którzy przegrupowali się do lasu koło Klonowa. Rankiem, 8 września dotarli do Psarów koło Bodzentyna. Grupa „Kielce”, zredukowana wskutek strat do dwóch batalionów, przejęła następnie osłonę odwrotu należącej do armii „Prusy” Grupy Operacyjnej gen. Stanisława Skwarczyńskiego. W dniu 8 września po przeprawie przez Kamienną brała udział w końcowej fazie bitwy pod Iłżą.
W Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie
W 1941 r. przez Bliski Wschód, dotarł do Londynu. Tutaj objął stanowisko szefa Oddziału I Sztabu Naczelnego Wodza. Na przestrzeni kolejnych lat pełnił ważne funkcje w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. W uznaniu zasług poniesionych w czasie II wojny światowej 1 czerwca 1945 r. został awansowany do stopnia generała brygady.
Po stoczonej bitwie iłżeckiej, płk Glabisz ranny, przebijał się z rozbitymi oddziałami polskimi do Warszawy. W 1940 r. przedostał się na Węgry, gdzie uczestniczył w przerzucie polskich żołnierzy, do tworzącej się na Zachodzie polskiej armii. W 1941 r. przez Bliski Wschód, dotarł do Londynu. Tutaj objął stanowisko szefa Oddziału I Sztabu Naczelnego Wodza. Na przestrzeni kolejnych lat pełnił ważne funkcje w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Od 14 czerwca 1942 r. był zastępcą dowódcy stacjonującej w Szkocji 1. Samodzielnej Brygady Strzelców. 20 lutego 1943 r. mianowano go zastępcą dowódcy 1. Dywizji Grenadierów. W listopadzie tego samego roku objął dowództwo 2. Dywizji Grenadierów Pancernych. W końcowej fazie wojny, od 15 lutego 1945 r. dowodził 4. Dywizją Piechoty. Głównodowodzącym tego związku taktycznego pozostawał do 1947 r., czyli momentu jego rozformowania w Wielkiej Brytanii. W uznaniu zasług poniesionych w czasie II wojny światowej 1 czerwca 1945 r. został awansowany do stopnia generała brygady.
Na emigracji w Londynie
Po zakończeniu II wojny światowej, nie powrócił do Polski. Pozostał na emigracji w Londynie. Był aktywnym działaczem polonijnym, społecznym i sportowym. Prężnie działał w polskich organizacjach i stowarzyszeniach wojskowych. Utworzył Radę Wychowania i Sportu. Był twórcą i przewodniczącym emigracyjnego Związku Polskich Klubów Sportowych. Organizował liczne imprezy, mecze, mistrzostwa i zawody dla rozsianych po świecie Polaków. Ważną częścią jego emigracyjnego życia była działalność publicystyczna. Publikował w prasie emigracyjnej. Z jego inicjatywy ukazywały się „Nowiny Sportowe”, jedyny periodyk o tym profilu wydawany na emigracji. Opublikował również swoje wspomnienia z lat gimnazjalnych.
***
Kazimierz Glabisz zmarł w Londynie 26 listopada 1981 r. Urna z jego prochami spoczęła w londyńskim kościele pw. św. Andrzeja Boboli. Dopiero w 2008 r. z inicjatywy władz Odolanowa, jego doczesne szczątki zostały sprowadzone do rodzinnego miasta. Spoczęły w grobowcu, na dziedzińcu kościoła pw. św. Marcina.
Gen. K. Glabisz za swoje czyny i działalność na rzecz Ojczyzny, był wielokrotnie odznaczony, m.in.: Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Komandorskim, Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 i Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości. Był również kawalerem wielu orderów i odznaczeń zagranicznych, w tym francuskiego Krzyża Oficerskiego Legii Honorowej, belgijskiego Krzyża Kawalerskiego Orderu Leopolda, czechosłowackiego Medalu Złotego Orderu Białego Lwa, Krzyża Oficerskiego z Mieczami Orderu Gwiazdy Rumunii oraz odznaczeniami honorowymi Estonii i Łotwy.
Postać gen. K. Glabisza oraz jego żołnierzy upamiętniają inskrypcje na pomnikach im poświęconych w podkieleckim Kajetanowie i Barczy oraz w rodzinnym Odolanowie. Na ostatnim z nich widnieją słowa najlepiej oddające jego osobę oraz poświęcenie i miłość do Polski:
„Żywot cały w kraju i za krajem, w wojnie i pokoju Ojczyźnie poświęcił".