Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Globus z 1928 r. ze zbiorów Biblioteki Narodowej

Bliski Wschód

Z „domu niewoli” do Iranu
Artykuł

Z „domu niewoli” do Iranu

Wokół wyjścia Armii Andersa ze Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich narosło sporo mitów i nieporozumień. Niekiedy nieświadomie powielane są narracje stworzone post factum z nieprzyjaznym wobec Polski zamysłem.

Armia Polska na Bliskim i Środkowym Wschodzie
Artykuł

Armia Polska na Bliskim i Środkowym Wschodzie

Od 1940 r. na terytorium Syrii formowano wielką jednostkę Wojska Polskiego. Wzięła ona później udział w walkach w Afryce. Jednocześnie przebywało tam wielu oficerów, którzy przedostali się na Bliski Wschód po zakończeniu kampanii wrześniowej. Z części z nich sformowano Legię Oficerską, w której podporucznicy i porucznicy służyli w charakterze szeregowców. Reszta pozostawała bez przydziału.

Audio/Video

12 września 1942 r. powołano Armię Polską na Wschodzie, scalając wszystkie polskie jednostki znajdujące się na Bliskim Wschodzie. Struktura tej siły zbrojnej była kompromisem pomiędzy koncepcjami Brytyjczyków a propozycjami polskimi.

Audio/Video

2 Korpus WP pod dowództwem gen. Władysława Andersa, odnalazł pierwszy oddech w Persji pod mandatem brytyjskim. To tutaj dzieci tułacze, które straciły swoich rodziców na Syberii i w innych częściach Związku Sowieckiego znalazły swoją przystań.

Polskie dzieci tułacze
Artykuł

Polskie dzieci tułacze

W związku z pogarszającą się sytuacją bytową Polaków i nieprzychylną postawą władz sowieckich wobec armii gen. Andersa, podjęto decyzję o ewakuacji z terytorium ZSRS. Razem z żołnierzami na Bliski Wschód wyprowadzono tysiące cywilów. Wśród nich były dzieci, w tym wiele sierot. Jedną z nich była Maria Bonikowska.

Szachinszach u Cyrankiewicza
Artykuł

Szachinszach u Cyrankiewicza

13 września 1966 r. rozpoczęła się pierwsza wizyta w Polsce szacha Iranu Mohammada Rezy Pahlawiego i jego małżonki Farah. „Te wizyty były dla mnie dość trudne, gdyż wiało od nich hipokryzją” – wspominała później irańska monarchini swoje kontakty z komunistycznymi reżimami.

Wpadka w Bejrucie. Polska broń dla ASALA
Artykuł

Wpadka w Bejrucie. Polska broń dla ASALA

W latach zimnej wojny broń produkowana w PRL była eksportowana do wielu krajów tzw. Trzeciego Świata. Płaciły one za nią w dewizach, więc sprzedaż była bardziej opłacalna niż kontrakty z państwami RWPG, które realizowane były w rublach transferowych. Wśród najważniejszych państw kupujących polską broń była Libia, Irak, Syria, Indie oraz Organizacja Wyzwolenia Palestyny. Warto zauważyć, że poza Indiami wymienione podmioty zaangażowane były we wspieranie międzynarodowego terroryzmu.

W gościnnym „kraju Ariów”
Artykuł

W gościnnym „kraju Ariów”

Formowanie oddziałów wojskowych z Polaków wywiezionych w głąb Związku Sowieckiego napotkało wiele trudności – zarówno obiektywnych, jak i spowodowanych wrogością komunistycznych władz. Armia szybko stała się nie tylko przedsięwzięciem wojskowym, ale też humanitarnym, czego przejawem była ewakuacja z ZSRS. Jednym z pierwszych przystanków na drodze z „nieludzkiej ziemi” był właśnie „kraj Ariów”.

Audio/Video

Generał Władysław Anders i Armia Polska na Wschodzie, Dowiedz się więcej o dowódcy, który wyprowadził żołnierzy i cywilów z niewoli

Z krzyżem harcerskim na tułaczych szlakach
Artykuł

Z krzyżem harcerskim na tułaczych szlakach

W czasie II wojny światowej poza granicami kraju znalazła się polska młodzież, w tym młodzież harcerska, oraz mnóstwo dzieci, które należało objąć opieką wychowawczą.

Audio/Video

Kim byli? Skąd i dlaczego przybyli na Bliski Wschód? Czy mimo różnic społecznych, religijnych i kulturowych udało im się nawiązać dialog z mieszkańcami? Jakie były ich emocje, uczucia, nastroje? Jaki obraz Orientu wyłania się ze świadectw uchodźców z 1942 r.?

Audio/Video

Jak wyglądał Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych w 1942 r. ze Związku Sowieckiego do Iranu? Na ile opisywany przez nich świat przypominał „baśń z tysiąca i jednej nocy? Jakie były losy poszczególnych grup, które trafiły na Bliski Wschód?

Audio/Video

Jak wyglądał Bliski Wschód oczami Polaków w latach czterdziestych dwudziestego wieku? Jak opisywane są we wspomnieniach Iranki, Syryjki, Egipcjanki czy Libanki?

Generał Józef Zając – dowódca Wojsk Polskich na Środkowym Wschodzie
Biogram / Biografia

Generał Józef Zając – dowódca Wojsk Polskich na Środkowym Wschodzie

Na początku grudnia 1941 r. gen. bryg. Józef Zając dotarł na Środkowy Wschód, by objąć dowództwo nad polskim wojskiem w rejonie świata, gdzie wielu obywateli polskich znalazło się już jesienią 1939 r. Jego zadaniem było zapewnienie im odpowiednich warunków funkcjonowania oraz przygotowanie do działań wojennych.

Audio/Video

Dyskusja na temat przyczyn ewakuacji Armii Polskiej ze Związku Sowieckiego do Iranu w sierpniu 1942 r. i jej reperkusji dla polsko-sowieckich relacji w okresie II wojny światowej.

„Daleka droga do Polski”
Dodatki do prasy

„Daleka droga do Polski”

Ogólnopolski dodatek prasowy IPN do tytułów Polska Press „Daleka droga do Polski”, przygotowany przez Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Łodzi w związku z obchodami 80. rocznicy wyprowadzenia Armii Polskiej pod dowództwem gen. Władysława Andersa z ZSRS do Iranu.

Wojsko Polskie na Środkowym Wschodzie (1941–1942) – zarys działań
Artykuł

Wojsko Polskie na Środkowym Wschodzie (1941–1942) – zarys działań

Po kampanii polskiej 1939 r. wielu obywateli II Rzeczypospolitej znalazło się w różnych częściach Europy oraz świata. Dotarli oni również na Bliski Wschód, który w czasie II wojny światowej przez Brytyjczyków określany był Środkowym Wschodem.

Zaskakująca inicjatywa. O ewakuacji Armii Andersa z Sowietów do Iranu polemicznie
Artykuł

Zaskakująca inicjatywa. O ewakuacji Armii Andersa z Sowietów do Iranu polemicznie

W historiografii polskiej zakorzenił się pogląd, że ewakuacja wojsk polskich z ZSRS do Iranu w sierpniu 1942 r. była wynikiem porozumienia brytyjsko-sowieckiego zawartego ponad głową rządu polskiego. Rzadko kiedy wspomina się o militarnym znaczeniu tej inicjatywy.

Audio/Video

Dlaczego i w jaki sposób polskie dzieci znalazły się podczas wojny w Isfahanie w Iranie? Kto się nimi zajął? Jakie były ich dalsze losy po zakończeniu wojny?

„Tobruckie szczury” w afrykańskim piekle. Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich
Artykuł

„Tobruckie szczury” w afrykańskim piekle. Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich

Niemcy i Włosi w 1941 r. miesiącami usiłowali zdobyć Tobruk. Bronili go wraz z aliantami żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich – pozbawieni wody, prażeni słońcem, kryjący się w płytkich dziurach na linii frontu. Nadludzkim wysiłkiem utrzymali miasto i doczekali brytyjskiej odsieczy.

Audio/Video

Nauka i oświata polska na Bliskim Wschodzie

Audio/Video

Polscy inżynierowie w kraju nad Bosforem

Audio/Video

Bliski Wschód wobec Polaków podczas II wojny: armia Andersa i pamięć o niej

Audio/Video

Polscy badacze Kurdów i Kurdystanu w XIX w.

Audio/Video

Kawałek Polski pod Stambułem. Co pozostało z Adampola?

Audio/Video

Dlaczego armia gen. W. Andersa została ewakuowana do Iranu w 1942 r.?

Uchodźcy polscy ze Związku Sowieckiego 1942–1950
Publikacje

Uchodźcy polscy ze Związku Sowieckiego 1942–1950

Epopeja polskiej ludności cywilnej, która opuściła w dramatycznych okolicznościach Związek Sowiecki wraz z armią gen. Władysława Andersa, jest chyba najbardziej niezwykłym rozdziałem historii polskiej diaspory. Po raz pierwszy w dziejach naszego kraju tak liczna grupa ludności polskiej znalazła się w odległych i egzotycznych regionach świata: na Bliskim i Środkowym Wschodzie, w Indiach, Afryce, Meksyku i Nowej Zelandii.

Z „domu niewoli” do Iranu
Artykuł

Z „domu niewoli” do Iranu

Wokół wyjścia Armii Andersa ze Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich narosło sporo mitów i nieporozumień. Niekiedy nieświadomie powielane są narracje stworzone post factum z nieprzyjaznym wobec Polski zamysłem.

Armia Polska na Bliskim i Środkowym Wschodzie
Artykuł

Armia Polska na Bliskim i Środkowym Wschodzie

Od 1940 r. na terytorium Syrii formowano wielką jednostkę Wojska Polskiego. Wzięła ona później udział w walkach w Afryce. Jednocześnie przebywało tam wielu oficerów, którzy przedostali się na Bliski Wschód po zakończeniu kampanii wrześniowej. Z części z nich sformowano Legię Oficerską, w której podporucznicy i porucznicy służyli w charakterze szeregowców. Reszta pozostawała bez przydziału.

Audio/Video

12 września 1942 r. powołano Armię Polską na Wschodzie, scalając wszystkie polskie jednostki znajdujące się na Bliskim Wschodzie. Struktura tej siły zbrojnej była kompromisem pomiędzy koncepcjami Brytyjczyków a propozycjami polskimi.

Audio/Video

2 Korpus WP pod dowództwem gen. Władysława Andersa, odnalazł pierwszy oddech w Persji pod mandatem brytyjskim. To tutaj dzieci tułacze, które straciły swoich rodziców na Syberii i w innych częściach Związku Sowieckiego znalazły swoją przystań.

Polskie dzieci tułacze
Artykuł

Polskie dzieci tułacze

W związku z pogarszającą się sytuacją bytową Polaków i nieprzychylną postawą władz sowieckich wobec armii gen. Andersa, podjęto decyzję o ewakuacji z terytorium ZSRS. Razem z żołnierzami na Bliski Wschód wyprowadzono tysiące cywilów. Wśród nich były dzieci, w tym wiele sierot. Jedną z nich była Maria Bonikowska.

Szachinszach u Cyrankiewicza
Artykuł

Szachinszach u Cyrankiewicza

13 września 1966 r. rozpoczęła się pierwsza wizyta w Polsce szacha Iranu Mohammada Rezy Pahlawiego i jego małżonki Farah. „Te wizyty były dla mnie dość trudne, gdyż wiało od nich hipokryzją” – wspominała później irańska monarchini swoje kontakty z komunistycznymi reżimami.

Wpadka w Bejrucie. Polska broń dla ASALA
Artykuł

Wpadka w Bejrucie. Polska broń dla ASALA

W latach zimnej wojny broń produkowana w PRL była eksportowana do wielu krajów tzw. Trzeciego Świata. Płaciły one za nią w dewizach, więc sprzedaż była bardziej opłacalna niż kontrakty z państwami RWPG, które realizowane były w rublach transferowych. Wśród najważniejszych państw kupujących polską broń była Libia, Irak, Syria, Indie oraz Organizacja Wyzwolenia Palestyny. Warto zauważyć, że poza Indiami wymienione podmioty zaangażowane były we wspieranie międzynarodowego terroryzmu.

W gościnnym „kraju Ariów”
Artykuł

W gościnnym „kraju Ariów”

Formowanie oddziałów wojskowych z Polaków wywiezionych w głąb Związku Sowieckiego napotkało wiele trudności – zarówno obiektywnych, jak i spowodowanych wrogością komunistycznych władz. Armia szybko stała się nie tylko przedsięwzięciem wojskowym, ale też humanitarnym, czego przejawem była ewakuacja z ZSRS. Jednym z pierwszych przystanków na drodze z „nieludzkiej ziemi” był właśnie „kraj Ariów”.

Audio/Video

Generał Władysław Anders i Armia Polska na Wschodzie, Dowiedz się więcej o dowódcy, który wyprowadził żołnierzy i cywilów z niewoli

Z krzyżem harcerskim na tułaczych szlakach
Artykuł

Z krzyżem harcerskim na tułaczych szlakach

W czasie II wojny światowej poza granicami kraju znalazła się polska młodzież, w tym młodzież harcerska, oraz mnóstwo dzieci, które należało objąć opieką wychowawczą.

Audio/Video

Kim byli? Skąd i dlaczego przybyli na Bliski Wschód? Czy mimo różnic społecznych, religijnych i kulturowych udało im się nawiązać dialog z mieszkańcami? Jakie były ich emocje, uczucia, nastroje? Jaki obraz Orientu wyłania się ze świadectw uchodźców z 1942 r.?

Więcej