Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Kadr z filmu IPN „Niezwyciężeni. Czas próby”

Komunizm

Rok 1949 – pełnia władzy komunistów
Artykuł

Rok 1949 – pełnia władzy komunistów

Od zajęcia polskich Kresów mijało pięć lat, od kapitulacji niemieckiej III Rzeszy – cztery lata, od sfałszowanych wyborów – dwa. Roku 1949 nie uznaje się za przełomowy w dziejach „ludowej” Polski, ale był on czasem wyjątkowym – pierwszym rokiem, w który komuniści wchodzili, mając już w pełni uporządkowaną sferę polityczną.

Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej
Artykuł

Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej

5 lutego 1947 r. zakończył działalność Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, a Bolesław Bierut objął urząd prezydenta RP. Dzień ten można uznać za datę symbolicznie zamykającą okres przejściowy w instalowaniu władz komunistycznych w naszym kraju. Nazajutrz bowiem – 6 lutego – powstał pierwszy rząd w powojennej Polsce powołany przez komunistów z zachowaniem pozorów legalności.

Sowiecka polityka, nasza krew. Bitwa w której mieli zginąć Polacy
Artykuł

Sowiecka polityka, nasza krew. Bitwa w której mieli zginąć Polacy

12–13 października 1943 roku. Lenino. Pół tysiąca zabitych Polaków. Przegrana bitwa. Krwawe wydarzenie bez militarnego uzasadnienia: na tym odcinku frontu wówczas w gruncie rzeczy nic się nie działo. A jednak Stalin był zadowolony: polityczny cel został osiągnięty. Innego przecież nie było.

Audio/Video

Takie książki George'a Orwella jak „Folwark zwierzęcy" czy „1984" i Aldousa Huxleya „Nowy wspaniały świat" były z wypiekami na twarzy i nielegalnie z uwagą czytane „za żelazną kurtyną", jako książki opisujące świat „realnego socjalizmu"

Audio/Video

Książka "Komuniści w Warszawie. Działalność Komitetu Warszawskiego KPRP/KPP (1918-1938)" jest nie tylko studium nt. komunistycznych organizacji warszawskich, ale dotyczy szerszego zjawiska i funkcjonowania tej ludobójczej ideologii

Audio/Video

Jak komuniści mordowali swoich przeciwników? Kiedy zinstytucjonalizowano mechanizm mordowania tych, którzy walczyli o niepodległość czy sprzeciwiali się systemowi komunistycznemu? W jaki sposób próbowano nadać pozory legalności morderstwom politycznym? Kim byli nieznani sprawcy?

Audio/Video

Czy Władysław Bieńkowski jest przykładem modelowego komunisty? Dlaczego ten szczerze zaangażowany działacz polityczny porzucił ten system? Jak kształtowała się jego droga i kariera w czasach, kiedy był urzeczony tym systemem? Co sprawiło, że go odrzucił?

Audio/Video

Skąd wzięło się niezamarzające jezioro na południowym Uralu? Jak system komunistyczny deprawował działania naukowców? Czym był kombinat plutonowy Majak?

Komunizm: system – ludzie – dokumentacja nr 11 (2022)
Publikacje

Komunizm: system – ludzie – dokumentacja nr 11 (2022)

Rocznik naukowy wydawany przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie oraz Towarzystwo Nauki i Kultury „Libra”, poświęcony jest szeroko rozumianym zagadnieniom funkcjonowania partii komunistycznej w Polsce oraz Związku Sowieckim i krajach tzw. bloku wschodniego.

Komuniści a inteligenci
Artykuł

Komuniści a inteligenci

Program Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (od 1925 r. Komunistyczna Partia Polski), był skierowany do robotników. Oni też stanowili centralny element doktryny Karola Marksa i Fryderyka Engelsa, która była podstawą ukształtowania się komunistycznego nurtu politycznego.

Warszawski „event” komunistów świata
Artykuł

Warszawski „event” komunistów świata

„Zimna wojna” i „wyścig zbrojeń” przyniosły ludzkości nowy wymiar wojny. Dzisiaj znamy ją jako „wojnę hybrydową”. Jednym z elementów prowadzenia nowego typu konfliktu była od samego początku wojna informacyjna. Związek Sowiecki doskonale opanował i rozwinął tę metodę rażenia, wykorzystując bezwzględnie każdą okazję, by osłabić przeciwnika.

Audio/Video

Jakie zmiany nastąpiły w doktrynie komunistycznej między tzw. stalinizmem a formułą „poodwilżową”? Jakie było znaczenie spotkania w Szklarskiej Porębie i czym miał być Kominform? Jak Moskwa zarządzała swym „imperium zewnętrznym” po 1953 r.? Jak można opisać model zarządzania „wspólnotą komunistyczną” w latach tzw. stalinizmu?

Program Kominternu i jego przełomowe znaczenie dla ruchu komunistycznego
Artykuł

Program Kominternu i jego przełomowe znaczenie dla ruchu komunistycznego

W historii Kominternu możemy wyróżnić kilka okresów różniących się między sobą nie tylko profilem uprawianej polityki, ale również stosunkiem partii i państwa bolszewików wobec Kominternu i poszczególnych sekcji komunistycznej międzynarodówki.

„Biuletyn IPN” nr 5/2022 – Zbrodnie spod czerwonej gwiazdy
Biuletyn IPN

„Biuletyn IPN” nr 5/2022 – Zbrodnie spod czerwonej gwiazdy

Zbrodnie spod czerwonej gwiazdy – to główny temat majowego numeru „Biuletynu IPN”. Gdy dziś mówi się o mitologii wyzwolenia, o zbrodniach, gwałtach, grabieży czy deportacjach, to wszyscy mamy przed oczami obrazy z telewizyjnych relacji na temat inwazji armii rosyjskiej na Ukrainę.

Audio/Video

Walczył z bolszewikami w 1920 r., doświadczył niemieckiej okupacji, był również świadkiem niemieckich ekshumacji polskich oficerów w Katyniu. Choć budził skrajne emocje, to był najczęściej wydawanym pisarzem w podziemnych wydawnictwach PRL-owskiego „drugiego obiegu”

Spisane czyny. Pamięć o sowieckich zbrodniach
Artykuł

Spisane czyny. Pamięć o sowieckich zbrodniach

Zbrodnia Katyńska, Obława Augustowska, masowe deportacje – lista sowieckich represji na Polakach z lat 1939–1945 jest zatrważająco długa. Zbrodnie sowieckie popełnione na obywatelach państwa polskiego po 17 września 1939 r. stanowią olbrzymi, nie do końca zresztą znany i zbadany, kompleks spraw.

Audio/Video

Czym jest antykomunizm? Jaką rolę odgrywał w polskiej myśli politycznej? Kogo przedwojenni komuniści uznawali za głównego przeciwnika?

„Referendum” 1946 i „wybory” 1947, czyli formalizowanie władzy sowieckiej w Polsce
Artykuł

„Referendum” 1946 i „wybory” 1947, czyli formalizowanie władzy sowieckiej w Polsce

Pojawienie się Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej miało się stać czytelnym sygnałem, tak dla zachodniej opinii publicznej, jak i polskiego społeczeństwa, że sytuacja w Polsce zmierza w kierunku pełnej stabilizacji.

Bohaterowie z przypadku – Gorbaczow i Jaruzelski
Artykuł

Bohaterowie z przypadku – Gorbaczow i Jaruzelski

26 grudnia 1991 roku Rada Najwyższa ZSRS przyjęła w Moskwie deklarację o rozwiązaniu ZSRS. Było to skutkiem utworzenia 8 grudnia tegoż roku Wspólnoty Niepodległych Państw, ale nade wszystko – procesu rozpadu bloku państw socjalistycznych i wybijania się na suwerenność kolejnych republik sowieckich.

Propaganda komunistyczna wobec Rozgłośni Polskiej Radio Wolna Europa
Artykuł

Propaganda komunistyczna wobec Rozgłośni Polskiej Radio Wolna Europa

Dla wielu Polaków żyjących w komunistycznej Polsce, rozgłośnia stała się głównym źródłem niezależnych informacji o Polsce i o świecie. Już od pierwszych tygodni działalności, RWE była obiektem szczególnego zainteresowania ze strony władz komunistycznych. Od samego początku atakowano ją poprzez publikacje prasowe i książkowe.

Donos i podsłuch. Narzędzia działań bezpieki
Artykuł

Donos i podsłuch. Narzędzia działań bezpieki

Agenci, podsłuchy, punkty obserwacyjne – aparat bezpieczeństwa gromadził wiedzę dzięki tzw. osobowym i rzeczowym źródłom informacji. Umiejętne wykorzystanie donosów, raportów z obserwacji i stenogramów podsłuchów pozwalało na krzyżową ich weryfikację oraz na skuteczniejsze działania przeciw środowiskom opozycyjnym.

Polscy komuniści w okupowanym przez Sowietów Białymstoku (1939-1940)
Artykuł

Polscy komuniści w okupowanym przez Sowietów Białymstoku (1939-1940)

W pierwszych dniach II wojny światowej część polskich komunistów podjęła walkę z Niemcami lub zadeklarowała taką wolę. Nieświadomi tajnej części paktu Ribbentrop-Mołotow, czerpiąc wiedzę z przedwojennej propagandy obu krajów uważali oni, że nazizm i komunizm są śmiertelnymi wrogami.

Młodzi komuniści w natarciu. Działalność Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej 1981-1982
Artykuł

Młodzi komuniści w natarciu. Działalność Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej 1981-1982

Powstanie „Solidarności” w 1980 r. doprowadziło do największego kryzysu politycznego w historii PRL. Dekompozycja PZPR odbiła się również na sytuacji w reżimowych organizacjach młodzieżowych, które borykały się z wewnętrznym chaosem i odpływem członków.

Wschód na Zachodzie. Sprawy polskie w optyce komunistów francuskich (1939–2004)
Artykuł

Wschód na Zachodzie. Sprawy polskie w optyce komunistów francuskich (1939–2004)

Ideologia Francuskiej Partii Komunistycznej przez wiele dziesięcioleci była ścisłym odwzorowaniem wytycznych płynących z Moskwy. Po śmierci Stalina partia stała się nawet „bardziej katolicka od papieża”. Nastawienie to przekładało się również na czasem kuriozalny stosunek do problematyki polskiej.

Komuniści warszawscy wobec wojny polsko-bolszewickiej
Artykuł

Komuniści warszawscy wobec wojny polsko-bolszewickiej

Bolszewicy rozpoczynając wojnę z II RP oczekiwali realnego wsparcia od polskich komunistów. Wierzyli, że wraz z wejściem w granice państwa polskiego Rabocze-kriestjanskoj Krasnoj armii polscy robotnicy powstaną przeciwko staremu porządkowi i staną ramię w ramię z bolszewikami.

„Wojna polsko-bolszewicka. Wojna o niepodległość na własnych warunkach”
Artykuł

„Wojna polsko-bolszewicka. Wojna o niepodległość na własnych warunkach”

Odrodzona Rzeczpospolita była skazana na niechybną wojnę o swoje wschodnie granice z Rosją. Jedyną niewiadomą było, z którą Rosją Rzeczpospolita będzie tę wojnę toczyć.

Krótkie rządy komunistów w Białymstoku
Artykuł

Krótkie rządy komunistów w Białymstoku

Na początku sierpnia 1920 r. w Białymstoku powstał Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski współpracujący z bolszewikami. Komuniści zaangażowani w jego działalność w większości ewakuowali się wraz z Sowietami.

O totalitaryzmie i komunistach w PRL
Artykuł

O totalitaryzmie i komunistach w PRL

O naturę sytemu panującego w Polsce w latach 1944–1989 wciąż trwają spory, a konkluzje pozostają niejednoznaczne. Jedno z podstawowych pytań brzmi: czy nad Wisłą zaprowadzono po wojnie system totalitarny, a jeśli tak, to jakie były cezury jego trwania?

Komunistyczna Partia Górnego Śląska. Rewolucjoniści przeciwko narodowym aspiracjom Polaków
Artykuł

Komunistyczna Partia Górnego Śląska. Rewolucjoniści przeciwko narodowym aspiracjom Polaków

Klęska Rosji i państw centralnych w I wojnie światowej oznaczała początek nowej rzeczywistości politycznej w Europie Środkowej i Wschodniej. Społeczny ferment przeradzał się w rewolucje socjalne i powstania narodowe. Upadały reżimy, pojawiały się nowe państwa.

Audio/Video

Jak kształtował się światopogląd Józefa Mackiewicza? Co było głównym tematem jego twórczości literackiej? Dlaczego powieści i publicystyka Mackiewicza budziły tyle kontrowersji?

Komuniści na kolanach. O fałszywej pobożności elit władzy Polski „ludowej”
Artykuł

Komuniści na kolanach. O fałszywej pobożności elit władzy Polski „ludowej”

Obraz najwyższych dygnitarzy komunistycznych klęczących podczas nabożeństw to nie fikcja – takie przypadki miały miejsce jeszcze kilka lat po wojnie, przed podjęciem otwartej akcji antykościelnej.

Audio/Video

Wydawnictwo IPN przedstawia... (24) Mein Kampf Stalina, antykomunizm socjalistów oraz komuniści na Warmii i Mazurach od 1948

Pod „wspólnym” sztandarem, czyli 1 maja u „dąbrowszczaków”
Artykuł

Pod „wspólnym” sztandarem, czyli 1 maja u „dąbrowszczaków”

Uroczyste mowy, garść podziękowań, wręczenie sztandaru i zapowiedź rychłego zwycięstwa – tak w skrócie wyglądać miały obchody robotniczego święta wśród „polskich ochotników” Brygad Międzynarodowych.

Ubek z Ameryki
Artykuł

Ubek z Ameryki

Był jednym z najbardziej bezwzględnych funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Ludzie, których przesłuchiwał zapamiętali go jako brutalnego śledczego, pomimo, że z wykształcenia był prawnikiem, a przed wojną ukończył trzy lata studiów na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

Młodzież nie chce Stalinogrodu
Artykuł

Młodzież nie chce Stalinogrodu

Dzień śmierci Józefa Stalina, 5 marca 1953 r. był początkiem politycznej „odwilży” w Związku Sowieckim. Dotarła ona – choć z opóźnieniem – także do krajów satelickich, jednak w tym czasie w Polsce na żadne zmiany się nie zanosiło. Przeciwnie, totalitarny reżim osiągnął szczyt swej potęgi, co uwidaczniało się zwłaszcza w poziomie jego represyjności.

Audio/Video

Dlaczego wbrew własnym przekonaniom zaplanował odbudowę Starego i Nowego Miasta? O czym miała świadczyć nowa architektura? Jak według miała wyglądać socrealistyczna „Warszawa przyszłości”?

Polscy komuniści: cena zaprzaństwa
Artykuł

Polscy komuniści: cena zaprzaństwa

Przywódca Komunistycznej Partii Polski, Julian Leszczyński-Leński, został aresztowany w Moskwie w czerwcu 1937 r. Oskarżono go o współpracę z polskim wywiadem oraz o udział w organizacji „szpiegowsko-terrorystycznej”.

Ukraiński ruch komunistyczny w II RP
Artykuł

Ukraiński ruch komunistyczny w II RP

Choć zakazane przez władze II Rzeczypospolitej, ukraińskie struktury komunistyczne działały w Polsce w zasadzie od momentu odzyskania przez nią niepodległości.

W oku cyklonu – Polacy w Chinach w trakcie Rewolucji Kulturalnej
Artykuł

W oku cyklonu – Polacy w Chinach w trakcie Rewolucji Kulturalnej

Rewolucja Kulturalna jest jednym z najbardziej dramatycznych wydarzeń w dziejach najnowszych Chin. O ile wiadomo, że rozpoczęła się w lecie 1966 r., o tyle istnieją rozbieżne opinie dotyczące momentu jej zakończenia.

Poetka w łagrach. Beata Obertyńska (1898–1980)
Artykuł

Poetka w łagrach. Beata Obertyńska (1898–1980)

Zaczęła pisać wiersze, gdy Polska powstawała do nowego życia, wyłaniała się z bitew i krwi wielu Polaków poległych podczas I wojny światowej oraz wojny obronnej 1920 r. Szczęśliwe lata spędzone w Niepodległej zostały gwałtownie przerwane przez wybuch II wojny światowej, najazd sowiecki na wschodnie tereny Rzeczypospolitej, aresztowanie we Lwowie i deportację do łagrów Workuty.

O zachodnią granicę  II Rzeczypospolitej. Walki z Niemcami i komunistami w Zagłębiu Dąbrowskim
Artykuł

O zachodnią granicę II Rzeczypospolitej. Walki z Niemcami i komunistami w Zagłębiu Dąbrowskim

Do 1914 r. w Zagłębiu Dąbrowskim zbiegały się granice wszystkich zaborów Polski – obszar ten nazywano Trójkątem Trzech Cesarzy. Po wybuchu I wojny światowej Rosjanie zostali wyparci z Zagłębia, a jego obszar podzielono na strefy okupacyjne: niemiecką i austriacką.

Sowiecki zabór II RP, czyli „wyzwolenie” Białorusinów i Ukraińców
Artykuł

Sowiecki zabór II RP, czyli „wyzwolenie” Białorusinów i Ukraińców

17 września 1939 r. o 1.00 w nocy polski ambasador w Moskwie Wacław Grzybowski przybył do Ludowego Komisariatu Spraw Zagranicznych (KLSZ). Polaka wezwano na pilną rozmowę z Władimirem Potiomkinem, zastępcą szefa KLSZ.

Audio/Video

Historia i totalitaryzmy we współczesnej kinematografii [dyskusja w ramach MFFoTEK]

Najbardziej tajemniczy kraj świata…
Wywiad

Najbardziej tajemniczy kraj świata…

O Julienie Bryanie i jego podróżach do Związku Sowieckiego z Tomaszem Stempowskim, autorem książki „Najbardziej tajemniczy kraj świata”. Związek Sowiecki w fotografiach i tekstach Juliena H. Bryana 1930–1959, rozmawia dr Rafał Leśkiewicz, redaktor naczelny portalu przystanekhistoria.pl.

Audio/Video

Kto chce pamiętać? Kto zrozumieć? - Ryszard Siwiec

Audio/Video

Bitwa Warszawska. Wojna o wolność Europy (debata historyków z cyklu "Drogi do niepodległości")

I Wszechzwiązkowy Zjazd Pisarzy ZSRS
Artykuł

I Wszechzwiązkowy Zjazd Pisarzy ZSRS

17 sierpnia 1934 r. w Domu Związków w Moskwie rozpoczął się I Wszechzwiązkowy Zjazd Pisarzy Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich. W trakcie trwających do 1 września obrad przyjęto statut Związku Pisarzy ZSRS i uznano realizm socjalistyczny za metodę twórczą obowiązującą pisarzy sowieckich.

Audio/Video

Roger Moorhouse: Bitwa Warszawska i eksport rewolucji bolszewickiej na Zachód

Audio/Video

Rozstrzelać Polaków - dokument o ludobójstwie na Polakach w ZSRS w 1937-1938

Ludzie, wojna i matematyka. Sprawa bolszewickich jeńców 1920 r.
Artykuł

Ludzie, wojna i matematyka. Sprawa bolszewickich jeńców 1920 r.

Ministerstwo Kultury Federacji Rosyjskiej w przededniu 77. rocznicy Zbrodni Katyńskiej oraz 7. rocznicy katastrofy samolotu prezydenta Lecha Kaczyńskiego pod Smoleńskiem podjęło prowokacyjną akcję. W katyńskim miejscu pamięci otwarto wystawę poświęconą sowieckim jeńcom w Polsce w latach 1919–1921.

Audio/Video

Roger Moorhouse: Znaczenie Bitwy Warszawskiej 1920 dla losów świata

Czy Piłsudski mógł w 1920 roku powstrzymać bolszewizm?
Artykuł

Czy Piłsudski mógł w 1920 roku powstrzymać bolszewizm?

Spektakularne zwycięstwa nad Armią Czerwoną pod Warszawą i nad Niemnem, osiągnięte dzięki geniuszowi Naczelnego Wodza Wojska Polskiego Józefa Piłsudskiego i męstwu polskich żołnierzy, przesądziły o sukcesie w wojnie z bolszewicką Rosją – pierwszej i jedynej wygranej wojnie Polski od czasów odsieczy wiedeńskiej (1683) i pokoju w Karłowicach (1699).

Audio/Video

Walcząc o Polskę, walczyliśmy o Europę. Walka była zacięta, klęska - bliska. Jednak wygraliśmy!

Audio/Video

Dlaczego Bitwa Warszawska w 1920 r. zdecydowała o losach świata?

Siła bezsilnych. Václav Havel (1936–2011)
Artykuł

Siła bezsilnych. Václav Havel (1936–2011)

Jego zdjęcie z listopada 1989 r., gdy uśmiechnięty przemawia z balkonu wydawnictwa Melantrich do tłumów na pl. św. Wacława, weszło do światowej ikonografii jako jeden z symboli upadku komunizmu w Europie Środkowej.

Wojna polsko-bolszewicka 1920 roku
Artykuł

Wojna polsko-bolszewicka 1920 roku

Główną przyczyną wybuchu wojny polsko-bolszewickiej było zagrożenie dla niepodległości Polski ze strony Rosji bolszewickiej oraz próba wcielenia w życie idei permanentnej rewolucji i eksportu rewolucji komunistycznej na teren całej Europy.

Nie tylko dysydentka
Artykuł

Nie tylko dysydentka

Petruška Šustrová była jedną z wielu kobiet, które w Czechosłowacji występowały w obronie praw obywatelskich i swobód narodowych. Ale była jedną z niewielu, które tę działalność łączyły z wychowywaniem piątki dzieci.

Audio/Video

KOMUNIZM: SYSTEM/LUDZIE/DOKUMENTACJA – dyskusja wokół nr 8 czasopisma

Nieuniknione starcie. Komunizm praktyczny w oczach Stolicy Apostolskiej i Kościoła w Polsce (1945–1989)
Artykuł

Nieuniknione starcie. Komunizm praktyczny w oczach Stolicy Apostolskiej i Kościoła w Polsce (1945–1989)

O nazizmie i bolszewizmie Stolica Apostolska miała zdanie wyrobione co najmniej od czasu, gdy w 1937 r. zdecydowała się na niemal równoległe wydanie dwóch encyklik potępiających pogańskie ideologie i praktyki rządów Rzeszy Niemieckiej i ZSRS. Okoliczności wybuchu wojny potwierdziły tylko tę opinię.

Audio/Video

Kłamstwo katyńskie – do światowej rewolucji. Część 1

Karol Wędziagolski. Świadek dwóch rewolucji
Artykuł

Karol Wędziagolski. Świadek dwóch rewolucji

Karol Wędziagolski, ziemianin z Litwy, jak wielu Polaków w czasach zaborów, wykształcenie zdobył w Rosji. Wziął udział w I wojnie światowej po stronie rosyjskiej i rozpoczął szybką karierę wojskową w armii carskiej.

Audio/Video

Komunistyczna Partia Polski w woj. poznańskim II RP

Łabędzi śpiew polskiego komunizmu
Artykuł

Łabędzi śpiew polskiego komunizmu

W styczniu 1947 r. w Polsce przeprowadzono pierwsze powojenne wybory do Sejmu. Chociaż jednym z jego uczestników był Blok Demokratyczny – składający się m.in. z Polskiej Partii Robotniczej – stanowiły one absolutną antytezę demokracji.

Jak rewolucja pożarła swoje polskie dzieci
Artykuł

Jak rewolucja pożarła swoje polskie dzieci

Wśród bolszewików, którzy jesienią 1917 r. przejęli władzę w Piotrogrodzie, było wielu Polaków. W ZSRS przyjęło się w ogóle o tym nie wspominać. Kiedy mówiono o komisarzach lub szeregowych członkach Piotrogrodzkiego Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego, który kierował przewrotem, padały z zasady nazwiska niepolskie. Rewolucja pochłonęła także swoje polskie dzieci – w czasach Wielkiego Terroru.

Audio/Video

Front Ludowy jako nowa forma działania Kominternu

Audio/Video

Dlaczego Jana Pawła II nazywamy ojcem „Solidarności”?

Audio/Video

Dlaczego pontyfikat Jana Pawła II był ważny dla Polaków?

Audio/Video

Konspiracyjne Wojsko Polskie

Audio/Video

Dlaczego komuniści skazali Witolda Pileckiego na karę śmierci w 1948 r.?

Audio/Video

Jak komuniści wykorzystywali propagandowo zakończenie wojny w 1945 r.?

Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w latach II Rzeczypospolitej
Artykuł

Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w latach II Rzeczypospolitej

Na IV Zjazd Komunistycznej Partii Polski odbywany w roku 1927 przygotowane zostało Sprawozdanie o stanie organizacyjnym partii.

Audio/Video

8 maja 1945 r. - zakończenie II wojny światowej

Sándor Márai (1900-1989) – świadek wieku totalitaryzmów
Artykuł

Sándor Márai (1900-1989) – świadek wieku totalitaryzmów

Skazanie Sándora Máraia przez komunistów na wieloletnią banicję sprawiło, że dopiero stosunkowo niedawno zaistniała możliwość zapoznania szerszego grona czytelników z twórczością pisarską, poetycką i publicystyczną tego wybitnego węgierskiego autora.

Audio/Video

Keston College - pamiętnik Michaela Bourdeaux

Czerwona elita. Komuniści u władzy w Polsce
Artykuł

Czerwona elita. Komuniści u władzy w Polsce

Elitę partyjną z lat 1944–1990 można podzielić na cztery pokolenia. Najstarsze roczniki to fanatyczni komuniści i patrioci Związku Sowieckiego. Dla ich młodszych kolegów ideologia miała mniejsze znaczenie, ustępując urokom korzystania z przywilejów władzy.

Audio/Video

"Ojcu" (film dokumentalny; scenariusz i reżyseria: Liliana Komorowska, Diana Skaya; zdjęcia: Jan Belina Brzozowski; produkcja: QueenArt Films, 2014)

Oficerów …. „żołnierze komuniści winni wymordować przez przejściem na stronę Armii Czerwonej”. Słów kilka o działalności wydziałów wojskowych KPRP (KPP)
Artykuł

Oficerów …. „żołnierze komuniści winni wymordować przez przejściem na stronę Armii Czerwonej”. Słów kilka o działalności wydziałów wojskowych KPRP (KPP)

Zwycięstwo rewolucji w Rosji umocniło dążenia do wywołania rewolucji światowej. Na przeszkodzie realizacji tego programu stanęło powstanie w 1918 r. niepodległej Rzeczypospolitej Polskiej.

Niech żyje Mao i Hodża! Maoizm w PRL
Artykuł

Niech żyje Mao i Hodża! Maoizm w PRL

Oskarżali Gomułkę i Gierka o rewizjonizm i restaurację kapitalizmu, Chruszczowa o zdradę komunizmu, domagali się kolektywizacji rolnictwa, a za wzór do naśladowania wskazywali Albanię i Chiny. Przy pomocy albańskich dyplomatów założyli nielegalną Komunistyczną Partię Polski. Kim byli polscy maoiści?

Sieroty po Kiszczaku
Artykuł

Sieroty po Kiszczaku

W 1990 r. zakończyły prace komisje weryfikujące funkcjonariuszy SB. Pozytywnie ocenieni zostali przyjęci w szeregi UOP oraz Policji.

Antykomunizm socjalistów…
Artykuł

Antykomunizm socjalistów…

W Polsce międzywojennej miał miejsce ważny i nadzwyczaj ostry konflikt pomiędzy środowiskami propaństwowymi a organizacjami komunistycznymi, który rozgrywał się w łonie ówczesnej lewicy.

System więzienno-łagrowy w czasie Wielkiego Terroru
Artykuł

System więzienno-łagrowy w czasie Wielkiego Terroru

W latach trzydziestych XX w. sowiecki reżim komunistyczny rozbudował do monstrualnych rozmiarów system obozów i więzień, planując przeprowadzenie na ogromną skalę akcji terrorystycznej w celu ostatecznego wyeliminowania domniemanych wrogów.

Oni idą przez naszą pamięć
Dodatki do prasy

Oni idą przez naszą pamięć

Katyń – symbol komunistycznego ludobójstwa, dokonanego przed 80 laty na prawie 22 tys. polskich oficerach i więźniach – porusza do dziś. Józef Czapski nazwał go „zbrodnią nad zbrodniami”, a przecież XX w. przyniósł bardziej masowe i okrutne mordy. Jednak Katyń pozostaje wyjątkowy w kilku wymiarach, Jarosław Szarek, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Jak polscy komuniści postrzegali zamach stanu swoich towarzyszy z Czechosłowacji
Artykuł

Jak polscy komuniści postrzegali zamach stanu swoich towarzyszy z Czechosłowacji

W lutym 1948 roku komuniści w Czechosłowacji przeprowadzili zamach stanu, przejmując pełnię władzy. Polscy komuniści bacznie i z nadzieją przyglądali się sukcesom nowego reżimu południowego sąsiada.

Katyń. Dodatek do „Dziennika Polskiego”
Dodatki do prasy

Katyń. Dodatek do „Dziennika Polskiego”

Dodatek historyczny z 5 marca 2020 r. przygotowany przez Oddział IPN w Krakowie dla upamiętnienia 80. rocznicy zbrodni katyńskiej.

Czerwona mapa Warszawy
Artykuł

Czerwona mapa Warszawy

Hekatomba Powstania, zniszczenie blisko 70% zabudowy lewobrzeżnej części stolicy, śmierć podczas wojny kilkuset tysięcy jej mieszkańców sprawiły, iż po 1945 r. warszawiakom trudno było sobie wyobrazić kolejne wielkie nieszczęścia, które mogły ich jeszcze dotknąć. Czas pokazał, że bardzo się mylili.

Aresztowanie płk. Władysława Liniarskiego – przypadek czy udana operacja UB?
Artykuł

Aresztowanie płk. Władysława Liniarskiego – przypadek czy udana operacja UB?

31 lipca 1945 r. Urząd Bezpieczeństwa odniósł znaczący sukces w walce z podziemiem niepodległościowym. Tego dnia w Brwinowie pod Warszawą został aresztowany płk. Władysław Liniarski ps. „Mścisław” – komendant Białostockiego Okręgu AK-AKO.

Geneza Kominternu – czyli w jakim celu powstała światowa centrala ruchu komunistycznego?
Artykuł

Geneza Kominternu – czyli w jakim celu powstała światowa centrala ruchu komunistycznego?

Rozwój technologiczny i wzrost uprzemysłowienia w państwach europejskich w drugiej połowie XIX w. i na początku XX w. spowodował pojawienie się na scenie polityczno-społecznej nowej klasy robotniczej.

„Operacja polska” 1937-1938 na tle mechanizmów Wielkiego Terroru
Wywiad

„Operacja polska” 1937-1938 na tle mechanizmów Wielkiego Terroru

Z wiceprzewodniczącym Rady Centrum Naukowo-Informacyjnego i Edukacyjnego Stowarzyszenia „Memoriał” Nikitą Pietrowem rozmawia Henryk Głębocki

Potworna katastrofa. Rewolucja bolszewicka  i wojna domowa w Rosji
Wywiad

Potworna katastrofa. Rewolucja bolszewicka i wojna domowa w Rosji

Z prof. Jörgiem Baberowskim, znawcą Rosji i Związku Sowieckiego, rozmawia dr Filip Gańczak

Audio/Video

Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, świadek zbrodni katyńskiej, bezkompromisowy antykomunista. Świadek historii. Wybitny pisarz. "Wyklęty" za życia przez dużą część polskiej emigracji na Zachodzie. Czy historia przyznała mu rację?

Antypolityczny antykomunista
Artykuł

Antypolityczny antykomunista

Umieszczenie sylwetki Józefa Mackiewicza wśród polityków powojennej emigracji polskiej mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka oczywiste. W potocznej opinii czytelników – a także w pracach krytyków literackich – Józef Mackiewicz uważany jest bowiem przede wszystkim za pisarza politycznego.

„Olech”: przeciwko sowieckiemu terrorowi
Artykuł

„Olech”: przeciwko sowieckiemu terrorowi

Anatol Radziwonik „Olech” wraz z grupą swoich podkomendnych nie zdecydował się po wojnie ewakuować z zajętej przez ZSRS Nowogródczyzny, licząc na powrót ziem wschodnich do Polski. Pozostałe na wschodzie oddziały polskie stały się samoobroną miejscowej ludności przed terrorem NKWD.

Czym była „Operacja Polska”?
Artykuł

Czym była „Operacja Polska”?

Mordowano ich masowo – najpierw na podstawie list zatwierdzanych w Moskwie, potem brano ofiary jak popadło, byle ich nazwiska brzmiały z polska. Aby zaspokoić oczekiwania moskiewskiej centrali, NKWD wyszukiwał Polaków nawet w książkach telefonicznych.

Od Katowic do Stalinogrodu, czyli zmiana na telefon
Artykuł

Od Katowic do Stalinogrodu, czyli zmiana na telefon

Przemianowanie Katowic na Stalinogród do dziś pozostaje jaskrawym i bezceremonialnym przykładem „gwałtu symbolicznego”. Termin ten, ukuty swego czasu dla określenia relacji między kolonizatorem a kolonizowanym, w nadspodziewanie klarowny sposób opisuje też „drugi chrzest” górnośląskiej metropolii.

Szacunek do przeszłości fundamentem przyszłości. O dekomunizacji przestrzeni publicznej
Artykuł

Szacunek do przeszłości fundamentem przyszłości. O dekomunizacji przestrzeni publicznej

Marszałek Józef Piłsudski powiedział kiedyś, że „kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości, ten nie jest godzien szacunku teraźniejszości ani nie ma prawa do przyszłości”. Zawsze przychodzą mi na myśl te słowa, gdy rozmowa schodzi na problem nazewnictwa ulic, placów i wszelkich obiektów w przestrzeni publicznej. W rok od przyjęcia przez Sejm RP ustawy o zakazie propagowania komunizmu w przestrzeni publicznej coraz rzadziej spotykamy w Polsce szokujące relikty sowieckiego komunizmu.

Mordy założycielskie w PPR
Artykuł

Mordy założycielskie w PPR

Polska Partia Robotnicza została powołana do istnienia przez Sowietów – za pełną wiedzą i przychylnością, a zarazem pod ostateczną kontrolą samego Stalina. Jej przywódców przeszkolono w Kominternie i NKWD, a w końcu grudnia 1941 r, zrzucono na spadochronach pod Warszawą.

Kilka uwag o podporządkowaniu KPRP/KPP Kominternowi i ZSRS
Artykuł

Kilka uwag o podporządkowaniu KPRP/KPP Kominternowi i ZSRS

Komunistyczna Partia Robotnicza Polski (KPRP) / Komunistyczna Partia Polski (KPP) nie były „normalnymi” partiami. Pod wieloma względami stanowiły w polskiej przestrzeni politycznej twory wielce oryginalne. Z czego wynikać miała rzeczona oryginalność?

Grabież w świetle prawa „Warszawski” dekret Bieruta z 1945 r.
Artykuł

Grabież w świetle prawa „Warszawski” dekret Bieruta z 1945 r.

Powojenna socjalistyczna Warszawa miała być miastem zupełnie innym niż to, które w sierpniu 1944 r. tak dzielnie stanęło do walki o wolność. Wymiana stołecznych elit wymagała licznych wywłaszczeń. Z ich skutkami Polska nie uporała się do dziś.

Tęsknota za Polską zwycięską. Relacja ks. Zdzisława Peszkowskiego
Artykuł

Tęsknota za Polską zwycięską. Relacja ks. Zdzisława Peszkowskiego

Atak Związku Sowieckiego z 17 września 1939 roku na broniącą się przed III Rzeszą Polskę zaważył na losach wielu polskich rodzin. Wyraźnie widać to na przykładzie oficerów pojmanych przez Sowietów i osadzonych w obozach jenieckich.

Sceptycyzm „wyzwolicieli”
Artykuł

Sceptycyzm „wyzwolicieli”

Raporty NKWD pokazują, że mimo wysiłków kremlowskiej propagandy wielu „ludzi radzieckich” bez entuzjazmu przyjęło napaść Armii Czerwonej na Polskę we wrześniu 1939 roku. Gdyby Sowiety były krajem demokratycznym, można by pisać o negatywnym stosunku sowieckiej opinii publicznej do inwazji na Polskę.

Rodzina – najwrażliwszy punkt „bandytów”
Artykuł

Rodzina – najwrażliwszy punkt „bandytów”

Walki Ukraińskiej Powstańczej Armii z sowieckimi siłami bezpieczeństwa charakteryzowały się niezwykle dużą brutalnością i bezwzględnością obu stron. W ramach operacji przeciwpartyzanckich przystąpiono do masowej akcji wysiedleńczej, wymierzonej w rodziny członków podziemia.

Od zbrodni do mitologii
Artykuł

Od zbrodni do mitologii

W propagandzie PRL obowiązywała teza, że Sowieci chcieli pomóc Warszawie w dniach powstańczych walk 1944 roku, ale nie zdołali z przyczyn obiektywnych. Szybkie zdobycie Krakowa w styczniu 1945 roku miało zaś być dowodem na sowieckie poświęcenie, podbudowane umiłowaniem naszej kultury i zabytków.

Lista koreańska
Artykuł

Lista koreańska

„W historycznych losach Polski i Korei można dostrzec wiele podobieństw. Oba kraje graniczą z potężnymi i agresywnymi sąsiadami. Zlokalizowane w punktach ścierania się przeciwstawnych ideologii, oba ucierpiały od niechcianego komunizmu”.

Nowohucka soczewka
Artykuł

Nowohucka soczewka

„Trzeba powiedzieć, że zagadnienie budowy Nowej Huty przerastało moje siły i dlatego poszedłem po linii najmniejszego oporu i zacząłem komenderować nie tylko aparatem Komitetu i organizacjami partyjnymi, ale i administracją” – składał samokrytykę jeden z budowniczych socjalistycznego miasta.

Audio/Video

90 sekund historii: 14 stycznia 1925 r. III zjazd Komunistycznej Partii Robotniczej Polski

Audio/Video

90 sekund historii: 1 stycznia - Choinki noworoczne w PRL

Audio/Video

90 sekund historii: 1 stycznia 1944 r. powstała Krajowa Rada Narodowa

Audio/Video

90s. historii: 25 lutego 1956r. Nikita Chruszow wygłosił referet "O kulcie jednostki..."

Audio/Video

90s. historii: 18 marca 1965r. Jacek Kuroń i Karol Modzelewski upowszechnili "List otwart do partii"

Audio/Video

90s. historii: 10 marca 1985 r. zmarł Konstantin Czernienko

Audio/Video

90s. historii: 2 marca 1931 r. urodził się Michaił Gorbaczow

Audio/Video

90 s. historii: 22 kwietnia 1870 r. urodził się Włodzimierz Lenin

Audio/Video

90s historii: 11 kwietnia 1968 r. Marian Spychalski został przewodniczącym Rady Państwa PRL

Audio/Video

90s historii: 16 maja 1983 r rozpoczęto weryfikację kadry naukowej w szkołach wyższych

Audio/Video

90s. historii: 21 czerwca 1949 r. - Proklamowano socrealizm w architekturze

Audio/Video

90s. historii: 20 lipca 1926 r. zmarł Feliks Dzierżyński

Głosowanie w cieniu represji. Trudne referendum 1946 roku
Artykuł

Głosowanie w cieniu represji. Trudne referendum 1946 roku

Pierwsze powojenne głosowanie powszechne, w którym wzięli udział Polacy, nie miało, wbrew ustaleniom tzw. Wielkiej Trójki, nic wspólnego z demokracją, a tym bardziej nie było „wolne i nieskrępowane”. Autentyczne referendum ukazałoby sprzeciw społeczeństwa wobec narzuconej władzy sowieckiej.

Głód w „spichlerzu Europy”. Prawdziwe intencje komunistów wobec Ukrainy
Artykuł

Głód w „spichlerzu Europy”. Prawdziwe intencje komunistów wobec Ukrainy

Po 80 latach od tragedii Wielkiego Głodu w rosyjskich mediach wciąż pojawiają się wątpliwości, czy został on celowo wywołany przez Moskwę. Po co – pyta część publicystów – Stalin miałby zagłodzić mieszkańców republiki cieszącej się sporą autonomią i jednym z najwyższych wskaźników uprzemysłowienia?

Martwa Droga, czyli fascynujące „muzeum” Gułagu
Artykuł

Martwa Droga, czyli fascynujące „muzeum” Gułagu

Warto pamiętać, że chociaż istniejący na terenie ZSRS Gułag składał się z tysięcy obozów, to żaden z nich nie został przekształcony w muzeum – tak jak stało się to z dawnymi nazistowskimi obozami: Auschwitz, Buchenwaldem, czy Theresienstadt.

Katyńska geneza LWP
Artykuł

Katyńska geneza LWP

Nie są to trupy anonimowe. Tu leży armia. Można by zaryzykować określenie kwiat armii, oficerowie bojowi, niektórzy z trzech uprzednio przewalczonych wojen. To jednak, co najbardziej nęka wyobraźnię, to indywidualność morderstwa, zwielokrotniona w tej potwornej masie. Bo to nie jest masowe zagazowanie, ani ścięcie seriami karabinów maszynowych, gdzie w ciągu minuty czy sekund przestają żyć setki. Tu przeciwnie, każdy umierał długie minuty, każdy zastrzelony był indywidualnie, każdy czekał swojej kolejki, każdy wleczony był nad brzeg grobu; tysiąc za tysiącem - Józef Mackiewicz, „Widziałem na własne oczy” (1943)

Towarzysze z betonu. Dogmatyzm w PZPR 1980–1990
Publikacje

Towarzysze z betonu. Dogmatyzm w PZPR 1980–1990

Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Partia komunistyczna w systemie władzy w Polsce 1944–1989”.

Audio/Video

Międzynarodowa konferencja naukowa "Dąbrowszczacy w trzech odsłonach" - sesja I / WOJNA DOMOWA W HISZPANII – ASPEKTY MIĘDZYNARODOWE

Audio/Video

Stefan Kisielewski i jego krytyka komunizmu (wykład Macieja Zakrzewskiego z Oddziału IPN w Krakowie)

Audio/Video

W drodze do władzy - panel 1

Biuletyn IPN nr 10/2017 - Bolszewicki przewrót
Biuletyn IPN

Biuletyn IPN nr 10/2017 - Bolszewicki przewrót

Główny temat numeru to przewrót bolszewicki dokonany w 1917 r. w Rosji, zwany niegdyś Wielką Rewolucją Październikową.

Ofensywa Tet 1968. Studium militarno–polityczne
Publikacje

Ofensywa Tet 1968. Studium militarno–polityczne

Tematem książki są militarno-polityczne aspekty komunistycznej Ofensywy Tet, która miała miejsce w Wietnamie Południowym na początku 1968 r.

Audio/Video

22 lipca (odc. 49)

Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 78 - „Utrwalacze" władzy ludowej

Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 76 - Polskie protesty przeciwko masakrze na Pl. Tiananmen

Komunizm – la belle époque.
Katalogi wystaw

Komunizm – la belle époque.

Lata 70. XX w. w Bułgarii, Czechosłowacji, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Polsce, Rumunii, na Węgrzech to czas triumfu tzw. realnego socjalizmu.

"…a akta zniszczyć"
Katalogi wystaw

"…a akta zniszczyć"

Po zakończeniu II wojny światowej granice państw w Europie uległy zmianie. Bułgaria, Czechosłowacja, Polska, Rumunia, Węgry, a także część Niemiec znalazły się pod polityczną i wojskową dominacją ZSRS. Władze sowieckie wraz z miejscowymi komunistami wprowadzały stopniowo system polityczny oparty na wzorze moskiewskim. Pod całkowitym nadzorem NKWD tworzone były organy bezpieczeństwa oparte na modelu sowieckim. Stanowiły one podstawowe narzędzie władzy sprawowanej przez partie komunistyczne w poszczególnych krajach bloku wschodniego.

Rok 1949 – pełnia władzy komunistów
Artykuł

Rok 1949 – pełnia władzy komunistów

Od zajęcia polskich Kresów mijało pięć lat, od kapitulacji niemieckiej III Rzeszy – cztery lata, od sfałszowanych wyborów – dwa. Roku 1949 nie uznaje się za przełomowy w dziejach „ludowej” Polski, ale był on czasem wyjątkowym – pierwszym rokiem, w który komuniści wchodzili, mając już w pełni uporządkowaną sferę polityczną.

Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej
Artykuł

Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej

5 lutego 1947 r. zakończył działalność Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, a Bolesław Bierut objął urząd prezydenta RP. Dzień ten można uznać za datę symbolicznie zamykającą okres przejściowy w instalowaniu władz komunistycznych w naszym kraju. Nazajutrz bowiem – 6 lutego – powstał pierwszy rząd w powojennej Polsce powołany przez komunistów z zachowaniem pozorów legalności.

Sowiecka polityka, nasza krew. Bitwa w której mieli zginąć Polacy
Artykuł

Sowiecka polityka, nasza krew. Bitwa w której mieli zginąć Polacy

12–13 października 1943 roku. Lenino. Pół tysiąca zabitych Polaków. Przegrana bitwa. Krwawe wydarzenie bez militarnego uzasadnienia: na tym odcinku frontu wówczas w gruncie rzeczy nic się nie działo. A jednak Stalin był zadowolony: polityczny cel został osiągnięty. Innego przecież nie było.

Audio/Video

Takie książki George'a Orwella jak „Folwark zwierzęcy" czy „1984" i Aldousa Huxleya „Nowy wspaniały świat" były z wypiekami na twarzy i nielegalnie z uwagą czytane „za żelazną kurtyną", jako książki opisujące świat „realnego socjalizmu"

Audio/Video

Książka "Komuniści w Warszawie. Działalność Komitetu Warszawskiego KPRP/KPP (1918-1938)" jest nie tylko studium nt. komunistycznych organizacji warszawskich, ale dotyczy szerszego zjawiska i funkcjonowania tej ludobójczej ideologii

Audio/Video

Jak komuniści mordowali swoich przeciwników? Kiedy zinstytucjonalizowano mechanizm mordowania tych, którzy walczyli o niepodległość czy sprzeciwiali się systemowi komunistycznemu? W jaki sposób próbowano nadać pozory legalności morderstwom politycznym? Kim byli nieznani sprawcy?

Audio/Video

Czy Władysław Bieńkowski jest przykładem modelowego komunisty? Dlaczego ten szczerze zaangażowany działacz polityczny porzucił ten system? Jak kształtowała się jego droga i kariera w czasach, kiedy był urzeczony tym systemem? Co sprawiło, że go odrzucił?

Audio/Video

Skąd wzięło się niezamarzające jezioro na południowym Uralu? Jak system komunistyczny deprawował działania naukowców? Czym był kombinat plutonowy Majak?

Komunizm: system – ludzie – dokumentacja nr 11 (2022)
Publikacje

Komunizm: system – ludzie – dokumentacja nr 11 (2022)

Rocznik naukowy wydawany przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie oraz Towarzystwo Nauki i Kultury „Libra”, poświęcony jest szeroko rozumianym zagadnieniom funkcjonowania partii komunistycznej w Polsce oraz Związku Sowieckim i krajach tzw. bloku wschodniego.

Komuniści a inteligenci
Artykuł

Komuniści a inteligenci

Program Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (od 1925 r. Komunistyczna Partia Polski), był skierowany do robotników. Oni też stanowili centralny element doktryny Karola Marksa i Fryderyka Engelsa, która była podstawą ukształtowania się komunistycznego nurtu politycznego.

Warszawski „event” komunistów świata
Artykuł

Warszawski „event” komunistów świata

„Zimna wojna” i „wyścig zbrojeń” przyniosły ludzkości nowy wymiar wojny. Dzisiaj znamy ją jako „wojnę hybrydową”. Jednym z elementów prowadzenia nowego typu konfliktu była od samego początku wojna informacyjna. Związek Sowiecki doskonale opanował i rozwinął tę metodę rażenia, wykorzystując bezwzględnie każdą okazję, by osłabić przeciwnika.

Więcej