Wybory w województwie białostockim w 1989 roku
Podczas wyborów do sejmu i senatu w czerwcu 1989 r. elektorat „Solidarności” w województwie białostockim okazał się bardzo zdyscyplinowany. Zaowocowało to zwycięstwem wyborczym strony opozycyjno-solidarnościowej, a społeczeństwu dało nadzieję na zmianę władzy w Polsce.
Klęska komuny i triumf „Solidarności”
Polacy tłumnie ruszyli do urn wyborczych. Wynik pierwszej tury głosowania z 4 czerwca 1989 r. pokazał, że chcą zmiany ustroju. Strona opozycyjna nie sięgnęła jednak po władzę. Honorowała kontrakt zawarty przy okrągłym stole.
Optymizm zatomizowanych: w jakich nastrojach Polacy przywitali koniec komunizmu?
Wydarzenia roku 1989 w Polsce to opowieść o rodzącej się nadziei. Czasem jej początkiem jest wizyta Jana Pawła II z lata 1987, czasem strajki z 1988 czy telewizyjna debata Miodowicz-Wałęsa z listopada 1988 r., czy wreszcie wybory czerwcowe. Tak przynajmniej głosi dominująca narracja. Czy słusznie?
Wojewódzki Komitet Obywatelski "Solidarność" w Koszalinie w roku 1989
Wybory kontraktowe ’89
Mówiąc o wyborach kontraktowych sprzed trzydziestu lat, zazwyczaj ma się na myśli 4 czerwca 1989 r. Głosowanie to odbyło się jednak w dwóch turach, między którymi rozegrały się wydarzenia bardzo istotne z punktu widzenia dalszego rozwoju sytuacji politycznej.
Nie mordujcie polskich księży, czyli pogrzeby zamordowanych w 1989 r. kapłanów „oczami” SB
20 stycznia 1989 r. w swoim mieszkaniu na plebanii parafii św. Karola Boromeusza w Warszawie został zamordowany ks. Stefan Niedzielak.
Łabędzi śpiew polskiego komunizmu
W styczniu 1947 r. w Polsce przeprowadzono pierwsze powojenne wybory do Sejmu. Chociaż jednym z jego uczestników był Blok Demokratyczny – składający się m.in. z Polskiej Partii Robotniczej – stanowiły one absolutną antytezę demokracji.
Wybory czerwcowe 1989 roku w Łodzi
W trakcie obrad „okrągłego stołu” zapadła przełomowa w dziejach PRL decyzja o przeprowadzeniu wyborów parlamentarnych z udziałem opozycji. W Łodzi, tak jak w całej Polsce, komunistyczne władze poniosły w nich spektakularną klęskę.
Wojewódzki Komitet Obywatelski „Solidarność” w Koszalinie w 1989 roku
Edycja źródłowa, poprzedzona wstępem merytorycznym, poświęcona działalości Wojewódzkiego Komitetu Obywartelskiego „Solidarność” w Koszalinie w kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu w 1989 r.
„Pokojowa przebudowa ustrojowa”? Wybory 4 czerwca 1989 r. na łamach poznańskiej prasy niezależnej
Wydarzenia 1989 r. były przedmiotem licznych artykułów, analiz i komentarzy na łamach prasy wydawanej poza cenzurą. Duże zainteresowanie budziły m.in. rozmowy Okrągłego Stołu, wybory parlamentarne 4 czerwca oraz różne aspekty transformacji ustrojowej.
„Daleko od szosy” – wybory 1989 na polskiej prowincji
Każda rocznica wyborów kontraktowych staje się pretekstem do rozmowy o wydarzeniach rozgrywających się w świetle jupiterów czy w centralnych punktach dużych polskich miast. Tymczasem sukces strony solidarnościowej z czerwca 1989 nie byłby możliwy bez wyborców z terenów słabo zurbanizowanych.
Rozliczenie rządzących. Wybory z 4 czerwca 1989 r. w województwie katowickim
W 1988 r. pogłębiła się zapaść gospodarcza, a Polską wstrząsnęły dwie strajkowe fale zorganizowane pod sztandarem „Solidarności”. Kierownicze gremia rządzącej krajem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej były świadome, że destabilizacja i wybuch buntu społecznego to kwestia najbliższego czasu.
Trudny powrót. O biografii i upamiętnieniu Kazimierza Sabbata, Prezydenta RP na Wychodźstwie
„Uczciwość - pierwszy warunek niepodległości” - Anna Walentynowicz w USA o „Solidarności”, wyborach 1989... (z Archiwum IPN)
Likwidacja Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”
Gigant RSW „Prasa-Książka-Ruch” był dla komunistów skutecznym narzędziem władzy nad Polską. Długotrwała i prowadzona w niezbyt rzetelny sposób likwidacja tego propagandowego molocha miała znaczący wpływ na późniejsze losy słowa drukowanego – już w III RP.
„...zakładano, że [mój rząd] padnie... wobec objawów ogólnego rozkładu społecznego lub społecznego buntu, i że to otworzy drogę rekomunizacji kraju...” - Jan Olszewski
Namiestnicy Kremla na Polskę planują jej przyszłość ustrojową: kierownictwo PZPR o zmianach w konstytucji PRL po Okrągłym Stole
Nielegalna rzeczywistość po Okrągłym Stole: Konstytucja Kwietniowa w 1989 stanowiła jedyny legalny punkt odniesienia dla porządku prawnego w Polsce (podsumowanie konferencji)
...podczas weryfikacji SB zawiesić współpracę z agenturą. Ponowne jej podjęcie przez tych samych funkcjonariuszy po weryfikacji..., czyli w tym, w co zmienimy PRL
Ksiądz Stefan Niedzielak: ostatnia ofiara Katynia?
W piątek 20 stycznia 1989 roku późnym wieczorem ks. Stefan Niedzielak – siedemdziesięcioczteroletni proboszcz na warszawskich Powązkach – został brutalnie zamordowany w swoim mieszkaniu. Nieznani do dzisiaj sprawcy najpierw bestialsko go pobili, a potem dosłownie złamali mu kark.
PZPR "czyta" Okrągły Stół: jak sędziowie PRL niszczyli NZS przed "wyborami czerwcowymi" 1989
Radio Olsztyn a wybory parlamentarne w 1989 roku
Przed wyborami do sejmu kontraktowego w czerwcu 1989 r. ważne dla władzy, jak i opozycji na Warmii i Mazurach, były w kampanii wyborczej bloki wyborcze emitowane w Radiu Olsztyn. Po ośmiu latach nieobecności w eterze pojawili się zwolnieni w stanie wojennym dziennikarze związani z „Solidarnością”.
1989: „pokojowe przekazanie władzy” a polityczny plan utrzymania wpływów PZPR
„Z filmoteki bezpieki" odc. 86 - Wybory czerwcowe
Koniec pewnej epoki. Wybory parlamentarne 1989 roku w województwie szczecińskim w dokumentach
W literaturze historycznej przyjmuje się powszechnie, że punktem zwrotnym w procesie demokratyzacji Polski były wybory do parlamentu, które odbyły się w czerwcu 1989 r. Jednak zanim doszło do tych przełomowych dla systemu politycznego wydarzeń, musiały zajść zmiany w sytuacji politycznej na świecie.
Zmierzch dyktatury. Polska lat 1986–1989 w świetle dokumentów, t. 2 (czerwiec–grudzień 1989)
Wyniki pierwszej tury wyborów parlamentarnych 4 czerwca 1989 r. okazały się zaskoczeniem zarówno dla PZPR, jak i Solidarności. W obozie rządzącym opracowano wiele analiz przyczyn klęski wyborczej (dok. nr 103, 108), ale znacznie istotniejsze były napływające do MSW i KC PZPR informacje świadczące o tym, że proces ewolucyjnej zmiany ustroju, zaplanowany przy okrągłym stole na kilka lat, nabierze tempa (dok. nr 90–94, 96, 98–99). O ile przed wyborami wydawało się, że zarówno stanowisko prezydenta, jak i misja tworzenia nowego rządu będą zarezerwowane dla ludzi z PZPR, o tyle po 4 czerwca nie było to już takie pewne.
Fot. IPN Gdańsk
