Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Fot. NAC

Polskie wigilie

„Zamordowano mu kolegów na terenie kopalni”
Artykuł

„Zamordowano mu kolegów na terenie kopalni”

W Wigilię 1981 r. w godzinach porannych na stacji kolejowej w Sędziszowie (woj. kieleckie) zatrzymany został pracownik Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach. Podróżował pociągiem, aby święta spędzić w rodzinnych stronach.

„Wolna Polska zepchnięta pod ziemię…”
Artykuł

„Wolna Polska zepchnięta pod ziemię…”

W grudniu 1981 roku wydawało się, że kopalnia „Piast” w Bieruniu będzie ostatnią, w której mógłby wybuchnąć strajk. A jednak… Zorganizowany tu spontanicznie pod ziemią protest trwał dwa tygodnie. Był najdłuższym strajkiem przeciwko stanowi wojennemu.

Legionowa Wigilia
Artykuł

Legionowa Wigilia

Przemierzając drogi i bezdroża Pogórza Rożnowskiego, przy odrobinie szczęścia można trafić na drogowskazy z napisem „Łowczówek”. W miejscowości tej, położonej na południe od Tarnowa, I Brygada Legionów Polskich stoczyła swoją pierwszą wielką bitwę. Krwawe walki Wielkiej Wojny toczyły się tam podczas Świąt Bożego Narodzenia, w ostatnich dniach grudnia 1914 roku.

Wigilia ʼ81. Demonstracje w USA przeciwko stanowi wojennemu w Polsce
Artykuł

Wigilia ʼ81. Demonstracje w USA przeciwko stanowi wojennemu w Polsce

Czwartek 23 grudnia 1981 r., międzynarodowe lotnisko w Nowym Jorku. Jutro Wigilia, za chwilę ląduje samolot PLL LOT z Warszawy. To pierwszy samolot z Polski po wprowadzeniu przez reżim komunistyczny stanu wojennego. Oczekujemy w napięciu…

Audio/Video

Autor słów napisanych do tradycyjnej melodii „Lulajże, Jezuniu” pozostaje nieznany, wiadomo tylko, że wersja ta datowana jest na 1942 rok. „Racz spojrzeć, Dziecino, na więzień mury, promyki wolności rzuć nam przez chmury” – śpiewali Polacy w kraju owładniętym wojną

Boże Narodzenie w ośrodku odosobnienia Kielce-Piaski
Artykuł

Boże Narodzenie w ośrodku odosobnienia Kielce-Piaski

„Ksiądz nie mógł nas spowiadać, bo miał tylko godzinę czasu. Olek Kania, który stanął obok mnie, powiedział: Absolucja ogólna proszę księdza. Ksiądz nam jej udzielił – jak żołnierzom na wojnie. Ta Msza miała niezwykłą temperaturę. Ludzie nie widzieli się od 13 grudnia, na znak pokoju wszyscy się ściskali” – wspominał jeden z internowanych na kieleckich Piaskach.

„O, mowu rudzinna, o, bałaku lwoski…”
Artykuł

„O, mowu rudzinna, o, bałaku lwoski…”

„Zaczęło się to pewnego grudniowego wieczora w połowie lat pięćdziesiątych, kilka dni przed Wigilią świąt Bożego Narodzenia”, w euforii, „w radosnym, ale jakby przez łzy uniesieniu” Witold Szolginia napisał pierwszy w życiu wiersz „Wigilia”; z niepojętego dla niego nakazu – w gwarze swego miasta, był bowiem przekonany, że „jedynie tak, «bałakowo», będzie prawdziwie i autentycznie”.

Zsyłka na Syberię
Wspomnienie

Zsyłka na Syberię

Złożyliśmy sobie życzenia, zamiast opłatka mieliśmy po kromce chleba i troszeczkę zupy. Pomodliliśmy się i poszliśmy spać na prycze. Ale spać nie dawały wszy i pluskwy, i płacz. Ludzie płakali i prosili Boga. Dokąd będziemy tak cierpieć? Na drugi dzień, w Boże Narodzenie, trzeba było wstawać i do pracy, do lasu, a tam mróz jeszcze większy.

Audio/Video

Mało znane kolędy, które powstały w miejscach niekojarzących się z radością Świąt Bożego Narodzenia – w bombardowanych miastach czy obozach jenieckich – pokazują hart ducha Polaków, ich przywiązanie do tradycji i nadzieję, która nigdy się nie poddaje

„Arcypolskie święta”
Dodatki do prasy

„Arcypolskie święta”

„Wigilia na Syberii” z 1892 r. to jeden ze szczególnie przejmujących obrazów Jacka Malczewskiego. Pokazuje polskich zesłańców, którym najbardziej rodzinne w naszej tradycji święta przyszło spędzać przy niemal pustym stole – tysiące kilometrów od żon i dzieci. Także w XX w. nie brakowało momentów, kiedy polskim rodzinom trudno było z radością celebrować Boże Narodzenie.

Grudzień 1970
Artykuł

Grudzień 1970

Władze komunistyczne PRL wydawały się w 1970 r. całkowicie nieświadome napiętej sytuacji społecznej. Wprowadzone w okresie przedświątecznym podwyżki cen podstawowych produktów spożywczych spotkały się z żywiołową reakcją robotników. Doprowadziło to do krwawej konfrontacji, która ostatecznie kosztowała Gomułkę stanowisko I sekretarza.

Pogrudniowa kolęda w Trójmieście. Wizyty duszpasterskie 1970/1971
Artykuł

Pogrudniowa kolęda w Trójmieście. Wizyty duszpasterskie 1970/1971

„Kolęda Wybrzeża” stworzona na melodię popularnej kolędy „Hej w dzień narodzenia” to przykład poezji ulicznej, która stała się wyrazem kumulujących się emocji po brutalnym stłumieniu strajków przez władze komunistyczne w Grudniu 1970 r.

Rok więzienia za żłóbek. Historia niezwykłej szopki bożonarodzeniowej w kościele Jezuitów w Kaliszu
Artykuł

Rok więzienia za żłóbek. Historia niezwykłej szopki bożonarodzeniowej w kościele Jezuitów w Kaliszu

Wywrócony żłóbek, obok w zwojach drutu kolczastego figurka Dzieciątka Jezus przepasana czarnym kirem. Z lewej strony przewróconego żłóbka – biała płyta ze śladami gąsienic transportera. Tak w 1981 roku wyglądała szopka bożonarodzeniowa w kościele Jezuitów w Kaliszu.

Tragiczna wigilia
Artykuł

Tragiczna wigilia

Tragiczna w skutkach okazała się wigilia partyzancka, zorganizowana 23 grudnia 1945 r. w Gorzędowie, w której uczestniczyli przedstawiciele komend Konspiracyjnego Wojska Polskiego z powiatów piotrkowskiego i radomszczańskiego.

Audio/Video

Poznaj historię świadków historii o tym jak pamiętają wigilię w okresie stanu wojennego? Jak wyglądały „wigilie” osób internowanych? Jak święta bez swoich bliskich przeżywały rodziny?

Audio/Video

Opowieść o niezłomnej walce i oporze, który doprowadził Polaków do ostatecznego zwycięstwa nad komunizmem. Droga do triumfu nie byłaby możliwa bez wsparcia wolnego świata, którego przedstawicielami byli wówczas Jan Paweł II oraz Prezydent USA, Ronald Reagan

Audio/Video

Wigilie wojenne, dramatyczne. I zawsze troska: by jednak były polskie. Opowiadają...

Świąteczne życzenia od kieleckiego podziemia!
Artykuł

Świąteczne życzenia od kieleckiego podziemia!

Wprowadzony 13 grudnia 1981 r. stan wojenny zmienił życie Polaków. Przywódcy NSZZ „Solidarność” i innych organizacji opozycyjnych zostali internowani.

Na czas wigilijnej refleksji. Drogowskazy pozostawione przez Ofiary tzw. decyzji katyńskiej
Artykuł

Na czas wigilijnej refleksji. Drogowskazy pozostawione przez Ofiary tzw. decyzji katyńskiej

Zmiany na arenie międzynarodowej, które umożliwiły wejście na drogę dociekań prawdy o szeroko rozumianej Zbrodni Katyńskiej, przyniosły szereg opracowań i publikacji: dokumentów wytworzonych przez władze sowieckie, korespondencji, która dotarła z obozów do bliskich ofiar oraz wspomnień niewielu ocalałych osób.

Łowczówek – krwawa Wigilia Pierwszej Brygady
Artykuł

Łowczówek – krwawa Wigilia Pierwszej Brygady

W czasie bitwy pod Łowczówkiem, ostatniej w wielkiej epopei legionowej roku 1914 r., w której Polacy powstrzymali rosyjskie kontruderzenie, doszło według niektórych relacji do dramatycznej sytuacji. W Wigilię, w okopach po drugiej linii frontu usłyszeli tę samą kolędę: „Bóg się rodzi”. Też śpiewaną po polsku, ale przez żołnierzy walczących za cara. Wkrótce musieli wymierzyć w siebie bagnety.

Leopold Okulicki – ofiarą sowieckiego mordu?
Artykuł

Leopold Okulicki – ofiarą sowieckiego mordu?

Generał Leopold Okulicki ostatnie chwile życia spędził prawdopodobnie w moskiewskim więzieniu. Okoliczności jego śmierci są jednak niejasne, a wątpliwości budzi nie tyle jej data – 24 grudnia 1946 roku – co miejsce i sposób, w jaki do niej doszło.

Audio/Video

Reportaż na temat spektaklu „Noc Wigilijna” – wystawionego dla widzów 5 lutego 2015 roku w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” w Warszawie

Audio/Video

Spektakl "Noc Wigilijna" jest swobodną adaptacją sztuki autorstwa Zofii Pociłowskiej, późniejszej absolwentki ASP w Warszawie, artystki rzeźbiarki. Zofia Pociłowska napisała ją w czasie pobytu w obozie koncentracyjnym dla kobiet w Ravensbrück. Uwięzione wystawiły sztukę po kryjomu w wigilijny wieczór 1942 r.

„Zamordowano mu kolegów na terenie kopalni”
Artykuł

„Zamordowano mu kolegów na terenie kopalni”

W Wigilię 1981 r. w godzinach porannych na stacji kolejowej w Sędziszowie (woj. kieleckie) zatrzymany został pracownik Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach. Podróżował pociągiem, aby święta spędzić w rodzinnych stronach.

„Wolna Polska zepchnięta pod ziemię…”
Artykuł

„Wolna Polska zepchnięta pod ziemię…”

W grudniu 1981 roku wydawało się, że kopalnia „Piast” w Bieruniu będzie ostatnią, w której mógłby wybuchnąć strajk. A jednak… Zorganizowany tu spontanicznie pod ziemią protest trwał dwa tygodnie. Był najdłuższym strajkiem przeciwko stanowi wojennemu.

Legionowa Wigilia
Artykuł

Legionowa Wigilia

Przemierzając drogi i bezdroża Pogórza Rożnowskiego, przy odrobinie szczęścia można trafić na drogowskazy z napisem „Łowczówek”. W miejscowości tej, położonej na południe od Tarnowa, I Brygada Legionów Polskich stoczyła swoją pierwszą wielką bitwę. Krwawe walki Wielkiej Wojny toczyły się tam podczas Świąt Bożego Narodzenia, w ostatnich dniach grudnia 1914 roku.

Wigilia ʼ81. Demonstracje w USA przeciwko stanowi wojennemu w Polsce
Artykuł

Wigilia ʼ81. Demonstracje w USA przeciwko stanowi wojennemu w Polsce

Czwartek 23 grudnia 1981 r., międzynarodowe lotnisko w Nowym Jorku. Jutro Wigilia, za chwilę ląduje samolot PLL LOT z Warszawy. To pierwszy samolot z Polski po wprowadzeniu przez reżim komunistyczny stanu wojennego. Oczekujemy w napięciu…

Audio/Video

Autor słów napisanych do tradycyjnej melodii „Lulajże, Jezuniu” pozostaje nieznany, wiadomo tylko, że wersja ta datowana jest na 1942 rok. „Racz spojrzeć, Dziecino, na więzień mury, promyki wolności rzuć nam przez chmury” – śpiewali Polacy w kraju owładniętym wojną

Boże Narodzenie w ośrodku odosobnienia Kielce-Piaski
Artykuł

Boże Narodzenie w ośrodku odosobnienia Kielce-Piaski

„Ksiądz nie mógł nas spowiadać, bo miał tylko godzinę czasu. Olek Kania, który stanął obok mnie, powiedział: Absolucja ogólna proszę księdza. Ksiądz nam jej udzielił – jak żołnierzom na wojnie. Ta Msza miała niezwykłą temperaturę. Ludzie nie widzieli się od 13 grudnia, na znak pokoju wszyscy się ściskali” – wspominał jeden z internowanych na kieleckich Piaskach.

„O, mowu rudzinna, o, bałaku lwoski…”
Artykuł

„O, mowu rudzinna, o, bałaku lwoski…”

„Zaczęło się to pewnego grudniowego wieczora w połowie lat pięćdziesiątych, kilka dni przed Wigilią świąt Bożego Narodzenia”, w euforii, „w radosnym, ale jakby przez łzy uniesieniu” Witold Szolginia napisał pierwszy w życiu wiersz „Wigilia”; z niepojętego dla niego nakazu – w gwarze swego miasta, był bowiem przekonany, że „jedynie tak, «bałakowo», będzie prawdziwie i autentycznie”.

Zsyłka na Syberię
Wspomnienie

Zsyłka na Syberię

Złożyliśmy sobie życzenia, zamiast opłatka mieliśmy po kromce chleba i troszeczkę zupy. Pomodliliśmy się i poszliśmy spać na prycze. Ale spać nie dawały wszy i pluskwy, i płacz. Ludzie płakali i prosili Boga. Dokąd będziemy tak cierpieć? Na drugi dzień, w Boże Narodzenie, trzeba było wstawać i do pracy, do lasu, a tam mróz jeszcze większy.

Audio/Video

Mało znane kolędy, które powstały w miejscach niekojarzących się z radością Świąt Bożego Narodzenia – w bombardowanych miastach czy obozach jenieckich – pokazują hart ducha Polaków, ich przywiązanie do tradycji i nadzieję, która nigdy się nie poddaje

„Arcypolskie święta”
Dodatki do prasy

„Arcypolskie święta”

„Wigilia na Syberii” z 1892 r. to jeden ze szczególnie przejmujących obrazów Jacka Malczewskiego. Pokazuje polskich zesłańców, którym najbardziej rodzinne w naszej tradycji święta przyszło spędzać przy niemal pustym stole – tysiące kilometrów od żon i dzieci. Także w XX w. nie brakowało momentów, kiedy polskim rodzinom trudno było z radością celebrować Boże Narodzenie.

Grudzień 1970
Artykuł

Grudzień 1970

Władze komunistyczne PRL wydawały się w 1970 r. całkowicie nieświadome napiętej sytuacji społecznej. Wprowadzone w okresie przedświątecznym podwyżki cen podstawowych produktów spożywczych spotkały się z żywiołową reakcją robotników. Doprowadziło to do krwawej konfrontacji, która ostatecznie kosztowała Gomułkę stanowisko I sekretarza.

Więcej