Jak kształtowała się historia polskiej społeczności we Francji? Jak przebiegały procesy asymilacji i integracji ludności polskiej z krajem przyjmującym? Z jakimi wyzwaniami mierzyli się Polacy w różnych sferach życia?
Sieć F-2. Polska organizacja wywiadowcza w okupowanej Francji
Na terenie Francji działały dwie tajne polskie organizacje: sieć F-2 (F – skrót od famille) oraz Polska Organizacja Walki o Niepodległość „Monika”.F-2 została utworzona już w 1940 r. przez byłych oficerów Oddziału II Sztabu Głównego WP.
Niemiecki film propagandowy z okresu II wojny światowej
Klęska aliantów w kampanii francuskiej (maj-czerwiec 1940 r.) przyniosła początek okupacji niemieckiej we Francji. Jedną z jednostek rozmieszczonych w okupowanym kraju był Landesschützen-Bataillon 591. Wiele wskazuje na to, że to właśnie w tym batalionie, prawdopodobnie wczesną wiosną 1941 r., powstał film, który trafił do zasobu archiwalnego IPN.
Odbudowa Armii Polskiej u boku sojuszników (1939–1940)
Przegrana wojna obronna 1939 r. nie oznaczała końca państwa polskiego i jego wojska. Dzięki zaciągowi ochotniczemu i mobilizacji Polaków we Francji oraz ewakuacji wojskowych z Węgier i Rumunii – do czerwca 1940 r. sformowano na Zachodzie kilkudziesięciotysięczną armię.
„Pod wyłącznie polskim dowództwem”. Dekret powołujący Polską Armię we Francji
W 1917 r. w rządowych kołach francuskich zaczęła zarysowywać się myśl o powołaniu nad Sekwaną autonomicznych polskich jednostek wojskowych. 4 czerwca 1917 r. podpisano dekret sankcjonujący tworzenie we Francji polskiej armii pod naczelnym dowództwem francuskim. Stanowić miała „autonomiczną armię sojuszniczą (…) walczącą pod wyłącznym polskim dowództwem”.
Śladem Napoleońskich orłów
Już w dwa lata po ostatnim traktacie rozbiorowym biały orzeł szybował śladem napoleońskich orłów. Za sprawą cesarza Francuzów pojawiła się sposobność, by odrodzić polską państwowość.
Państwo sezonowe czy bastion antybolszewizmu? (wizja Polski w wyobraźni politycznej brytyjskich elit rządzących, 1919–1920). Działalność Henri de Montforta na rzecz budowania pozytywnego wizerunku Polski we Francji w latach 1919–1939
Polsko-francuski sojusz wojskowy w latach 1919–1939
Sojusz wojskowy z Paryżem odgrywał strategiczną rolę w polityce zagranicznej II RP. Po I wojnie światowej zwycięska Francja, pogromca dwóch zaborców Polski, znalazła się w gronie najważniejszych architektów Europy. W zarysowującym się nowym układzie politycznym Warszawa liczyła na wspólne interesy z zachodnim sojusznikiem, głównie w kontekście sprawy Niemiec i ich rozbrojenia.
Relacje polsko-francuskie. Sojusze i spory
Polacy w Legii Cudzoziemskiej
W październiku 1969 r. do Ambasady Francuskiej w Warszawie wszedł nieznany mężczyzna, który spotkał się z zastępcą attaché wojskowego. Służba Bezpieczeństwa nie mogła zignorować tego faktu.
Konferencja w Évian w lipcu 1938 r. Próba pomocy uchodźcom żydowskim z Niemiec i Austrii?
Choć problemy uchodźstwa i przymusowych migracji kojarzymy najczęściej ze stanem wojny, międzywojenna Europa doświadczała także i innych źródeł tego kryzysu. Antyżydowska polityka Niemiec epoki Hitlera zmuszała kolejne grupy osób do opuszczania swojego kraju i szukania pomocy poza jego granicami.
Wróg Niemiec, przyjaciel Polaków
Bez przesady można stwierdzić, że Ferdynand Foch odegrał kluczową rolę w zwycięstwie strony alianckiej na froncie zachodnim I wojny światowej.
Nad Sekwaną i w sojuszniczym Londynie
W nocy z 17 na 18 września 1939 r. Prezydent, Rząd RP i Wódz Naczelny przekroczyli granicę polsko-rumuńską. Uczyniono to pod presją sytuacji – Armia Czerwona była już niemal 30 km od Kut, gdzie odbyło się ostatnie posiedzenie gabinetu i skąd Mościcki wydał odezwę do narodu piętnującą sowiecki najazd.
Déat nie chciał umierać za Gdańsk
Na łamach francuskiego dziennika „l’Oeuvre” ukazał się 4 maja 1939 r. artykuł Marcela Déata pod tytułem Mourir pour Dantzig? (Umierać za Gdańsk?). Tekst ten stał się symbolem polityki appeasementu i niechęci części społeczeństwa francuskiego do zaangażowania w kłopotliwy sojusz z Polską.
Wschód na Zachodzie. Sprawy polskie w optyce komunistów francuskich (1939–2004)
Ideologia Francuskiej Partii Komunistycznej przez wiele dziesięcioleci była ścisłym odwzorowaniem wytycznych płynących z Moskwy. Po śmierci Stalina partia stała się nawet „bardziej katolicka od papieża”. Nastawienie to przekładało się również na czasem kuriozalny stosunek do problematyki polskiej.
Deklaracja wersalska z 3 czerwca 1918 roku – zapomniany akt założycielski II RP
W powodzi rocznicowych uroczystości związanych z mijającym stuleciem wydarzeń związanych z odzyskaniem przez Polskę niepodległości zupełnie zagubiło się niestety jedno z najważniejszych.
Operacja „Uran”. Służba Bezpieczeństwa wobec wizyty Charlesa de Gaulle’a w województwie katowickim w 1967 r.
„Niech żyje Zabrze, najbardziej śląskie miasto ze wszystkich śląskich miast, czyli najbardziej polskie miasto ze wszystkich polskich miast!”. To słynne zdanie prezydenta Francji Charlesa de Gaulle’a, wygłoszone w zabrzańskim Domu Muzyki i Tańca zostało skrzętnie wykorzystane przez propagandę PRL.
Dlaczego II Rzeczpospolita dążyła do paktu z Francją? Czy oba państwa tak samo interpretowały zapisy umowy? Jakie były alternatywy dla sojuszu polsko-francuskiego?
Etienne Decaux, czyli Francuz w Krakowie
W 1947 r. stosunki międzynarodowe weszły w fazę zdecydowanego zaostrzenia. Związek Sowiecki i zależne od niego kraje Europy środkowo-wschodniej odrzuciły Plan Marshalla, z inicjatywy Stalina powołany został Kominform, a prezydent USA ogłosił program pomocy krajom walczącym z komunizmem, nazwany doktryną Trumana.
Po zakończeniu I wojny światowej wielu polityków i działaczy społecznych wyrażało nadzieję, że ludzkość nigdy już nie doświadczy tak straszliwego konfliktu. Jak zatem doszło do wybuchu kolejnej wojny światowej, która przyniosła miliony ofiar?
Komitet Transportowy w 1939 roku
W lipcu 1939 r. do Polski dotarł transportowiec „Wilia” z francuskimi czołgami Renault R 35, przeznaczonymi przede wszystkim dla 21. batalionu czołgów lekkich. Był to jeden z wielu planowanych transportów broni i wyposażenia zakupionych we Francji i w Wielkiej Brytanii.
Druga Wielka Wojna generała Hallera
30 sierpnia 1939 r. gen. Haller wraz z żoną Aleksandrą przyjechał z Torunia do Warszawy. Oddał się do dyspozycji Naczelnego Wodza, ale nie otrzymał przydziału wojskowego. Wieczorem 2 września Hallerowie wyjechali pociągiem do Lublina, skąd samochodem dotarli do Lwowa.
Oferta Hitlera
W 1934 roku doszło do podpisania polsko-niemieckiej deklaracji o niestosowaniu przemocy. W książce „Der Feind steht im Osten”, wydanej w Polsce pod tytułem „Wspólny wróg”, niemiecki historyk Rolf-Dieter Müller porównuje konsekwencje tego wydarzenia z późniejszym o pięć lat paktem Ribbentrop–Mołotow.
Konferencja pokojowa w Paryżu
Zawieszenie broni 11 listopada 1918 r. zastało Romana Dmowskiego w Waszyngtonie. W Paryżu zaś, dzięki staraniom Erazma Piltza, który skutecznie podtrzymywał zainteresowanie sprawą polską nad Sekwaną, 13 grudnia 1918 r. Francja de facto uznała KNP za rząd.
Utworzenie Komitetu Narodowego Polskiego
Najważniejsze cele, któreśmy sobie na Zachodzie w swej akcji podczas wojny postawili, zostały urzeczywistnione. (...) Komitet Narodowy miał pod swą władzą armię polską, uznaną za sprzymierzoną i wojującą. Mieliśmy tym samym zapewniony udział w konferencji pokojowej, jako jedno z państw sprzymierzonych - oceniał działalność KNP Roman Dmowski.
Kazimierz Piotr Zaleski - Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu
„Z filmoteki bezpieki" odc. 91 - Wizyta Charlesa de Gaulle’a
