Burzliwe dzieje lokalizacji portu morskiego. Na stulecie portu w Gdyni
Gdy Sejm Ustawodawczy 10 lutego 1920 r. przyjmował ustawę o potrzebie budowy portu morskiego – nim wybór padł na Gdynię, przez kraj przetoczyła się dyskusja na temat najlepszej lokalizacji. Pomysłów było kilka, ale poważnie zajmowano się trzema.
Rozprawa z niemieckimi U-Bootami
W maju 1945 r. zakończyła się bitwa o Atlantyk, jedna z decydujących kampanii II wojny światowej. W tym epickim pojedynku ostatecznie zwyciężyła brytyjska Royal Navy wspierana przez sojusznicze floty, w tym m.in. przez Polską Marynarkę Wojenną. Kilka miesięcy później rozegrał się epilog tych zmagań, który przeszedł do historii jako operacja „Deadlight”.
Poznaj kulisy produkcji fabuły o legendarnym okręcie podwodnym ORP „Orzeł” z czasów II wojny: Ile czasu trwały przygotowania? Jakie były wyzwania i trudności? Ile scen zrealizowano na Bałtyku? W jaki sposób powstawała scenografia? Czy ta historia ma wymiar ponadczasowy?
Polska Marynarka Handlowa na wojennych szlakach (1939-1945)
Na kilka miesięcy przed agresją niemiecką na Polskę w Ministerstwie Spraw Wojskowych i Ministerstwie Przemysłu i Handlu odbyły się narady w sprawie przygotowania Polskiej Marynarki Handlowej na wypadek wojny.
Tragedia załogi polskiego statku „Józef Conrad” w Hajfongu
18 grudnia 1972 r. rozpoczęła się amerykańska operacja wojskowa „Linebacker II”, której głównym celem było zmuszenie Demokratycznej Republiki Wietnamu do wznowienia zerwanych kilka dni wcześniej rozmów pokojowych.
Stefan Półrul – marynarz, który miał nigdy nie wrócić do domu
Szczątki zamordowanego przez komunistów bosmanmata Stefana Półrula zostały odnalezione w czerwcu 2008 r. na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu. 55 lat od swojej śmierci w więzieniu nr 1 we Wrocławiu został pochowany w rodzinnej ziemi.
ORP „Orzeł”
Był 8 kwietnia 1940 roku. Na pokładzie cywilnego frachtowca „Rio de Janeiro” ukryło się 200 żołnierzy z niemieckiej dywizji piechoty oraz 100 osób z Luftwaffe. Oprócz tego statek przewoził konie, amunicję, pojazdy wojskowe oraz działa. Miał zająć port w Bergen, a później dokonać inwazji na Norwegię.
Mariusz Zaruski. Marynarz i taternik z Podola
Wprawdzie to on ułożył tekst ślubowania ratowników tatrzańskich – Przyrzekam pod słowem honoru, że póki zdrów jestem, na każde wezwanie Naczelnika lub jego Zastępcy bez względu na porę roku, dnia i stan pogody stawię się w oznaczonym miejscu i godzinie... – ale jego charakter ukształtowało morze.
Ostatni patrol ORP „Orzeł”
23 maja 1940 r. o godz. 23:00 ze szkockiego portu Rosyth na patrol wypłynął ORP „Orzeł”. Według rozkazu Royal Navy polski okręt podwodny miał się skierować do centralnej części Morza Północnego.
Na straży wschodniej granicy. Flotylla Pińska i monitor rzeczny ORP „Warszawa” w latach 1921-1939
Rozwiązanie pińskiej flotylli rzecznej w wyniku ofensywy bolszewickiej w 1920 roku nie trwało długo. Zwrot w działaniach wojennych w sierpniu 1920 r. i przesunięcie frontu daleko na wschód spowodował ponowną konieczność odbudowy sił rzecznych na Polesiu.
Londyńskie Ministerstwo Przemysłu, Handlu i Żeglugi RP w dokumentach MBP
Po wrześniu 1939 r. ogromną rolę w podtrzymywaniu ciągłości państwowej Polski i organizacji jej wysiłku zbrojnego odegrały konstytucyjne władze RP na wychodźstwie. W latach II wojny światowej liczba pracowników rządu emigracyjnego wzrosła ze 160 pracowników etatowych w 1940 r. do 1052 osób w 1945 r.
Wielki rejs „Daru Pomorza”
Rankiem 3 września 1935 r. na redzie portu w Gdyni pojawił się „Dar Pomorza”, szkolna fregata Państwowej Szkoły Morskiej.
Przez Bałtyk ku wolności
Polska wyszła z II wojny światowej pomniejszona terytorialnie, bez Wilna i Lwowa, do tego całkowicie podporządkowana Związkowi Sowieckiemu, ale zyskała przynajmniej jeden atut – szeroki dostęp do morza. O ile przed 1939 r. długość polskiego wybrzeża wynosiła 140 km, to w 1945 r. aż 581 km.
Polska Marynarka Wojenna podczas II wojny
Strażnicy ,,Morza Pińskiego”
W czasie wojny polsko-bolszewickiej (1919–1920) na poleskich błotach i bezdrożach utworzono Flotyllę Pińską, która na stałe wpisała się w krajobraz Polesia i przez całe dwudziestolecie międzywojenne była symbolem trwania polskiej państwowości.
Gdynia: złapać morski oddech
W szczerym polu, na niezagospodarowanym wybrzeżu w ciągu zaledwie kilkunastu lat powstał największy, najnowocześniejszy port przeładunkowy na Bałtyku.
Komitet Transportowy w 1939 roku
W lipcu 1939 r. do Polski dotarł transportowiec „Wilia” z francuskimi czołgami Renault R 35, przeznaczonymi przede wszystkim dla 21. batalionu czołgów lekkich. Był to jeden z wielu planowanych transportów broni i wyposażenia zakupionych we Francji i w Wielkiej Brytanii.
Flotylla Fotografii
12 spotów informacyjnych o historii Flotylli Pińskiej uwiecznionej na zdjęciach z unikatowego albumu bosmana Jana Kurka. Flotylla stanowiła część Marynarki Wojennej RP i w latach 1919-1939 operowała na rzekach Polesia.
Stocznia Szczecińska. O statkach, strajkach i sporcie
Stocznia Szczecińska przez lata była największym zakładem w regionie. W pamięci mieszkańców miasta zapisała się również jako ważny ośrodek opozycji antykomunistycznej.
Od barki do stoczni Stocznia Marynarki Wojennej
Stocznia Marynarki Wojennej w Gdyni została zbudowana przez Polaków od postaw i ukształtowała kilka pokoleń ludzi związanych z morzem.
Trzy rejsy niszczyciela ORP „Orkan”
W dwudziestoleciu międzywojennym zdecydowano, że okręty pływające pod banderą Polskiej Marynarki Wojennej będą nosiły nazwy gwałtownych zjawisk atmosferycznych.
Proces komandorów. Krwawe lata Marynarki Wojennej
O ile w świadomości społecznej Polaków funkcjonuje już temat represji komunistycznych wymierzonych w podziemie niepodległościowe, o tyle zbrodnie reżimu na żołnierzach „ludowego” Wojska Polskiego wciąż są mało znane.
Powrót Pomorza do Polski – ogromny sukces Niepodległej u progu roku 1920
Dwa niewielkie, niezwykle urocze i z przebogatą historią pomorskie miasta, Puck i Golub (w 1951 roku powiększony o Dobrzyń i znany dziś pod nazwą: Golub-Dobrzyń), pięknie symbolizują wielkie zwycięstwo polityczne odradzającej się Polski.
Marynarze Niepodległej
Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 r. wiąże się nie tylko z czynem legionowym i działaniami Armii Polskiej we Francji, lecz także ze służbą polskich marynarzy
Biuletyn IPN 12/2018 - Rzeczpospolita morska
Grudniowy numer „Biuletynu IPN” zatytułowaliśmy „Rzeczpospolita morska”. Opowiadamy w nim o Gdyni, która stała się oknem na świat międzywojennej Polski.
Torpedowiec ORP „Kujawiak” w doku gdyńskiego portu, 1932 r. Fot. ze zbiorów NAC
