Leksykon bezpieki. Kadra kierownicza aparatu bezpieczeństwa 1944–1956. Tom I
Sfałszowane wybory do Sejmu 19 stycznia 1947 r. w województwie kieleckim
Najważniejsze fałszerstwo dokonane przez komunistów miało miejsce w styczniu 1947 r. Zostało ono przygotowane równie starannie jak referendum. W województwie kieleckim jeszcze przed wyborami zdecydowana większość mieszkańców została pozbawiona możliwości poparcia opozycyjnej partii. Głosowanie było tylko formalnością.
Poetka w łagrach. Beata Obertyńska (1898–1980)
Zaczęła pisać wiersze, gdy Polska powstawała do nowego życia, wyłaniała się z bitew i krwi wielu Polaków poległych podczas I wojny światowej oraz wojny obronnej 1920 r. Szczęśliwe lata spędzone w Niepodległej zostały gwałtownie przerwane przez wybuch II wojny światowej, najazd sowiecki na wschodnie tereny Rzeczypospolitej, aresztowanie we Lwowie i deportację do łagrów Workuty.
Wigilie wojenne, dramatyczne. I zawsze troska: by jednak były polskie. Opowiadają...
Nazbyt kosztowna interwencja
Kolejnym rocznicom wprowadzenia stanu wojennego towarzyszy dyskusja, czy Polsce w latach 1980–1981 groziła interwencja wojskowa Układu Warszawskiego. Związek Sowiecki miał dość sił i środków, aby się na nią zdecydować. Starał się jej jednak uniknąć.
Ksiądz Stanisław Piwowarski
W czasie wojny był wikariuszem w parafii w Kobielach Wielkich k. Radomska i kapelanem I batalionu 27. pułku piechoty AK dowodzonego przez Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”. Po wojnie – spowiednikiem żołnierzy antykomunistycznego, założonego przez „Warszyca”, Konspiracyjnego Wojska Polskiego.
Zrobiono z nich czerwonoarmistów. Losy wileńskich i nowogródzkich żołnierzy AK
Latem 1944 r. około sześciu tysięcy żołnierzy Armii Krajowej okręgów wileńskiego i nowogródzkiego zostało rozbrojonych, wywiezionych do Kaługi w ZSRS i wcielonych siłą do 361. zapasowego pułku piechoty Armii Czerwonej.
Sanitariuszka AK z książęcego rodu
Lidia Lwow-Eberle urodziła się 14 listopada 1920 r. w miasteczku Plos nad Wołgą, ok. 350 km na północny-wschód od Moskwy. Pochodziła z inteligenckiej, arystokratycznej rodziny.
Obozy NKWD w Polsce, polscy lotnicy... (odc. 21)
Partyzantka antysowiecka na ziemi łomżyńskiej (1939-1941) – wybrane aspekty
Początki partyzantki na ziemiach polskich – zarówno antysowieckiej, jak i antyniemieckiej – wiązać należy z pozostałościami rozbitych jednostek Wojska Polskiego, które nie złożyły broni.
Konspiracyjne Wojsko Polskie
Konspiracyjne Wojsko Polskie było największą organizacją antykomunistycznego podziemia w centralnej Polsce. Twórcą i komendantem KWP był kpt. Stanisław Sojczyński „Warszyc” – u schyłku wojny dowódca batalionu w 27. pp.
Kolaboracja z sowietami na terenie województwa lubelskiego we wrześniu i październiku 1939 r.
Sowiecka „bratnia pomoc” w walce z Żołnierzami Wyklętymi
Koniec II wojny światowej nie przyniósł Polakom upragnionej wolności. Niemieckiego okupanta zastąpił sowiecki a na bagnetach Armii Czerwonej przyniesione zostały nowe, komunistyczne władze, które tylko z nazwy można uznawać za polskie.
Ostatni niezłomni Rzeszowszczyzny. Rozpracowanie i likwidacja oddziału NZW Adama Kusza „Garbatego”
Na początku 1950 roku oddziały podziemia prawie nie istniały. Amnestia z lutego 1947 doprowadziła do ujawnienia się większości żołnierzy. Pozostały tylko niewielkie grupy tych, co nie uwierzyli w „dobrodziejstwa” komunistów lub byli do walki zmuszeni wskutek prześladowań po skorzystaniu z amnestii.
Stronnictwa ludowe między niepodległością a kapitulacją
Na licencji Moskwy. Wokół Gomułki, Bermana i innych (1943–1970)
Stefan Michnik - nieuchwytny zbrodniarz w sędziowskiej todze
U schyłku II wojny światowej, podczas konferencji w Jałcie w lutym 1945 r. na skutek decyzji podjętych przez państwa alianckie, Polska znalazła się w sowieckiej strefie wpływów.
Wolni w zniewolonym kraju
Komuniści, fałszując referendum w 1946 r., a pół roku później wybory do Sejmu Ustawodawczego, pokazali, że w walce o władzę nie liczą się z nikim i niczym.
„Leśniak”
Rudolf Majewski „Leśniak” to jeden z wielu byłych żołnierzy AK, którzy nie zaznali spokoju w powojennej rzeczywistości. W czasie wojny był dowódcą największego ugrupowania partyzanckiego po lewej stronie Wisły; po wejściu Sowietów – „zaplutym karłem reakcji”, a później ofiarą komunistycznej zbrodni.
Masakra w Miechowicach – rekonstrukcja zbrodni
Masakra, jakiej 25-28 stycznia 1945 r. dopuścili się w Miechowicach żołnierze Armii Czerwonej, to jeden z tragiczniejszych epizodów towarzyszących zajęciu górnośląskiego okręgu przemysłowego przez wojska sowieckie.
„Marat” z patrolu „Wani”
Archiwum IPN przechowuje niezwykle interesujące materiały dotyczące żołnierzy Polski Podziemnej aresztowanych w latach 1944–1945 i wywiezionych do Związku Sowieckiego. Wśród nich możemy odnaleźć kilka dokumentów na temat Edwarda Majcherczyka (1918–2006).
17 września 1939: napaść Rosji stalinowskiej na Polskę (z sowieckiej propagandy)
Wirtualny spacer po Strzeleckiej 8 (Warszawa) – miejscu kaźni dokonywanych przez sowietów i ich kolaborantów na Polakach
Wyzwolenie czy zniewolenie?
Kto chce pamiętać? Kto zrozumieć? - Ryszard Siwiec
WiN: czy konspiracja cywilna miała szansę powodzenia?
Strzelecka 8: jedna z sowieckich katowni na mapie „wyzwolonej” Warszawy
Z Archiwum IPN: Tadeusz Starzyński - policjant II RP, cichociemny, oficer AK, więzień PRL
Jak doszło do „amnestii” dla obywateli polskich z sierpnia 1941 r.?
30 lipca 1941 r. w Londynie podpisany został polsko-sowiecki układ sojuszniczy skierowany przeciwko Niemcom (od nazwisk jego sygnatariuszy nazywany potocznie układem Sikorski-Majski).
„TU rodziła się »Solidarność«” – zaproszenie na wystawę plenerową IPN
Światło na stepie
Sowieci, po napaści na Polskę we wrześniu 1939 r., w latach 1940–1941 czterokrotnie deportowali tysiące Polaków z okupowanych ziem II RP na północ europejskiej części Rosji, na Syberię i do Kazachstanu.
Obława Lipcowa
We wrześniu i październiku 1944 r. nasiliły się obławy i akcje pacyfikacyjne skierowane przeciwko Armii Krajowej i Narodowym Siłom Zbrojnym oraz wszystkim, którzy przeciwstawiali się polityce Józefa Stalina. Wraz z upływem czasu obejmowały kolejne grupy społeczeństwa.
Bitwa o Anglię i polscy piloci RAF
10 lipca 1940 roku, rozpoczęła się pierwsza faza Bitwy o Anglię, nazywana również fazą wstępną.
Relacje polsko-żydowskie w XX w. Badania - kontrowersje - perspektywy
Wielka improwizacja? Szczecin 1945
Kto sfałszował referendum ludowe w czerwcu 1946 r.?
„Cud lubelski” – lipiec 1949 r.
Było to pierwsze tak ogromnej skali wydarzenie społeczno-religijne w opanowanej przez Sowietów Polsce: w ciągu kilkunastu dni wzięło nim udział kilkadziesiąt tysięcy osób. Poprzedziły je podjęte przez komunistów w pierwszej połowie 1949 r. antykościelne działania i akcje propagandowe.
Kresy Wschodnie 1940–1941. Branka do Armii Czerwonej
Sowieckie represje wobec obywateli polskich w latach 1939-1941 kojarzą się przede wszystkim ze Zbrodnią Katyńską, terrorem NKWD i masowymi deportacjami na Wschód. Przymusowe wcielenie blisko 100 tysięcy mężczyzn do Armii Czerwonej pozostaje w cieniu powyższych dramatów.
„Kto ma czyste sumienie nie idzie za parawan!”. Referendum 30 czerwca 1946 r.
W połowie 1946 r. komuniści sfałszowali wyniki głosowania ludowego, które pokazywały niechęć społeczeństwa do ich metod rządzenia krajem. Działacze PSL zebrali dowody dokonanego oszustwa, ale ich protesty nie przyniosły żadnych rezultatów.
Nieznane instrukcje, wytyczne, okólniki Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego dotyczące ruchu ludowego i niezależnych działaczy ludowych w latach 1945–1954
"Chleba i wolności". Poznański Czerwiec 1956
Kłamstwo katyńskie – mit założycielski PRL. Część 2
Zbrodnie sowieckie i niemieckie na Kresach wschodnich II RP latem 1941 r. po ataku Niemiec na ZSRS
Pamięć opozycji – opozycja w pamięci
Jednym z istotnych zadań IPN jest przypominanie o kolejnych rocznicach społecznych buntów w okresie PRL.
Czerwone mury krwawego Mokotowa
W więzieniu mokotowskim w okresie terroru stalinowskiego zamordowano na podstawie orzeczeń sądów wojskowych ok. 350–400 osób. Szacuje się, że blisko tysiąc innych zamęczono w trakcie śledztwa.
Obowiązek wobec Polski
Wśród osób, o których pamięć miała zgodnie z wolą komunistów zniknąć, znalazł się Edmund Bukowski. Niezmiernie aktywny i oddany sprawie niepodległości Polski żołnierz.
Zasady w czasach pogwałcenia zasad. Radziwiłłowie w XX wieku
Ród Radziwiłłów herbu Trąby wywodzi się z Wielkiego Księstwa Litewskiego, gdzie od XV w. piastował wysokie urzędy. Jego przedstawiciele już od XVI stulecia kształcili się na europejskich uniwersytetach, regularnie podróżowali za granicę. Nie brakuje w tej rodzinie osób wielce zasłużonych dla Polski.
Wywiad "Warszyca" w Głównym Zarządzie Informacji komunistycznej armii: mord komunistów na Barbarze Niemczuk i Kazimierze Mielczarek
W Jałcie przegraliśmy II wojnę światową
Czy alianci nas zdradzili? O co walczył Stalin? Czy można było zatrzymać bieg zdarzeń? Jak podsłuchy w pałacach Jałty i hollywoodzkie filmy sprzyjały Stalinowi? Czy III wojna światowa była realna? Jak długo trwała Jałta? – Z dr. hab. Henrykiem Głębockim, historykiem z Uniwersytetu Jagiellońskiego i pracownikiem Instytutu Pamięci Narodowej rozmawia Maciej Kwaśniewski.
Mjr Adam Trybus „Gaj” (1909-1982)
Juliusz Makarewicz w sowieckim Lwowie
Był twórcą Kodeksu karnego z 1932 r. (obowiązującego do 1969 r.), rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, senatorem RP. W 1945 r. został aresztowany i zesłany do obozu pracy w Krasnodonie. Zwolniony po kilku miesiącach, pozostał w sowietyzowanym Lwowie.
Czy komunistyczne władze obawiały się Jana Pawła II?
Tragiczne losy kpr. Jana Staszczaka, żołnierza AK z Rzeszowszczyzny
Dlaczego Jana Pawła II nazywamy ojcem "Solidarności"?
„Proces siedemnastu” w Radomsku
Konspiracyjne Wojsko Polskie
Przywrócić pamięć. Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku...
Niepodległościowa konspiracja młodzieżowa na ziemiach polskich w latach 1944/1945–1956
Dlaczego pontyfikat Jana Pawła II był ważny dla Polaków?
Dlaczego komuniści skazali Witolda Pileckiego na karę śmierci w 1948 r.?
Jakie znaczenie dla polskiej emigracji politycznej miał gen. W. Anders?
Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych Ukraińskiej SRS Iwan Sierow i jego antypolska działalność w okresie 2 IX 1939- 25 II 1941 r.
Karierę Iwana Sierowa, jednego z najbardziej znanych funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa ZSRS trudno uznać za typową. Z wykształcenia był wojskowym – w styczniu 1939 r., mając 34 lata, ukończył Akademię Wojskową im. Frunzego w Moskwie i awansował na stopień majora. Był oficerem artylerii.
Tatuś, a nie ojciec – wspomnienie o gen. Władysławie Andersie
50. rocznica śmierci generała Władysława Andersa – wiernego rycerza Rzeczpospolitej Polskiej
Pięćdziesiąt lat temu 12 maja 1970 r., w 26. rocznicę rozpoczęcia bitwy o Monte Cassino, zmarł w Londynie gen. Władysław Anders. Zgodnie ze swoją wolą spoczął wśród żołnierzy 2. Korpusu na montecassińskiej nekropolii żegnany przez najbliższą rodzinę i wiernych Mu żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych.
Jak komuniści wykorzystywali propagandowo zakończenie wojny w 1945 r.?
Jaki był stosunek PPP do faktu zakończenia II wojny światowej?
Poznański Czerwiec 1956 w dokumentach CIA
Spektakularny społeczny protest, który 28 czerwca 1956 r. wybuchł w Poznaniu nie miał precedensu w powojennych dziejach Polski. Na jego wyjątkowy obraz składały się: skala, oddolny charakter, antysystemowa wymowa oraz jednoznaczna reakcja komunistycznych władz pociągająca za sobą liczne ofiary.
Wybrane obozy i więzienia sowieckie na ziemiach polskich w latach 1944-1945
"Luźne kartki". Nowe źródła do dziejów Poznańskiego Czerwca 1956
8 maja 1945 r. - zakończenie II wojny światowej
Wyzwalanie w sowieckim stylu. Armia Czerwona wobec radomskich prawników
Ucieczka… z lotniska do więzienia
Święta Wielkanocne mieli spędzić już w wolnym kraju, w Szwecji. W Wielką Środę, 5 kwietnia 1950 r., na płycie lotniska w Gdańsku grupa pasażerów z biletami PLL LOT oczekiwała na samolot relacji Gdańsk–Łódź–Katowice. W kilka godzin później wszyscy trafili do Łodzi transportem więziennym.
Kiedy Józef Cyrankiewicz odrąbywał ręce poznaniakom
Keston College - pamiętnik Michaela Bourdeaux
Naukowiec w służbie konspiracji
Mimo podpisania 8 maja 1945 r. europejskich porozumień kończących II wojnę światową, w Polsce kontynuowana była walka o kształt polityczny kraju. Prowadzący ją żołnierze byli często tymi samymi ludźmi, którzy walczyli z okupantami w szeregach Polskiego Państwa Podziemnego.
Bracia Taraszkiewiczowie. Część II: Edward Taraszkiewicz ps. "Żelazny"
Bracia Taraszkiewiczowie. Część I: Leon Taraszkiewicz ps. "Jastrząb"
Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej
Czerwona elita. Komuniści u władzy w Polsce
Elitę partyjną z lat 1944–1990 można podzielić na cztery pokolenia. Najstarsze roczniki to fanatyczni komuniści i patrioci Związku Sowieckiego. Dla ich młodszych kolegów ideologia miała mniejsze znaczenie, ustępując urokom korzystania z przywilejów władzy.
Polska Golgota - piosenki Andrzeja Kołakowskiego w niezwykłym, domowym wykonaniu Autora
Kazali się szybko pakować. Wojenne losy Bogumiła Hałacińskiego
Pytany o dzieciństwo, zawsze wspominał bułkę. Gdy wchodzili z matką do kamienicy przy ul. Gołuchowskiego w Stanisławowie, gdzie wówczas mieszkali, już w sieni poczuł zapach świeżego pieczywa, masła i szynki. Pod ich drzwiami leżała bułka owinięta w pergamin.
Jak komuniści chcieli przejąć klasztor bernardynów w Radecznicy
Trudny powrót. O biografii i upamiętnieniu Kazimierza Sabbata, Prezydenta RP na Wychodźstwie
Przesiedleni znad Sanu – zamordowani nad Horyniem. Losy Polaków deportowanych przez Sowietów z obwodu drohobyckiego w ramach „oczyszczania” pasa przygranicznego (1940–1944)
Stanisław Swianiewicz: narodziny kłamstwa katyńskiego
W białym piekle. Deportacje Polaków w 1940 roku
Przełom lat 1939/1940. Państwo polskie wymazane z mapy przez dwie będące w zmowie potęgi. Zrujnowane miasta i miasteczka, spalone wsie, dziesiątki tysięcy zabitych, rannych. Ludzie bez dachu nad głową, bez źródeł utrzymania. Osierocone rodziny – setki tysięcy mężczyzn poległo lub poszło do niewoli.
Stanisław Swianiewicz: rozładowywanie obozu i cudowne ocalenie
Stanisław Swianiewicz: prolog – przygotowania do zbrodni
Stanisław Swianiewicz: pierwsze ślady zbrodni
Od „buntu niewolników” po „przystanek Niepodległość”. Janusz Kurtyka (1960–2010)
Dzieło ludzi wybitnych trwa dłużej niż ich życie. Janusz Kurtyka był człowiekiem wybitnym. Rozumiał ducha Instytutu Pamięci Narodowej i wiedział, jak wykorzystać jego potencjał. Przede wszystkim jednak miał precyzyjną wizję tego, jak po półwieczu totalitaryzmów odbudować polską tożsamość.
Starszy posterunkowy Mieczysław Janicki - ofiara zbrodni katyńskiej
Kiedy tylko w roku 1918 na nowo powstała do życia niepodległa Polska, bez zwłoki zaczęto tworzyć instytucje i organizacje mające za zadanie utrzymywanie porządku publicznego oraz zapewnienie bezpieczeństwa ludności zamieszkującej ziemie odradzającego się Państwa.
Katyń 1940. Świadkowie i świadectwa
W sprawie zbrodni katyńskiej kraje zainteresowane (m.in. Niemcy, ZSRS, Polska i USA) zdołały przesłuchać od kilkunastu do kilkudziesięciu świadków. Były wśród nich osoby wiarygodne i konfabulujące, świadectwa te mają więc różną rangę: często są kapitalnie ważne, niekiedy zaś – wręcz bezwartościowe.
Niepodległościowa konspiracja młodzieżowa 1944/45-1956
Relacje polsko-sowieckie podczas II wojny światowej
Rozbicie grupy Adama Kusza ps. "Garbaty"
Adam Stanisław Kuchciewicz ps."Wiktor". Jak odnaleziono jego szczątki?
Sieroty po Kiszczaku
W 1990 r. zakończyły prace komisje weryfikujące funkcjonariuszy SB. Pozytywnie ocenieni zostali przyjęci w szeregi UOP oraz Policji.
Żołnierze Niezłomni - Stanisław Sojczyński „Warszyc”
Mord na więźniach – mniej znana strona Zbrodni Katyńskiej
5 marca 1940 r. szef NKWD ZSRS, Ławrentij Beria, skierował do Józefa Stalina słynną już dziś, liczącą trzy i pół strony notatkę, której treść po prostu poraża i nie poddaje się łatwemu komentarzowi.
Przeciwko dwóm wrogom. Bolesław Sawicz-Korsak (1923–2016)
Podporucznik Bolesław Sawicz-Korsak „Biały Bolek”, „Mściwość”, „Przybuś”, „Roman” walczył z obydwoma okupantami. Po II wojnie światowej z wielką ofiarnością poświęcał się pracy konspiracyjnej. I dlatego był jednym z najbardziej poszukiwanych przez UB oficerów podziemia niepodległościowego.
Przesłuchanie „Murata”
W nocy z 11 na 12 marca 1949 r. strażnicy aresztu WUBP w Łodzi stwierdzili, że Jan Małolepszy „Murat” – dowódca Konspiracyjnego Wojska Polskiego – leży martwy w celi. Oficjalnie poinformowano, że zmarł on na atak serca. Tymczasem zakatowali go funkcjonariusze UB podczas nieformalnych „przesłuchań”.
„Kuryer Kielecki” poświęcony konspiracji antykomunistycznej
5 marca 2020 r.: dodatek historyczny „Kuryer Kielecki” poświęcony żołnierzom konspiracji antykomunistycznej, przygotowany przez Delegaturę IPN w Kielcach.
Sny wstaną... Grypsy Łukasza Cieplińskiego z celi śmierci
Czuję się jak człowiek po dobrze wykonanych obowiązkach.
[ppłk Łukasz Ciepliński – w oczekiwaniu na śmierć, w 38 roku życia]
Powrócić na Ojczyzny łono. Słów kilka o deportowanych rodzinach ofiar Katynia
Decyzje władz sowieckich podejmowane w marcu 1940 roku stanowiły o zbrodniczych działaniach w stosunku do obywateli polskich. I nie ograniczały się one tylko do mordu dokonanego, zgodnie z decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) 5 marca 1940 r., ale miały znacznie szerszy zasięg.
Przeciwko „gangrynie bolszewickiej”. Podziemie poakowskie na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1945-47
„Polacy – Rodacy, stoimy przed fazą wyborczą, żeby nie głosować po stronie PPR-u i tej gangryny bolszewickiej, że oni są nasłani z Moskwy. Polska jest katolicka” – apelował por. Wiktor Kania, dowódca oddziału partyzanckiego Konspiracyjnego Wojska Polskiego, przed referendum z 30 czerwca 1946 r.
…chcielibyśmy Ją widzieć Wolną i Niepodległą… Młodzi konspiratorzy w walce z komuną
Na przełomie października i listopada 1946, gdy w regionie radomskim kończyły się możliwości działania „leśnych” w dotychczasowej formule względnie dużej liczebności oddziałów, część kadry b. Związku Zbrojnej Konspiracji (krypt. inspektoratu WiN-owskiego) przystąpiła do tworzenia nowych struktur.
Wyklęte przesłanie
14 października 1950 r. ludzie ubrani w togi sędziowskie, w imieniu sowieckiej władzy nad Polską, skazali Łukasza Cieplińskiego na pięciokrotną karę śmierci. Czekając na nią, pisał do bliskich, ukochanej żony i wymodlonego syna, grypsy. Te zapisy są być może jeszcze bardziej aktualne dzisiaj.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych na Rzeszowszczyźnie
Dodatek historyczny Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w 2020 r.
Katownia przy Strzeleckiej 8
Obszar Zachodni Zrzeszenia WiN 1945 - dyskusja wokół publikacji
Śledztwo i proces I Zarządu Głównego WiN
Proces I Zarządu Głównego WiN ze stycznia 1947 r. należy do najważniejszych powojennych procesów pokazowych. Został propagandowo wykorzystany do kompromitacji podziemia niepodległościowego i złamania oporu społeczeństwa w przededniu wyborów do Sejmu Ustawodawczego.
„Urodziłam się w Jezupolu, koło Stanisławowa…”. Sowieckie deportacje Kresów oczami Dziecka
80 lat temu w milionach rodzin mieszkających na polskich Kresach dzieci nie czekały na ferie. Jeśli dane im było szczęście posiadania daru niewiedzy, czekały na powrót z wojny dziadków, ojców, braci… Wierząc, że żyją i wrócą.
Wiarusy
"...Czy jesteście tylko biernymi świadkami nie zajmującymi się wcale losami Ojczyzny, tej matki naszej, która nas chroni i karmi, która za to znajduje tyle niewdzięczności u swych synów, którzy przyczyniają się tylko do jej zagłady pragnąc skuwać ją w kajdanach Bolszewizmu... Polacy! Z silną wiarą w zwycięstwo dla dobra sprawy, a ze zniszczeniem wszystkich złych i przewrotnych, pójdziemy w przyszłość mając tylko na sercu swój honor
i godność Polaka...", fragment odezwy „Wiarusów” z 1947 r.
Polska pod reżimem komunistycznym. Sprawozdanie z sytuacji w kraju (1944–1949)
Ponowne wkroczenie Armii Czerwonej na ziemie polskie w styczniu 1944 r. stanowiło początek nowego rozdziału w dramatycznych losach Polski w okresie II wojny światowej. Miejsce wypartych Niemców zajął nowy okupant: Związek Sowiecki – tak rozwój sytuacji na froncie oceniało podziemie niepodległościowe w kraju, niezależnie od dzielących je różnic politycznych i programowych.
Nielegalna rzeczywistość po Okrągłym Stole: Konstytucja Kwietniowa po 1989 stanowiła jedyny legalny punkt odniesienia dla porządku prawnego w Polsce. Podsumowanie
Po 1989 nie odważono się uznać wyroków stalinowskich na polskich bohaterach za nielegalne
Legalne władze Rzeczypospolitej są w Londynie. Prezydent RP na Wychodźstwie i Konstytucja Kwietniowa a tzw. zmiany 1989 r.
O aspiracjach NATO-wskich mowy nie było... O dyplomacji (po) PRL
W Londynie z biznesmenami brytyjskimi Mazowiecki rozmawiał, Prezydentowi RP R. Kaczorowskiemu spotkania odmówił
Od PRL do III RP (1989–1990). Wybór między legalizmem a kontynuacją?
Agresja sowiecka na Polskę i okupacja wschodnich terenów Rzeczypospolitej (1939–1941)
Teka edukacyjna, którą oddajemy w Państwa ręce, poświęcona jest sytuacji obywateli polskich na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej.
Polska pod okupacją 1939–1945, tom 1 i 2
Prezentowane wydawnictwo, które w wersji pdf oddajemy w ręce historyków dziejów najnowszych, powstało w celu publikacji wyników badań prowadzonych w ramach Centralnych Projektów Badawczych IPN – „Ziemie polskie pod okupacją 1939–1945” oraz „Zagłada Żydów na ziemiach polskich”.
„Deportacje Górnoślązaków do ZSRS w 1945 roku”
„Deportacje Górnoślązaków do ZSRS w 1945 roku” to kolejny pakiet edukacyjny poświęcony problemom Górnego Śląska, przygotowany przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach. W 2001 roku ukazał się pierwszy, zatytułowany „Obóz pracy w Świętochłowicach”.
Wszyscy za jednego
17 stycznia 1945 r. do Łowicza wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. Po ponad pięciu latach niemieckiej okupacji mieszkańcom wydawało się, że odzyskali wolność. Tymczasem już kilkanaście dni później, funkcjonariusze urzędu bezpieczeństwa rozpoczęli aresztowania żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego.
„Gwałty, których skali i sadyzmu nie można sobie wyobrazić”. Gehenna górnośląskich kobiet w 1945 r.
Kiedy w połowie stycznia 1945 r. na froncie wschodnim ruszyła kolejna ofensywa Armii Czerwonej, losy wojny były już w zasadzie przesądzone. Pytaniem otwartym pozostawało jedynie, kiedy i kto jako pierwszy dotrze do Berlina i zawiesi sztandar zwycięstwa na gruzach stolicy Trzeciej Rzeszy.
Polacy i obywatele polscy w obozach NKWD-MWD na terytorium ZSRS po roku 1944
Klęski wojsk niemieckich na froncie wschodnim i szybkie posuwanie się Armii Czerwonej na zachód rozpoczęło w 1944 r. przygotowywaną przez Armię Krajową akcję „Burza”. Zderzyła się ona z akcją sowiecką zmierzającą do metodycznego zlikwidowania polskich sił zbrojnych w kraju.
Bohdan Kiełbasa, oprawca z bezpieki
Mieszkańcy przedwojennego woj. kieleckiego dość szybko zetknęli się z realiami nowej Polski. Od sierpnia 1944 r. w rękach wojsk sowieckich znajdował się m.in. rejon Sandomierza. Miasto przez prawie pół roku stanowiło nieformalną stolicę województwa.
Sowiecki zabór II RP, czyli „wyzwolenie” Białorusinów i Ukraińców
17 września 1939 r. o 1.00 w nocy polski ambasador w Moskwie Wacław Grzybowski przybył do Ludowego Komisariatu Spraw Zagranicznych (KLSZ). Polaka wezwano na pilną rozmowę z Władimirem Potiomkinem, zastępcą szefa KLSZ.
Zbrodnie III Batalionu 17 pułku policji SS na Ponidziu w czasie okupacji niemieckiej
Od wiosny 1943 r. do pierwszej połowy 1944 r. w Pałacu Wielopolskich w Chrobrzu, wsi położonej na Ponidziu stacjonował oddział Stützpunktu. Jego załoga składała się z członków III Batalionu 17 pułku policji SS, najprawdopodobniej wywodzących się z 11 kompanii.
Ryszard Siwiec – wołanie o wolność utrwalone na taśmie SB
Ryszard Siwiec urodził się 7 marca 1909 r. w Dębicy. W 1914 r. stracił ojca, a po ukończeniu szkoły podstawowej z matką przeniósł się do Lwowa, gdzie podjął studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza na wydziale humanistycznym, które ukończył, uzyskując tytuł magistra filozofii.
W krzywym (niezupełnie) zwierciadle. Polska z perspektywy władz i ludności ZSRS w przededniu i podczas sowieckiej agresji we wrześniu 1939 roku
Zohydzanie przez agresora ofiary swej zbrojnej napaści jest tak stare jak same wojny. U progu II wojny światowej Sowieci stosowali tę metodę wobec Polski. I to na wielką skalę.
Zlikwidować czy wynarodowić? Niemiecki i sowiecki program walki z narodem polskim
Charakterystyka niemieckich i sowieckich zbrodni na Polakach obejmuje zagadnienia dotyczące celów, metod i skali realizacji antypolskiej polityki w latach II wojny światowej.
Nazwisko po nazwisku. Baza danych deportowanych z Górnego Śląska do pracy przymusowej w ZSRS w 1945 roku, czyli jak ugryźć problem
Jednym z wydarzeń, wpisanych mocno w pamięć mieszkańców Górnego Śląska a zarazem związanych z II wojną światową jest sprawa wywózki mężczyzn do pracy przymusowej w ZSRS w 1945 roku.
„Niech żyje zwycięska Armia Czerwona – oswobodzicielka Narodu Polskiego”
Przekroczenie Bugu przez nacierające na Zachód oddziały 1 Frontu Białoruskiego zostało przez Narkomindieł – sowiecki MSZ – kłamliwie przedstawione jako przekroczenie polsko-sowieckiej granicy państwowej i początek „wyzwalania bratniego narodu polskiego” spod okupacji niemieckiej.
Kresy Wschodnie 1940–1941. Branka do Armii Czerwonej
Sowieckie represje wobec obywateli polskich w latach 1939-1941 kojarzą się przede wszystkim ze Zbrodnią Katyńską, terrorem NKWD i masowymi deportacjami na Wschód. Przymusowe wcielenie blisko 100 tysięcy mężczyzn do Armii Czerwonej pozostaje w cieniu powyższych dramatów.
Rok 1945 – nowa okupacja
W nocy z 2 na 3 stycznia 1944 r. w okolicach Rokitna na Wołyniu Armia Czerwona wkroczyła na terytorium II RP. Wyzwalając kraj spod niemieckiego jarzma Sowieci prowadzili zarazem działania typowe dla zbrojnego podboju innego państwa. Wkrótce stało się jasne, że jedną okupację zastąpi druga.
Niezakończone rozrachunki
Straty demograficzne i materialne poniesione przez Polskę w czasie II wojny światowej – w przeliczeniu na jednego mieszkańca – są największe na tle wszystkich państw biorących w niej udział. Obciążają one przede wszystkim Niemcy, niemniej jednak za znaczną ich część odpowiadają również Sowieci.
Terror Armii Czerwonej i NKWD na ziemiach polskich w latach 1944-1945
Zwycięstwa Armii Czerwonej zakończyły niemiecką okupację w Polsce, która przyniosła miliony ofiar. Jednak ta sama Armia, w której strukturach znajdowały się policyjne formacje NKWD i Smiersz (kontrwywiad wojskowy), nie przywróciła utraconej niepodległości i nie zapewniła bezpieczeństwa mieszkańcom.
„Polakom nie dane się jeszcze radować wolnością”
8 maja 1945 r. świat świętował zakończenie II wojny światowej – niewyobrażalnego piekła, rozpoczętego agresją Niemiec i Związku Sowieckiego na Polskę. Na ruinach zdobytego Berlina zwycięscy żołnierze sowieccy wieszali czerwone flagi z sierpem i młotem.
Sowiecki obóz śmierci w Krzesimowie
Któregoś dnia łyżka koparki pracującej na budowie drogi łączącej Mełgiew z Łęczną wybrała z dołu ludzkie kości. Dzieci znalazły czaszkę, ułożyły ją starannie, otuliły polnymi kwiatkami, zapaliły świeczkę. Po 50 latach zapomniany, przywalony milczeniem obóz pracy w Krzesimowie został odkryty.
Spisane czyny. Pamięć o sowieckich zbrodniach
Zbrodnia Katyńska, Obława Augustowska, masowe deportacje – lista sowieckich represji na Polakach z lat 1939–1945 jest zatrważająco długa. Zbrodnie sowieckie popełnione na obywatelach państwa polskiego po 17 września 1939 r. stanowią olbrzymi, nie do końca zresztą znany i zbadany, kompleks spraw.
„Na zawsze pozostaną w naszej pamięci”. Ślady ofiar zbrodni katyńskiej na cmentarzu w Bykowni pod Kijowem
Odebrali nam naszych najbliższych - ojców i matki, synów i córki, mężów i żony, braci i siostry. Odebrali nam nasze wsparcie, opokę i miłość. Zamordowali, ukryli, zdeptali godność i chcieli odebrać pamięć.
W kręgu tzw. wojny domowej
Jednym z najważniejszych aksjomatów związanych z historią powojennego podziemia, ukutą i utrwaloną przez komunistyczną propagandę był mit o tzw. wojnie domowej. Pozwalał on przedstawiać polskie siły komunistyczne jako równoprawnego konkurenta w walce o władze w powojennej Polsce.
Nie tylko komendant „Olech” – oddziały Durysa i Bukatki na Ziemi Lidzkiej (1946-1948)
Najbardziej znanym organizatorem polskiego oporu przeciw sowieckiej aneksji wschodniej części II RP jest ppor. Anatol Radziwonik „Olech”, stojący na czele połączonego poakowskiego Obwodu Szczuczyn-Lida. Jednak takich jak on było znacznie więcej.
Czerwona mapa Warszawy
Hekatomba Powstania, zniszczenie blisko 70% zabudowy lewobrzeżnej części stolicy, śmierć podczas wojny kilkuset tysięcy jej mieszkańców sprawiły, iż po 1945 r. warszawiakom trudno było sobie wyobrazić kolejne wielkie nieszczęścia, które mogły ich jeszcze dotknąć. Czas pokazał, że bardzo się mylili.
Antypolityczny antykomunista
Umieszczenie sylwetki Józefa Mackiewicza wśród polityków powojennej emigracji polskiej mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka oczywiste. W potocznej opinii czytelników – a także w pracach krytyków literackich – Józef Mackiewicz uważany jest bowiem przede wszystkim za pisarza politycznego.
Polskie Państwo Podziemne a zagrożenia egzystencjalne czasu II wojny światowej (instytucje kultury, uniwersytety, „prace przyszłościowe”)
"…a akta zniszczyć"
Po zakończeniu II wojny światowej granice państw w Europie uległy zmianie. Bułgaria, Czechosłowacja, Polska, Rumunia, Węgry, a także część Niemiec znalazły się pod polityczną i wojskową dominacją ZSRS. Władze sowieckie wraz z miejscowymi komunistami wprowadzały stopniowo system polityczny oparty na wzorze moskiewskim. Pod całkowitym nadzorem NKWD tworzone były organy bezpieczeństwa oparte na modelu sowieckim. Stanowiły one podstawowe narzędzie władzy sprawowanej przez partie komunistyczne w poszczególnych krajach bloku wschodniego.
Podbój zwany wyzwoleniem
Im szybciej zdamy sobie sprawę z tego, że w sferze narracji historycznej tkwimy wciąż w pozycji państwa i społeczeństwa posttotalitarnego, tym szybciej będziemy zdolni do budowy opowieści historycznej z perspektywy wolnościowej.
Szesnastu Uprowadzonych
W walce z Polskim Państwem Podziemnym Sowieci nie mieli żadnych skrupułów. Liczyła się skuteczność.
IPNtv: Promocja książki Macieja Korkucia „Walcząca Rzeczpospolita 1939–1945”
Także myśl była bronią. Antykomunistyczne podziemie poakowskie o sobie i o innych
Wileński i Nowogródzki Okręg AK w walce z władzą sowiecką 1944-1945
7 lipca 1944 r. oddziały Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego i Nowogródzkiego rozpoczęły operację „Ostra Brama” – akcję mającą na celu opanowanie Wilna. Po 6 dniach ciężkich zmagań, po włączeniu się do walki Armii Czerwonej, Wilno zostało zajęte.
17 stycznia 1945 r.: sowieci zajmują ruiny spalonej i zburzonej przez Niemców, pustej Warszawy
90 sekund historii: 1 stycznia 1944 r. powstała Krajowa Rada Narodowa
90 sekund historii: 1 stycznia 1944 r. powstała Armia Ludowa
90s historii: 15 lutego 1951r. podpisano w Moskwie umowę o zmianie granic
90s. historii: 27 marca 1945 r. NKWD aresztowało 16. przywódców Polskiego Państwa Podziemnego
90s historii: 14 maja 1955 r. powołano Układ Warszawski
„Z filmoteki bezpieki" odc. 10. - „Historia szkoły w Legionowie"
„Z filmoteki bezpieki" odc. 73 - Armia sowiecka w Polsce
„Z filmoteki bezpieki" odc. 78 - „Utrwalacze" władzy ludowej
Plany operacyjne Ludowego Wojska Polskiego (odc. 17)
IPN TV Na co patrzyli „czterej śpiący"?
IPN TV - 70. rocznica aresztownia szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego
IPNtv: „Pogrom czy mord. Kielce 4.07.1946" - film dokumentalny
IPNtv - Panel dyskusyjny „Postawy ludności II RP pod okupacją" - Warszawa, 24 kwietnia 2018
Początki sowieckiej okupacji Polski po II wojnie światowej
Niemieckie i sowieckie ustawodawstwo wobec Polaków i obywateli polskich 1939–1945 - panel 1
„Łupaszko” wychodzi w pole
Wśród licznych dowódców powojennej partyzantki antykomunistycznej jego postać wybija się jak symbol walki o Polskę „wolną i czystą jak łza”. Byli tacy, co mieli więcej podkomendnych, i tacy, co dłużej walczyli niż on, ale to przed nim „wiał czerwony cham” i to na jego imienia dźwięk drżeli ubecy.
Nie pozostał żaden ślad
Wypłakane oczy, wieloletnie poszukiwania, rozsyłanie listów, dobijanie się do urzędów i biur, czepianie się nadziei… I nic. Latem 1945 roku zaginął słuch o prawie sześciuset mieszkańcach Suwalszczyzny. Nie ma wątpliwości, że wszyscy zostali zgładzeni, ale wciąż nie znamy odpowiedzi na wiele pytań.
„Stefan” – jeden z „Wyklętych”
Spośród wszystkich konspiratorów tworzących zbiorowość Żołnierzy Wyklętych najtragiczniejszą – mimo wielokrotnie dawanego świadectwa bohaterskiej postawy – byli żołnierze konspiracji kresowej. Jedną z postaci z tego kręgu był Stefan Pabiś „Stefan”, żołnierz ZWZ-AK-WiN z powiatu wołkowyskiego.
Memoriał Zrzeszenia WiN do Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych
Siedemdziesiąt lat temu powstało Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”. Była to największa organizacja antykomunistycznego podziemia, utworzona na bazie struktur Armii Krajowej. Jej założyciele wprost odwoływali się do testamentu Polski Podziemnej, pragnąc walczyć o realizację jego ideałów.
„Nie było czasu na strach...” Z Janiną Wasiłojć-Smoleńską rozmawiają Marzena Kruk i Edyta Wnuk
Do wojny z Niemcami społeczeństwo polskie przygotowywało się co najmniej od połowy 1939 r. Latem przeprowadzono mobilizację. Gazety pisały o rychłym wybuchu wojny, którą Polska miała szybko wygrać. Kiedy padły strzały z niemieckiego pancernika szkolnego „Schleswig-Holstein”, nikt nie był zaskoczony. Jednak wkroczenie Armii Czerwonej do Polski 17 września 1939 r. wywołało nie tylko zdziwienie, ale także przerażenie. Po raz kolejny Polska musiała stawić czoło dwóm agresorom.
Wyklęci Niezłomni 1944-1963
Po latach trwania systemu politycznego zniewolenia Polski i zmowy milczenia o niezłomnych bohaterach nienazwanego jeszcze powstania nadszedł czas Żołnierzy Niezłomnych.
Obóz Pracy w Świętochłowicach w 1945 roku. Dokumenty
Wyjaśnienie kwestii stosunków narodowościowych na Górnym Śląsku ma zasadnicze znaczenie dla zrozumienia sposobu funkcjonowania obozów pracy na
tym terenie po zakończeniu II wojny światowej. Obóz w Świętochłowicach był jednym z wielu miejsc odosobnienia dla volksdeutschów, Niemców i osób uznanych za wrogo nastawione do wprowadzanego w Polsce ustroju komunistycznego.
Dodatki do miesięcznika IPN Pamięć.pl
Obława Augustowska (Dodatek do miesięcznika IPN Pamięć.pl)
Obława Augustowska była największą powojenną sowiecką zbrodnią dokonaną na Polakach. W toku szeroko zakrojonej akcji pacyfikacyjnej aresztowano ponad 7 tys. osób, a los ok. 600 z nich pozostawał przez lata nieznany. Z czasem stało się jasne, że ludzie ci zostali zamordowani.
Zagłada polskich elit. Akcja AB - Katyń
Wystawa „Zagłada polskich elit. Akcja AB – Katyń”, poza przedstawieniem przerażających zbrodni dokonanych przez dwa największe totalitaryzmy XX wieku na społeczeństwie polskim, stawia pytania o zakres wzajemnej współpracy niemieckich nazistów i sowieckich komunistów.
Ryszard Kaczorowski (1919-2010)
Ryszard Kaczorowski, harcerz, członek Szarych Szeregów, więzień NKWD, żołnierz II Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, działacz emigracyjny, przewodniczący Związku Harcerstwa Polskiego poza granicami
Kraju, członek Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej, ostatni prezydent RP na uchodźstwie 22 grudnia 1990 r. przekazał insygnia władzy prezydenckiej Lechowi Wałęsie. Jako harcerz wyznawał wartości: Bóg, honor, ojczyzna. Jako
mąż, ojciec i przyjaciel był troskliwy i wyrozumiały. Zginął 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu Tu-154 w Smoleńsku w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Jego śmierć stała się symbolicznym zwieńczeniem życia,
które poświęcił służbie Polsce.
Kazimierz Bartel (1882–1941)
Życie Kazimierza Bartla to znakomita ilustracja powiedzenia: „Okoliczności są niczym, charakter wszystkim”. To właśnie dzięki silnej osobowości, popartej przez ogromną pracowitość i liczne talenty, Bartel przebył zdumiewającą drogę od ślusarza do profesora wyższej uczelni i wybitnego polityka odrodzonej Rzeczypospolitej.
Major Hieronim Dekutowski „Zapora” (1918–1949)
Hieronim Dekutowski został odznaczony Krzyżem Walecznych (1945 r.), czterokrotnie Medalem Wojska (1948 r.), Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari (1964 r.; nr 12 660; antydatowany na 1948 r.), Krzyżem WiN (1989 r.), Krzyżem AK (1990 r.) i Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (2007 r.). Jest również pierwszym kawalerem najwyższego odznaczenia przyznawanego przez Radę Miasta Tarnobrzega – Sigillum Civis Virtuti (1996 r.).
Siedmiu z „Łączki”
We wtorek 16 września 1947 roku funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego ujęli na Dolnym Śląsku majora Hieronima Dekutowskiego „Zaporę”, cichociemnego, legendarnego dowódcę zgrupowania partyzanckiego AK, DSZ i WiN na Lubelszczyźnie oraz siedmiu towarzyszących mu oficerów.
Wołyński konflikt pamięci
Lato 1943 roku to apogeum rzezi wołyńskiej. Jak doszło do tego, że w czasie II wojny światowej ukraińscy nacjonaliści wymordowali na Wołyniu, a później w Galicji Wschodniej tysiące Polaków?
„Wyzwolenie” gorsze niż potop
Rozważania na temat tego, czy rok 1945 przyniósł Polsce wyzwolenie, należy zacząć od określenia, o której Polsce mówimy. Jeśli o tej w granicach z 1939 roku, to dla ludności mieszkającej na Kresach nie ma mowy o jakimkolwiek wyzwoleniu.
Wymiana okupantów
23 sierpnia 1939 roku w Moskwie Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow,. ministrowie spraw zagranicznych III Rzeszy i ZSRS oficjalnie sygnowali dokument nazywany paktem o nieagresji.
Sceptycyzm „wyzwolicieli”
Raporty NKWD pokazują, że mimo wysiłków kremlowskiej propagandy wielu „ludzi radzieckich” bez entuzjazmu przyjęło napaść Armii Czerwonej na Polskę we wrześniu 1939 roku. Gdyby Sowiety były krajem demokratycznym, można by pisać o negatywnym stosunku sowieckiej opinii publicznej do inwazji na Polskę.
Sowiecka polityka, nasza krew. Bitwa w której mieli zginąć Polacy
12–13 października 1943 roku. Lenino. Pół tysiąca zabitych Polaków. Przegrana bitwa. Krwawe wydarzenie bez militarnego uzasadnienia: na tym odcinku frontu wówczas w gruncie rzeczy nic się nie działo. A jednak Stalin był zadowolony: polityczny cel został osiągnięty. Innego przecież nie było.
Szwajcar, czyli szpion
Był czwartek, 26 czerwca 1941 roku – piąty dzień wojny III Rzeszy ze Związkiem Radzieckim. Oddziały Wehrmachtu posuwały się szybko na wschód, ale sowiecka bezpieka nadal pracowała. W mieszkaniu Eugeniusza Bodo przy ulicy Kogonowskiej we Lwowie zjawiło się tego dnia dwóch enkawudzistów.
„Olech”: przeciwko sowieckiemu terrorowi
Anatol Radziwonik „Olech” wraz z grupą swoich podkomendnych nie zdecydował się po wojnie ewakuować z zajętej przez ZSRS Nowogródczyzny, licząc na powrót ziem wschodnich do Polski. Pozostałe na wschodzie oddziały polskie stały się samoobroną miejscowej ludności przed terrorem NKWD.
Od zbrodni do mitologii
W propagandzie PRL obowiązywała teza, że Sowieci chcieli pomóc Warszawie w dniach powstańczych walk 1944 roku, ale nie zdołali z przyczyn obiektywnych. Szybkie zdobycie Krakowa w styczniu 1945 roku miało zaś być dowodem na sowieckie poświęcenie, podbudowane umiłowaniem naszej kultury i zabytków.
Kazimierz Bartel – ostatnia ofiara zbrodni na profesorach lwowskich
W II RP zmiany na stanowisku szefa rządu dokonywały się często: w ciągu dwudziestu lat jej istnienia na fotelu premiera zasiadło dwudziestu polityków. Aż trudno uwierzyć, że spośród wszystkich premierów RP tylko jeden został zamordowany przez Niemców. Był nim właśnie Kazimierz Bartel.
Pod czerwonym butem
To nie była „zwykła” napaść, bo nawet zakładając, że każda agresja jest wyjątkowa, musimy w tej sowieckiej z 17 września 1939 roku dostrzec cechy zupełnie niespotykane. Po raz pierwszy bodaj w dziejach zdarzyło się, że jedno państwo, najeżdżając drugie, twierdziło, że to drugie… nie istnieje.
Śmierć „Żelaznego”
Wciąż nie udało się ustalić miejsca, w którym komuniści ukryli zwłoki Zdzisława Badochy „Żelaznego”. Wiadomo jednak, że śmierć jednego z najzdolniejszych dowódców polowych V Brygady Wileńskiej AK była wynikiem przypadkowej akcji milicji.
Wagony szły na Wschód . Rzecz o sowieckich deportacjach z lat 1940-1941
Dla mieszkańców wschodnich terenów Polski okres okupacji „pierwszego Sowieta” kojarzy się przede wszystkim z masowymi deportacjami w głąb Związku Sowieckiego. Ta brutalna forma zbiorowych represji ze strony bolszewickiego okupanta dotknęła setki tysięcy polskich obywateli.
Przez wszystkie okupacje 1939-1945. Sylwetka Anny Przytuły, żołnierza Armii Krajowej
30 lipca 2018 roku w Łodzi odbyły się uroczystości pogrzebowe Anny Danuty Przytuły, ps. Koza – łączniczki w trakcie Powstania Warszawskiego. Spoczęła na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi.
Było sobie śledztwo… Prokuratorski wkład w odtwarzanie prawdy dziejów
Praca prokuratorów IPN jest wypełnieniem obowiązku Państwa względem ludzi skrzywdzonych przez system totalitarny. Jej podstawowym celem jest udzielenie prawdy i sprawiedliwości konkretnemu człowiekowi-ofierze systemu.
Zapomniany bohater: Jan Stanisław Kochanowski (1894-1942) przyrodnik grodzieński
Co łączy Świętego Maksymiliana Kolbego i Jana Kochanowskiego, przyrodnika grodzieńskiego, oprócz aktywnej działalności w Grodnie? Obydwaj zginęli oddając swe życie za innego, wykazując się wartą przypomnienia postawą obywatelską i chrześcijańską.
„Głód przezwyciężał strach”. W jaki sposób Polki potrafiły zapewnić byt rodzinie na syberyjskim zesłaniu
W latach 1940-1941 na skutek masowych deportacji przeprowadzonych przez władze sowieckie na terenach wschodnich II RP swoje domy opuściły tysiące polskich rodzin. Wywiezione w głąb ZSRS musiały się mierzyć z głodem, chorobami i śmiercią.
Kadr z filmu IPN „Niezwyciężeni”
