Romans kina i swastyki
Berta Helene Amalie Riefenstahl, zwana zdrobniale „Leni”, to jedna z najbardziej kontrowersyjnych artystek XX w. Była genialnym filmowcem i fotografem, ale zastrzeżenia wzbudzała i do dziś wzbudza tematyka filmów, które przyniosły jej rozgłos.
Powstanie Warszawskie w niemieckiej (nie)pamięci
Po roku 1990 między Polską a Republiką Federalną Niemiec dynamicznie rozwijały się stosunki polityczne i gospodarcze. Niestety, nie przełożyło się to na zbliżenie elit i społeczeństw obu państw na płaszczyźnie pamięci historycznej.
Co Rosjanie świętują 9 maja? Jakie znaczenie „walka z faszyzmem” miała dla uzasadniania moskiewskich agresji na wolne narody? Jak wyglądała sowiecka propaganda w okupowanej Polsce i Europie? Jakie techniki wykorzystywano do manipulacji społeczeństwami?
Czym jest polityka pamięci historycznej? Czy w PRL chciano świadomie promować pewną wizję przeszłości? Jaką rolę w tej kwestii odgrywało Ludowe Wojsko Polskie? W jaki sposób decydenci z Głównego Zarządu Politycznego WP traktowali kwestie historyczne? Jak działała wojskowa propaganda?
Wyhodować niemiecką bestię
Rewolucja narodowosocjalistyczna uderzyła w samo sedno człowieczeństwa młodych Niemców. Wyrwani z rodzinnych domów, zawłaszczeni przez państwo, odcięci od wpływu Kościołów, ze zdewastowanymi sumieniami, poddani brutalnej tresurze gardzili istotami „społecznie zbędnymi” oraz „narodami niższymi” skazanymi przez Hitlera na eksterminację. A dla swego wodza chcieli żyć i umierać.
Komisja Burdenki. Budowa kłamstwa katyńskiego
Wobec odkrycia masowych grobów w Katyniu, Sowieci przyjęli strategię przerzucania odpowiedzialności za zbrodnię na Niemców. W odpowiedzi na „niemieckie insynuacje” powołali 13 stycznia 1944 r. – dokładnie 8 miesięcy po odkryciu grobów – własną komisję śledczą pod przewodnictwem Nikołaja Burdenki. Jej raport stał się fundamentem kłamstwa katyńskiego.
„Poprawianie” zdjęć w niemieckiej propagandzie
Władze III Rzeszy od początku wojny doceniały wagę propagandy i wykorzystywały ją najintensywniej ze wszystkich walczących państw. Czyniono to nie tylko przez odpowiednio redagowane komunikaty i informacje przekazywane w środkach przekazu (radio, gazety, komunikaty prasowe), ale też korzystano z nowych mediów wizualnych: filmu i fotografii.
Mitologia wyzwolenia Warmii i Mazur przez Armię Czerwoną
Kreowana przez komunistów polityka historyczna miała uzasadniać nadrzędną rolę Związku Sowieckiego i przewodnią rolę Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 r. Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). Jednym z historycznych mitów było twierdzenie o wyzwoleniu Polski przez Armię Czerwoną w II wojnie światowej.
Kara nagany i infamii dla polskich aktorów grających w filmie „Heimkehr”
Niemiecki wyraz „Heimkehr” oznacza w języku polskim tyle co „powrót do ojczyzny”. Tak właśnie niemieccy, narodowosocjalistyczni filmowcy zatytułowali zrealizowany w 1941 r. film, przedstawiający propagandową wizję losów niemieckiej mniejszości narodowej w Polsce w 1939 r.
Pełnia komunistycznego reżimu
Utworzenie PZPR i faktyczne podporządkowanie jej całości życia publicznego w Polsce nie zakończyło etapu „porządkowania” sceny politycznej. W państwach bloku wschodniego Sowieci dążyli do budowy systemu monopartyjnego lub systemu z dominującą partią komunistyczną i w pełni jej podporządkowanymi partiami satelickimi.
Czy wiesz jakie narzędzia wykorzystywała sowiecka propaganda? Co znaczy hasło „Mobilizacja sztuki przeciwko polskim panom”? Co to są „Agitfilmy” i jaki był ich cel? Posłuchaj podcastu i dowiedz się jaki wpływ na sowiecki przekaz miały narodziny kina
„Niemy świadek” działań wojennych, czyli historia pewnej fotografii
We wrześniu i październiku 1939 r. media niemieckie prześcigały się w peanach wysławiających potęgę Wehrmachtu oraz rzekomy geniusz wodzowski Adolfa Hitlera – „Pierwszego Żołnierza Rzeszy Niemieckiej”. Jednocześnie starano się obarczyć Polaków winą za zniszczenia wojenne i cierpienia niewinnych istot.
Dwie wizje „nowej Polski”
W końcowej fazie II wojny światowej i w latach powojennych zderzyły się ze sobą dwie wizje „nowej Polski” wyzwolonej spod okupacji niemieckiej i odbudowywanej z pożogi wojennej. Społeczeństwo opowiadało się w ogromnej większości za programem prezentowanym przez Rząd RP na uchodźstwie i ugrupowania tworzące Polskie Państwo Podziemne. Jednakże na terenach uwolnionych od Niemców instalowano władze komunistyczne przyniesione na sowieckich bagnetach, które stopniowo wprowadzały w życie swój projekt Polski „ludowej”.
„Cud lubelski” – lipiec 1949 r.
Było to pierwsze tak ogromnej skali wydarzenie społeczno-religijne w opanowanej przez Sowietów Polsce: w ciągu kilkunastu dni wzięło nim udział kilkadziesiąt tysięcy osób. Poprzedziły je podjęte przez komunistów w pierwszej połowie 1949 r. antykościelne działania i akcje propagandowe.
Wojna jako element rosyjskiej polityki wewnętrznej
Świecki ministrant PZPR
Podczas zjazdu delegatów Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli oraz Towarzystwa Szkoły Świeckiej, który odbył się 28 kwietnia 1969 r., podjęto decyzję o zjednoczeniu i powołaniu nowej organizacji – Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej (TKKŚ). Miało ono wesprzeć komunistyczne władze w walce z Kościołem.
„Na komunistów nie będę robiła”. Opór przeciwko współzawodnictwu pracy
Pomimo zmasowanej akcji propagandowej zachęcającej do współzawodnictwa pracy, systemu nagród i wyróżnień dla przodowników oraz uznania ze strony władz partyjnych i państwowych, wielu robotników odnosiło się do tego zjawiska nieprzychylnie lub wręcz wrogo.
Katastrofa w elektrowni jądrowej w Czarnobylu
W nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 r. w elektrowni jądrowej w Czarnobylu doszło do największej katastrofy w historii energetyki jądrowej. Była to tragedia o skutkach znacznie wykraczających poza miejsce zdarzenia.
Kino w służbie rosyjskiego totalitaryzmu (debata w ramach 3. MFFoTEK)
Żołnierze Wyklęci w filmach i serialach lat 1947–2017
Komuniści w rozprawie z podziemiem niepodległościowym użyli wszystkich możliwych środków – również obrazu filmowego. Także w wolnej Polsce powstawały filmy zniekształcające prawdę o Żołnierzach Wyklętych. Tych bez przekłamań wyprodukowano dotąd zaledwie kilka.
Świnie w kinie? Filmoznawcy rozprawa z historycznym mitem
Kino i film na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką w czasie II wojny światowej w polskiej pamięci zbiorowej kojarzą się dosyć jednoznacznie jako zjawisko niegodziwe, należące do sfery kolaboracji, natomiast wiedzy na ten temat dostarczają wyjątkowo nieliczne opracowania naukowe.
Zmarnowana dekada
Przejęcie władzy przez ekipę Gierka nie kończyło walk frakcyjnych w kręgu partyjnych elit, ale raczej je nasilało. Z krwawo stłumionego protestu robotników Wybrzeża nie wyciągano bowiem wniosków zmierzających do usprawnienia mechanizmów rządzenia, zamiast tego sięgając po doraźne, koteryjne korzyści.
Propagandowy obraz Armii Krajowej w świetle podręczników szkolnych w latach 1944-1956
Władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w szczególnym stopniu skierowały swą uwagę w stronę młodzieży. Na łamach podręczników szkolnych przedstawiono zniekształcony i wypaczony obraz działalności Armii Krajowej (AK) oraz jej przywódców.
Wokół kultu Bieruta
ZSRS miał swoje „Słońce Ludzkości”, Rumunia „Geniusza Karpat”, a Chiny – „Zbawcę Ludu”, a Polska – swojego… Bolesława Bieruta. Mimo prób określania go dość niefortunnym mianem „Prezydenta” został on raczej zapamiętany jako „sowiecki czyścibut”.
Sztuka zdegenerowana
19 lipca 1937 r. w Monachium otwarto wystawę „Sztuka zdegenerowana” (Entartete Kunst). Znalazły się na niej dzieła wielu wybitnych twórców awangardowych, m.in.: Kandinskiego, Klee, Noldego, Chagalla, Grosza, Kirchnera, Ernsta, Dixa, Beckmanna, a także polskiego malarza Jankiela Adlera.
„Pomożecie?” Edward Gierek w Szczecinie i Gdańsku (24/25 stycznia 1971 roku)
Po tragedii Grudnia ’70 napięcie społeczne nie opadało i przez Polskę przetaczały się kolejne protesty. Skłoniło to nowe kierownictwo partii do bezprecedensowych wizyt w stoczniach Wybrzeża.
Propaganda komunistyczna wobec Rozgłośni Polskiej Radio Wolna Europa
Dla wielu Polaków żyjących w komunistycznej Polsce, rozgłośnia stała się głównym źródłem niezależnych informacji o Polsce i o świecie. Już od pierwszych tygodni działalności, RWE była obiektem szczególnego zainteresowania ze strony władz komunistycznych. Od samego początku atakowano ją poprzez publikacje prasowe i książkowe.
Antyklerykalne publikacje ks. Leonarda Świderskiego
Na początku lat sześćdziesiątych XX w. aparat bezpieczeństwa PRL przeprowadził serię ogólnopolskich akcji kolportażu anonimów i publikacji wspominkowych, których celem była kompromitacja duchowieństwa oraz dezintegracja środowiska.
Joseph Goebbels – twórca propagandy III Rzeszy
Czy „Człowiek z żelaza” nadal jest kultowy, czyli o „Solidarności” w obecnym polskim kinie i w produkcjach PRL
Fotoreporterzy, dziennikarze, polityczni decydenci - realia agencji fotograficznej PRL
Z dziejów PRL. Jak w listopadzie świętowano rocznicę „Wielkiego Października”
Oglądając archiwalne wydania „Dziennika Telewizyjnego” z lat 80. XX wieku można poczynić sporo ciekawych obserwacji, w tym również taką, że właściwie każda okazja była dla reżimu Jaruzelskiego dobra, by hucznie (bo włącznie z salwą honorową) składać wieńce na Cmentarzu-Mauzoleum Żołnierzy Sowieckich w Warszawie.
Procesy pokazowe księży w czasach stalinowskich na łamach „Słowa Ludu”
Podsądni przyznawali się do absurdalnych zarzutów, a prokurator i obrońcy wspólnie ich potępiali. Społeczeństwo Kielecczyzny miało uwierzyć, że udowodniono antypolską działalność Watykanu i episkopatu.
„Armia Berlinga czy Stalina?” (film edukacyjny)
STALIN! STALIN! STALIN! Kult przywódcy Związku Sowieckiego w komunistycznej Polsce
Kult Józefa Stalina rozwijał się po zakończeniu drugiej wojny światowej we wszystkich krajów „demoludów”, w tym także w Polsce rządzonej przez komunistów. Pomniki, plakaty, filmy, popiersia, sztuki teatralne, wiersze i pieśni – form upamiętnienia „Wielkiego Językoznawcy” było bez liku.
Trudna biografia. Roman Zimand „Leopolita” (1926–1992)
„Jest to biografia, którą trudno nosić, ale staram się, jak potrafię” – mówił w rozmowie z Barbarą N. Łopieńską i Ewą Szymańską, autorkami głośnej książki Stare numery, poświęconej fenomenowi tygodnika „Po prostu”.
Wyścig Pokoju na śląskich drogach
Symbolem wiosny w PRL obok pierwszomajowych pochodów przez dziesięciolecia był, odbywający się pod symbolem białego gołębia, Wyścig Pokoju. Największy i najważniejszy amatorski wyścig kolarski XX wieku, a zarazem najpopularniejsze cykliczne wydarzenie sportowe PRL, nie mógł ominąć Górnego Śląska.
Pogrom Żydów w Kielcach 4 lipca 1946 r. – podziemie w roli oskarżonego
Bezpośrednio po pogromie, władze komunistyczne oskarżyły podziemie (oraz ogólnie tzw. reakcję) o spowodowanie zajść antyżydowskich. Przez wiele tygodni teza ta była podtrzymywana przez oficjalną propagandę, później natomiast, z nieznanych bliżej przyczyn, oskarżenia te zostały „wyciszone”.
Referendum Ludowe w 1946 r.
Jednym z postanowień konferencji jałtańskiej w lutym 1945 r. było utworzenie w Polsce Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, który miał w swoim składzie zgromadzić członków władz emigracyjnych w Londynie oraz władz komunistycznych tworzonych pod osłoną Armii Czerwonej na ziemiach polskich.
Pan Samochodzik kontra „Warszyc”
Rozprawa z niepodległościowym podziemiem po drugiej wojnie światowej trwała przez niemal dekadę – do połowy lat pięćdziesiątych. Miała wówczas charakter bezpardonowej walki zmierzającej do fizycznej eliminacji politycznych przeciwników.
„Liberalna” prasa komunistyczna PRL?
Znaczenie agresji III Rzeszy na Związek Sowiecki dla rosyjskiej propagandy historycznej
Święta oficjalne i święta zakazane w PRL
Soborowe publikacje ex-benedyktyna
W czasie Soboru Watykańskiego II wydawnictwo „Czytelnik” opublikowało cykl książek Jana Wnuka poświęcony udziałowi i postawie polskich biskupów na kolejnych sesjach Soboru. Publikacje te wpisywały się w politykę osłabiania autorytetu hierarchów Kościoła i konfliktowania ich ze społeczeństwem.
Made in MSW
Służba Bezpieczeństwa, czy szerzej resort spraw wewnętrznych, nigdy nie uczestniczył w tak dużym stopniu w działalności środków masowego przekazu, jak w stanie wojennym.
Zbrodnia katyńska jako jeden z elementów nowego kursu propagandy niemieckiej w Generalnym Gubernatorstwie
Niepowodzenia na froncie wschodnim i problemy z brakiem siły roboczej, napędzającej gospodarkę zmusiły Niemców na terenie Generalnego Gubernatorstwa do przyjęcia nowego kursu w propagandzie względem Polaków i Ukraińców.
Czy po uderzeniu Niemiec na Polskę, państwo polskie przestało istnieć?
Tylko Rzesza Niemiecka, ZSRS i Republika Słowacka przyjęły w 1939 r., że w wyniku ich agresji doszło do zawojowania (debellacji) Rzeczypospolitej, czyli pozbawienia dotychczasowego suwerena władzy zwierzchniej po zbrojnym zajęciu terytorium państwa i przejęciu nad nim całkowitej kontroli.
Czy wiesz, że od marca 1953 r. do października 1956 r. Katowice nosiły nazwę Stalinogród? Jak wyglądała rzeczywistość na Śląsku w okresie stalinowskim, kiedy większość sfer życia publicznego przenikała wszechobecna komunistyczna propaganda!
Jaki obraz Polski kreowała ideologia nazistowskich Niemiec? Jak Joseph Goebbels – „mistrz propagandy” – sterował medialnym przekazem? Czy stereotyp Polaka w okresie III Rzeszy był inny niż w Republice Weimarskiej?
Reakcja mieszkańców województwa rzeszowskiego na śmierć Józefa Stalina
5 marca 1953 r. zmarł Józef Stalin. Władze partyjne i państwowe w PRL poinformowały niezwłocznie o jego śmierci. Rozpoczęły żałobną kampanię, w której chcąc nie chcąc uczestniczyć musieli Polacy, w tym mieszkańcy województwa rzeszowskiego.
Młodzież nie chce Stalinogrodu
Dzień śmierci Józefa Stalina, 5 marca 1953 r. był początkiem politycznej „odwilży” w Związku Sowieckim. Dotarła ona – choć z opóźnieniem – także do krajów satelickich, jednak w tym czasie w Polsce na żadne zmiany się nie zanosiło. Przeciwnie, totalitarny reżim osiągnął szczyt swej potęgi, co uwidaczniało się zwłaszcza w poziomie jego represyjności.
Sprawa Jerzego Kosińskiego
W piątek 3 maja 1991 r. w apartamencie na Manhattanie w Nowym Jorku rozstał się ze światem Jerzy Kosiński. Autor powieści Malowany ptak, kontrowersyjny pisarz kreujący się na eksperta od seksualnych dewiacji, celebryta, miłośnik gry w polo, leżąc nago w do połowy napełnionej wodą wannie, założył na głowę plastikową torebkę. Popełnił samobójstwo.
Szkoleniem partyjnym w brak czujności. I kiełbasę
Narzucony Polsce po II wojnie światowej ustrój przyniósł ze sobą nowe, nieznane do tej pory Polakom, osobliwości. Jedne groźne, inne zadziwiające, jeszcze inne po prostu śmieszne.
Propagandystów stanu wojennego troska o młodzież
Jednym z motywów antysolidarnościowej propagandy było oskarżanie liderów „Solidarności” że manipuluje młodymi ludźmi, których wyprowadza na ulice w swoich własnych politycznych celach
„Udział Polski w rozbiorze Czechosłowacji” – fałszywa klisza antypolskiej opowieści
Jeszcze przed wybuchem II wojny w świadomość Polaków i innych narodów europejskich zaczęto wdrukowywać kłamliwą opowieść o „polskim udziale” w rozbiorze Republiki Czechosłowackiej. Najwyższy czas, by na początek choćby odbiorca polski zaczął otrzymywać rzetelną informację o tamtym wydarzeniu.
Z Kolorado do Polski ludowej. Inwazja stonki ziemniaczanej
Pod koniec maja 1950 r. na łamach „Trybuny Ludu” ukazał się komunikat Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych, informujący o amerykańskich samolotach, które zrzuciły ogromne ilości stonki ziemniaczanej na pola NRD.
Plakat w III Rzeszy
W narodowym socjalizmie olbrzymią rolę odgrywała propaganda i sztuka. Na szerokie masy społeczeństwa duży wpływ miały plakaty: reklamowe, werbunkowe i propagandowe.
Akcja „N” – wojna psychologiczna Armii Krajowej
Gen. Stefan Grot-Rowecki szczególną wagę przywiązywał do podważania morale niemieckiego wojska oraz ludności cywilnej. Destrukcyjna antyniemiecka działalność propagandowa miała tym bardziej istotne znaczenie w obliczu przygotowywanego powstania powszechnego.
Konferencja naukowa „Warszawiacy przeciw bolszewikom 1920–2020” - Panel 2
W krzywym (niezupełnie) zwierciadle. Polska z perspektywy władz i ludności ZSRS w przededniu i podczas sowieckiej agresji we wrześniu 1939 roku
Zohydzanie przez agresora ofiary swej zbrojnej napaści jest tak stare jak same wojny. U progu II wojny światowej Sowieci stosowali tę metodę wobec Polski. I to na wielką skalę.
I Wszechzwiązkowy Zjazd Pisarzy ZSRS
17 sierpnia 1934 r. w Domu Związków w Moskwie rozpoczął się I Wszechzwiązkowy Zjazd Pisarzy Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich. W trakcie trwających do 1 września obrad przyjęto statut Związku Pisarzy ZSRS i uznano realizm socjalistyczny za metodę twórczą obowiązującą pisarzy sowieckich.
Kłamstwo katyńskie – od Norymbergi do Gorbaczowa. Część 3
Kłamstwo katyńskie – mit założycielski PRL. Część 2
Kłamstwo katyńskie – od Stalina do Gorbaczowa
Kochała ZSRR. Przypadek Włady Bytomskiej
Pochodząca z Łodzi Władysława Bytomska była w PRL traktowana jak bohaterka – symbol walki „robotniczego miasta” z „burżuazyjnym uciskiem”. W roku 1949 złożono ją z honorami, z udziałem 10 tys. łódzkich robotników, w Alei Zasłużonych na Dołach, w grobie ozdobionym rzeźbą dłuta Heleny Nałkowskiej.
Szczecin. Miasto, którego nie było. Dyplomacja RFN i polskie przełomy 1970–1989
Kolorowe ptaki komunizmu. Propagandowy obraz bikiniarzy w Polsce stalinowskiej
Niespodziewanie dla komunistycznych władz, na przełomie lat 40. i 50. pojawili się młodzi ludzie, którzy fascynowali się kulturą amerykańską i radykalnie odróżniali się od otoczenia swoim strojem. Z czasem nazwano ich bikiniarzami…
Kampania antysemicka w ludowym Wojsku Polskim w 1967 roku
Tak zwane „czystki antysemickie w Wojsku Polskim” były częścią szerszego zjawiska, które miało miejsce od połowy lat sześćdziesiątych. Chodziło o oczyszczenie szeregów wojska z „oficerów rewizjonistów”.
Polskie podziemie niepodległościowe w kinematografii PRL
Komuniści na wszelkie sposoby starali się zohydzić postaci powojennej konspiracji. Miały temu służyć także propagandowe filmy fabularne.
Petycyjna histeria
W styczniu 1979 r. biskup katowicki Herbert Bednorz wystosował list do I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka. W imieniu swoich diecezjan prosił o zgodę na możliwość zorganizowania w ramach zapowiadanej na lato pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny spotkania z papieżem w Piekarach Śląskich.
Jak komuniści wykorzystywali propagandowo zakończenie wojny w 1945 r.?
Dlaczego Niemcy musieli dwukrotnie kapitulować w 1945 r.?
Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej
Katyń w niemieckiej propagandzie
11 kwietnia 1943 roku niemiecka agencja Transocean podała komunikat o odnalezieniu w lesie Kozie Góry koło Katynia zwłok 10 tys. polskich oficerów rozstrzelanych przez NKWD trzy lata wcześniej. Doniesienia z ekshumacji przeprowadzonych w Katyniu Niemcy postanowili wykorzystać do własnych celów.
Sowiecka "Prawda o Katyniu” (Moskwa, 1944) - z dziejów kłamstwa katyńskiego
Katyń 1940. Świadkowie i świadectwa
W sprawie zbrodni katyńskiej kraje zainteresowane (m.in. Niemcy, ZSRS, Polska i USA) zdołały przesłuchać od kilkunastu do kilkudziesięciu świadków. Były wśród nich osoby wiarygodne i konfabulujące, świadectwa te mają więc różną rangę: często są kapitalnie ważne, niekiedy zaś – wręcz bezwartościowe.
Kolejka – symbol późnego PRL
Kolejka to obrazek-symbol opisujący rzeczywistość lat osiemdziesiątych w naszym kraju. Choć dzisiaj trudno to zrozumieć, Polacy spędzali w nich codziennie po kilka godzin. A przy tym dawali sobie radę z obowiązkami zawodowymi i rodzinnymi!
Komunistyczna propaganda wobec Powstania Warszawskiego. Jak z tematem ogromnego patriotyzmu polskiego podziemia niepodległościowego i braku sowieckiej pomocy Powstańcom mierzyły się władze tzw. Polski ludowej
W walce z komunistyczną propagandą. Działalność młodzieżowej organizacji „Contra” w latach 1948–1949
Szczególnie istotnym elementem budowy w Polsce komunistycznego państwa i społeczeństwa była indoktrynacja młodego pokolenia. Starano się zaszczepić młodzieży idee komunizmu, bałwochwalczy zachwyt wobec Związku Sowieckiego, antyklerykalizm. Chodziło o uformowanie nowego człowieka-elementu systemu.
Ferdynand Goetel – wyklęty za prawdę o Katyniu
Uznawany był przez Sowietów i komunistów znad Wisły za pomocnika III Rzeszy. Powód, dla którego przyczepiono mu łatkę kolaboranta, to udział w delegacji, która wiosną 1943, na wniosek Niemców, badała doły śmierci polskich oficerów w Lesie Katyńskim. Prawda o zbrodni miała nigdy nie wyjść na jaw.
Geneza Kominternu – czyli w jakim celu powstała światowa centrala ruchu komunistycznego?
Rozwój technologiczny i wzrost uprzemysłowienia w państwach europejskich w drugiej połowie XIX w. i na początku XX w. spowodował pojawienie się na scenie polityczno-społecznej nowej klasy robotniczej.
Demokracja na sowiecką modłę – wybory do Sejmu z 19 stycznia 1947 roku
Zwycięstwo w powszechnym głosowaniu do Sejmu miało zapewnić komunistom pełnię władzy – tak też się stało, ale za cenę fałszerstwa wyborczego oraz represji, jakie dotknęły tysięcy Polaków, głównie działaczy opozycji.
Josef Goebbels – mistrz propagandy III Rzeszy
Jedną z cech wyróżniających państwa totalitarne jest indoktrynacja całego społeczeństwa. W III Rzeszy Josef Goebbels stworzył aparat propagandy, za pomocą którego nadzorował wszystkie środki przekazu (prasę, radio, film) oraz literaturę i sztukę. W ten sposób kształtował poglądy i postawy Niemców.
W samotną podróż zabierz broń. Z hitlerowskim przewodnikiem do Lwowa
Machina propagandy III Rzeszy nie ominęła turystyki. Promowanie niedrogich wycieczek w atrakcyjne przyrodniczo i kulturowo zakątki Wielkiej Ojczyzny gruntowało przekonanie, że godne uwagi są tylko wytwory cywilizacji niemieckiej i niemieckie krajobrazy.
Pod czerwonym butem
To nie była „zwykła” napaść, bo nawet zakładając, że każda agresja jest wyjątkowa, musimy w tej sowieckiej z 17 września 1939 roku dostrzec cechy zupełnie niespotykane. Po raz pierwszy bodaj w dziejach zdarzyło się, że jedno państwo, najeżdżając drugie, twierdziło, że to drugie… nie istnieje.
Niemieckie taśmy filmowe z czasów wojny odnalezione w Poznaniu
Poznański muzykolog Marian Sobieski po wojnie powrócił do pracy na Uniwersytecie Poznańskim. W gabinecie przy ul. Wieniawskiego 1 znalazł jednak taśmy filmowe, które nie należały do uczelni. Tak w jego ręce trafiły niemieckie nagrania filmowe z czasów wojny i okupacji.
Radio Wolna Europa (odc. 61)
Katyń: PPR-owska szkoła kłamstwa
11 kwietnia 1943 r. Niemcy rozpoczęli akcję propagandową, związaną z odnalezieniem w Katyniu zbiorowych mogił polskich oficerów zamordowanych w 1940 r. przez NKWD. Uliczne megafony w GG i prasa gadzinowa podawały nazwiska ofiar i informacje o znalezionych przy nich dokumentach i rzeczach osobistych.
Triumf wojny
Przerażenie. Strach. Groza. Jedno z tych uczuć – a może wszystkie – maluje się na twarzy kobiety uwiecznionej na zdjęciu. Obiektyw aparatu uwięził w kadrze wykrzywione rysy, jakby kobieta skamieniała. Zdjęcie wykonano 12 września 1939 roku w Końskich.
Sceptycyzm „wyzwolicieli”
Raporty NKWD pokazują, że mimo wysiłków kremlowskiej propagandy wielu „ludzi radzieckich” bez entuzjazmu przyjęło napaść Armii Czerwonej na Polskę we wrześniu 1939 roku. Gdyby Sowiety były krajem demokratycznym, można by pisać o negatywnym stosunku sowieckiej opinii publicznej do inwazji na Polskę.
Sowiecka polityka, nasza krew. Bitwa w której mieli zginąć Polacy
12–13 października 1943 roku. Lenino. Pół tysiąca zabitych Polaków. Przegrana bitwa. Krwawe wydarzenie bez militarnego uzasadnienia: na tym odcinku frontu wówczas w gruncie rzeczy nic się nie działo. A jednak Stalin był zadowolony: polityczny cel został osiągnięty. Innego przecież nie było.
Od zbrodni do mitologii
W propagandzie PRL obowiązywała teza, że Sowieci chcieli pomóc Warszawie w dniach powstańczych walk 1944 roku, ale nie zdołali z przyczyn obiektywnych. Szybkie zdobycie Krakowa w styczniu 1945 roku miało zaś być dowodem na sowieckie poświęcenie, podbudowane umiłowaniem naszej kultury i zabytków.
90 sekund historii: 2 stycznia 1957 r. podjęto decyzję o utworzeniu tygodnika "Polityka"
90 sekund historii: 1 stycznia - Choinki noworoczne w PRL
90 sekund historii: 1 stycznia - Bale noworoczne w PRL
90s. historii: 21 czerwca 1949 r. - Proklamowano socrealizm w architekturze
Głosowanie w cieniu represji. Trudne referendum 1946 roku
Pierwsze powojenne głosowanie powszechne, w którym wzięli udział Polacy, nie miało, wbrew ustaleniom tzw. Wielkiej Trójki, nic wspólnego z demokracją, a tym bardziej nie było „wolne i nieskrępowane”. Autentyczne referendum ukazałoby sprzeciw społeczeństwa wobec narzuconej władzy sowieckiej.
Obchody rocznicowe MO i SB (odc. 19)
Propaganda antysolidarnościowa (odc. 2)
Propaganda i postawy społeczne na ziemiach polskich wobec wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej
Fikcja czy rzeczywistość? Wybór audycji Polskiego Radia Szczecin z lat 1946–1989
Po kilkuletniej przerwie spowodowanej II wojną światową, pierwszą stacją, która zaczęła nadawać swój program na terenie dzisiejszej Polski była radiostacja powstańcza „Błyskawica”. Rozpoczęła pracę 8 sierpnia 1944 r. w ogarniętej walkami Warszawie. Kilka dni później, w wyzwolonym spod okupacji niemieckiej przez Armię Czerwoną Lublinie, na jednej z bocznic kolejowych, w wagonie rozpoczęła działanie „Pszczółka”, którą uznaje się za pierwszą powojenną polską stację radiową.
Obchody 1 i 3 maja w PRL (odc. 44)
„Politycznie obcy!”. Żołnierze Wojska Polskiego w zainteresowaniu komunistycznego aparatu represji i propagandy w latach 1944–1956
Niniejsza książka została poświęcona losom żołnierzy Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a także tych oficerów i szeregowych ludowego Wojska Polskiego, którzy postrzegali świat inaczej niż nowi włodarze kraju. Po 1944 r. stali się oni obiektem niewybrednej propagandy oraz zakrojonych na dużą skalę działań operacyjnych i śledczych sowieckiego oraz rodzimego aparatu represji.
Zniewolony eter. Polskie Radio Szczecin w latach 1945–1989
Historia rozwoju radiofonii w Polsce, nie licząc etapu radiotechniki wojskowej, zaczyna się w 1922 r., kiedy to z inicjatywy Ministerstwa Spraw Wojskowych powstało Polskie Towarzystwo Radiotechniczne. Od tego czasu zaczęto seryjnie produkować lampy radiowe, a od 1924 r. pierwsze odbiorniki.
Środki masowego zakłamania. Gadzinówki w czasie stanu wojennego
Propaganda w czasie stanu wojennego (1981–1983) to niezwykle szerokie spektrum działań prowadzonych przez różnego rodzaju instytucje-gremia, mających jeden wspólny mianownik: opanowanie umysłów społeczeństwa polskiego. Oddawana w ręce Czytelników publikacja ma charakter analityczny, łączący metodologię badań historycznych i prasoznawczych.
„Z filmoteki bezpieki" odc. 22 - „O milicji nikt nie śpiewa"
„Z filmoteki bezpieki" odc. 21 - „O nasz spokojny dom"
„Z filmoteki bezpieki" odc. 19 i 20 - „Einnahme von Warschau/Kryptonim Attache"
Polska prasa polityczno–informacyjna na Mazowszu Północnym w latach 1918–1939
Tematem niniejszej pracy jest polska prasa polityczno-informacyjna wydawana na Mazowszu Północnym w latach 1918–1939. Prasa – ważny czynnik kultury nowożytnej – pełni wiele funkcji: informacyjną, propagandową, agitacyjną, popularyzatorską, integracyjną i dezintegracyjną, kulturotwórczą i rozrywkową. W okresie międzywojennym stanowiła podstawowy środek masowego przekazu.
nr 12/2007
Głównym tematem „Biuletynu IPN” nr 12 (83) grudzień 2007 jest dziennikarstwo w peerelu. Nie jest to jednak próba pełnego opisu świata mediów, czy raczej machiny propagandowej komunistycznego państwa. Kilkakrotnie już w „Biuletynie IPN” podejmowaliśmy problem peerelowskiej cenzury, tym razem sygnalizujemy wszechwładzę partyjnego koncernu RSW, dobór i kształcenie kadr, które miały czuwać nad zniewoleniem umysłów oraz esbecką kontrolę sprawowaną nad redakcjami, m.in. przez tajnych współpracowników. Na przykładzie Polskiego Radia ukazujemy karcenie za przejawy wolności. Nie przypadkiem też zamieściliśmy w tym numerze wspomnienie niemieckiej propagandy okupacyjnej.
„Propaganda Polski Ludowej”
Celem autorów wydawnictwa było zebranie tekstów źródłowych i materiałów ikonograficznych reprezentatywnych dla propagandy Polski Ludowej w różnych okresach jej funkcjonowania. Przybliżenie tzw. frontu walki ideologicznej w państwie komunistycznym wydaje się być ważne dla zrozumienia zasad funkcjonowania państwa totalitarnego i sposobów zniewolenia przez nie społeczeństwa.
Fot. NAC
