Maria Mandl
„Piekielnica”, „zły duch”, „sadystka” – tak zapamiętały ją więźniarki niemieckich obozów koncentracyjnych. Po wojnie brutalna nadzorczyni z Ravensbrück i Auschwitz nie uniknęła szubienicy.
Ludzie na drutach
Wojenne losy mamy, Felicji Dziwisz z domu Artwich, znałam na pamięć. O niemieckiej okupacji i Powstaniu Warszawskim oraz katordze w niemieckim obozie koncentracyjnym Stutthof chciała opowiedzieć całemu światu i opowiadała. Znajomym, rodzinie…
Zakonnik, redaktor, męczennik
Podczas apelu 29 lipca 1941 roku zastępca komendanta obozu Karl Fritzsch wytypował dziesięciu więźniów, którzy mieli zginąć śmiercią głodową. Była to kara – a zarazem przestroga dla innych – za ucieczkę jednego z osadzonych w KL Auschwitz. Wśród skazańców znalazł się jeden ochotnik.
Niemiecki obóz w Działdowie w świetle zachowanych akt gestapo w Ciechanowie-Płocku
Pierwszy transport do KL Auschwitz - 14 czerwca 1940
Przybyliście tutaj nie do sanatorium, tylko do niemieckiego obozu koncentracyjnego…
Wiosną 1940 r. Niemcy przystąpili do organizowania obozu dla więźniów politycznych w miejscowości Auschwitz (przed wojną Oświęcim), znajdującej się wówczas na terenach wcielonych do Rzeszy. 14 czerwca 1940 r. z Tarnowa przybył tam transport z pierwszymi polskimi więźniami politycznymi.
Śledztwo ws. KL Auschwitz-Birkenau
Już w grudniu 1939 r. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w specjalnej uchwale zapowiedział zastosowanie retorsji za niewinne ofiary polskie wobec Niemców, i to zwłaszcza wobec sfer kierowniczych.
Auschwitz? Nigdy nie słyszałem…
Niemcy i Austriacy do dziś mają kłopot z dziedzictwem obozów koncentracyjnych. Na braki wiedzy młodego pokolenia nakłada się banalizacja pamięci.
Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Obozów Koncentracyjnych i Zagłady. Pamiętaj
728 pierwszych. Dyskusja o pierwszym masowym transporcie Polaków do KL Auschwitz
Pierwszy transport do KL Auschwitz 14 czerwca 1940 (wykład on-line)
Technologia śmierci. Niemieckie obozy zagłady
Niemieckie obozy koncentracyjne powstały na długo przed rozpoczęciem II wojny światowej i stanowią nieodłączną część niemieckiego systemu totalitarnego, zbudowanego przez partię narodowego socjalizmu pod wodzą Adolfa Hitlera.
Niemieckie obozy na ziemiach polskich 1939-1945
Poniższy tekst ma charakter wprowadzający do tematyki funkcjonowania w latach 1939-1945 niemieckich obozów zlokalizowanych na terytorium Polski w jej obecnych granicach.
Prokurator KŚZpNP na miejscu zbrodni. Niemiecki karny obóz pracy Treblinka I (dyskusja)
Harry Haft – przeżył Auschwitz, boksował się z Rocky’m Marciano
Est ist kein warum – usłyszeć miał w jednej z opowieści przytaczanych w ostatniej książce Primo Leviego, wydanych krótko przed jego śmiercią Pogrążonych i ocalonych, wiezień Auschwitz, po tym gdy zapytał dlaczego (warum) został spoliczkowany przez niemieckiego strażnika.
Szansa przetrwania. Historia różańców z Gusen
Wiedza o niemieckich obozach koncentracyjnych jest – mimo wielu publikacji na ten temat – wciąż ograniczona. Do zapomnianych miejsc kaźni polskiej inteligencji należy obóz Mauthausen-Gusen.
Salon Książki Biograficznej. Jan Sehn - profesor, sędzia śledczy, tropiciel nazistów
Broszury popularnonaukowe IPN Szczecin
Ravensbrück. A story not to be forgotten. The Polish perspective
Germany entered the period of terror in 1933, when Adolf Hilter assumed power. Mass arrests of his political opponents began soon after. Those regarded as enemies of the German state and nation were sent to prisons or concentration camps.
Obóz pracy SS-Lager Sophienwalde i obóz dla kobiet żydowskich Aussenarbeitslager Bruss
W położonej w powiecie kościerskim miejscowości Dziemiany (niem. Sophienwalde) na terenie powstającego poligonu szkoleniowego wojsk SS Sophienwalde Bauleitung der Waffen-SS und Polizei Westpreussen założony został jesienią 1943 r. obóz pracy zwany SS- Lager Sophienwalde.
Niemiecki obóz Soldau w świetle najnowszych badań i prac poszukiwawczo-ekshumacyjnych
Zagłada Żydów węgierskich
16 maja 1944 r. do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz II-Birkenau przyjechały trzy pociągi towarowe z transportem Żydów z Węgier. Każdy miał od 40 do 50 wagonów mieszczących po około 100 ludzi. Na rampie obozowej przeprowadzono wśród nich selekcję, w wyniku której młodych i silnych skierowano do obozu jako „depozyt”, bez wpisywania ich do ewidencji więźniów. Pozostałych ustawiono w piątki i poprowadzono do komór gazowych, gdzie zostali zamordowani.
Co zawierają raporty Witolda Pileckiego z obozu Auschwitz-Birkenau?
75. rocznica wyzwolenia KL Ravensbrück. Historia i Pamięć
Posługa polskich księży w KL Dachau i jej upamiętnienie
W czasie II wojny światowej w Dachau przetrzymywano 2579 katolickich księży, w tym 1780 Polaków, spośród których Niemcy zamordowali 868. Dnia wyzwolenia, 29 kwietnia 1945 r., doczekało 33 tys. więźniów, w tym 830 polskich kapłanów.
Davida Cesaraniego obraz losów Żydów w latach 1933-1949
„Ta książka narodziła się z obawy przed rozdźwiękiem między, z jednej strony, odwołaniami do Holokaustu w kulturze masowej, edukacji i jego upamiętnianiu a – z drugiej – odkryciami badaczy różnych dyscyplin, działających w obrębie struktury akademickiej i poza nią.”
Pomorski Katyń. Zbrodnia w Lasach Piaśnickich
W pierwszych miesiącach II wojny światowej, około 10 km od Wejherowa, na obszarze leśnym obejmującym blisko 250 km² hitlerowcy popełnili zbrodnię uznawaną za największą na Pomorzu i jedną z pierwszych w tej skali w Europie. Stanowi ona klasyczny przykład Zbrodni Pomorskiej 1939 r.
PASZPORTY PARAGWAJU - film dokumentalny
Listy z innego świata
Kilka zdań na niewielkim formularzu stanowiło jedyną informację dla bliskich o losach więźnia osadzonego w hitlerowskim obozie koncentracyjnym – jednym z miejsc kaźni, jakie funkcjonowały w okresie 1939-45 r. na terenach zajętych przez reżim nazistowski oraz obszarach byłej III Rzeszy.
Imperium małych piekieł. Mroczne tajemnice obozu Gross-Rosen
Opór antyniemiecki na ziemiach wcielonych do Rzeszy – Narodowa Organizacja Bojowa
Przedstawiciele Stronnictwa Narodowego w Wielkopolsce już w październiku 1939 r. przystąpili do organizowania antyniemieckiego oporu od Pomorza aż po Śląsk. W ślad za tym Niemcy przystąpili do intensywnej infiltracji i niszczenia wielkopolskiego Podziemia.
III Wielkopolskie Forum Pamięci Narodowej - cz. I: O kompleksie KL Gusen, głównym miejscu eksterminacji polskiej inteligencji przez Niemców; Rudolf Haunschmied (Austria)
„W Gliwicach byliśmy traktowani o wiele gorzej niż w Oświęcimiu”.
W 1944 r. powstały w Gliwicach cztery podobozy KL Auschwitz III (Monowitz) jako obozy pracy przymusowej przy miejscowych zakładach przemysłowych zatrudniające osadzonych w oświęcimskim obozie koncentracyjnym. Stanowiły element sieci kilkudziesięciu podobozów KL Auschwitz III w rejencji katowickiej.
"Profesor Jan Sehn (1909–1965). Prawnik, sędzia śledczy, łowca nazistów"
Bunt w Treblince II
Nagle dał się słyszeć odgłos tłuczonego szkła, który dobiegł z rewirsztuby – obozowego ambulatorium. Gospodarzem był tam więzień doktor Julian Chorążycki, wcześniej kapitan Wojska Polskiego, który brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a w 1922 wybrał karierę cywilną i założył gabinet lekarski.
Ekonomia i Zagłada. Podobozy KL Stutthof w okolicach Torunia (1944-1945)
W sierpniu 1944 r. w czterech podobozach KL Stutthof w okolicy Torunia umieszczono 5000 Żydówek z krajów Europy. W ramach Komanda Budowlanego pracowały przy budowie fortyfikacji wzdłuż Wisły. Większość z nich nie dożyła wyzwolenia. Ideologia okazała się ważniejsza od ekonomii. Praca czyniła martwym.
W imieniu ofiar. Jan Sehn (1909–1965)
Jako powojenny sędzia śledczy Jan Sehn przyczynił się do skazania czołowych zbrodniarzy niemieckich. Niewielu wie, że przysłużył się także w sprawie Katynia.
Kobiety z Ravensbrück. Historia niemieckiego obozu według Sarah Helm
Ravensbrück – najcięższy i najokrutniejszy obóz koncentracyjny dla kobiet. Położony w malowniczej scenerii niemieckich lasów, nieopodal jeziora, ok. 80 km od Berlina. Po wojnie wielu osobom będzie się kojarzył z piekłem na ziemi – ze względu na ból i cierpienie, którego tam doświadczyły osadzone.
Raport z Auschwitz
Wydawało nam się, że mamy tylko raporty Karskiego i Pileckiego, które przedostały się na Zachód, a tymczasem istniała ciągłość raportów z Polski od początku istnienia Auschwitz do połowy 1944 roku – mówi Krzysztof Brożek, reżyser i scenarzysta filmu Raport z Auschwitz, w rozmowie z Maciejem Kwaśniewskim.
Piekło po niemiecku według Pileckiego
Kiedy do Konzentrationslager Auschwitz 14 czerwca 1940 r. przybył pierwszy transport ponad siedmiuset polskich więźniów z Tarnowa, nikt nie wiedział, że właśnie w tym obozie, na ziemi wcielonej do Rzeszy, rozgrywać się będą sceny, przy których zbledną obrazy z piekła Dantego.
KL Auschwitz-Birkenau – śledztwo Instytutu Pamięci Narodowej
O śledztwie w sprawie KL Auschwitz-Birkenau, z prokuratorem Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Krakowie Łukaszem Gramzą, prowadzącym to postępowanie rozmawia redaktor naczelny portalu przystanekhistoria.pl dr Rafał Leśkiewicz.
Obóz zagłady w Treblince
Budowę obozu zagłady w Treblince (gm. Kosów, pow. Sokołów Podlaski) rozpoczęto w dniu 1 czerwca 1942 r. Pierwszym komendantem SS-Sonderkommando Treblinka został mianowany SS-Obersturmführer Irmfried Eberl (Austriak).
Więzienno-obozowe wspomnienia Wandy Serwańskiej
Aresztowana w Poznaniu, przeszła przez śledztwo w gestapo, Fort VII, obóz w Żabikowie, skąd trafiła do Auschwitz-Birkenau. Po wojnie opisała swoje przeżycia.
Dzieci z Przemysłowej – niemiecki obóz w Łodzi
„Czym dłużej tu byliśmy, tym bardziej dyscyplina się zaostrzała, tym łatwiej było spostrzec, że wszystko zmierza do udręczenia, umęczenia nas” – wspominał Stefan Marczewski, jeden z nastoletnich więźniów. Przez obóz sąsiadujący z łódzkim gettem przeszło od 2 do ponad 3 tys. polskich dzieci.
KL Gusen w pamięci historycznej Austrii
Tereny Gusen – miejsca kaźni polskiej inteligencji – przez wiele powojennych lat niszczały. O godne upamiętnienie ofiar obozu upomnieli się dopiero przedstawiciele lokalnej społeczności i polskie władze.
Sarenka z Mauthausen
Lord Russell of Liverpool, zastępca głównego prokuratora wojskowego Brytyjskiej Armii Renu, w trakcie wizyty w byłym obozie koncentracyjnym Dachau – w ramach przygotowań do procesu załogi tego obozu w 1945 r. – zauważył coś, co wydało mu się szczególnie dziwne: „Na dachu krematorium przybita była na słupku skrzynka lęgowa dla dzikich ptaków. Została tam umieszczona przez jakiegoś ogarniętego schizofrenią esesmana. […] Wtedy stało się dla mnie jasne, dlaczego naród, który dał światu Goethego i Beethovena, Schillera i Schuberta, zgotował mu także Auschwitz i Belsen, Ravensbrück i Dachau”.
Witold Pilecki – Bohater 1939-1945
15 marca 1948 r. zakończył się pokazowy proces, który wytoczono przeciwko osobom określanym jako „grupa Witolda”. Ogłoszono wyrok. Oskarżony Witold Pilecki został skazany na karę śmierci.
Jak Brygada Świętokrzyska NSZ ocaliła więźniarki niemieckiego obozu w Holiszowie
Jest 5 maja 1945. Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej, jedynej formacji krajowego podziemia, która przedarła się przez linię frontu niemiecko-sowieckiego, leżą na skraju lasu w zachodnich Czechach, na ziemi okupowanej przez III Rzeszę, czekając na rozkaz ataku na niemiecki obóz koncentracyjny Holiszów.
Wacław Jurgoński. Od Szczeglina do KL Dachau. Kronika przeżyć (1940-1945)
Życie Wacława Jurgońskiego podczas II wojny światowej związane było z dwoma niemieckim obozami – miejscami kaźni polskiej ludności cywilnej. O pierwszym z nich – obozie przejściowym w Szczeglinie koło Mogilna – słyszało niewielu, o drugim – obozie koncentracyjnym Dachau pod Monachium – niemal wszyscy interesujący się historią III Rzeszy Niemieckiej.
„Nie znoszę, kiedy krzywdzą niewinnych ludzi”
Do 1942 r. na Wschodnim Górnym Śląsku (Ost-Oberschlesien) – zwłaszcza w Zagłębiu Dąbrowskim (Będzinie, Sosnowcu, Dąbrowie Górniczej) i Zagłębiu Chrzanowsko-Jaworznickim – żyło ok. 100 tys. Żydów. Pierwsze deportacje Żydów z tego regionu do KL Auschwitz przeprowadzono w maju i sierpniu 1942 r.
Więzień, uciekinier, egzekutor
Kazimierz Albin w latach 1940-43 więzień KL Auschwitz (numer obozowy 118) i uciekinier z tego obozu, a następnie żołnierz Armii Krajowej i wykonawca wyroków śmierci, kawaler Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski, opowiada o swoim doświadczeniu lat wojny i okupacji niemieckiej.
Uratowali mnie Polacy. Opowieść uciekiniera z obozu w Sobiborze
Filip Białowicz (Philip Bialowitz) (1925-2016) kawaler Krzyża Oficerskiego Orderu Zasługi RP, w 1943 zbiegł z obozu w Sobiborze i do zakończenia wojny ukrywany był na wsi przez rodzinę Mazurków. Po wojnie mieszkał w USA. Opublikował wspomnienia A Promise at Sobibór (wyd. pol.: Bunt w Sobiborze).
90s. historii: 27 lutego 1943 r. z KL Auschwitz uciekło siedmiu więźniów
90s historii: 2 maja 1940 r. do KL Sachsenhausen wyjechał pierwszy transport
„Jestem dzieckiem szczęścia”. Wywiad z Jerzym Skrzypkiem, więźniem obozów koncentracyjnych
Jerzy Skrzypek (1920-2013) – w czasie wojny za działalność antyniemiecką uwięziony na Pawiaku, następnie w Auschwitz, Flossenbürgu i Dachau – ofiara eksperymentów pseudomedycznych badających odporność organizmu na niskie temperatury, po wojnie otrzymał status inwalidy wojennego.
Dachau i śmierć są synonimami
Płk William Quinn z 7. Armii Amerykańskiej, wyzwalając w maju 1945 r. obóz koncentracyjny w Dachau, napisał w raporcie: „Oddziały nasze zastały tam widoki, jęki tak straszne, że aż nie do uwierzenia, okrucieństwa tak ogromne, że aż niepojęte dla normalnego umysłu. Dachau i śmierć są synonimami”.
„Błogosławię moim wrogom” – ks. Antoni Korczok (1891–1941), ofiara KL Dachau
Jeden z jego przyjaciół wspominał: „nie udowodniono mu żadnej winy. Miał być rzekomo wypuszczony na wolność w poniedziałek… Cóż, kiedy w niedzielę zmarł”. Za posługę kapłańską dla Polaków płaciło się niekiedy najwyższą cenę.
Od samokształcenia do samoobrony. Żydowska Organizacja Bojowa w Zagłębiu Dąbrowskim
Heroiczna walka Żydów w getcie warszawskim w kwietniu 1943 r. zainspirowała młodych ludzi z innych gett do zbrojnego oporu przeciwko niemieckiemu okupantowi. W sierpniu 1943 r. za broń chwycili również członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej w Zagłębiu Dąbrowskim.
Biuletyn IPN nr 1–2/2018 - Niemcy ludziom zgotowali ten los
Zasadniczy blok artykułów dotyczy obozów koncentracyjnych stworzonych przez hitlerowskie Niemcy – jeszcze przed wojną w Rzeszy (Dachau czy Sachsenhausen), a potem także na ziemiach podbitej Polski (Auschwitz i wiele innych).
IPNtv: Spotkanie z Kazimierzem Piechowskim w 75. rocznicę ucieczki z KL Auschwitz
IPNtv: Nie chcę być ofiarą - relacja Evy Mozes-Kor - ofiary eksperymentów Josefa Mengele
IPNtv - Konferencja prasowa oraz prezentacja bazy załogi SS KL Auschwitz - Kraków, 30 stycznia 2017
Bunkry na ruinach. Szkice do historii KL Stutthof – Außenlager Pölitz
Niechętnie wracam do wspomnień koszmarnych czasów minionej wojny. Dreszcz smutku wywołuje bowiem pamięć o tragedii i męce więźniów sprowadzonych ze Stutthofu do przymusowych robót przy budowie i rozbudowie zakładów wytwórczych benzyny syntetycznej w Policach koło Szczecina.
Niemiecki obóz w Płaszowie 1942-1945. Przewodnik historyczny - wydanie II poprawione
W 1939 roku Rzeczpospolita Polska została zaatakowana przez Niemcy (wsparte przez Słowację) oraz przez ZSRR. Francja i Wielka Brytania wprawdzie wypowiedziały wojnę Niemcom, ale nie podjęły żadnych działań na rzecz realnego wsparcia polskiego sojusznika. Mimo dotkliwej klęski i okupacji całego terytorium państwowego, Polska nie skapitulowała.
Janusz Korczak (1878 [1879]-1942)
„Jestem mistrzem ekonomii wysiłku…” – napisał o sobie Janusz Korczak w styczniu 1942 r. Zdanie to, wplecione w oficjalny tekst kierowany do władz, może być streszczeniem życia człowieka, którego bogatą biografię dałoby się podzielić na kilka niezależnych ludzkich historii.
IPN TV - 70. rocznica wyzwolenia obozu Ravensbrück - "O tym nie można zapomnieć..."
KL Dachau - WYZWOLENIE - relacja Jerzego Skrzypka
KL Dachau - WYZWOLENIE - relacja ks. Kazimierza Majdańskiego
KL Dachau - EKSPERYMENTY MEDYCZNE - relacja Jerzego Skrzypka
KL Dachau - EKSPERYMENTY MEDYCZNE - relacja ks. Kazimierza Majdańskiego
KL Dachau - ŻYCIE CODZIENNE - relacja o. Hugolina Pieprzyka
KL Dachau - PRACA - relacja o. Hugolina Pieprzyka
IPN TV - Przekazanie prac Marii Hiszpańskiej-Neumann do Centrum Edukacyjnego IPN
„O tym nie można zapomnieć... Spotkania z kobietami, które przeszły piekło Ravensbrück"
Rotmistrz Witold Pilecki (1901–1948)
Żołnierz niezłomny, żołnierz wyklęty, żołnierz „Rzeczypospolitej utraconej”, ostatni ułan Rzeczypospolitej, „ochotnik do Auschwitz”, jeden z sześciu najodważniejszych ludzi europejskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej.
nr 4/2009
Numer „Biuletynu IPN” otwiera rozmowa Łukasza Michalskiego z prof. Dariuszem Tołczykiem o literaturze łagrowej. Numer w całości poświęcony został niemieckim obozom koncentracyjnym i sowieckim łagrom, a także powojennym obozom NKWD na ziemiach polskich. Czytelnik znajdzie w nim obraz obozowej gehenny, ale także opis zmagań lekarzy-więźniów o ocalenie poszczególnych istnień ludzkich w fabrykach śmierci oraz fragmenty raportu rotmistrza Witolda Pileckiego o tworzeniu konspiracji w Auschwitz-Birkenau.
„AUSCHWITZ - PAMIĘĆ DLA PRZYSZŁOŚCI”
Pakiet edukacyjny „Auschwitz – pamięć dla przyszłości” przygotowany został wspólnie przez Biuro Edukacji Publicznej IPN i Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
Kadr z filmu IPN „Niezwyciężeni”
![Janusz Korczak (1878 [1879]-1942)](/dokumenty/zalaczniki/166/mini/166-74209_m1-d7198.jpg)
