Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Fot. Biblioteka Narodowa

USA

„Staremu krajowi” na odsiecz
Artykuł

„Staremu krajowi” na odsiecz

Formowana na francuskiej ziemi Armia Polska we Francji, od koloru swych mundurów zwana też Błękitną Armią, była – poza olbrzymim finansowym wkładem wychodźstwa z Ameryki Północnej – najwymowniejszym bodaj świadectwem łączności Polonii ze „starym krajem”.

Amerykańska Komisja Maddena
Artykuł

Amerykańska Komisja Maddena

Komisja Kongresu USA do zbadania Zbrodni Katyńskiej, zwana Komisją Maddena, miała kolosalne znaczenie dla odkrywania prawdy o losie polskich oficerów i funkcjonariuszy zamordowanych wiosną 1940 r. w Związku Sowieckim.

Harcerstwo w ramach Sokolstwa Polskiego w Ameryce
Artykuł

Harcerstwo w ramach Sokolstwa Polskiego w Ameryce

Harcerstwo było jednym z istotnych przejawów działalności Sokolstwa Polskiego w Ameryce w pierwszej połowie XX wieku. To właśnie ta organizacja, jako jedna z pierwszych w USA, rozpoczęła tworzenie własnych drużyn wychowujących, poprzez rozwój fizyczny i moralny, polskie dzieci i młodzież do służby Polsce walczącej o odzyskanie niepodległości.

Audio/Video

FBI jest jedną z najstarszych amerykańskich instytucji, która zajmuje się ściganiem szpiegów, rozpracowywaniem potencjalnych zagrożeń dla państwa i jego sojuszników, nie była też wolna od swoich afer, zdrad i wpadek.

Polski kryzys, amerykańska szansa. Reakcje polityczne Stanów Zjednoczonych na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce
Artykuł

Polski kryzys, amerykańska szansa. Reakcje polityczne Stanów Zjednoczonych na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce

Przesadą byłoby stwierdzenie, że w USA przyjęto wprowadzenie stanu wojennego w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r., oznaczające siłowe rozprawienie się z „Solidarnością”, ze zdumieniem i dużym zaskoczeniem. W końcu już rok wcześniej płk Ryszard Kukliński ostrzegał przed jeszcze gorszym scenariuszem: inwazją wojsk Układu Warszawskiego.

Sokoły i „Latające Fortece”
Artykuł

Sokoły i „Latające Fortece”

Jednym z istotnych osiągnięć Sokolstwa Polskiego w Ameryce podczas II wojny światowej była akcja zakupu obligacji wojennych na pokrycie kosztów bombowców Boeing B-17, określanych mianem „Latająca Forteca”, dla lotnictwa Stanów Zjednoczonych. Stanowiła ona element rozpoczętej we wrześniu 1943 r. trzeciej wojennej pożyczki USA.

Członkowie Sokolstwa w armii Stanów Zjednoczonych
Artykuł

Członkowie Sokolstwa w armii Stanów Zjednoczonych

W okresie II wojny światowej w armii Stanów Zjednoczonych służyli także liczni Polacy lub Amerykanie mający polskie korzenie. Pierwsi zaciągali się do wojska za oceanem już w 1939 r., po napaści Niemiec i ZSRS na Polskę.

Audio/Video

W PRL-u oficerowie tzw. „Dwójki” stale monitorowali pracowników dyplomatycznych amerykańskiej ambasady, śledzili ich, zakładali podsłuchy, monitorowali ich auta, kontakty, psuli szyki pracy operacyjnej, namierzali potencjalne źródła informacji.

Jak zginął dziadek Antony’ego Blinkena
Artykuł

Jak zginął dziadek Antony’ego Blinkena

Sekretarz stanu USA Antony Blinken jest przybranym synem białostocczanina Samuela Pisara – prawnika, pisarza, polityka, doradcy prezydentów amerykańskich. Ojcem Samuela był Dawid Pisar, którego rodzina była jedną z najbogatszych w przedwojennym Białymstoku.

Agnieszka Wisła
Biogram / Biografia

Agnieszka Wisła

To jedna z barwniejszych postaci polskiej emigracji w Stanach Zjednoczonych w XX w. Dobrze znana za oceanem, w Polsce dopiero powoli odkrywana, swoje życie związała z trzema organizacjami: Sokolstwem Polskim w Ameryce, Polskim Białym Krzyżem oraz Stowarzyszeniem Weteranów Armii Polskiej w Ameryce.

Święto Flagi USA w Polskich Siłach Zbrojnych w 1942 r.
Artykuł

Święto Flagi USA w Polskich Siłach Zbrojnych w 1942 r.

Przystąpienie Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej po japońskim ataku na Pearl Harbor z 7 grudnia 1941 r. rozbudziło nadzieje obywateli polskich na szybkie odzyskanie niepodległości, również wśród żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych. Na tę okoliczność w 1942 r. w jednostkach wojskowych na obczyźnie uroczyście obchodzono Święto Flagi USA.

Audio/Video

Jaką rolę USA wyznaczyły zachodniej części Niemiec? Jaką USA miały koncepcję dyplomatyczną wobec RFN? Czy świat pojałtański ostatecznie rozpadł się po upadku muru berlińskiego w listopadzie 1989 roku?

Sokolstwo Polskie w przeddzień I wojny światowej
Artykuł

Sokolstwo Polskie w przeddzień I wojny światowej

Od października 1917 do lutego 1919 roku na terenie USA i Kanady od zarejestrowano 38 tys. ochotników spośród członków polskiego wychodźstwa. Ostatecznie do Francji wysłano łącznie 20 720 ochotników, w tym około 6 tysięcy członków Związku Sokołów Polskich w Ameryce.

Gustaw Pieprzny. Naczelnik Sokolstwa Polskiego w Ameryce
Biogram / Biografia

Gustaw Pieprzny. Naczelnik Sokolstwa Polskiego w Ameryce

Uznawany jest za jedną z najbardziej znaczących postaci w historii Sokolstwa Polskiego w Ameryce. Ten zasłużony żołnierz I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej przez kilka dekad decydował o obliczu sportowym i wychowawczym tej organizacji.

Rozmowy ambasadorów ChRL i Stanów Zjednoczonych w Warszawie (1958-1970)
Artykuł

Rozmowy ambasadorów ChRL i Stanów Zjednoczonych w Warszawie (1958-1970)

„Oczy całego świata zwrócone na Warszawę. Za chwilę rozpocznie się pierwsze spotkanie ambasadorów Stanów Zjednoczonych i Chińskiej Republiki Ludowej” – tymi słowami relacjonował wydarzenie podekscytowany lektor Polskiej Kroniki Filmowej w wydaniu nr 38A z 1958 r.

Audio/Video

Jaka była sytuacja polityczna w USA i jakie były plany tego mocarstwa wobec powojennych realiów w Europie? W jaki sposób kształtowała się polityka USA wobec Polski i czy uwzględniano w niej znaczenie Górnego Śląska? Jak śląska stal i węgiel miała przyczynić się do odbudowy Polski i Europy?

Audio/Video

Czy istnieje genetyczna baza wszystkich Polaków? Ile danych od rodzin poszukujących szczątków swoich bliskich udało się zgromadzić w Bazie Materiału Genetycznego IPN? Jaki wkład w prace IPN ma Federalne Biuro Śledcze USA?

Audio/Video

Jak wyglądała sytuacja polityczno-gospodarcza w ZSRS i Polsce na przełomie lat 80/90 XX w.? Czy komuniści chcieli oddać władzę w Polsce?

Droga amerykańskich ochotników do służby w Wojsku Polskim
Artykuł

Droga amerykańskich ochotników do służby w Wojsku Polskim

Jeden z najpopularniejszych, odnoszących się do wojny polsko-bolszewickiej mitów historycznych głosi, iż walczący o przetrwanie Polacy byli skazani wyłącznie na siebie. Na płaszczyźnie polskiego lotnictwa nie da się go obronić.

Teofil Antoni Starzyński. Przywódca Sokolstwa Polskiego
Biogram / Biografia

Teofil Antoni Starzyński. Przywódca Sokolstwa Polskiego

Sokolstwo Polskie było jednym z najważniejszych przejawów działalności polonijnej na terenie USA. Jego wysiłki nie tylko przyczyniły się do krzewienia polskiej kultury, ale też dostarczyły polskiej armii tysiące gotowych do walki ochotników. Jednym z ludzi, bez których funkcjonowanie tej organizacji nie sposób sobie wyobrazić, był dr Teofil Starzyński.

Audio/Video

Jaka jest współczesna Ameryka? Czy "amerykański sen" jest już tylko mitem? Czy Polonia ma jakikolwiek wpływ na kulturę i politykę w USA? Jak z perspektywy USA jest widziana Polska?

Audio/Video

Fragment filmu zrealizowanego przez Biuro „B” MSW zatytułowany „Operacyjny Film Dokumentalny w MSW”. Na filmie można zobaczyć tłumy warszawiaków przybyłych na trasę przejazdu prezydenta USA Richarda Nixona

Audio/Video

Działalność wywiadowcza kapitana Jerzego Lewszeckiego, przedwojennego oficera, więźnia oflagów, członka Polskich Sił Zbrojnych, który w 1953 r. przybył do kraju jako współpracownik wywiadu amerykańskiego

Nowy porządek. Umowa o współpracy pomiędzy Departamentem I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych a CIA
Artykuł

Nowy porządek. Umowa o współpracy pomiędzy Departamentem I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych a CIA

Po wyborach w czerwcu 1989 r. i utworzeniu rządu Tadeusza Mazowieckiego założenia polityki wewnętrznej i zagranicznej kraju uległy zmianie. Po rozluźnieniu więzi ze Związkiem Sowieckim rozpoczęły się kontakty z wywiadem Stanów Zjednoczonych.

Audio/Video

Kim byli amerykańscy żołnierze polskiego pochodzenia wzięci do niewoli komunistycznej? Czy komuniści próbowali zwerbować jeńców na swoją stronę? Jaką rolę odegrał polski wywiad wojskowy w tej sprawie?

Jak wybuch Wezuwiusza zniszczył amerykańskie bombowce
Artykuł

Jak wybuch Wezuwiusza zniszczył amerykańskie bombowce

Wezuwiusz wybuchł w połowie marca 1944 r. Najbardziej aktywny był między 18 a 29 marca. 23 tego miesiąca opad jego popiołów zniszczył 88 (bądź 75), znajdujących się u jego stóp, na wojskowym lotnisku w pobliżu Terzigno, bombowców B-25 z 340. Grupy Bombowej w składzie 12. Armii Lotniczej USA.

Przełomowa wizyta, czy wizyta czasów przełomu?
Artykuł

Przełomowa wizyta, czy wizyta czasów przełomu?

Późnym wieczorem 9 lipca 1989 r. Air Force One z prezydentem Georgem H.W. Bushem i jego małżonką Barbarą Bush na pokładzie wylądował na lotnisku Okęcie w Warszawie. Rozpoczęła się trwająca niespełna dwie doby wizyta czwartego w dziejach prezydenta Stanów Zjednoczonych nawiedzającego ziemie polskie.

Początek pięknej przyjaźni
Artykuł

Początek pięknej przyjaźni

W 1989 roku - kiedy zaczęła się w Polsce transformacja - CIA nawiązała współpracę z polskim wywiadem. Przyjęte wtedy ustalenia na lata zdefiniowały kształt naszych służb specjalnych oraz geopolitycznych sojuszy.

Audio/Video

Jakie były kulisy rozmów oficerów CIA z przedstawicielami Departamentu I MSW PRL? Kto był „oferentem”? Jak uwiarygodnili się wobec Amerykanów oficerowie wywiadu PRL? Jaką wiedzę o ludziach i strukturach wywiadu PRL mieli Rosjanie? Jak „transformowały” służby wojskowe?

Dwaj generałowie. Spotkanie generała Pattona z generałem Andersem
Artykuł

Dwaj generałowie. Spotkanie generała Pattona z generałem Andersem

17 grudnia 1943 r. doszło do spotkania generała Georga Smitha Pattona z generałem Władysławem Andersem. Patton wyniósł z wizyty pozytywną opinię na temat polskich oddziałów, które już niedługo miały brać udział w działaniach w Europie.

Wigilia ʼ81. Demonstracje w USA przeciwko stanowi wojennemu w Polsce
Artykuł

Wigilia ʼ81. Demonstracje w USA przeciwko stanowi wojennemu w Polsce

Czwartek 23 grudnia 1981 r., międzynarodowe lotnisko w Nowym Jorku. Jutro Wigilia, za chwilę ląduje samolot PLL LOT z Warszawy. To pierwszy samolot z Polski po wprowadzeniu przez reżim komunistyczny stanu wojennego. Oczekujemy w napięciu…

Powinność, nie zdrada
Artykuł

Powinność, nie zdrada

Sowiecka propaganda mówiła o nim: „zdrajca”, sowiecki sąd wojskowy PRL skazał go na karę śmierci, współcześnie niektórzy, w marketingowym stylu, sprzedają nam go jako „atomowego szpiega”, prof. Zbigniew Brzeziński, który jako jeden z pierwszych poznał walkę Dawida z Goliatem mówił o nim „Pierwszy polski oficer w NATO”. 7 listopada 1981 r. CIA ewakuowało z PRL pułkownika Ryszarda Kuklińskiego.

Odkłamywanie zbrodni katyńskiej
Artykuł

Odkłamywanie zbrodni katyńskiej

Komisja Maddena to potoczna nazwa Specjalnej Komisji Śledczej Kongresu Stanów Zjednoczonych do Zbadania Faktów, Dowodów i Okoliczności Zbrodni Katyńskiej (ang. Select Committee to Investigate and Study the Facts, Evidence, and Circumstances of the Katyn Forest Massacre), której przewodniczącym był Ray J. Madden, kongresmen ze stanu Indiana.

Bohaterowie naszej wolności. Polsko-amerykańskie tradycje wojskowe w XX w.
Publikacje

Bohaterowie naszej wolności. Polsko-amerykańskie tradycje wojskowe w XX w.

Na szlakach bojowych w różnych częściach Europy oraz świata żołnierze Polskich Sił Zbrojnych walczyli wspólnie z żołnierzami armii amerykańskiej. Ich celem było pokonanie III Rzeszy i jej sojuszników, a także niepodległość Polski.

Poznański Czerwiec 1956 w dokumentach CIA
Artykuł

Poznański Czerwiec 1956 w dokumentach CIA

Spektakularny społeczny protest, który 28 czerwca 1956 r. wybuchł w Poznaniu nie miał precedensu w powojennych dziejach Polski. Na jego wyjątkowy obraz składały się: skala, oddolny charakter, antysystemowa wymowa oraz jednoznaczna reakcja komunistycznych władz pociągająca za sobą liczne ofiary.

Audio/Video

Kiedy mocarstwa zachodnie wycofały poparcie dla władz Polski na uchodźstwie? Dlaczego nie reagowały na zbrodnie sowieckich „wyzwolicieli”? Czy Stanisław Mikołajczyk wierzył, że wybory będą wolne i uczciwe?

Tragedia załogi polskiego statku „Józef Conrad” w Hajfongu
Artykuł

Tragedia załogi polskiego statku „Józef Conrad” w Hajfongu

18 grudnia 1972 r. rozpoczęła się amerykańska operacja wojskowa „Linebacker II”, której głównym celem było zmuszenie Demokratycznej Republiki Wietnamu do wznowienia zerwanych kilka dni wcześniej rozmów pokojowych.

Sokoli Klub Szybowcowy – „W zdrowym ciele, zdrowy duch”
Artykuł

Sokoli Klub Szybowcowy – „W zdrowym ciele, zdrowy duch”

Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” stanowiło w Polsce wzór nowoczesnej organizacji społecznej, łączącej dbałość o kulturę fizyczną i narodową. Ruch sokolski zawędrował również do Stanów Zjednoczonych, gdzie wysiłki instruktorów zaowocowały również barwnym epizodem budowy własnego klubu szybowcowego.

Wyzwolenie KL Gusen I i II przez wojska amerykańskie 5 maja 1945 r.
Artykuł

Wyzwolenie KL Gusen I i II przez wojska amerykańskie 5 maja 1945 r.

Zlokalizowane na terenie Austrii KL Mauthausen i KL Gusen były najdłużej funkcjonującymi obozami koncentracyjnymi w III Rzeszy. Osadzeni w nich więźniowie musieli wyczekiwać wolności aż do 5 maja 1945 r.

Audio/Video

Jak zmieniała się polityka zagraniczna USA w trakcie II wojny światowej? Czym była Karta Atlantycka? Czy prezydent Roosevelt uważał Stalina za wiarygodnego partnera Zachodu?

Odstraszanie przez nagłaśnianie? Historyczny kontekst amerykańskiej dyplomacji wobec Rosji w 2022 r.
Artykuł

Odstraszanie przez nagłaśnianie? Historyczny kontekst amerykańskiej dyplomacji wobec Rosji w 2022 r.

„USA: inwazja Rosji na Ukrainie możliwa w każdej chwili”. W połowie lutego 2022 r. taki nagłówek pojawił się w światowych mediach i portalach społecznościowych. Co ciekawe, niemal identyczny w treści komunikat Waszyngton wysłał ponad 40 lat temu. Miał jednak na myśli nie Ukrainę, lecz „ludową” Polskę.

Audio/Video

Co skłoniło płk. Kuklińskiego do współpracy z wywiadem USA? Jak opuścił PRL? W jakich okolicznościach zginęli jego synowie? Jak wyglądały plany ofensywy wojsk Układu Warszawskiego na Zachód?

Za chlebem
Artykuł

Za chlebem

W czasach świetności Rzeczypospolitej – w wieku XV, XVI, XVII – kraj opuszczały jednostki: poszukiwacze przygód, prześladowani różnowiercy. Pierwsze liczniejsze grupy wychodźcze pojawiły się dopiero w XVIII w., gdy na emigrację udawali się konfederaci barscy czy zagrożeni przez targowiczan patrioci.

Autograf przodka w hołdzie dla narodu amerykańskiego
Artykuł

Autograf przodka w hołdzie dla narodu amerykańskiego

W 1926 r. USA świętowały 150-lecie niepodległości. Z tej okazji naród polski złożył narodowi amerykańskiemu oryginalny prezent – życzenia, pod którymi podpisała się jedna piąta (5,5 mln) Polaków.

Audio/Video

Gdzie 13 grudnia 1981 r. był prezydent Ronald Reagan? Jaką rolę pełniły dla Reagana placówki dyplomatyczne USA w PRL? Poznaj raporty ambasady USA w Warszawie z pierwszych tygodni stanu wojennego

Ronald Reagan: od aktora do prezydenta
Artykuł

Ronald Reagan: od aktora do prezydenta

Ronald Reagan to postać o wielu twarzach i wielu paradoksów. Syn katolika i protestantki, hollywoodzki aktor z własną gwiazdą na słynnej alei i prezydent USA, żartowniś i człowiek z misją, wiekowy prezydent, borykający się z problemami zdrowotnymi i zdeterminowany wojownik, który chciał pokonać sowieckie „Imperium Zła”.

Wygrana Stalina w Teheranie. Los Polski na sumieniu Roosevelta i Churchilla
Artykuł

Wygrana Stalina w Teheranie. Los Polski na sumieniu Roosevelta i Churchilla

Od 28 listopada do 1 grudnia 1943 r. Józef Stalin, Winston Churchill i Franklin Delano Roosevelt konferowali w Teheranie. Był to kluczowy moment II wojny światowej. Podjęto najważniejsze decyzje co do końcowego etapu wojny i powojennych losów Europy, w tym Polski.

Zapomniana Jałta
Artykuł

Zapomniana Jałta

Konferencja przywódców mocarstw koalicji antyniemieckiej na Krymie w lutym 1945 r. przesądziła o powojennym kształcie Europy. Stalin, Churchill i Roosevelt uzgodnili działania wobec Niemiec, ustalili przebieg powojennych granic wielu państw, dokonali pomiędzy siebie podziału stref wpływów.

Audio/Video

Polskie oddziały w US Army w latach 1945 - 1989 w Niemczech, Francji i USA

Konferencja w Poczdamie. Ostatnie spotkanie Wielkiej Trójki
Artykuł

Konferencja w Poczdamie. Ostatnie spotkanie Wielkiej Trójki

17 lipca 1945 r. rozpoczęła się konferencja nowego prezydenta USA Harry’ego Trumana, sowieckiego dyktatora Józefa Stalina i premierów Wielkiej Brytanii – Winstona Churchilla, którego po 11 dniach (po wygraniu wyborów przez Partię Pracy) zastąpił Clement Attlee.

„Walt Kowalski” na wojnie w Korei
Artykuł

„Walt Kowalski” na wojnie w Korei

Co łączy Clinta Eastwooda z wojną w Korei? Film „Gran Torino”, który przedstawia historię niejakiego Walta Kowalskiego, Amerykanina o polskich korzeniach, weterana wspomnianego konfliktu.

Samuel Pisar – światowa kariera chłopca z Białegostoku
Artykuł

Samuel Pisar – światowa kariera chłopca z Białegostoku

Urodził się w 18 marca 1929 r. w Białymstoku. Jego rodzina była bardzo zamożna i związana z tym miastem od kilku pokoleń. Ojciec Samuela – Dawid, i jego siostry, odziedziczyli kilka domów oraz długi parterowy budynek tzw. Pisar-Hall wydzierżawiany miastu na różne uroczystości.

Ambasadorzy o Polsce zdradzonej
Artykuł

Ambasadorzy o Polsce zdradzonej

Dwaj ambasadorzy – polski w Stanach Zjednoczonych w czasie wojny i amerykański w Polsce powojennej – opisali w swych wspomnieniach sytuację naszej Ojczyzny na arenie międzynarodowej po napaści Niemiec na ZSRS 22 czerwca 1941 roku.

Audio/Video

Szczecin w optyce CIA i dyplomacji amerykańskiej

Historia Meriana C. Coopera i 7. Eskadry Myśliwskiej
Artykuł

Historia Meriana C. Coopera i 7. Eskadry Myśliwskiej

„Gen. Pułaski oddał życie za mój kraj, dlatego moją służbę Polsce, gdy ta walczy o wolność, rodzina moja traktuje jako obowiązek” – pisał w 1919 r. do Piłsudskiego amerykański lotnik.

Incydent na „Batorym”
Artykuł

Incydent na „Batorym”

W długiej historii kontaktów Polonii amerykańskiej ze starym krajem ogromną rolę odgrywały polskie statki pasażerskie kursujące na linii północnoatlantyckiej. Wśród nich największą popularnością cieszył się m/s „Batory”.

Audio/Video

Oblężenie Juliena Bryana (nominowany do Oskara dokument o obronie Warszawy przed Niemcami w 1939 r.)

Audio/Video

Amerykańskie depesze przechwycone przez kontrwywiad PRL

Audio/Video

»Karnawał« po amerykańsku. Ambasada USA w Warszawie wobec wydarzeń w Polsce od sierpnia 1980 r. do grudnia 1981 r.

Janusz Kazimierz Zawodny. Wychowała go Armia Krajowa
Artykuł

Janusz Kazimierz Zawodny. Wychowała go Armia Krajowa

O prawdę o Zbrodni Katyńskiej upominał się z taką samą stanowczością, z jaką system komunistyczny nazywał zbrodniczym. Wbrew poprawności politycznej panującej wśród elit intelektualnych Zachodu stawiał śmiałe, ale – jak się z czasem okazywało – trafne diagnozy geopolityczne.

Polska Solidarności w oczach dyplomatów USA
Wywiad

Polska Solidarności w oczach dyplomatów USA

O reakcjach dyplomatów USA na „Karnawał Solidarności” z dr. hab. Patrykiem Pleskotem, autorem książki Karnawał po amerykańsku. Placówki dyplomatyczne USA w PRL wobec polskich wydarzeń od sierpnia 1980 do grudnia 1981 r. rozmawia dr Rafał Leśkiewicz, redaktor naczelny portalu "Przystanek Historia"

Sprawa Hermanna Fielda
Artykuł

Sprawa Hermanna Fielda

W sierpniowy wieczór 1949 r. funkcjonariusze MBP uprowadzili z warszawskiego lotniska Okęcie amerykańskiego obywatela i wsadzili go na pięć i pół roku do piwnicy tajnego więzienia. Amerykańska ambasada i rząd otrzymały oficjalne noty od rządu Polski Ludowej, że poszukiwany nie przebywa nad Wisłą.

W Jałcie przegraliśmy II wojnę światową
Wywiad

W Jałcie przegraliśmy II wojnę światową

Czy alianci nas zdradzili? O co walczył Stalin? Czy można było zatrzymać bieg zdarzeń? Jak podsłuchy w pałacach Jałty i hollywoodzkie filmy sprzyjały Stalinowi? Czy III wojna światowa była realna? Jak długo trwała Jałta? – Z dr. hab. Henrykiem Głębockim, historykiem z Uniwersytetu Jagiellońskiego i pracownikiem Instytutu Pamięci Narodowej rozmawia Maciej Kwaśniewski.

Audio/Video

Dlaczego Niemcy musieli dwukrotnie kapitulować w 1945 r.?

Audio/Video

Czy wywiad cywilny PRL został przejęty przez amerykańskie służby specjalne?

Józef Haller – uchodźca polityczny
Artykuł

Józef Haller – uchodźca polityczny

Pozostając na emigracji gen. Haller miał 72 lata i był najstarszym z ponad stu polskich generałów, który dokonali takiego wyboru. Zapewne ze względu na wiek nie został zaangażowany do utworzonego latem 1946 r. Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, ale otrzymywał nadal pobory wojskowe.

<i>Let Poland be Poland</i>. Nigdy Polska nie była tak popularna
Wywiad

Let Poland be Poland. Nigdy Polska nie była tak popularna

Z prof. Patrykiem Pleskotem z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie rozmawia Maciej Kwaśniewski

Orędzie Wilsona. Plan dla świata, nadzieja dla Polski
Artykuł

Orędzie Wilsona. Plan dla świata, nadzieja dla Polski

Wygłoszone przed amerykańskim Kongresem orędzie prezydenta Woodrowa Wilsona, zawierające program pokojowy w związku z trwającą od ponad trzech lat wojną światową, było propozycją pod wieloma względami przełomową.

Audio/Video

Prezentacja książki: „Listy amerykańskie 1953–1983 Stefana Korbońskiego”

Audio/Video

Pułkownik Ignacy Matuszewski powraca

Agnieszka Wisła
Bohaterowie Niepodległej

Agnieszka Wisła

„Zrozpaczona nieczynnością, kiedy cały świat walczył o wolność, wstąpiła[m] do specjalnego Oddziału Kobiet, jaki zorganizowała p. Helena Paderewska, i po krótkim przeszkoleniu [zostałam] wysłana do Francji jako Polish White Cross, a po przybyciu do Francji przydzielona do Francuskiego Czerwonego Krzyża, do zajęcia się polskimi żołnierzami walczącymi obok aliantów, ochotnikami z Ameryki” – napisała w swoim życiorysie polonijna społeczniczka z Ameryki Agnieszka Wisła.

Mord w Lesie Katyńskim. Przesłuchania przed amerykańską komisją Maddena w latach 1951–1952, tom 1 i 2
Publikacje

Mord w Lesie Katyńskim. Przesłuchania przed amerykańską komisją Maddena w latach 1951–1952, tom 1 i 2

Wiosną 1940 r. NKWD ZSRS, na mocy decyzji Biura Politycznego WKP(b), wymordowało w Katyniu i innych miejscach ZSRS blisko 22 tysiące obywateli Rzeczypospolitej, w tym oficerów Wojska Polskiego. W 1951 r. Izba Reprezentantów Kongresu Stanów Zjednoczonych powołała do życia Specjalną Komisję Śledczą do Zbadania Faktów, Dowodów i Okoliczności Mordu w Lesie Katyńskim, od nazwiska przewodniczącego określaną jako komisja Maddena.

Ignacy Daszyński w Stanach Zjednoczonych
Biogram / Biografia

Ignacy Daszyński w Stanach Zjednoczonych

Zbiorowość Polaków emigrujących dla chleba za wielką wodę, stanowiła podatny grunt dla haseł niesionych na sztandarach ruchów socjalistycznych. Wyrazem zainteresowania ich potrzebami i możliwościami organizacyjnymi był dwumiesięczny pobyt Ignacego Daszyńskiego w Ameryce.

Audio/Video

90 sekund historii: 20 stycznia 1981: Ronald Reagan został 40. prezydentem USA

Audio/Video

Rocznica podpisania Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO)

Najgorsze miejsce na ziemi
Artykuł

Najgorsze miejsce na ziemi

W Jałcie na Krymie 4 lutego 1945 roku spotkali się przywódcy trzech wielkich mocarstw: Winston Churchill – stojący na czele rządu Wielkiej Brytanii, Franklin Delano Roosevelt – prezydent USA oraz Józef Stalin – premier ZSRS, sekretarz generalny partii bolszewickiej i późniejszy generalissimus.

Jałta nie mogła nic zmienić
Wywiad

Jałta nie mogła nic zmienić

Sowieci byli przekonani o nieuchronności rywalizacji i konfliktu dwóch światów. Nie było dla nich ważne, czy „kapitalistyczne otoczenie” ma formę państwa „faszystowskiego”, czy liberalno-kapitalistycznego. Jedno i drugie z zasady było przeciwnikiem - mówi prof. Marek Kornat.

Wycieczka Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce do Ojczyzny w 1927 r.
Katalogi wystaw

Wycieczka Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce do Ojczyzny w 1927 r.

Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce (SWAP) jest najstarszą polską organizacją kombatancką działającą na świecie, istniejącą nieprzerwanie od 1921 roku. Jej geneza wiąże się z ochotniczą służbą przedstawicieli amerykańskiej Polonii w Armii Polskiej we Francji w czasie I wojny światowej. „Błękitna Armia" - nazywana tak od koloru mundurów - powstała w 1917 roku za sprawą gen. Józefa Hallera, a w jej szeregi weszło ok. 20 tys. ochotników z USA i Kanady.

Audio/Video

Piotr Kardela – Idea wolności pośród Polaków w Stanach Zjednoczonych po II wojnie światowej

Audio/Video

Dyskusja o pułkowniku Kuklińskim

Ofensywa Tet 1968. Studium militarno–polityczne
Publikacje

Ofensywa Tet 1968. Studium militarno–polityczne

Tematem książki są militarno-polityczne aspekty komunistycznej Ofensywy Tet, która miała miejsce w Wietnamie Południowym na początku 1968 r.

Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 67 - Działalność CIA w PRL

Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 63 - Działalność Zenona Celegrata, szpiega USA w armii PRL

Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 44 - Wizyty prezydentów amerykańskich

Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 31 - I am american diplomat

Audio/Video

Wizyta Richarda Nixona w 1972 r. w PRL (odc. 13)

Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 29 - Kryptonim „Tramp”, o szpiegu USA (cz. 2)

Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 28 - Kryptonim „Tramp”, o szpiegu USA (cz. 1)

Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki” odc. 5 - „Poznałem go w Los Angeles”

Audio/Video

O Ryszardzie Kuklińskim mówią byli oficerowie CIA David Forden i Aris Pappas

„Staremu krajowi” na odsiecz
Artykuł

„Staremu krajowi” na odsiecz

Formowana na francuskiej ziemi Armia Polska we Francji, od koloru swych mundurów zwana też Błękitną Armią, była – poza olbrzymim finansowym wkładem wychodźstwa z Ameryki Północnej – najwymowniejszym bodaj świadectwem łączności Polonii ze „starym krajem”.

Amerykańska Komisja Maddena
Artykuł

Amerykańska Komisja Maddena

Komisja Kongresu USA do zbadania Zbrodni Katyńskiej, zwana Komisją Maddena, miała kolosalne znaczenie dla odkrywania prawdy o losie polskich oficerów i funkcjonariuszy zamordowanych wiosną 1940 r. w Związku Sowieckim.

Harcerstwo w ramach Sokolstwa Polskiego w Ameryce
Artykuł

Harcerstwo w ramach Sokolstwa Polskiego w Ameryce

Harcerstwo było jednym z istotnych przejawów działalności Sokolstwa Polskiego w Ameryce w pierwszej połowie XX wieku. To właśnie ta organizacja, jako jedna z pierwszych w USA, rozpoczęła tworzenie własnych drużyn wychowujących, poprzez rozwój fizyczny i moralny, polskie dzieci i młodzież do służby Polsce walczącej o odzyskanie niepodległości.

Audio/Video

FBI jest jedną z najstarszych amerykańskich instytucji, która zajmuje się ściganiem szpiegów, rozpracowywaniem potencjalnych zagrożeń dla państwa i jego sojuszników, nie była też wolna od swoich afer, zdrad i wpadek.

Polski kryzys, amerykańska szansa. Reakcje polityczne Stanów Zjednoczonych na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce
Artykuł

Polski kryzys, amerykańska szansa. Reakcje polityczne Stanów Zjednoczonych na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce

Przesadą byłoby stwierdzenie, że w USA przyjęto wprowadzenie stanu wojennego w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r., oznaczające siłowe rozprawienie się z „Solidarnością”, ze zdumieniem i dużym zaskoczeniem. W końcu już rok wcześniej płk Ryszard Kukliński ostrzegał przed jeszcze gorszym scenariuszem: inwazją wojsk Układu Warszawskiego.

Sokoły i „Latające Fortece”
Artykuł

Sokoły i „Latające Fortece”

Jednym z istotnych osiągnięć Sokolstwa Polskiego w Ameryce podczas II wojny światowej była akcja zakupu obligacji wojennych na pokrycie kosztów bombowców Boeing B-17, określanych mianem „Latająca Forteca”, dla lotnictwa Stanów Zjednoczonych. Stanowiła ona element rozpoczętej we wrześniu 1943 r. trzeciej wojennej pożyczki USA.

Członkowie Sokolstwa w armii Stanów Zjednoczonych
Artykuł

Członkowie Sokolstwa w armii Stanów Zjednoczonych

W okresie II wojny światowej w armii Stanów Zjednoczonych służyli także liczni Polacy lub Amerykanie mający polskie korzenie. Pierwsi zaciągali się do wojska za oceanem już w 1939 r., po napaści Niemiec i ZSRS na Polskę.

Audio/Video

W PRL-u oficerowie tzw. „Dwójki” stale monitorowali pracowników dyplomatycznych amerykańskiej ambasady, śledzili ich, zakładali podsłuchy, monitorowali ich auta, kontakty, psuli szyki pracy operacyjnej, namierzali potencjalne źródła informacji.

Jak zginął dziadek Antony’ego Blinkena
Artykuł

Jak zginął dziadek Antony’ego Blinkena

Sekretarz stanu USA Antony Blinken jest przybranym synem białostocczanina Samuela Pisara – prawnika, pisarza, polityka, doradcy prezydentów amerykańskich. Ojcem Samuela był Dawid Pisar, którego rodzina była jedną z najbogatszych w przedwojennym Białymstoku.

Agnieszka Wisła
Biogram / Biografia

Agnieszka Wisła

To jedna z barwniejszych postaci polskiej emigracji w Stanach Zjednoczonych w XX w. Dobrze znana za oceanem, w Polsce dopiero powoli odkrywana, swoje życie związała z trzema organizacjami: Sokolstwem Polskim w Ameryce, Polskim Białym Krzyżem oraz Stowarzyszeniem Weteranów Armii Polskiej w Ameryce.

Święto Flagi USA w Polskich Siłach Zbrojnych w 1942 r.
Artykuł

Święto Flagi USA w Polskich Siłach Zbrojnych w 1942 r.

Przystąpienie Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej po japońskim ataku na Pearl Harbor z 7 grudnia 1941 r. rozbudziło nadzieje obywateli polskich na szybkie odzyskanie niepodległości, również wśród żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych. Na tę okoliczność w 1942 r. w jednostkach wojskowych na obczyźnie uroczyście obchodzono Święto Flagi USA.

Więcej