Adam Michnik, czyli Demiurg, czyli jak opowiadać o żyjącym świadku epoki
„Okrągły stół” widziany z boku. Grupa Robocza Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wobec negocjacji z władzami
Przy „okrągłym stole” zabrakło wielu czołowych działaczy NSZZ „Solidarność”. Zostali potraktowani jako przeszkoda na drodze do porozumienia władz PRL z opozycją.
Konfederacja Polski Niepodległej wobec „historycznego kompromisu”
W Polsce drugiej połowy lat siedemdziesiątych pogłębiał się kryzys gospodarczy. Spadało zaufanie do władzy. Sytuacja międzynarodowa sprzyjała odwilży. Zaciąganie zachodnich kredytów ograniczało możliwości stosowania represji. Oczekiwania społeczne rosły. W takich okolicznościach powstała KPN.
Konsekwencje „okrągłego stołu”
W 1989 r. komuniści byli świadomi, że muszą podzielić się władzą z powodu katastrofalnej sytuacji gospodarczej kraju. Jednak według nich demokratyzacja systemu mogła oznaczać dopuszczenie opozycji jedynie do parlamentu, nie przewidywali natomiast zmian w wojsku i aparacie bezpieczeństwa.
Polityczne konstruowanie „okrągłego stołu”
Zanim stolarze w Henrykowie zbudowali najsłynniejszy polski mebel, idea „okrągłego stołu” została skonstruowana politycznie.
Msze Św. za Ojczyznę. Suchowola – Białystok (1984-1989)
Msze św. za Ojczyznę w Suchowoli były odprawiane od 11 listopada 1984 r., w drugą niedzielę każdego miesiąca, w kościele Św. Apostołów Piotra i Pawła w Suchowoli. Pierwsze nabożeństwo za duszę ks. Jerzego odprawił biskup białostocki ks. Edward Kisiel z udziałem tysięcy wiernych z całego kraju.
Nie mordujcie polskich księży, czyli pogrzeby zamordowanych w 1989 r. kapłanów „oczami” SB
20 stycznia 1989 r. w swoim mieszkaniu na plebanii parafii św. Karola Boromeusza w Warszawie został zamordowany ks. Stefan Niedzielak.
Krótki żywot pomnika Lenina w Nowej Hucie
28 kwietnia 1973 r. w Alei Róż odsłonięto pomnik Lenina. „Wódz rewolucji” przetrwał w tym miejscu 16 lat, a jego żywot nie był usłany różami.
1989 - 1991: lata przełomu. Zmiana sojuszy międzynarodowych
KOMUNIZM: SYSTEM/LUDZIE/DOKUMENTACJA – dyskusja wokół nr 8 czasopisma
Rozmowy na Zawracie
Negocjacje między komunistycznymi władzami a kierownictwem „Solidarności” w Magdalence są jednym z najbardziej znanych epizodów w najnowszej historii Polski. Mało kto pamięta, że pierwsze rozmowy między Kiszczakiem a Wałęsą odbywały się na warszawskim Mokotowie, w willi na ulicy Zawrat.
Rozliczenie rządzących. Wybory z 4 czerwca 1989 r. w województwie katowickim
W 1988 r. pogłębiła się zapaść gospodarcza, a Polską wstrząsnęły dwie strajkowe fale zorganizowane pod sztandarem „Solidarności”. Kierownicze gremia rządzącej krajem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej były świadome, że destabilizacja i wybuch buntu społecznego to kwestia najbliższego czasu.
3 maja 1988 r. - początek strajku w Stoczni Gdańskiej
Trudny powrót. O biografii i upamiętnieniu Kazimierza Sabbata, Prezydenta RP na Wychodźstwie
Kiszczak-Jaruzelski, czyli cenzorzy w akcji
W ostatniej dekadzie PRL krajem rządził niepodzielnie Wojciech Jaruzelski przy wydatnym wsparciu Czesława Kiszczaka. Zapewne niewiele osób zdaje sobie sprawę, że duet generałów potrafił pełnić także rolę cenzorów.
Uczciwość - pierwszy warunek niepodległości: Anna Walentynowicz w USA o „Solidarności”, wyborach 1989... (z Archiwum IPN)
Polska niepodległościowa emigracja polityczna po 1945 r.
Sieroty po Kiszczaku
W 1990 r. zakończyły prace komisje weryfikujące funkcjonariuszy SB. Pozytywnie ocenieni zostali przyjęci w szeregi UOP oraz Policji.
Czy wywiad cywilny PRL został przejęty przez amerykańskie służby specjalne?
„Solidarność Walcząca 1982–1990”
Czesław Kiszczak cz. 2 (odc. 33)
Czesław Kiszczak cz. 1 (odc. 32)
Ministerstwo Spraw Zagranicznych PRL
Cinkciarze, "szara strefa", przestępczość a transformacja ustrojowa
Gdzie był lud polski? Prof. Wojciech Roszkowski o 1918 i o 1989
Od Wilczka do Balcerowicza, czyli 12 miesięcy, które wstrząsnęły Polską. Przekształcenia w gospodarce PRL w 1989 r.
Nielegalna rzeczywistość po Okrągłym Stole: Konstytucja Kwietniowa w 1989 stanowiła jedyny legalny punkt odniesienia dla porządku prawnego w Polsce (podsumowanie konferencji)
Wybór Kołodziejczyka na szefa MON w rządzie Mazowieckiego - efekt zabiegów Siwickiego, Jaruzelskiego i Kiszczaka, by utrzymać kontrolę reorganizacji armii - głosy w dyskusji
Stan wojny wygasł, traktatu pokojowego (z Niemcami) nie było - z dyskusji
Namiestnicy Kremla na Polskę planują jej przyszłość ustrojową: kierownictwo PZPR o zmianach w konstytucji PRL po Okrągłym Stole
...podczas weryfikacji SB zawiesić współpracę z agenturą. Ponowne jej podjęcie przez tych samych funkcjonariuszy po weryfikacji..., czyli w tym, w co zmienimy PRL
Po 1989 nie odważono się uznać wyroków stalinowskich na polskich bohaterach za nielegalne
Legalne władze Rzeczypospolitej są w Londynie. Prezydent RP na Wychodźstwie i Konstytucja Kwietniowa a tzw. zmiany 1989 r.
O aspiracjach NATO-wskich mowy nie było... O dyplomacji (po) PRL
W Londynie z biznesmenami brytyjskimi Mazowiecki rozmawiał, Prezydentowi RP R. Kaczorowskiemu spotkania odmówił
W WSI powstały Oddziały Wschód i Zachód... dwa razy więcej kadry dalej było w Oddziale Zachód... Bezpieka armii PRL/RP (III) 1989–1991
Od PRL do III RP (1989–1990). Wybór między legalizmem a kontynuacją?
Reżim Jaruzelskiego deportuje z PRL Kornela Morawieckiego - film SB
Gdy komunistyczny reżim Jaruzelskiego przygotowywał się z wolna do podjęcia rozmów z tzw. konstruktywną opozycją, ludziom Moskwy w Warszawie niezbędne wydało się pozbycie się człowieka, który odrzucał jakiekolwiek rozmowy z komunistami. Ten film SB pokazuje wyrzucenie z PRL Kornela Morawieckiego, przywódcy "Solidarności Walczącej", 4 maja 1988 r.
Żeby nie przeszkadzał. Deportacja Kornela Morawieckiego przez reżim Jaruzelskiego
1989: „pokojowe przekazanie władzy” a polityczny plan utrzymania wpływów PZPR
Rolnicy „okrągłego stołu”
Związkowcy wiejscy byli wśród pierwszych, którzy poparli rozmowy „okrągłego stołu”. Wkrótce okazali się także bezspornymi beneficjentami wyborów kontraktowych.
Początek pięknej przyjaźni
W 1989 roku - kiedy zaczęła się w Polsce transformacja - CIA nawiązała współpracę z polskim wywiadem. Przyjęte wtedy ustalenia na lata zdefiniowały kształt naszych służb specjalnych oraz geopolitycznych sojuszy.
Okrągły Stół w pamięci Polaków
Obrady Okrągłego Stołu, które rozpoczęły się 6 lutego 1989 r. są jednym z tych wydarzeń w najnowszej historii Polski, które budzą największe emocje. Głównie ze względu na spotkania i ustalenia podejmowane w willach MSW, przede wszystkim w podwarszawskiej Magdalence.
Pozytywne „efekty uboczne” lustracji
Lustracja to nie tylko jawność życia publicznego i pilnowanie, aby ważnych stanowisk, funkcji i zawodów nie wykonywały osoby tego niegodne.
Przełomowa wizyta, czy wizyta czasów przełomu?
Późnym wieczorem 9 lipca 1989 r. Air Force One z prezydentem Georgem H.W. Bushem i jego małżonką Barbarą Bush na pokładzie wylądował na lotnisku Okęcie w Warszawie. Rozpoczęła się trwająca niespełna dwie doby wizyta czwartego w dziejach prezydenta Stanów Zjednoczonych nawiedzającego ziemie polskie.
Łabędzi śpiew polskiego komunizmu
W styczniu 1947 r. w Polsce przeprowadzono pierwsze powojenne wybory do Sejmu. Chociaż jednym z jego uczestników był Blok Demokratyczny – składający się m.in. z Polskiej Partii Robotniczej – stanowiły one absolutną antytezę demokracji.
Wybory czerwcowe 1989 roku w Łodzi
W trakcie obrad „okrągłego stołu” zapadła przełomowa w dziejach PRL decyzja o przeprowadzeniu wyborów parlamentarnych z udziałem opozycji. W Łodzi, tak jak w całej Polsce, komunistyczne władze poniosły w nich spektakularną klęskę.
Cień sprawy Katynia. O przyjaźni z ks. Stefanem Niedzielakiem i tajemnicy „depozytu katyńskiego”
W nocy z 20 na 21 stycznia 1989 roku – kilkanaście dni przed oficjalnym rozpoczęciem rozmów Okrągłego Stołu – zamordowano Księdza Stefana Niedzielaka. Przedstawiamy opracowany przez Justynę Błażejowską fragment wspomnień Jana Olszewskiego o księdzu Prałacie i okolicznościach jego śmierci.
O początkach Urzędu Ochrony Państwa, czyli jak w Polsce powstały służby specjalne
Wiosną 1990 r. na fali zmian zapoczątkowanych obradami Okrągłego Stołu odbywającymi się rok wcześniej uchwalono ustawę z dnia 6 kwietnia o Urzędzie Ochrony Państwa. Jej wejście w życie to data rozpoczęcia procesu kształtowania się cywilnych służb specjalnych demokratycznej Polski.
Biuletyn IPN 4/2019 - Ostry stół
Na okładce najnowszego „Biuletynu IPN” uderza instalacja Jerzego Kaliny – okrągła tarcza piły do kamienia rzucona na ustawione wokół krzesła, i hasło numeru – ostry stół. O jaki stół chodzi? Dlaczego ostry?
Rozkaz – zniszczyć!
Masowa likwidacja akt Służby Bezpieczeństwa rozpoczęła się w drugiej połowie 1989 r. i trwała nieustannie do 31 stycznia 1990 r. Zniszczono w tym okresie znaczną część dokumentów dotyczących rozpracowywania Kościoła i opozycji.
„Transformacja ustrojowa: geneza, mechanizmy i skutki” - panel ogólny
Sprzeciw wobec ugody przy „okrągłym stole”
Likwidacji komunizmu, całkowicie wolnych wyborów i uwłaszczenia społeczeństwa domagali się w 1989 r. opozycjoniści skupieni wokół Kornela Morawieckiego. Były to postulaty idące znacznie dalej, niż chciała grupa Lecha Wałęsy.
Partnerzy z Solidarności mieli być „ubabrani”. Jan Olszewski o strategii komunistów dojścia do ugody
Tamta strona rozumowała na zasadzie: wybrani działacze „S” zgodzili się na rozmowy, porozumienie zostało właściwie tak czy inaczej zdecydowane. Zrobimy więc rzecz, nad którą przejdzie się w tych warunkach do porządku dziennego. Rzecz straszną, rzutującą na sumienia (jeżeli tak podniośle można to powiedzieć…) naszych partnerów. Dzięki temu siadając do oficjalnych rozmów, będą już „ubabrani”.
„Dosyć paktów z czerwonymi!”. Niezależne organizacje młodzieżowe wobec „okrągłego stołu”
Liderzy Solidarności wielokrotnie przyznawali, że powtórną rejestrację związku u schyłku lat osiemdziesiątych de facto wywalczyli młodzi ludzie. Jednak ze słowami uznania nie szły w parze decyzje włączenia przedstawicieli nowego pokolenia w kierownicze kręgi NSZZ „Solidarność”.
Dyskusja o Urzędzie Ochrony Państwa
Koszmarny śmiech Wałęsy. Fragmenty wspomnień
Do dzisiaj pamiętam zbiorowy śmiech Lecha Wałęsy i jego współpracowników, który wybuchł w momencie, kiedy poseł Kazimierz Świtoń ujawnił, że prezydent figuruje na liście osób zarejestrowanych przez Służbę Bezpieczeństwa jako tajni współpracownicy. Coś rzeczywiście koszmarnego.
90 sekund historii: 27 stycznia 1989 r. spotkanie w Magdalence
Niebezwarunkowa kapitulacja
Poranek 2 stycznia 2014 r. Niemrawo budzi się dzień – dla wielu wciąż trwa świąteczno-noworoczna przerwa w pracy. W jednej ze stacji radiowych rozmowa z działaczem parlamentarnej partii politycznej. Ocena minionego roku, plany na najbliższe miesiące, pytanie o zbliżające się historyczne rocznice.
„Z filmoteki bezpieki" odc. 86 - Wybory czerwcowe
Zmierzch dyktatury. Polska lat 1986–1989 w świetle dokumentów, t. 1 (lipiec 1986 – maj 1989)
Fala strajków latem 1980 r., a następnie będące jej konsekwencją narodziny Solidarności zapoczątkowały nową, najgłębszą fazę kryzysu państwa komunistycznego w Polsce. Postępujące od 1976 r. załamanie gospodarcze doprowadziło w 1980 r. do destabilizacji systemu politycznego opartego na hegemonicznej pozycji PZPR.
„Pokojowa przebudowa ustrojowa”? Wybory 4 czerwca 1989 r. na łamach poznańskiej prasy niezależnej
Wydarzenia 1989 r. były przedmiotem licznych artykułów, analiz i komentarzy na łamach prasy wydawanej poza cenzurą. Duże zainteresowanie budziły m.in. rozmowy Okrągłego Stołu, wybory parlamentarne 4 czerwca oraz różne aspekty transformacji ustrojowej.
Kardynał Franciszek Macharski (1927-2016)
W schyłkowym okresie PRL kard. Franciszek Macharski był jednym z najważniejszych hierarchów polskiego Kościoła. Odgrywał pierwszoplanową rolę jako bliski współpracownik Jana Pawła II, wiceprzewodniczący KEP i współprzewodniczący reaktywowanej we wrześniu 1980 r. kościelno-rządowej Komisji Wspólnej.
