Czy świat zachodni zdawał sobie sprawę jakie znaczenie miał konflikt między bolszewikami a odrodzoną Polską? Jak wpłyną na przyszłość całego kontynentu? Co o wojnie wiedział przeciętny mieszkaniec zachodniej Europy?
Teledysk do piosenki "Bij bolszewika" w wykonaniu Norberta Smolińskiego, ps. Smoła. Tekst piosenki powstał po 1944 r. Przekazał go jeden z żołnierzy poakowskiej Samoobrony Ziemi Wołkowyskiej.
Bitwa o Polskę w sierpniu 1920 roku
Zwycięstwo na polu walki nie zależy tylko od przewagi liczebnej – tutaj arytmetyka bywa zawodna. Szala triumfu potrafi też wahać się do samego końca i przechylić się nagle na korzyść strony, która wydawała się pokonana.
Wielkopolscy ochotnicy na wojnie polsko-bolszewickiej
Katastrofalna sytuacja na froncie polsko-bolszewickim w lipcu 1920 roku spowodowała decyzję o utworzeniu Generalnego Inspektoratu Armii Ochotniczej, na czele którego stanął legendarny dowódca Błękitnej Armii gen. Józef Haller.
Komitet Obrony Narodowej na Powiat Łomżyński podczas wojny 1920 r.
Rok 1920 r. postawił odrodzone państwo polskie i jego społeczeństwo przed trudnym wyzwaniem. Ze wschodu nadciągała Armia Czerwona, niosąc ze sobą wojenną pożogę i bolszewickie rządy. Władze polskie gorączkowo wydawały odezwy wzywające do walki z najeźdźcą. Powiat łomżyński stać się miał wkrótce teatrem polsko-bolszewickich działań wojennych.
„Bolszewicy na kolanach. Bitwa warszawska”. Dodatek specjalny Instytutu Pamięci Narodowej do „Gazety Polskiej Codziennie”
„Upadł Związek Sowiecki, ale sowieckie myślenie nie opuściło rosyjskich elit władzy. Na naszych oczach historia zatacza koło. Władimir Putin nie od dziś chętnie odwołuje się do sowieckiego dziedzictwa.”
Wciągnąć Litwę do wojny z bolszewikami. Kowieńskie negocjacje polsko-litewskie w sierpniu 1920 r.
W wyniku ofensywy Armii Czerwonej latem 1920 r. Kresy Północno-Wschodnie znów znalazły się w rękach bolszewików. Jeszcze w lipcu tegoż roku, a więc w okresie szybkiego odwrotu polskiej armii, w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego zrodził się plan podjęcia rozmów m.in. z Litwą celem nakłonienia jej do utworzenia wspólnego frontu przeciwko bolszewikom.
Kazimierz Sosnkowski. Służył Polsce przez ponad sześćdziesiąt lat, często na bardzo eksponowanych stanowiskach, w czasach przełomowych dla Polski. Niestety, prawdziwa rola, którą w dziejach ojczyzny odegrał Kazimierz Sosnkowski wciąż wymaga przypominania i upowszechniania.
Ks. Jan Leon Ziółkowski (1889-1940)
Od najmłodszych lat dojrzewało w Janie Ziółkowskim pragnienie połączenia posługi kapłańskiej z losem żołnierza. Towarzyszył polskim wojskowym zarówno w czasie wojny polsko-bolszewickiej, jak i później – aż do śmierci w z rąk sowieckich oprawców w Katyniu.
Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku
Podczas ciężkich walk latem 1920 r., cofając się pod naporem wroga, wojska URL twardo utrzymywały obronę na swoim odcinku frontu, czym skutecznie zabezpieczały południowe skrzydło całego polskiego zgrupowania na Ukrainie.
Historyk, żołnierz, ofiara Zbrodni Katyńskiej. Podpułkownik Józef Seruga (1886-1940)
Związany z ziemią bocheńską i suską, żołnierz wojny polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej, historyk i archiwista. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości oraz pośmiertnie Medalem „Za Udział w Wojnie Obronnej 1939”. Biografia Józefa Serugi stanowi przykład losów polskiego inteligenta II Rzeczypospolitej, czynnie zaangażowanego w sprawy ojczyzny.
W ramach wojny polsko-bolszewickiej polska ofensywa na wschód nie byłaby możliwa bez zdobycia Wilna. Działania rozpoczęte w 16 kwietnia 1919 r. miały na celu zajęcie przede wszystkim Wilna, ale również wyzwolenie z rąk Rosji bolszewickiej Lidy, Nowogrodu i Baranowicz
Adela Maria Jarnuszkiewicz-Surawska
Zawarta w tej broszurze opowieść jest w istocie historią nie tylko Adeli Jarnuszkiewicz-Surawskiej, lecz także przedstawicielek trzech pokoleń kobiet z rodzin Kraszewskich i Jarnuszkiewiczów: Bronisławy, Adeli i Haliny.
Zdzisław Maćkowski
Zdzisław Maćkowski (1895–1941), pułkownik Wojska Polskiego, jest postacią mało znaną, wręcz zapomnianą, chociaż jego zasługi dla Polski zarówno w służbie wojskowej, jak i cywilnej zasługują na pamięć potomnych.
Ochotnicza Legia Kobiet. „Amazonki” w wojsku Rzeczpospolitej
W grudniu 1918 r. lwowskie Dowództwo Miasta, przystając na pomysł Aleksandry Zagórskiej, przekształciło sformowaną niedawno milicję kobiecą w formację ściśle wojskową: skoszarowaną, uzbrojoną i umundurowaną. Nadano jej nazwę Ochotniczej Legii Kobiet. OLK stać się miała pierwszą kobiecą jednostką liniową w polskiej historii.
Wybitny matematyk, poliglota, kryptolog, oficer przedwojennego Oddziału II Sztabu Głównego - postać, która obrosła legendami. Jak złamał sowieckie szyfry w czasie wojny z bolszewikami? Czy to jemu zawdzięczamy triumf w Bitwie Warszawskiej? Czy był bohaterem polskiego wywiadu?
Czy wiesz jakie narzędzia wykorzystywała sowiecka propaganda? Co znaczy hasło „Mobilizacja sztuki przeciwko polskim panom”? Co to są „Agitfilmy” i jaki był ich cel? Posłuchaj podcastu i dowiedz się jaki wpływ na sowiecki przekaz miały narodziny kina
Jaką rolę odegrali w wojnie polsko–bolszewickiej właściciele majątków ziemskich? Jaki był udział ich rodzin w tych wydarzeniach? I co działo się z ich majątkami? Czy od dziecka wpajana idea walki o niepodległość miała wpływ na liczebność Armii Ochotniczej gen. Hallera?
Pod Warszawą w 1920 r. wojsko polskie zatrzymało „czerwoną zarazę” ratując nie tylko niepodległą Polskę, ale i Europę Zachodnią. Kto pomagał nam pokonać wtedy bolszewików? Jaką rolę odegrali w tej wojnie Ukraińcy i Białorusini? Czy tzw. biali Rosjanie byli naszymi sojusznikami?
Stanisław Bułak-Bałachowicz i jego żołnierze
Stanisław Bułak-Bałachowicz jest postacią charakterystyczną dla dalekich polskich Kresów Wschodnich w latach I wojny światowej i wybijania się Polski na niepodległość, a także w okresie powstrzymywania prącej na zachód nawały bolszewickiej.
Co wiemy, a czego nie wiemy o zwycięstwie nad bolszewikami w 1920 r.?
Ekshumacje żołnierzy Armii Ochotniczej i upamiętnienie jej bohaterów
Pamięć o wojnie polsko-bolszewickiej jest silnie obecna w działaniach Instytutu Pamięci Narodowej - w tym Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa. Prowadzone są ekshumacje i pochówki żołnierzy, odnawiane ich groby oraz pomniki im poświęcone, powstają także nowe upamiętnienia.
Wojna polsko-bolszewicka
Walka o kształt odzyskanego państwa stanowiła zasadniczą treść działalności polskich władz w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. W sprawie przebiegu wschodniej granicy Polski, ze względu na toczącą się tam wojnę, nie można było czekać na decyzje dyplomatyczne. Ostatecznie jej los rozstrzygnąć się miał na polach bitew, a nie w politurze gabinetów.
Ochotnicy 1920 roku
W obliczu śmiertelnego zagrożenia, kiedy już cały świat uznał Polskę za straconą, nasi przodkowie nie załamali rąk. Nie upadli na duchu i nie poszli na układy z bolszewikami, prowadzące de facto do zniewolenia kraju.
Operacja „Zima” Współpraca polsko-łotewska w wyzwoleniu Łatgalii
W latach 1918–1920 na Łotwie splatały się i ścierały interesy nowo powstałej Republiki Łotewskiej, Rosji Sowieckiej i łotewskich bolszewików, Niemców bałtyckich oraz Niemiec, antybolszewickiej Rosji, Estonii, Litwy, Polski i Finlandii, a także mocarstw zachodnich.
Firlejówka – wrześniowy bój 1920 roku
Firlejówka to wieś leżąca około 45 km na wschód od Lwowa. 3 km na północ od niej, przy linii kolejowej ze Lwowa do Brodów, znajduje się węzłowa stacja kolejowa w Krasnem. W pierwszych dniach września 1920 roku rejon ten stał się polem krwawych walk Polaków z wojskami bolszewickimi.
Zapomniany bohater. Pułkownik pilot Jerzy Kossowski (1892–1939)
Polskie lotnictwo wojskowe narodziło się wraz ze wskrzeszoną sto lat temu Polską. To doskonała okazja, by przywołać postać jednego z najwybitniejszych i najdzielniejszych polskich pilotów – płk. Jerzego Kossowskiego.
Pierwsza agresja – geneza i początek wojny z bolszewikami
W powszechnej świadomości wojna polsko-bolszewicka kojarzona jest z rokiem 1920 i Bitwą Warszawską. Jednakże w rzeczywistości wybuchła już na przełomie 1918 i 1919 r. w rezultacie zderzenia bolszewickiego marszu na Europę z planami federacyjnymi Józefa Piłsudskiego.
Pisarz dwóch wojen. Stanisław Rembek (1901–1985)
Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r., był świadkiem II wojny światowej, dożył stanu wojennego w PRL. Własne przeżycia, zwłaszcza z lat 1919–1920, sprawiły, że to właśnie wojna stała się głównym tematem jego twórczości prozatorskiej.
Teresa Jadwiga Grodzińska – bohaterka wojny z Bolszewią
Urodziła się 20 grudnia 1899 roku w położonym 14 km od Radomia majątku Jaszowice. Była córką Feliksa i Bronisławy z Arkuszewskich. Pochodziła ze szlacheckiej rodziny ziemiańskiej herbu Kuszaba (Paprzyca).
Geneza traktatu ryskiego – październikowy rozejm 1920 roku
Zwycięstwo zbrojne nad bolszewikami w 1920 r. uratowało wprawdzie Polskę i Europę przed barbarzyńskim komunizmem, nie przyniosło jednak rozstrzygnięć politycznych, które dałyby Rzeczypospolitej trwałe fundamenty.
Petlurowcy. Armia ukraińska w obronie Polski
Następstwem sojuszu między II RP i Ukraińską Republiką Ludową znanego jako pakt Piłsudski-Petlura był udział sprzymierzonej armii ukraińskiej w wojnie z bolszewikami. Żołnierze ukraińscy latem 1920 r. ramię w ramię z Wojskiem Polskim bronili naszej Ojczyzny przed barbarzyńskim najeźdźcą ze wschodu.
Wymordowany pluton
25 sierpnia 1920 roku pod wsią Leman w powiecie kolneńskim doszło do starcia pomiędzy oddziałem piechoty polskiego Pułku Strzelców Kowieńskich a bolszewicką kawalerią z 3. Korpusu Konnego dowodzonego przez Gaja Gaj Bżyszkiana (Gaj Chana).
Polscy duchowni wobec agresji bolszewickiej
Latem 1920 r. biskupi nie tylko wzywali Polaków do obrony Ojczyzny oraz modlitw o zwycięstwo oręża polskiego, lecz również aktywnie wspierali poczynania władz cywilnych i wojskowych RP. Kapłani zaś służyli walczącym żołnierzom jako kapelani wojskowi.
Bolszewicy nad Narwią
W latach 1919–1920 Polacy odpierając agresję bolszewików walczyli nie tylko o kształt granic odrodzonej Ojczyzny, lecz także o jej istnienie. Walki na przedpolach Łomży, Nowogrodu i Ciechanowca opóźniły pochód agresora i dały Polakom tak potrzebny czas na przygotowanie obrony i kontrataku.
„Czyżbym naprawdę tak krótko miał żyć…” Ksiądz Ignacy Skorupka (1893–1920)
Legendarny kapelan 36. pułku piechoty Legii Akademickiej poległ pod Ossowem 14 sierpnia 1920 r. w walce o Warszawę. Pośmiertnie awansowany do stopnia majora, odznaczony orderem Virtuti Militari klasy 5 i Krzyżem Niepodległości, w 2010 r. ks. Skorupka został uhonorowany Orderem Orła Białego.
Jeńcy polscy w niewoli sowieckiej
Odradzająca się w ogniu wojen lat 1918–1921 Rzeczypospolita Polska nie była stroną konwencji haskiej z 1907 r. regulującej kwestie jeńców wojennych, jednak uznawała jej postanowienia.
Jeńcy sowieccy w niewoli w Polsce w latach 1919–1921
W wyniku klęski państw centralnych powrót z nich do swoich ojczyzn (Rosji, Ukrainy, Polski, państw bałtyckich) rozpoczęli jeńcy wojenni, osoby internowane i przymusowo wywiezione na roboty – obywatele byłego imperium rosyjskiego.
Arcybiskup lwowski Józef Bilczewski wobec inwazji bolszewickiej 1920 roku
Wśród wybitnych duchownych XX w. wymienia się abp. Józefa Bilczewskiego, świętego Kościoła katolickiego. Jego taktowne zaangażowanie w liczne inicjatywy społeczne, polityczne i pastoralne nie budziło zastrzeżeń wśród współczesnych, a i dziś może posłużyć za wzór.
Komuniści warszawscy wobec wojny polsko-bolszewickiej
Bolszewicy rozpoczynając wojnę z II RP oczekiwali realnego wsparcia od polskich komunistów. Wierzyli, że wraz z wejściem w granice państwa polskiego Rabocze-kriestjanskoj Krasnoj armii polscy robotnicy powstaną przeciwko staremu porządkowi i staną ramię w ramię z bolszewikami.
Największy z poległych rycerzy. Opowieść o kapitanie Stefanie Pogonowskim, bohaterze spod Radzymina
Potęga tkwi w masie i w liczbie – tak rozumowali dowódcy w czasach Wielkiej Wojny. Jeśli więc atak, to poprzedzony nawałą ogniową, gdy działa strzelając godzinami posyłają na pozycje nieprzyjaciela miliony pocisków, po której ruszają w bój dziesiątki tysięcy żołnierzy.
Ochotnicy dzikowscy roku 1920
Wśród ogromnej rzeszy obrońców Ojczyzny AD 1920 znaleźli się ochotnicy dzikowscy – oddział wystawiony własnym sumptem przez przedstawiciela zasłużonego dla Polski rodu, hr. Zdzisława Tarnowskiego.
Wojna o Małopolskę (Galicję) Wschodnią w 1920 roku
Przegrana 5 czerwca 1920 r. bitwa pod Samhorodkiem, Ozierną i Śnieżną przesądziła o niepowodzeniu tzw. operacji kijowskiej, której celem było stworzenie nad Dnieprem państwa ukraińskiego.
Czechosłowacja i Węgry wobec Polski walczącej z bolszewikami
Dwa państwa Europy Środkowo-Wschodniej – Czechosłowacja i Węgry – zajęły wobec toczącego się konfliktu między Polską a bolszewicką Rosją diametralnie różne stanowisko. Wynikało to z odmiennych kalkulacji politycznych Pragi i Budapesztu i miało poważny wpływ na stosunki z Warszawą w kolejnych latach.
„Wojna polsko-bolszewicka. Wojna o niepodległość na własnych warunkach”
Odrodzona Rzeczpospolita była skazana na niechybną wojnę o swoje wschodnie granice z Rosją. Jedyną niewiadomą było, z którą Rosją Rzeczpospolita będzie tę wojnę toczyć.
Czechosłowacja wobec wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. i kwestii granicy z Polską
Relacje polsko-czechosłowackie po dokonanej w styczniu 1919 r. przez armię I Republiki agresji na Śląsku Cieszyńskim były skomplikowane. W 1920 r. nową niekorzystną okolicznością stało się stanowisko Pragi wobec przebiegu wojny polsko-bolszewickiej.
Polska i Gruzja w 1920 roku
Na początku 1920 r. cała uwaga społeczeństwa polskiego była skupiona na wojnie z bolszewikami oraz na walce o granice na zachodzie i południu kraju. W tym samym czasie w Ministerstwie Spraw Zagranicznych trwały przygotowania do wysłania na Kaukaz specjalnej misji.
Małopolscy bohaterowie wojny 1920, ofiary zbrodni katyńskiej 1940
Małopolscy bohaterowie wojny 1920 r. – ofiary zbrodni katyńskiej 1940 r. to opowieść o wielkim polskim zwycięstwie i ogromie sowieckiego ludobójstwa za pośrednictwem osobistych przeżyć wybranych mieszkańców Małopolski.
Małopolscy bohaterowie wojny 1920 - ofiary Zbrodni Katyńskiej 1940
Batalia prawna i polityczna o Małopolskę Wschodnią 1918–1921
Wydawnictwo IPN przedstawia... (16) Sojusz Piłsudski–Petlura. Czy w roku 1918 warszawiacy chcieli wolnej Polski?
Gdzie w Polsce znajdują się groby żołnierzy Armii Czerwonej? Jak nasze prawo traktuje nekropolie obcych armii? Dlaczego strona rosyjska nie interesowała się cmentarzami jenieckimi?
Kłamstwo, które w Rosji staje się polityką (wokół pracy Jeńcy 1920)
Atak bolszewicki na Polskę
6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r.
Formacje wielkopolskie w wojnie polsko-bolszewickiej
Czy Polska odrzucała sowieckie inicjatywy pokojowe w czasie wojny polsko-bolszewickiej?
Od końca 1917 r. w oficjalnych deklaracjach władze sowieckie wysuwały wobec Polski propozycje pokojowe. Jednakże Józef Piłsudski i rządzący II RP odnosili się do tych wypowiedzi nieufnie.
Wojna polsko-bolszewicka 1919–1921
W związku z przypadającą na 2021 rok setną rocznicą zakończenia wojny polsko-bolszewickiej Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Warszawie przygotowało nową tekę edukacyjną. Pakiet materiałów, który oddajemy do Państwa rąk stanowi uzupełnienie szerokiej oferty Oddziału IPN w Warszawie poświęconej zmaganiom odradzającej się po okresie zaborów Rzeczypospolitej Polskiej z bolszewicką Rosją.
Jeńcy 1920
Publikacja poświęcona jest historii polskich jeńców w bolszewickiej niewoli oraz bolszewickich w polskich obozach jenieckich. Kwestia jeńców bolszewickich w polskich obozach miała się stać – zgodnie z założeniem administracji Michaiła Gorbaczowa – „Anty-Katyniem”. Poza opisem historycznym broszura wyjaśnia, dlaczego sprawa jeńców była tak ważna w rosyjskiej propagandzie historycznej.
Stefan Pogonowski
Oprócz pośmiertnie nadanego Stefanowi Pogonowskiemu Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari, awansowano go stopień kapitana.
Początkowo bohatera spod Radzymina pochowano w miejscu śmierci, a więc w Mostkach Wólczańskich, wkrótce jednak zgodnie z wolą zmar-
łego, jego trumnę przeniesiono na Stary Cmentarz w Łodzi.
The Battle of Warsaw 1920. 18th the landmark battle in the history of the world – educational film
Militarne i polityczne szanse sojuszu polsko-ukraińskiego w 1920 roku - dyskusja
Endecy, socjaliści i ludowcy wobec wojny Polski z Rosją bolszewicką
Wojna 1920: operacja ukrainna Wojska Polskiego, obrona Zamościa i radiowywiad Polaków
Wojna z Rosją bolszewicką: Wołyń i WCzK na Rówieńszczyznie
Wojna z Rosją bolszewicką - sojusz z Ukrainą
Wojsko Polskie przeciw Konarmii Budionnego w 1920 roku (broszury o bitwach wojny Polski z Rosją bolszewicką)
Kapitan Wacław Denhoff-Czarnocki – bohater roku 1920 – niezapomniany
Wiele jest niestety postaci w polskiej historii, które mimo swoich nieocenionych zasług, nie doczekały się godnego miejsca pochówku. Jedną z nich jest Wacław Denhoff-Czarnocki, żołnierz I Brygady Legionów Polskich, oficer Wojska Polskiego, poeta i bohater wojny polsko-bolszewickiej 1920 r.
Traktat, który nie zadowalał żadnej ze stron
Umowa podpisana w marcu 1921 r. w Rydze kończyła formalnie wojnę polsko-bolszewicką i ustalała granicę między Polską a Rosją Sowiecką.
Ostatnia bije godzina... Armia Ochotnicza gen. Józefa Hallera 1920 r.
Strażnicy ,,Morza Pińskiego”
W czasie wojny polsko-bolszewickiej (1919–1920) na poleskich błotach i bezdrożach utworzono Flotyllę Pińską, która na stałe wpisała się w krajobraz Polesia i przez całe dwudziestolecie międzywojenne była symbolem trwania polskiej państwowości.
Miłe miasto zdobyte
Dnia 19 kwietnia roku 1919 oddziały polskie – w „najśmielszej z naszych operacji wojennych” – wyparły z Wilna oddziały sowieckie, przywracając Rzeczypospolitej stolicę Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny
Warszawa, 15 sierpnia 1982 r. – Rocznica Cudu nad Wisłą. 15 sierpnia 1920 r. W święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny wycofujące się od prawie miesiąca Wojsko Polskie ruszyło do przeciwnatarcia i pod Warszawą rozbiło butną watahę bolszewików, która jako „bękarta z Wersalu” zadeptała Polskę, prąc do Berlina po „błogosławieństwo” Róży Luksemburg, i być może nie zatrzymałaby się nawet aż do Atlantyku.
Teresa Jadwiga Grodzińska
Swoją postawą pokazała, że określe-nie „słaba płeć” jest ze wszech miar fałszywe i krzywdzące. Przykład Teresy i jej podobnych osób dobitnie przekonuje o słuszności walki o równouprawnienie podjętej przez kobiety jeszcze w XIX w
Konferencja naukowa „Warszawiacy przeciw bolszewikom 1920–2020” - Panel 3
Konferencja naukowa „Warszawiacy przeciw bolszewikom 1920–2020” - Panel 2
Konferencja naukowa „Warszawiacy przeciw bolszewikom 1920–2020” - Panel 1
Harcerze w wojnie polsko-bolszewickiej
Przypadające w 2020 r. stulecie Bitwy Warszawskiej jest wyjątkową i niepowtarzalną okazją do przypomnienia ofiarnego udziału harcerstwa zarówno w tym wydarzeniu, jak i w całej wojnie z bolszewikami. Szacunek i uznanie dla harcerzy, którzy wzięli udział w bojach o niepodległość i ostateczny kształt granic II Rzeczypospolitej, wyraził marszałek Józef Piłsudski jako Naczelny Wódz w piśmie wystosowanym z Belwederu 29 czerwca 1921 r.
„20 – 40 – 20”: od Bitwy Warszawskiej do Katynia (briefing o wystawie multimedialnej)
Pyrrusowe zwycięstwo 1921 r.?
Bitwa Warszawska. Wojna o wolność Europy (debata historyków z cyklu "Drogi do niepodległości")
Bohaterowie spod Zadwórza
Broszura poświęcona bohaterom jednej z bitew wojny polsko-bolszewickiej – starcia pod Zadwórzem na przedpolach Lwowa 17 VIII 1920 r. Tegoż dnia doszło do walki między liczącym 350 żołnierzy polskim batalionem a przeważającymi siłami bolszewików (3–6 tys. czerwonoarmistów). I choć Polacy w większości zginęli, to ich opór dał czas obrońcom Lwowa na przygotowanie się na ewentualny atak wroga.
Bitwa warszawska 1920 r.
Bitwa warszawska była kulminacyjnym momentem wojny polsko-bolszewickiej, jednym z decydujących wydarzeń w dziejach Polski, Europy i świata. Jednakże z wyjątkiem Polski ten fakt nie funkcjonuje w świadomości historycznej mieszkańców krajów europejskich.
Bitwa Warszawska: relacja uczestnika prac nad jej planem i inne materiały filmowe z Archiwum IPN
Bitwa Warszawska 1920
W sierpniu 1920 r. miała miejsce decydująca dla losów wojny wielka bitwa pod Warszawą. Złożyły się na nią zacięte walki obronne prowadzone nad przedpolach polskiej stolicy (m.in. pod Radzyminem i Ossowem) przez siły gen. Józefa Hallera, uporczywe boje w obronie i kontrataku 5 Armii gen. Władysława Sikorskiego na Wkrą (osłaniającej Warszawę od północnego wschodu), aż wreszcie nadzorowana przez Józefa Piłsudskiego kontrofensywa znad Wieprza, która ugodziła w najbardziej wrażliwy punkt w sowieckich liniach.
Roger Moorhouse: Bitwa Warszawska i eksport rewolucji bolszewickiej na Zachód
Militarne aspekty wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921
Battle of Warsaw 1920 – an animated film on the basis of a comic book
Wojna polsko-rosyjska (1919–1921)
Żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza swoją służbą strzegli bezpieczeństwa państwa i spokoju ludności kresowej. Rubieże, na których postawili swoje posterunki już w pierwszych latach istnienia II Rzeczypospolitej były miejscem oporu przeciw komunistycznej rewolucji zmierzającej przez Polskę do owładnięcia Niemiec i krajów Europy Zachodniej.
Wojna Światów 1920 – Bitwa Warszawska. Wystawa IPN
Zagon na Korosteń – październik 1920
Zagon na Korosteń, przeprowadzony w październiku 1920 r. przez Korpusu Jazdy płk. Juliusza Rómmla, był jednym z ostatnich działań ofensywnych Wojska Polskiego w wojnie z bolszewikami. Doszło wówczas do niecodziennego starcia kawalerii z sowieckimi pociągami pancernymi, zakończonego sukcesem podwładnych płk. Rómmla, którzy nadto zniszczyli wykorzystywaną przez bolszewików infrastrukturę wojskową i kolejową. Zagon na Korosteń, zalicza się, obok m.in. "Wypraw Wileńskiej" z kwietnia 1919 r. i zagonu na Koziatyn z kwietnia 1920 r., do największych sukcesów polskiej konnicy w całym konflikcie, aczkolwiek pozostaje on jednym z mniej znanych epizodów wojny, który niewątpliwie warto przypomnieć.
Ludzie, wojna i matematyka. Sprawa bolszewickich jeńców 1920 r.
Ministerstwo Kultury Federacji Rosyjskiej w przededniu 77. rocznicy Zbrodni Katyńskiej oraz 7. rocznicy katastrofy samolotu prezydenta Lecha Kaczyńskiego pod Smoleńskiem podjęło prowokacyjną akcję. W katyńskim miejscu pamięci otwarto wystawę poświęconą sowieckim jeńcom w Polsce w latach 1919–1921.
Roger Moorhouse: Znaczenie Bitwy Warszawskiej 1920 dla losów świata
Bitwa Warszawska 1920 - film animowany
Armia Konna na froncie polskim w 1920 r.
Siłą przełamującą na południowym odcinku wojny polsko-bolszewickiej miała być legendarna 1. Armia Konna, wsławiona swoimi działaniami w trakcie wojny domowej w Rosji. Czy zrealizowała pokładane w niej nadzieje?
Srebrni na szlakach Bitwy Warszawskiej (cz. 1)
Czy Piłsudski mógł w 1920 roku powstrzymać bolszewizm?
Spektakularne zwycięstwa nad Armią Czerwoną pod Warszawą i nad Niemnem, osiągnięte dzięki geniuszowi Naczelnego Wodza Wojska Polskiego Józefa Piłsudskiego i męstwu polskich żołnierzy, przesądziły o sukcesie w wojnie z bolszewicką Rosją – pierwszej i jedynej wygranej wojnie Polski od czasów odsieczy wiedeńskiej (1683) i pokoju w Karłowicach (1699).
Walcząc o Polskę, walczyliśmy o Europę. Walka była zacięta, klęska - bliska. Jednak wygraliśmy!
Bitwa nad Niemnem 1920
Odzyskiwanie niepodległości przez Polskę po I wojnie światowej było procesem, w którym istotną rolę odgrywały zarówno zabiegi dyplomatyczne, jak i działania zbrojne. Najpoważniejszym konfliktem militarnym, jaki zmuszone było toczyć młode państwo, była wojna polsko-bolszewicka z lat 1919–1920. Ewentualna przegrana w tej wojnie, w przeciwieństwie do innych polskich działań militarnych z tego okresu, miałaby wpływ nie tylko na przebieg granic II Rzeczypospolitej, ale przede wszystkim zagrażałaby istnieniu niepodległej Polski. W polskiej pamięci historycznej utrwaliła się przede wszystkim kampania 1920 r., a zwłaszcza zwycięska Bitwa Warszawska i kontrofensywa znad Wieprza. Jednak te niewątpliwe sukcesy wojskowe, które odsunęły niebezpieczeństwo zdobycia przez wojska bolszewickie Warszawy i całkowitej klęski państwa polskiego, nie rozstrzygnęły losów wojny. Historycy zgadzają się, że decydująca dla przebiegu tego konfliktu była nieco zapomniana i mniej eksponowana Bitwa nad Niemnem.
Dlaczego Bitwa Warszawska w 1920 r. zdecydowała o losach świata?
Zamość – Komarów 1920
Sukcesy odniesione w bitwie warszawskiej i obronie Lwowa nie oznaczały końca wojny polsko-bolszewickiej. Armia Czerwona poniosła ciężkie straty i była w odwrocie, ale nadal stanowiła duże zagrożenie. Wycofującemu się spod Warszawy Frontowi Zachodniemu komfronta Michaiła Tuchaczew- skiego szła z pomocą 1 Armia Konna komandarma Siemiona Budionne- go. Ewentualny sukces jej uderzenia mógł pokrzyżować plany militarne Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego. Na przełomie sierpnia i września 1920 r. doszło do dwóch bitew, które wpłynęły na dalszy przebieg konflik- tu. Mowa o obronie Zamościa i bitwie kawaleryjskiej pod Komarowem.
Wojna polsko-bolszewicka 1920 roku
Główną przyczyną wybuchu wojny polsko-bolszewickiej było zagrożenie dla niepodległości Polski ze strony Rosji bolszewickiej oraz próba wcielenia w życie idei permanentnej rewolucji i eksportu rewolucji komunistycznej na teren całej Europy.
Brody–Lwów 1920
W wyniku porażki wyprawy kijowskiej oraz postępów ofensywy Armii Czerwonej na Białorusi działania wojenne przeniosły się w lipcu 1920 r. na terytorium państwa polskiego. W czasie gdy Front Zachodni pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego zmierzał w kierunku Warszawy, Front Południowo-Zachodni pod dowództwem Aleksandra Jegorowa miał za zadanie zdobycie Lwowa.
Pochód Tuchaczewskiego nad Wisłę
Latem 1920 r. bolszewicy rozpoczęli własną ofensywę na Białorusi i Ukrainie, przełamując nazbyt rozciągnięte i niedostateczne obsadzone polskie linie. Największe zagrożenie stwarzał Front Zachodni Michaiła Tuchaczewskiego, którego armie po sukcesach odniesionych na Białorusi nieubłaganie zbliżały się do polskiej stolicy. Gdy Tuchaczewski widział się już w roli zdobywcy Warszawy, a w Moskwie planowano sowietyzację terytoriów II Rzeczypospolitej i dalszy "eksport" rewolucji, społeczeństwo polskie dokonało bezprecedensowej mobilizacji, pragnąc bronić świeżo wywalczonej niepodległości. Jednym z największych osiągnięć tego trudnego okresu było utworzenie Armii Ochotniczej, której tysiące żołnierzy wkrótce wyruszyły na front, by odwrócić niekorzystny dla strony polskiej bieg wydarzeń.
Operacja zaczepna Wojska Polskiego na Ukrainie (25 kwietnia – 11 maja 1920)
Wydarzenia na Ukrainie w drugiej połowie 1919 r. spowodowały, że pojawiły się pierwsze symptomy zbliżenia Rzeczypospolitej Polskiej i Ukraińskiej Republiki Ludowej (URL). Umożliwiało to przystąpienie do kolejnej próby realizacji idei federalistycznej Józefa Piłsudskiego, czyli budowy państw związanych z Polską przymierzem polityczno-wojskowym i tworzących kordon odgradzający Polskę od Rosji. Idei, której znaczna część ówczesnej polskiej sceny politycznej nie popierała.
Działania na Froncie Litewsko-Białoruskim (czerwiec 1919–kwiecień 1920)
Walki na Froncie Litewsko-Białoruskim - prowadzone od czerwca 1919 r. do kwietnia 1920 r. m.in. o Mińsk, Bobrujsk, Dyneburg i Mozyrz - zakończyły się ważnymi polskimi zwycięstwami, które odepchnęły Armię Czerwoną na wschód i pozwoliły nowoutworzonemu państwu polskiemu lepiej przygotować się do przyszłych zmagań z Sowietami.
Bitwy wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921 – zapraszamy do lektury broszur IPN
Wyprawa wileńska w kwietniu 1919
Zagon na Wilno, czy też inaczej „wyprawa wileńska” z kwietnia 1919 r., stanowi jedną z trzech najważniejszych i zakończonych spektakularnym sukcesem akcji jazdy Wojska Polskiego wykonaną podczas wojny polsko-bolszewickiej z lat 1919–1920–1921.
Polskie miejsca pamięci narodowej na Ukrainie w powiecie sokalskim i rawskim do 1939. Jak wyglądają dziś groby polskich żołnierzy? Jak upamiętnić bohaterów wojny polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej? Dlaczego nie możemy o nich zapomnieć?
Razem z Wojskiem Polskim. Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920
Waleczny Tadzio
Tadeusz Jeziorowski był przedstawicielem pokolenia, które z bronią w ręku, często za cenę życia, musiało walczyć o niepodległość Rzeczypospolitej. „Waleczny Tadzio” zapisał się w historii jako bohaterski obrońca Płocka w wojnie polsko-bolszewickiej, najmłodszy odznaczony Krzyżem Walecznych, oraz pilot poległy w Ksawerowie pod Łodzią w walce z Luftwaffe podczas Kampanii Polskiej 1939 roku.
Kłamstwo katyńskie – do światowej rewolucji. Część 1
Balázsa Ablonczyego Pál Teleki (1879–1941)
Lekarz na froncie
„W dniu 15 stycznia 1939 r. zmarł na zawał serca ś.p. płk dr Edward Wertheim, Szef Sanitarny Okręgu Korpusu IV Łódź”. Takim lakonicznym komunikatem poinformowano o śmierci wybitnego oficera Wojska Polskiego.
Rodzinne historie: Wacław Policzkiewicz - żołnierz Polski poległy za Ojczyznę w wyprawie kijowskiej 1920
Rodzinne historie: Historia starego samowaru, skrzyni i munduru
Samoobrony kresowe w walce o granice przyszłej Rzeczypospolitej
Spontanicznie organizowane na przełomie lat 1918 i 1919 jednostki wojskowe w postaci lokalnych samoobron kresowych są jednym z najbardziej chwalebnych a mało znanych przykładów oddolnej działalności społeczeństwa polskiego zamieszkującego północno-wschodnie ziemie Rzeczypospolitej.
Małaczewski – Na wszystkich frontach niepodległości
Krótkie, lecz niezwykle bogate w doświadczenia życie Eugeniusza Małaczewskiego było wypełnione burzliwymi i przełomowymi wydarzeniami polskich dziejów: I wojny światowej, odzyskania niepodległości i jej obrony w wojnie polsko-bolszewickiej.
Wyprawa kijowska 1920 r. Nowa hipoteza na temat znaczenia sojuszu Piłsudski-Petlura
Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku
22 kwietnia 1920 roku została podpisana w Warszawie umowa między Rzeczpospolitą Polską a Ukraińską Republiką Ludową, która przeszła do historii jako „Sojusz Piłsudski–Petlura”. Połączyła ona dwa państwa, które walczyły o utrzymanie swojej niepodległości w obliczu najazdu wspólnego wroga ze wschodu.
„Geneza wyprawy kijowskiej” - debata belwederska
Stanisław Kaszubski „Król”
Stanisław Kaszubski, którego biografia rozpoczyna „Bohaterów Niepodległej”, cieszył się „opinią bardzo dzielnego oficera – odznaczał się zawsze wybitnymi zaletami charakteru, jak również nadzwyczajną prawością, nieugiętą ideowością, przykładem odwagi i męstwa świecił zawsze i wszędzie wśród otoczenia” – pisano we wniosku o nadanie Kaszubskiemu, podporucznikowi 1. pułku piechoty I Brygady Legionów Polskich, najwyższego polskiego odznaczenia wojskowego – Krzyża Virtuti Militari.
Cud nad Wisłą – fragment obrazu Jerzego Kossaka, 1930 r. (domena publiczna)
