Nekropolia Powstania Warszawskiego
Powstanie Warszawskie jest dziś tematem szeroko obecnym w przestrzeni publicznej. W Warszawie od 2004 r. funkcjonuje jego muzeum. Każdego roku 1 sierpnia, w całej Polsce i w wielu miejscach na świecie, organizowane są uroczystości upamiętniające wybuch walk, którym towarzyszą liczne koncerty, wystawy czy gry miejskie. Na mapie stolicy jest jednak miejsce, które nie jest do końca znane i kojarzone z warszawską irredentą. Jest nim Cmentarz Powstańców Warszawy na Woli, otwarty 29 listopada 1945 r.
Kim był bp. Stanisław Adamski? Jak trafił do Warszawy podczas II wojny światowej i czym się tam zajmował? Co wiemy o jego działalności w trakcie powstania warszawskiego?
Kto jest autorem kronik filmowych powstania warszawskiego? W jaki sposób do naszych czasów przetrwał materiał filmowy dokumentujący walkę powstańców z niemieckim okupantem? Jak czytać historię zapisaną w zdjęciach i filmach?
Prawda zapisana na kliszy. Fotografowie w Powstaniu Warszawskim
Po kapitulacji Warszawy w 1939 r. Niemcy rozpoczęli likwidację polskiej administracji i instytucji kultury. Rozwiązano m.in. stowarzyszenia artystyczne, zajęto ich siedziby i skonfiskowano majątki, pozbawiając tym samym twórców środków do życia. Podobny los spotkał fotografów.
Matka Boska Armii Krajowej
W czasie II wojny światowej, w tym podczas Powstania Warszawskiego, powstało wiele obrazów przedstawiających martyrologię narodu polskiego. Dzieje jednego z nich, obrazu Matka Boska Armii Krajowej Ireny Pokrzywnickiej, do dziś są znane nielicznym.
Powstańcze szpitale
W okresie Powstania Warszawskiego funkcjonowało ponad 120 szpitali powstańczych, m.in. w restauracji „Pod krzywą latarnią”, przy ulicy Podwale 25 i w kamienicy „Czarny Łabędź”, przy ulicy Podwale 46.
Jakie panowały relacje i nastroje w KG AK w okupacyjnej Polsce? Kim był Józef Szostak? Jak kształtowała się kariera tego oficera jeszcze w okresie II RP? Kto i kiedy podjął decyzję o Akcji „Burza”? W jakich okolicznościach zapadła decyzja o wybuchu powstania w Warszawie?
Rzeź Woli
Wybuch Powstania Warszawskiego 1 sierpnia 1944 r. został potraktowany przez Niemców jako okazja do ostatecznego rozwiązania problemu jaki stanowiła Warszawa. Od samego początku trwania walk na Woli Niemcy dopuszczali się morderstw na ludności cywilnej, które przybrały tam szczególnie brutalny i masowy charakter.
Trudne warunki oraz stałe zagrożenie życia podczas Powstania Warszawskiego spowodowały, że tysiące warszawiaków szukało pociechy i nadziei w modlitwie. Jak wyglądała powstańcza Warszawa z punktu widzenia wiary?
Portrecista powstania. Eugeniusz Lokajski
Jak opisać Powstanie Warszawskie? Niewielu jest dziś ludzi, którzy pamiętają te wydarzenia. Niewiele jest miejsc, które choćby przypominają stolicę w 1944 r. Wszystko zamarło na zdjęciach pozostających świadectwem tamtych dni.
Szacuje się, że w Powstaniu Warszawskim wzięło udział około 1200 lekarzy i prawie 7000 pielęgniarek i sanitariuszek. Służba medyczna zorganizowała ponad 200 szpitali i 200 punktów opatrunkowych.
W ogarniętym walkami mieście posługę kapłańską pełniło około stu pięćdziesięciu księży katolickich. Odprawiali nabożeństwa na warszawskich podwórkach, w ocalałych kościołach, piwnicach i szpitalach. Udzielali ślubów, chrztów, absolucji zbiorowej żołnierzom i organizowali pogrzeby.
Powstańcy przeciwko „Panterom”
2 sierpnia 1944 r. powstańcy warszawscy zdobyli dwa niemieckie czołgi średnie Pz Kpfw V Panther Ausf G Sd Kfz 171, jedne z najlepszych czołgów epoki. Pojazdy zostały następnie włączone do powstańczego arsenału, gdzie odbyły krótki, ale intensywny szlak bojowy.
Kobiety w Powstaniu Warszawskim
Spoglądają na nas ze zdjęć. Przewijają się w powstańczych piosenkach. Powracają nieustannie we wspomnieniach i relacjach. Bez tysięcy kobiet, które czynnie przyłączyły się do sierpniowego zrywu, nie można nawet wyobrazić sobie Powstania Warszawskiego.
Powstanie Warszawskie w niemieckiej (nie)pamięci
Po roku 1990 między Polską a Republiką Federalną Niemiec dynamicznie rozwijały się stosunki polityczne i gospodarcze. Niestety, nie przełożyło się to na zbliżenie elit i społeczeństw obu państw na płaszczyźnie pamięci historycznej.
Ciężarne robotnice przymusowe w obozie przejściowym w Pile (Durchgangslager Schneidemühl) w latach 1943-1945
Obóz przejściowy w Pile (Durchgangslager Schneidemühl) funkcjonował w latach 1942-1945. Był przeznaczony dla Polaków i Rosjan, wywożonych następnie w głąb III Rzeszy. Po upadku Powstania Warszawskiego do obozu trafiła ponadto grupa wypędzonych mieszkańców stolicy.
Jaki los spotkał mieszkańców Warszawy i okolic w 1944 r.? Co działo się z ludźmi po opuszczeniu stolicy w czasie i po upadku Powstania Warszawskiego? Gdzie i w jakich warunkach byli przetrzymywani i czym był obóz Dulag 121?
Jaki obraz zdobytej we wrześniu 1939 r. Warszawy tkwi w pamięci małego dziecka? Jaki był los ludności cywilnej w czasie okupacji i po wybuchu Powstania Warszawskiego? Co się z nią działo po upadku Powstania?
Kamień na kamieniu. Zniszczenie Warszawy po Powstaniu Warszawskim
9 października 1944 roku Reichsführer-SS Heinrich Himmler wydał rozkaz zburzenia Warszawy. W rezultacie stała się ona najbardziej zniszczonym w czasie II wojny światowej miastem. Było to również wypełnienie znanej od lat i modyfikowanej przez niemieckich architektów koncepcji wyburzenia stolicy Polski.
Okupant niemiecki wobec ludności Warszawy w okresie od sierpnia do grudnia 1944 r.
1 sierpnia 1944 r., po wybuchu Powstania, Niemcy rozpoczęli w Warszawie bezprzykładną, bestialsko i planowo przeprowadzoną, akcję wymordowania mieszkańców miasta. Niemieckiemu natarciu pod dowództwem Heinza Reinefahrta, prowadzonemu od 5 sierpnia wzdłuż ulicy Wolskiej do Pałacu Brühla, towarzyszyły masowe egzekucje ludności cywilnej. Ich ofiarą padło kilkadziesiąt tysięcy osób.
Czym był eksodus ludności cywilnej w okresie Powstania Warszawskiego? Jaki los spotkał wypędzonych w 1944 roku mieszkańców Warszawy i okolic? Gdzie i w jakich warunkach byli przetrzymywani ludzie po opuszczeniu miasta i czym był obóz Dulag 121?
VI Obwód Praga AK w Powstaniu Warszawskim. Jak wyglądały przygotowania do opanowania prawobrzeżnej Warszawy? Jaka była liczebność oddziałów i jakie było uzbrojenie? Kto wydał rozkaz przerwania walki?
„Godzina W”. Walka
Godzina „W”, której początek dowództwo AK wyznaczyło na 1 sierpnia o godzinie 17.00, w istocie zaczęła się o kilka godzin wcześniej od pojedynczych starć, związanych z mobilizacją oddziałów powstańczych.
Akcja „Burza” i Powstanie Warszawskie
Wycofywanie się wojsk niemieckich z ZSRS od sierpnia 1943 r. i zbliżanie Armii Czerwonej do ziem polskich zmuszało dowództwo AK do podjęcia decyzji o formie wystąpienia zbrojnego przeciw Niemcom.
Ewa Matuszewska ps. „Mewa” sanitariuszka Batalionu „Parasol”, studiując medycynę na tajnych kompletach, współorganizowała służbę sanitarną na warszawskim Mokotowie. Nie ulękła się Niemców i do końca pozostała przy rannych powstańcach. Zapłaciła za to najwyższą cenę
Pokazujemy troje, a było ich tysiąc. Walczyli o niepodległą Polskę, walczyli o stolicę, Wielkopolanie w Powstaniu Warszawskim
Skąd wzięli się Warszawiacy w Stutthofie? Kim były „kobiety pistolety”? Jak wyglądała codzienność w obozie koncentracyjnym? Co zadecydowało o budowie miejsca kaźni nad Bałtykiem?
„Godzina W”. Decyzja
Według pierwotnych planów, formułowanych na przełomie 1943 r. i 1944 r., Warszawa z „Planu Burza” została wyłączona. Walkę o stolicę dowództwo Armii Krajowej zamierzało podjąć tylko w przypadku wezwania do powszechnego powstania.
„Pomoc dla Warszawy to nie jałmużna”. Popowstańczy wysiedleńcy w Krakowie w 1944 r.
Podpisana 2 października 1944 r. kapitulacja oznaczała koniec Powstania Warszawskiego. Warszawa nie zaznała jednak spokoju, a jej mieszkańcy zostali zmuszeni przez Niemców do opuszczenia miasta. Okupant skierował większość wysiedleńców do obozów przejściowych, głównie obozu w Pruszkowie.
Teodora Bobowska-Wieluńska ps. „Dora” – żołnierz AK, powstaniec warszawski z Wielkopolski
Do grona kobiet wielkopolskiej konspiracji w okresie II wojny światowej należała Teodora Bobowska ps. „Dora”, „Dorota”, „Babicka” – siostra znanej i niezwykłej działaczki Ireny Bobowskiej ps. „Wydra”.
„Gryf” o walkach o Pałacyk Michla w PW44 i słynnej o tym piosence - z cyklu: Armia Krajowa – świadectwa Niezwyciężonych
Kim był Oskar Dirlewanger – niemiecki zbrodniarz odpowiedzialny za mordy na ludności cywilnej? Jakich ludzi rekrutował do swojej jednostki? Czy podwładni Dirlewangera odpowiedzieli za swoje zbrodnie?
Przez Pruszków do Lamsdorf. Losy warszawiaków po Powstaniu
W trakcie Powstania Warszawskiego i tuż po jego zakończeniu Niemcy wysiedlili z Warszawy ok. 550 tys. osób. Zdecydowaną większość z nich skierowano do obozu przejściowego w Pruszkowie (Dulag 121), który powstał na terenie nieczynnych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego.
Exodus powstańczej Warszawy. Durchgangslager 121 Pruszków
Zakładane przez niemieckiego okupanta obozy przejściowe służyły pośrednio i bezpośrednio działaniom mającym na celu eksterminację polskich obywateli. Te, do których spędzano przesiedlaną i wysiedlaną ludność, służyły przede wszystkim pozyskaniu jak największej liczby osób zdolnych do pracy w Rzeszy.
Posłuchaj Świadków Historii i dowiedz się jak wypędzono Warszawę w 1944 roku! Film o losie mieszkańców Warszawy wygnanych przez Niemców w trakcie Powstania Warszawskiego i po jego zakończeniu w październiku 1944 roku
„Władka” – łączniczka „Parasola”
Miała piękny uśmiech, który sprawiał, że wszystko wydawało się prostsze. Była łączniczką, sanitariuszką i strzelcem w batalionie „Parasol” podczas Powstania Warszawskiego. Jej uśmiechnięte zdjęcie jest powszechnie znane, ale niewiele osób wie, że za tą radością krył się ból i przerażenie.
„Katarzyna”, czyli Irena Kwiatkowska w Powstaniu Warszawskim
Irena Kwiatkowska – znakomita aktorka, kojarzona z wielu genialnych ról filmowych i teatralnych, a także z kabaretów. Kwestię z „Czterdziestolatka” „Ja jestem kobieta pracująca, żadnej pracy się nie boję” znają wszyscy. Jednak niewiele osób łączy ją z Powstaniem Warszawskim.
Najpiękniejsza polska bitwa
Powstanie Warszawskie do dziś budzi wiele emocji. Jedni twierdzą, że Insurekcja Sierpniowa nie miała sensu, była narodową katastrofą, błędem (a nawet obłędem), że wywołali ją nieodpowiedzialni i samozwańczy oficerowie Armii Krajowej, a walka była z góry skazana na porażkę.
Dlaczego zainteresowanie tematem Powstania Warszawskiego jest ponadczasowe? Skąd wzięli się w stolicy Wielkopolanie? Jacy znani lekarze, artyści, pisarze, sportowcy walczyli z okupantem? Kim były „Peżetki”?
Egzekucja na pruszkowskiej żwirowni – odwet za Powstanie Warszawskie
W 1944 r. w Pruszkowie niemiecki okupant dokonał wielu egzekucji, zarówno na miejscowej ludności, jak i na wypędzonych do obozu przejściowego Dulag 121 Pruszków warszawiakach.
Obchody pierwszej rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w Kielcach, 1 sierpnia 1945 roku
Obchody pierwszej rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w Kielcach to jedno z ciekawszych wydarzeń w historii regionu świętokrzyskiego. Stanowiły element ogólnopolskich obchodów rocznicowych, organizowanych w większych miastach, m.in. w Częstochowie.
Pierwsza depesza powstańczej Warszawy
Przez wiele lat pojawiały się wątpliwości w sprawie pierwszej depeszy z powstańczej Warszawy do naczelnych władz Rzeczypospolitej w Londynie. Dziś możemy wreszcie je rozwiać.
Sowiecka „przyjaźń”, czyli jak rozbrojono oddziały AK z Obwodu Hrubieszów skoncentrowane na pomoc Powstaniu Warszawskiemu
Oddziały Armii Czerwonej w bardzo krótkim czasie „wyzwoliły” obszar między Bugiem a Wisłą. 20 lipca 1944 r. sforsowały Bug, a już kilka dni później toczyły walki o Lublin. Do końca lipca obszar województwa lubelskiego II RP był wolny od niemieckiej okupacji. Front zatrzymał się na linii Wisły.
Warszawskie struktury konspiracji narodowej w latach 1939-1944
Henryk Czapczyk (1922-2010). Poznaniak, piłkarz, patriota
Henryk Czapczyk był jednym z najbardziej znanych piłkarzy w historii poznańskiego futbolu. Mistrz Polski z Wartą, następnie w Lechu współtworzył słynny tercet A-B-C.
Żołnierz Chrystusowy. Wspomnienie o ks. prałacie Wacławie Karłowiczu
Był jednym ze 150 kapelanów Powstania Warszawskiego. To on wyniósł z płonącej katedry słynącą łaskami figurę Chrystusa. Po wojnie poszukiwany przez bezpiekę, błąkał się po mazowieckich parafiach.
Salezjanie w Powstaniu Warszawskim
Salezjanie i ich wychowankowie brali czynny udział w powstaniu. Księża i koadiutorzy starali się zdobywać potrzebną żywność, podnosić w tych trudnych dniach na duchu, zapewniać opiekę duszpasterską.
Tragedia wypędzonych mieszkańców Zielonki
Podczas Powstania Warszawskiego najbardziej ucierpiała ludność cywilna. Kiedy wybuchło Powstanie, Hitler nakazał wymordowanie wszystkich mieszkańców Warszawy.
Cywilna łączność radiowa w Powstaniu Warszawskim
W kontaktach Rządu RP na uchodźstwie z Delegatem Rządu na Kraj i Komendą Główną AK w czasie Powstania Warszawskiego ważną rolę odgrywały cywilne stacje radiowe.
„Marat” z patrolu „Wani”
Archiwum IPN przechowuje niezwykle interesujące materiały dotyczące żołnierzy Polski Podziemnej aresztowanych w latach 1944–1945 i wywiezionych do Związku Sowieckiego. Wśród nich możemy odnaleźć kilka dokumentów na temat Edwarda Majcherczyka (1918–2006).
Ludzie na drutach
Wojenne losy mamy, Felicji Dziwisz z domu Artwich, znałam na pamięć. O niemieckiej okupacji i Powstaniu Warszawskim oraz katordze w niemieckim obozie koncentracyjnym Stutthof chciała opowiedzieć całemu światu i opowiadała. Znajomym, rodzinie…
Antoni Chruściel „Monter”
Wbrew powszechnemu i utrwalonemu przekonaniu, powstańczą walką w Warszawie kierował dowódca Okręgu AK Warszawa gen. Antoni Chruściel „Monter”, a nie gen. Tadeusz Komorowski „Bór”.
Na Starówce i w Śródmieściu
Byłem przeciwny ubarwianiu rzeczywistości, uważając, że to działa na krótką metę – wspominał prezydent powstańczej Warszawy.
Bolesław Kontrym „Żmudzin” – życie i śmierć dla Polski
Bolesław Kontrym urodził się 27 sierpnia 1898 r. w majątku Zatruce na Wołyniu, w rodzinie o szlacheckich korzeniach i tradycjach walk o niepodległość.
Delegatura Rządu na Kraj w czasie Powstania Warszawskiego
Gdy nad Warszawą pojawiły się samoloty sowieckie, przerwano rozmowy kapitulacyjne. Rosjanie nie przyszli jednak powstańcom z pomocą.
Pamięci Anny Mizikowskiej „Grażki” (1.02.1926 – 18.08.2020)
Niemiecka okupacja Warszawy we wspomnieniach Hanny Woźniak - z cyklu Archiwum IPN Świadkowie historii
Miasto skazane na śmierć
Furia, z którą Adolf Hitler odnosił się do Warszawy, osiągnęła apogeum w 1944 r., gdy z lubością miał pokazywać swoim gościom w Wilczym Szańcu zdjęcia systematycznie wyburzanego miasta.
Janusz Kazimierz Zawodny. Wychowała go Armia Krajowa
O prawdę o Zbrodni Katyńskiej upominał się z taką samą stanowczością, z jaką system komunistyczny nazywał zbrodniczym. Wbrew poprawności politycznej panującej wśród elit intelektualnych Zachodu stawiał śmiałe, ale – jak się z czasem okazywało – trafne diagnozy geopolityczne.
Wspomnienie z Powstania
Do pójścia do sakramentek zgłosiłam się sama. Chodziło o księdza, który odprawiłby u nas w piwnicy Mszę św. Wiedziałam, że sakramentki mają szpital w podziemiach swego klasztoru. Poszłam więc do ich kościoła, gdzie trafiłam na ślub powstańczy.
Jan Olszewski: moje doświadczenia z 1 i 2 sierpnia 1944 roku
Dzisiaj chciałbym coś powiedzieć w związku z fragmentem opublikowanych w 2013 r. wspomnień Karola Modzelewskiego. Mianowicie, jak pamiętam dzień 1 sierpnia [1944 r.]. A pamiętam doskonale, chociaż miałem czternaście lat. Pierwsze takie przeżycie… Pozostało we mnie na zawsze i odbijało się szczególnie w dramatycznych sytuacjach.
Straty ludzkie w Powstaniu Warszawskim
Obrazowe przedstawienie strat ludzkich powstańczej Warszawy wymaga porównywania z danymi wcześniejszymi, począwszy od szacunkowych liczb przedwojennych z 1939 r., aby rozmiary katastrofy były zrozumialsze.
Godzina „W”. Pogotowie w oddziale
W ostatnim tygodniu lipca 1944 r. wzrosło w Warszawie napięcie spowodowane udaną i szybką ofensywą wojsk sowieckich w kierunku stolicy.
Wyjątkowa historia złamanych życiorysów dzieci i młodzieży, którym wybuch II wojny światowej odebrał normalne życie, rodziny i przyszłość. Swój nowy dom bohaterowie filmu znaleźli na ziemi szczecińskiej i są zaangażowani w pielęgnowanie pamięci o Armii Krajowej
Najmłodszy kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari
To, że w Powstaniu Warszawskim walczyli nastoletni żołnierze, wiemy od dawna. To, że za swoje czyny byli honorowani najwyższymi wojennymi odznaczeniami, wie już nie każdy.
II wojna we wspomnieniach Alicji Jezierskiej - z cyklu Archiwum IPN Świadkowie historii
Tak warto żyć. Barbara Otwinowska (1924–2018)
Na cmentarzu w Umiastowie k. Ożarowa Mazowieckiego w styczniu 2018 r. pożegnaliśmy prof. Barbarę Otwinowską – łączniczkę i sanitariuszkę AK, więzioną w okresie stalinowskim. Była wybitnym naukowcem, badaczką literatury.
Komunistyczna propaganda wobec Powstania Warszawskiego. Jak z tematem ogromnego patriotyzmu polskiego podziemia niepodległościowego i braku sowieckiej pomocy Powstańcom mierzyły się władze tzw. Polski ludowej
O powstaniu warszawskim: w nauce, w komiksie, na wystawie, w grze miejskiej
Między 5 a 7 sierpnia 1944 r. na ulicach, w podwórzach, domach, fabrykach i szpitalach warszawskiej Woli Niemcy przeprowadzili masowe mordy i egzekucje
#PW1944 Maria Staszewska Wieczorek
#PW1944 Henryk Troszczyński
#PW1944 Andrzej Chyliński
Śmierć miasta w obiektywie niemieckich lotników
W archiwum IPN znajdują się dwie niezwykłe klisze negatywowe. Są to reprodukcje zdjęć lotniczych ze zbiorów Narodowej Administracji Archiwów i Nagrań w College Park, przekazane w 1992 roku Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Jedna z nich zasługuje na szczególną uwagę.
Cicha Noc, Heilige Nacht
Po upadku Powstania Warszawskiego do niewoli trafiło blisko trzy tysiące kobiet. Niemiec. Grupie dziewięćdziesięciu z nich przypadło świętować Wigilię w transporcie pomiędzy obozami. Kolędy i pastorałki śpiewały… razem z konwojującymi je żołnierzami.
Białostocczyzna - Stolicy. Teren wobec Powstania Warszawskiego
Nowogródczyzna - Stolicy. Teren wobec Powstania Warszawskiego
Wilno i Wileńszczyzna - Stolicy. Teren wobec Powstania Warszawskiego
„Obroża” (Warszawa-Powiat) - Stolicy. Teren wobec Powstania Warszawskiego
Mazowsze - Stolicy. Teren wobec Powstania Warszawskiego
Powstanie Warszawskie - decyzja. „Burza”: AK w przededniu i podczas Powstania
Małopolska - Stolicy. Teren wobec Powstania Warszawskiego
„Monter”: dowódca Powstania Warszawskiego
Wielu odwiedzających Muzeum Powstania Warszawskiego jest przekonanych, że siłami polskimi w powstaniu dowodził gen. Tadeusz Komorowski „Bór”, dowódca Armii Krajowej. Jest to przeświadczenie błędne. Dowódcą Powstania Warszawskiego był gen. Antoni Chruściel „Monter”, komendant Okręgu Warszawa AK.
Jak uczyć o Powstaniu Warszawskim?
Oszałamiający sukces Muzeum Powstania Warszawskiego uczynił ze zrywu niepodległościowego temat popularny, by nie rzec, niemal obowiązkowy. Pojawienie się na polskiej mapie kulturalnej jednej – i to warszawskiej, nie ogólnopolskiej – instytucji zmieniło naszą historyczną świadomość bardzo głęboko.
Byłem szczurem kanałowym. Młodzi Powstańcy Warszawscy pod ulicami walczącej stolicy
Relacja Bogusława Kamoli ps. „Hipek” – 14-letniego podczas Powstania żołnierza AK walczącego w 227 plutonie harcerskim („Szczury Kanałowe”) – stanowi źródło wiedzy o powstańczej łączności kanałowej, a zarazem, pośrednio, demaskuje komunistyczną dezinformację prowadzoną przy użyciu kliszy „Kanał”.
Przez wszystkie okupacje 1939-1945. Sylwetka Anny Przytuły, żołnierza Armii Krajowej
30 lipca 2018 roku w Łodzi odbyły się uroczystości pogrzebowe Anny Danuty Przytuły, ps. Koza – łączniczki w trakcie Powstania Warszawskiego. Spoczęła na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi.
Polacy to nasi przyjaciele. Węgrzy i Powstanie Warszawskie 1944
Trwające od stuleci polsko-węgierskie braterstwo przejawiło się po raz kolejny w czasie II wojny światowej poprzez udział Węgrów w powstaniu warszawskim, dramatycznej bitwie
o niepodległą Polskę. Mimo ówczesnych sojuszy politycznych – państwo węgierskie stało po stronie III Rzeszy – wielowiekowe dziedzictwo historycznej, duchowej wspólnoty okazało się silniejsze.
Powstańcy warszawscy
W domu i szkole uczono nas patriotyzmu. I tutaj był moment wykazania, że nie tylko słowa ten patriotyzm gloryfikują, tylko nasza postawa była świadcząca o tym, że możemy coś krajowi zaoferować, miastu. Zaoferowaliśmy to, co było najcenniejsze – młode życie. Niestety, zginęło tyle młodych, wspaniałych ludzi. Ale takie były czasy. Wtedy się nie myślało o tym, wtedy myślało się o tym, żeby walczyć z wrogiem. Nie rozpatrywało się wtedy jakoś tych spraw w żadnych kategoriach filozoficznych. Wtedy to był spontaniczny zryw walki przeciwko okupantowi.
Generał brygady Elżbieta Zawacka „Zo" (1909-2009)
„Nie, nawet to ubeckie więzienie… To nie było ważne. Ważne było, żeby jeszcze coś zrobić” – wspominała po latach wypełnionych służbą, pracą nauczycielską i działalnością społeczną blisko stuletnia Elżbieta Zawacka.
Generał brygady Antoni Chruściel (1895–1960)
W historii Polski mało jest postaci tak mocno utożsamianych w pamięci narodu z jednym wydarzeniem jak gen. bryg. Antoni Chruściel „Monter”, dowódca powstania warszawskiego.
Jan Rodowicz „Anoda” (1923 –1949)
Jan Rodowicz „Anoda” to legenda Szarych Szeregów. Nazywano go ułanem batalionu „Zośka”. Był uczestnikiem słynnej akcji pod Arsenałem i wielu innych działań dywersyjnych. Należał do pierwszego pokolenia, które przyszło na świat w wolnej II Rzeczypospolitej i które musiało stoczyć walkę z dwoma okupantami. Był jednym z ludzi, o których przez długie lata mówiło się tylko szeptem...
Dodatki do miesięcznika IPN Pamięć.pl
Wola Pamięci 1944 (Dodatek do miesięcznika IPN Pamięć.pl)
Podczas Powstania Warszawskiego ludność Warszawy bardzo dotkliwie odczuła represje okupanta: masowe egzekucje cywilów i planową destrukcję miejskiej architektury. Miasto miało zostać zrównane z ziemią. Dzisiaj na warszawskiej Woli znajduje się ponad 100 miejsc pamięci świadczących o ogromie niemieckiej zbrodni.
Irena Sendlerowa (1910–2008)
Irena Sendlerowa nie lubiła, gdy nazywano ją bohaterką. Gdy pytano, czy się bała, odpowiadała szczerze, że tak, ale że nienawiść do oprawców była silniejsza niż strach. Wiele lat milczała na temat swojej działalności w czasie wojny.
Generał Leopold Okulicki „Niedźwiadek” (1898–1946)
Leopold Okulicki urodził się w rodzinie chłopskiej 12 listopada 1898 r. w Bratucicach koło Okulic w powiecie bocheńskim. Jego rodzicami byli Błażej i Anna z domu Korcyl. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Okulicach od 1909 r. uczył się w gimnazjum w Bochni. Tam zetknął się z ideologią i działalnością niepodległościową, które wypełniły jego dalsze życie. Od maja 1913 r. należał do patriotycznych organizacji paramilitarnych, związanych z Józefem Piłsudskim, m.in. Związku Strzeleckiego w Bochni (ukończył kurs podoficerski).
Powstanie Warszawskie 1944 w dokumentach z archiwów służb specjalnych
Powstanie Warszawskie 1944 roku to moment szczególnie tragiczny w najnowszej historii Polski. Dramat, jaki rozegrał się w Warszawie pomiędzy 1 sierpnia a 5 października 1944 r. głęboko wyrył się w pamięci zbiorowej nie tylko warszawiaków, ale i całego narodu.
Kadr z filmu IPN „Niezwyciężeni”
