„Ostatnie powstanie”. Dodatek prasowy na Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych
W dodatku przedstawiona jest ewolucja w kolejnych latach charakteru i warunków działalności podziemia niepodległościowego w Małopolsce i Świętokrzyskiem.
Konspiracja młodzieżowa w powiecie bolesławieckim 1950-1951. „Tajna Organizacja Sikorski Dolny Śląsk nr 1”
Walka zbrojna o niepodległość po zakończeniu II wojny światowej, toczyła się jeszcze przez kilka lat. Tam, gdzie podczas okupacji niemieckiej ruch oporu był dobrze zorganizowany, kontynuowano walkę zbrojną z nowym okupantem i jego polskimi pomocnikami.
Cichociemny ppor. Rafał Andrzej Niedzielski „Mocny”, „Rafał”
Był jednym z najmłodszych spadochroniarzy Armii Krajowej. W dniu skoku do okupowanej Polski miał niespełna 19 lat! Służył w oddziałach dywersyjnych „Wachlarza” i „Kedywu”.
Od ZWZ do Armii Krajowej
Dnia 14 lutego 1942 r. do Warszawy z Londynu została nadana depesza zawierająca decyzje Naczelnego Wodza i Premiera RP gen. Władysława Sikorskiego.
Nie tylko „Wielka Czwórka” – wpływ „Unii” na działalność Polskiego Państwa Podziemnego
W powszechnej wiedzy na temat działalności Polskiego Państwa Podziemnego bezapelacyjnie najwięcej miejsca zajmuje jego człon wojskowy w postaci ZWZ/AK.
Podziemna, ale często przyziemna. Praca Polek w konspiracji podczas II wojny światowej
„Polka przedstawia jedno z najgroźniejszych niebezpieczeństw. W zakresie szpiegostwa, konspiracji i jej narodowego fanatyzmu jest znana jako najbardziej doświadczony, najniebezpieczniejszy typ kobiety europejskiej”.
Solidarność w konspiracji
W warszawskiej willi aktorki Lucyny Winnickiej 22 kwietnia 1982 r. powołano Tymczasową Komisję Koordynacyjną NSZZ „Solidarność”. Przedstawicielami Małopolski byli w niej Władysław Hardek, a potem Stefan Jurczak.
Struktury warszawskiej PPS – Wolność, Równość, Niepodległość
Współpraca wsi z oddziałami partyzanckimi AK
Jednym z założeń AK było utworzenie silnych i mobilnych oddziałów dywersyjnych. Ich zadaniem było nasilenie akcji terrorystycznych (tak określano to podczas wojny) przeciwko Niemcom, likwidowanie niemieckich oddziałów i placówek oraz gromadzenie uzbrojenia na czas powstania powszechnego.
"Był taki ktoś...” – film dokumentalny Aliny Czerniakowskiej o Wojciechu Ziembińskim
Partyzantka antysowiecka na ziemi łomżyńskiej (1939-1941) – wybrane aspekty
Początki partyzantki na ziemiach polskich – zarówno antysowieckiej, jak i antyniemieckiej – wiązać należy z pozostałościami rozbitych jednostek Wojska Polskiego, które nie złożyły broni.
Akcja „N” – wojna psychologiczna Armii Krajowej
Gen. Stefan Grot-Rowecki szczególną wagę przywiązywał do podważania morale niemieckiego wojska oraz ludności cywilnej. Destrukcyjna antyniemiecka działalność propagandowa miała tym bardziej istotne znaczenie w obliczu przygotowywanego powstania powszechnego.
Nowe spojrzenie na WiN
W 1990 r. śp. prof. Janusz Kurtyka, jeden z pionierów badań nad Zrzeszeniem „Wolność i Niezawisłość”, opublikował w „Zeszytach Historycznych” przełomowy artykuł Na szlaku AK – „NIE”, DSZ, WiN, w którym pierwszy raz ukazał ciągłość konspiracyjną nurtu poakowskiego, obejmującą lata powojenne.
Zalążki oporu
Klęska wojenna 1939 r. zszokowała Polaków, którzy odpowiedzialnością za nią obciążyli sanacyjny rząd. Utrata niepodległości nie złamała jednak ducha narodu.
Służba Zwycięstwu Polski
W przeddzień kapitulacji stolicy, 27 września 1939 r., została powołana ogólnokrajowa organizacja podziemna o nazwie Służba Zwycięstwu Polski. Stanowisko komendanta SZP objął gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz.
Pierwsza kurierka z Poznania
11 listopada 1939 r. pierwsza kurierka konspiracji poznańskiej wyruszyła z misją dotarcia do rządu RP we Francji. Jesienią 1939 r. trudno było nawet wyobrazić sobie jakie przeszkody i wyzwania mogą czyhać na trasie. Jednak 5 grudnia dzielna dziewczyna pojawiła się w Paryżu.
Podporucznik Kazimierz Chmielowski „Rekin” 1925–1950
Publikacja ta przypomina podporucznika Kazimierza Chmielowskiego – jednego z najdzielniejszych żołnierzy antykomunistycznego podziemia niepodległościowego. Mord „Rekina” – bo taki przyjął pseudonim w konspiracji – miał miejsce 1 kwietnia 1950 r. w białostockim więzieniu.
Drogą honoru Polaka prawdziwego. Pułkownik Franciszek Niepokólczycki
„Jego zdaniem legenda AK istnieje, rośnie i będzie rosła. Nie potrafią temu zapobiec czynniki rządowe bez względu na stosowane środki. […] Obecnie wielką polityką dla AK-owców w kraju jest zachować swoją godność żołnierską i nie pozwalać wszelkimi sposobami na pomniejszanie dorobku AK i jej legendy. Powinna ona jak sztandar być przekazana młodzieży”.
O wolność i niezawisłość
2 września 1945 r. powstało Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”, najważniejsza organizacja powojennego podziemia niepodległościowego.
Jan Olszewski: moje doświadczenia z 1 i 2 sierpnia 1944 roku
Dzisiaj chciałbym coś powiedzieć w związku z fragmentem opublikowanych w 2013 r. wspomnień Karola Modzelewskiego. Mianowicie, jak pamiętam dzień 1 sierpnia [1944 r.]. A pamiętam doskonale, chociaż miałem czternaście lat. Pierwsze takie przeżycie… Pozostało we mnie na zawsze i odbijało się szczególnie w dramatycznych sytuacjach.
Zaginiona kurierka
27 grudnia 1939 r. opuściła okupowany przez Niemców Poznań druga kurierka zagraniczna wysłana przez konspiracyjną organizację „Ojczyzna” do rządu RP we Francji. Trasa jej wyprawy wieść miała przez Tatry na Słowację i Węgry. Nigdy tam nie dotarła.
„Orlik”, który uniknął sideł. Kazimierz Dziekoński (1913–1993)
Niewielu żołnierzy Armii Krajowej, którzy po wojnie zaangażowali się w działalność Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, uniknęło rozpoznania przez komunistyczną bezpiekę. Jednym z tych nielicznych był Kazimierz Dziekoński.
Obława Lipcowa
We wrześniu i październiku 1944 r. nasiliły się obławy i akcje pacyfikacyjne skierowane przeciwko Armii Krajowej i Narodowym Siłom Zbrojnym oraz wszystkim, którzy przeciwstawiali się polityce Józefa Stalina. Wraz z upływem czasu obejmowały kolejne grupy społeczeństwa.
Józef Władysław Bednarz (1879–1939). Lekarz, reformator, społecznik
Urodził się na terenie Gruzji, w Tbilisi 2 X 1879 r. w rodzinie polskich zesłańców. Jego ojciec był pracownikiem kolei. W 1899 r. ukończył naukę w gimnazjum ze złotym medalem za wyniki w nauce.
Zakon Odrodzenia Narodu
W połowie 1940 r. w Kołomyi utworzona została organizacja konspiracyjna pod nazwą „Zakon Odrodzenia Narodu” (ZON). Jej twórcą był ks. Romuald Chłopecki, który propagował w obliczu klęski Polski chrześcijańską odnowę moralną.
Dwie wojny kapitana „Warszyca”
Opisując dzieje regionu łódzkiego czasu okupacji niemieckiej i pierwszych lat powojennych, nie sposób pominąć Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca” – twórcy i komendanta Konspiracyjnego Wojska Polskiego. To właśnie tacy jak on przyczynili się do dzisiejszej fascynacji historią Żołnierzy Wyklętych.
Pamięć opozycji – opozycja w pamięci
Jednym z istotnych zadań IPN jest przypominanie o kolejnych rocznicach społecznych buntów w okresie PRL.
Czerwone mury krwawego Mokotowa
W więzieniu mokotowskim w okresie terroru stalinowskiego zamordowano na podstawie orzeczeń sądów wojskowych ok. 350–400 osób. Szacuje się, że blisko tysiąc innych zamęczono w trakcie śledztwa.
Wywiad "Warszyca" w Głównym Zarządzie Informacji komunistycznej armii: mord komunistów na Barbarze Niemczuk i Kazimierze Mielczarek
Mjr Adam Trybus „Gaj” (1909-1982)
Armia Wolnej Europy
Żołnierze! Przybliża się czas bezwzględnej walki z reżimem komunistycznym. (…) AWE ma zaszczytne zadanie. Wyzwolenie Ojczyzny spod jarzma bolszewickiego. Bolszewikom pomagają polskie ręce PZPR, które wydały męczeńskie wyroki śmierci na najlepszych synów Ojczyzny…
Niepodległościowa konspiracja młodzieżowa na ziemiach polskich w latach 1944/1945–1956
Wanda Węgierska - zgilotynowana przez Niemców bohaterka wywiadu Związku Jaszczurczego i ZWZ-AK
Oddział Poznański "Solidarności Walczącej" 1983-1990
Co zawierają raporty Witolda Pileckiego z obozu Auschwitz-Birkenau?
Komunikaty KG AK dla BBC
Jedną z ważniejszych dziedzin działalności Polskiego Państwa Podziemnego było informowanie rządu RP w Londynie, a za jego pośrednictwem całego świata, o sytuacji panującej w okupowanej Polsce.
Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej
Jak komuniści chcieli przejąć klasztor bernardynów w Radecznicy
Niezależny wydawca, legenda "drugiego obiegu"
Wśród 96 ofiar katastrofy z 10 kwietnia 2010 roku jest Janusz Krupski – kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, wcześniej wiceprezes IPN, jeden z twórców niezależnego ruchu wydawniczego w PRL.
„Katyń” przykładem konspiracji młodzieżowej
Jednym z celów komunistycznych władz było uzyskanie niepodzielnej kontroli nad najmłodszymi pokoleniami obywateli, by móc bez przeszkód kształtować ich charaktery oraz wpływać na poglądy i życiowe postawy. Ruch młodzieżowy w Polsce został „odgórnie ujednolicony”.
Zapomniane ogniwo
O młodzieżowych organizacjach konspiracyjnych z dr. hab. Jackiem Wołoszynem autorem monografii Niepodległościowa konspiracja młodzieżowa na ziemiach polskich w latach 1944/1945–1956, rozmawia redaktor naczelny portalu przystanekhistoria.pl dr Rafał Leśkiewicz
Wywiad i kontrwywiad Narodowych Sił Zbrojnych
Pomorscy jaszczurkowcy w walce z okupantem niemieckim (1941–1945)
Na terenie Kaszub i Kociewia, wcielonych w 1939 r. do Rzeszy w ramach Okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie, prowadzenie konspiracji było niezwykle trudne; mieszkańców Pomorza zmuszano tu do wpisywania się na folkslistę. Odpowiedzią na terror było utworzenie harcerskiej organizacji patriotycznej Jaszczurka.
Polska młodzież w realiach powojennych
Pozostawienie Polski w strefie wpływów ZSRS po zakończeniu II wojny światowej miało bezpośredni wpływ na życie i działalność młodych Polaków. Najstarsi z roczników 1920-1930, którzy zasmakowali jeszcze wojennej konspiracji, w nowych realiach uczyli się, studiowali lub pracowali.
W walce z komunistyczną propagandą. Działalność młodzieżowej organizacji „Contra” w latach 1948–1949
Szczególnie istotnym elementem budowy w Polsce komunistycznego państwa i społeczeństwa była indoktrynacja młodego pokolenia. Starano się zaszczepić młodzieży idee komunizmu, bałwochwalczy zachwyt wobec Związku Sowieckiego, antyklerykalizm. Chodziło o uformowanie nowego człowieka-elementu systemu.
Śledztwo i proces I Zarządu Głównego WiN
Proces I Zarządu Głównego WiN ze stycznia 1947 r. należy do najważniejszych powojennych procesów pokazowych. Został propagandowo wykorzystany do kompromitacji podziemia niepodległościowego i złamania oporu społeczeństwa w przededniu wyborów do Sejmu Ustawodawczego.
Bezdany 1913 – czy Józef Piłsudski planował zamach na cara?
Czy Józef Piłsudski planował dokonanie carobójstwa? Pytanie to nie było stawiane w ogromnej literaturze poświęconej postaci Naczelnika Państwa. Jeśli pojawiało się, to zwykle w związku z wplątaniem „Ziuka” w sprawę zamachu na Aleksandra III zorganizowanego przez tzw. II Narodną Wolę wiosną 1887 roku.
Długie trwanie Polskiego Państwa Podziemnego
18 grudnia 2013 r., w Garbatce-Letnisko, pracownicy Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej wydobyli powielacz, który w latach 80. XX wieku był w dyspozycji osób tworzących struktury Tymczasowej Komisji Terenowej Ruchu Oporu NSZZ „Solidarność” w Pionkach.
Aresztowanie płk. Władysława Liniarskiego – przypadek czy udana operacja UB?
31 lipca 1945 r. Urząd Bezpieczeństwa odniósł znaczący sukces w walce z podziemiem niepodległościowym. Tego dnia w Brwinowie pod Warszawą został aresztowany płk. Władysław Liniarski ps. „Mścisław” – komendant Białostockiego Okręgu AK-AKO.
Podziemne pismo inne niż wszystkie
W listopadzie 1984 r. zaczęło ukazywać się wyjątkowe pismo podziemne. „Przegląd Wiadomości Agencyjnych” spośród kilku tysięcy wydawanych w PRL poza cenzurą wyróżniał się nieszablonowymi treściami i świetną jakością druku.
Opór antyniemiecki na ziemiach wcielonych do Rzeszy – Narodowa Organizacja Bojowa
Przedstawiciele Stronnictwa Narodowego w Wielkopolsce już w październiku 1939 r. przystąpili do organizowania antyniemieckiego oporu od Pomorza aż po Śląsk. W ślad za tym Niemcy przystąpili do intensywnej infiltracji i niszczenia wielkopolskiego Podziemia.
Okręg AK Tarnopol
Historia konspiracji niepodległościowej na obszarze województwa tarnopolskiego, podobnie jak na całych Kresach Wschodnich RP, stanowi tematykę słabo znaną i nie do końca zbadaną. Wynika to w znacznej mierze z braku dostępu do części źródeł, jak też z celowej polityki historycznej PRL.
Abraham z Góry Straceńców
Roman Abraham konspirował długo przed 1918 r. Następnie walczył z Ukraińcami o rodzinny Lwów, a w 1939 r. oglądał z bliska klęskę polskiej armii w wojnie obronnej.
Konspiracyjny NIK w latach 1942-1945. Struktury kontrolne Państwa Podziemnego
Utworzenie podziemnych struktur państwowych (Polskie Państwo Podziemne) w okupowanej Polsce spowodowało konieczność wprowadzenia ich kontroli. W 1942 r. po długich przygotowaniach i uzgodnieniach powołano do życia Sekcję Kontroli w Delegaturze Rządu na Kraj.
Droga do „Burzy”
Klęski wojsk niemieckich na froncie wschodnim w 1943 r. i zbliżanie się Armii Czerwonej do ziem polskich, wymuszały na dowództwie Armii Krajowej decyzję o formie wystąpienia zbrojnego przeciw Niemcom. Kierownictwo wojskowe i cywilne Polski Podziemnej znalazło się w bardzo trudnej sytuacji…
„Z Dnia na Dzień”, czyli grudniowe zwycięstwo wolnego słowa
W dniu wprowadzenia stanu wojennego pomimo zagrożenia najsurowszymi sankcjami wielu działaczy Solidarności rozpoczęło druk niezależnych gazetek i ulotek. Nikomu z tych odważnych ludzi nie udało się wtedy jednak osiągnąć równie wiele, jak działającym we Wrocławiu wydawcom „Biuletynu Dolnośląskiego”.
Zapomniane ogniwo. Konspiracja młodzieżowa na ziemiach polskich 1944–56
Udział młodzieży w walce o wolność w czasie zaborów, podczas II wojny światowej, w podziemiu lat czterdziestych i opozycji antykomunistycznej z ostatniej dekady istnienia PRL stanowi integralną część pamięci zbiorowej społeczeństwa.
Tata chciał, żebym była dzielna
Zofia Pilecka-Optułowicz, córka rotmistrza Pileckiego, Dama Orderu Odrodzenia Polski, Kustosz Pamięci Narodowej roku 2015, w wywiadzie udzielonym Karolinie Wichowskiej opowiada o swoim ojcu, o jego stosunku do świata i o tym, jak wyglądało życie jego najbliższych w kraju rządzonym przez komunistów.
Konspiracyjne organizacje młodzieżowe z lat 1944/1945–1956
Część historyków uznała 1947 r. za cezurę wyznaczającą moment rozbicia przez rządzących podziemia antykomunistycznego tworzonego na bazie AK, NSZ i Zrzeszenia „WiN”. Dziedzictwo dorosłych konspiratorów kontynuowała jeszcze młodzież do 21 roku życia, tworząca niezależne tajne organizacje.
Promocja książki Marka Hańderka „Unia 1940-1948. Dzieje zapomnianego ruchu ideowego”
Zamach na Kutscherę 1 lutego 1944
August Emil Fieldorf – Bohater 1939-1945
Szef Kedywu był jednym z najważniejszych oficerów AK. Wykazał się wówczas niezwykłym zmysłem organizacyjnym i wyrobił sobie ogromny szacunek u podwładnych.
Witold Pilecki – Bohater 1939-1945
15 marca 1948 r. zakończył się pokazowy proces, który wytoczono przeciwko osobom określanym jako „grupa Witolda”. Ogłoszono wyrok. Oskarżony Witold Pilecki został skazany na karę śmierci.
Socjaliści polscy w „wojnie o całe jutro świata”
PPS przed wrześniem 1939 r. i później W okresie dwudziestolecia międzywojennego PPS była trzecią największą partią opozycyjną w II Rzeczypospolitej. W swoich szeregach skupiała około 36 tys. członków, a wielokrotnie więcej znajdowało się w organizacjach z nią powiązanych.
Socjaliści w walce z Niemcami. Konstanty Jagiełło i Szymon Joffe
Podobnie jak w wypadku innych najważniejszych polskich nurtów politycznych niepodległej Rzeczypospolitej (piłsudczykowskiego, ludowego, narodowego, chrześcijańsko-demokratycznego), w latach trzydziestych w PPS zaznaczyły się różnice ideowe oraz dotyczące form bieżącej działalności tego ugrupowania.
IPNtv: Promocja książki "Podziemne dziennikarstwo. Funkcjonowanie głównych pism informacyjnych..."
Także myśl była bronią. Antykomunistyczne podziemie poakowskie o sobie i o innych
Wieś i chłopi w Polskim Państwie Podziemnym
Wrzesień 1939 r. rozpoczął najtragiczniejszy i najtrudniejszy okres dla Polaków – walka o przetrwanie już nie tylko narodowe, kulturalne, ale i biologiczne. Walka ta toczyła się niemal od pierwszych dni okupacji. Początkowo nieskoordynowana, żywiołowa, przynosiła wiele ofiar.
Siedmiu z „Łączki”
We wtorek 16 września 1947 roku funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego ujęli na Dolnym Śląsku majora Hieronima Dekutowskiego „Zaporę”, cichociemnego, legendarnego dowódcę zgrupowania partyzanckiego AK, DSZ i WiN na Lubelszczyźnie oraz siedmiu towarzyszących mu oficerów.
Z bohatera konfident
5 czerwca 1943 r. duże siły gestapo i policji obstawiły kościół pw. św. Aleksandra na pl. Trzech Krzyży w Warszawie. Nie była to zwykła łapanka. W tym czasie w kościele trwał ślub por. Mieczysława Uniejewskiego „Marynarza”, żołnierza oddziału „Osa”-„Kosa 30”, a akcja Niemców była zaplanowana.
Święto Niepodległości za drutami
O Święcie Niepodległości Polacy pamiętali także w skrajnie ciężkich warunkach niewoli jenieckiej w Związku Sowieckim. W 1939 roku 11 Listopada obchodzono m.in. w obozie w Starobielsku.
10 stycznia 2009 r. zmarła Elżbieta Zawacka "Zo"
90s historii: 26 lutego 1940r. utworzono Polityczny Komitet Porozumiewawczy
90s. historii: 30 marca 1943 r. zmarł Jan Bytnar ps. "Rudy"
90s. historii: 26 marca 1943 r. przeprowadzono Akcję pod Arsenałem
90s. historii: 21 marca 1943r. powstała Krajowa Reprezentacja Polityczna
90s. historii: 20 marca 1942r. w Warszawie pojawił się symbol Polski Walczącej
90s. historii: 1 marca 1951r. wykonano wyrok śmierci na członkach IV Zarządu WiN
90s. historii: 28 kwietnia 1983 r. zmarł Jan Rzepecki
90s. historii: 22 kwietna 1982r. powstała Tymczasowa Komisja Koordynacyjna
90s historii: 24 maja 1982 r. ukazał się tygodnik CDN-Głos Wolnego Robotnika
90s. historii: 17 maja 1981 roku odbył się Kiermasz Wydawnictw Niezależnych
90s. historii: 12 maja 1948 r. zmarł Lech Neyman
90s historii: 12 maja 1948 r. wykonano wyrok śmierci na Stanisławie Kasznicy
90s. historii: 6 maja 1943 r. Gestapo aresztowało hm. Floriana Marciniaka
90s. historii: 6 maja 1882 roku urodził się Jan Stanisław Jankowski
90s. historii: 4 maja 1988 r. zmarł Jan Mazurkiewicz ps. Radosław
90s. historii: 19 czerwca 1943 r. Niemcy zamordowali Jana Piekałkiewicza
Służba Bezpieczeństwa vs. Tajny Zarząd NZS Uniwersytetu Warszawskiego
„Monter”: dowódca Powstania Warszawskiego
Wielu odwiedzających Muzeum Powstania Warszawskiego jest przekonanych, że siłami polskimi w powstaniu dowodził gen. Tadeusz Komorowski „Bór”, dowódca Armii Krajowej. Jest to przeświadczenie błędne. Dowódcą Powstania Warszawskiego był gen. Antoni Chruściel „Monter”, komendant Okręgu Warszawa AK.
Akcja „Poronin”. Jak członkowie tajnej organizacji „Ruch” postanowili wysadzić pomnik i podpalić muzeum Lenina
Kiedy państwa komunistyczne obchodziły setną rocznicę urodzin Włodzimierza Lenina, członkowie tajnej organizacji „Ruch” postanowili wysadzić pomnik i podpalić muzeum twórcy „ojczyzny proletariatu”.
Życie z bronią w ręku. Sylwetka Janusza Brochwicz-Lewińskiego „Gryfa”.
20 lipca 2018 roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie miało miejsce poświęcenie pomnika nagrobnego śp. Janusza Brochwicz-Lewińskiego, ps. Gryf, generała brygady Wojska Polskiego, żołnierza batalionu AK „Parasol”.
Od samokształcenia do samoobrony. Żydowska Organizacja Bojowa w Zagłębiu Dąbrowskim
Heroiczna walka Żydów w getcie warszawskim w kwietniu 1943 r. zainspirowała młodych ludzi z innych gett do zbrojnego oporu przeciwko niemieckiemu okupantowi. W sierpniu 1943 r. za broń chwycili również członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej w Zagłębiu Dąbrowskim.
Joanna Duda-Gwiazda i Andrzej Gwiazda. O życiu konspiratora w PRL, o WZZ, o opozycji antykomunistycznej... o Polsce
Tomasz Wojdakowski o WZZ Wybrzeża
Generał brygady Elżbieta Zawacka „Zo" (1909-2009)
„Nie, nawet to ubeckie więzienie… To nie było ważne. Ważne było, żeby jeszcze coś zrobić” – wspominała po latach wypełnionych służbą, pracą nauczycielską i działalnością społeczną blisko stuletnia Elżbieta Zawacka.
Środowiska opozycyjne na Lubelszczyźnie 1975–1980
Postawy Polaków wobec systemu politycznego ukształtowanego po 1944 r. są coraz szerzej badane przez historyków. Spośród całego spektrum zachowań: od pełnego poparcia dla władzy komunistycznej, aż po próby jej zniesienia, właśnie przejawy oporu są najczęściej przedmiotem naukowego zainteresowania. W wypadku Lubelszczyzny poza okresem tużpowojennym oraz wydarzeniami związanymi z kolejnymi kryzysami społeczno-politycznymi: Marcem 1968 r., Lipcem 1980 r. oraz, w mniejszym stopniu, stanem wojennym, postawy społeczne, w tym działalność opozycyjna, są w niedostatecznym stopniu rozpoznane.
Kryptonim „Pegaz”. Służba Bezpieczeństwa wobec Towarzystwa Kursów Naukowych 1978–1980
Tajne nauczanie, tworzenie kółek samokształceniowych i niezależnych grup dyskusyjnych, to trwały dorobek wielu pokoleń polskiej inteligencji, podejmującej już od czasów zaborów walkę o zachowanie tradycji i kultury narodowej.
Rotmistrz Witold Pilecki (1901–1948)
Żołnierz niezłomny, żołnierz wyklęty, żołnierz „Rzeczypospolitej utraconej”, ostatni ułan Rzeczypospolitej, „ochotnik do Auschwitz”, jeden z sześciu najodważniejszych ludzi europejskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej.
nr 5-6/2011
To nieprawda, że w Wielkopolsce nie było konspiracji, bo okupant jej zabronił. Najnowszy numer „Biuletynu IPN” obala stereotypy pokornej i cichej Wielkopolski. Dzieje konspiracji z czasów II wojny i powojennej partyzantki niepodległościowej, bunt młodzieży poznańskiej z maja 1946 r., Powstanie Poznańskie ’56 to tylko niektóre tematy poruszone na łamach regionalnego numeru „Biuletynu IPN”.
Działania Służby Bezpieczeństwa wobec organizacji „Ruch”
Konspiracja niepodległościowa okresu środkowej PRL (lata 1956–1980) należy do najsłabiej zbadanych fragmentów historii opozycji. Część badaczy całe zjawisko wydaje
się bagatelizować.
„Konspiracyjne Wojsko Polskie w latach 1945–1948”
Pakiet edukacyjny przedstawia dzieje jednej z najsilniejszych formacji zbrojnych podziemia antykomunistycznego, działającej w centralnej Polsce w latach 1945–1948, której założycielem i dowódcą był kpt. Stanisław Sojczyński „Warszyc” – uczestnik kampanii wrześniowej i żołnierz AK.
Fot. NAC
