Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Fot. Wikimedia Commons/domena publiczna

Ruch socjalistyczny

Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja?
Artykuł

Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja?

W lutym 1904 r., po ataku japońskich torpedowców na zakotwiczoną w Port Arturze rosyjską flotę, rozpoczęła się wojna pomiędzy imperium carskim a przyszłą dalekowschodnią potęgą. Wojna, która wkrótce pokazała światu, iż Rosja nie jest niczym więcej, jak biblijnym kolosem na glinianych nogach. Na dodatek niepowodzeniom na polach bitew towarzyszyło rosnące zniecierpliwienie poddanych Mikołaja II.

Audio/Video

„Równia pochyła” PPS-WRN. PPS-WRN na Śląsku PPS w powiatowych ośrodkach miejskich północnej Polski. Represje wobec przeciwników monopartii wśród działaczy PPS w Krośnie i powiecie krośnieńskim.

Audio/Video

Działalność partii lewicowych w Polsce ma swoją długą tradycję, wywodzącą się jeszcze z XIX wieku. Z PPS-u wywodził się Józef Piłsudski oraz znaczna część ministrów, premierów, prominentnych polityków II RP.

Rewolucja czy niepodległość?
Artykuł

Rewolucja czy niepodległość?

W styczniu 1886 r. na stokach warszawskiej Cytadeli stanęły cztery szubienice. Na mocy wyroku sądu carskiego zawisły na nich ciała czterech ludzi, członków Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat, zwanej najczęściej „Wielkim Proletariatem”. Na ziemiach polskich byli to pierwsi męczennicy idei, która u jednych budziła przerażenie, u innych zaś nadzieję. Ideą tą był socjalizm.

Niespodziewane pamiątki. Przedmioty zarekwirowane rodzinie Ciołkoszów
Artykuł

Niespodziewane pamiątki. Przedmioty zarekwirowane rodzinie Ciołkoszów

Rodzinne fotografie, pocztówki z pozdrowieniami – codzienne i niepozorne przedmioty, stanowiące świadectwo codziennego życia wybitnego polityka Adama Ciołkosza i jego bliskich. Trafiły jednak do zbiorów IPN nie z rodzinnego archiwum, a prawdopodobnie jako przedmioty zarekwirowane przez organy bezpieczeństwa wrogom powojennego, totalitarnego porządku.

Parlamentarzysta monarchii skazanej na zagładę
Biogram / Biografia

Parlamentarzysta monarchii skazanej na zagładę

Kolejne i – czego się wówczas nikt nie spodziewał – ostatnie wybory do parlamentu wiedeńskiego cesarskiej i królewskiej monarchii austro-węgierskiej odbyły się w 1911 r. Kampania wyborcza Daszyńskiego była jak zwykle gwałtowna i bezkompromisowa, a jej punkt kulminacyjny stanowiło wtargnięcie do pałacu Spiskiego, gdzie jego rywale przechowywali nielegalnie zdobyte karty wyborcze.

Audio/Video

Nieustraszona bojowniczka o niepodległość, Pani Marszałkowa, Matka dzieci Józefa Piłsudskiego... Kim była, a kim być chciała Aleksandra Piłsudska?

Audio/Video

O Zofii Moraczewskiej, wybitnej działaczce kobiecej i socjalistycznej przełomu XIX i XX w. oraz parlamentarzystce II RP. Moraczewska udzielała się na polu pracy niepodległościowej, w emancypacyjnych stowarzyszeniach kobiecych oraz na scenie politycznej II RP

Niech żyje wolny polski lud! Demonstracja na Placu Grzybowskim w Warszawie 13 listopada 1904 roku
Artykuł

Niech żyje wolny polski lud! Demonstracja na Placu Grzybowskim w Warszawie 13 listopada 1904 roku

Wiosną 1904 r. powstała Organizacja Bojowa Polskiej Partii Socjalistycznej, której zadaniem była ochrona organizowanych przez to ugrupowanie robotniczych demonstracji, a w dalszej perspektywie – stanowić miała zalążek siły zbrojnej zdolnej przeciwstawić się rosyjskiemu zaborcy.

Konspirator, legionista, pisarz. Andrzej Strug (1871–1937)
Artykuł

Konspirator, legionista, pisarz. Andrzej Strug (1871–1937)

Zanim Andrzej Strug, a właściwie Tadeusz Gałecki, bo tak się naprawdę nazywał, został pisarzem, był działaczem patriotycznym, konspiratorem, członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej oraz publicystą. Miał biografię typową dla polskiej inteligencji, która na przełomie XIX i XX w. kontynuowała dzieło odzyskiwania niepodległości i propagowała zmiany społeczne.

Socjalista z Żegoty. Działalność Stefana Sendłaka
Artykuł

Socjalista z Żegoty. Działalność Stefana Sendłaka

Wysiłki na rzecz ratowania zagrożonej ludności żydowskiej stanowiły jeden z najważniejszych filarów polskiego wysiłku konspiracyjnego. Dla wielu narażających swoje życie Polaków udział w działalności podziemnych organizacji pomocowych stanowił logiczną konsekwencję postaw przejawianych całym dotychczasowym życiem.

Audio/Video

Leon Wasilewski. Polityk i pisarz polityczny

1 Maja w Łodzi – rok 1936
Artykuł

1 Maja w Łodzi – rok 1936

Niepodległa Polska za kilka miesięcy miała stać się pełnoletnia, ale obchodzone w niej Święto Pracy (nie było to święto państwowe) już dawno osiągnęło wiek średni. W robotniczej Łodzi demonstracje pierwszomajowe odbyły się już od 1891 r.

Lubelski premier
Biogram / Biografia

Lubelski premier

Przez kilka listopadowych dni na ulicach i placach Lublina tworzyła się wolna Polska. Był to czas pełen napięć i groźby wybuchu walk, gdyż w mieście stacjonowały wojska austriackie, oddziały ukraińskie i Polska Siła Zbrojna (Polnische Wehrmacht) – jednostka wierna Radzie Regencyjnej. Ujawniały się też grupy żołnierzy Polskiej Organizacji Wojskowej, organizowała się milicja robotnicza i milicja licznej w Lublinie ludności żydowskiej.

Ignacy Daszyński – polityk niezależny
Biogram / Biografia

Ignacy Daszyński – polityk niezależny

Kiedy zmarł w nocy z 30 na 31 października 1936 r., konserwatywny „Czas”, daleki od linii politycznej Daszyńskiego, napisał, że pozostanie po nim pamięć niestrudzonego bojownika idei, o które walczył z dobrą wiarą, – i szczerego patrioty.

Arystokrata w opozycji
Artykuł

Arystokrata w opozycji

W wielobarwnym i zróżnicowanym nurcie opozycji znalazło się również miejsce dla przedstawiciela jednego z najbardziej znanych polskich szlacheckich rodów, który wierzył w egalitarne lewicowe ideały.

Józef Wincenty Dzięgielewski (1895–1952) – biografia działacza PPS
Biogram / Biografia

Józef Wincenty Dzięgielewski (1895–1952) – biografia działacza PPS

Urodził się 22 stycznia 1895 r. w Wierznicy jako syn Konstantego i Konstancji z d. Miłodrowskiej. Ukończył szkołę elementarną w Wierznicy, a następnie gimnazjum w Płocku, gdzie prawdopodobnie przystąpił do Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej.

Audio/Video

Wydawnictwo IPN przedstawia... (24) Mein Kampf Stalina, antykomunizm socjalistów oraz komuniści na Warmii i Mazurach od 1948

Człowiek z cienia. Tadeusz Szturm de Sztrem w walce o niepodległą Polskę 1914-1921
Biogram / Biografia

Człowiek z cienia. Tadeusz Szturm de Sztrem w walce o niepodległą Polskę 1914-1921

Jednym z najbardziej interesujących rodzeństw w historii Polski jest piątka dzieci Jana Szturm de Sztrem i Marii z domu Rusieckiej. Z wyjątkiem najmłodszego Zbigniewa, zmarłego w wieku 23 lat wkrótce po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej, pozostała czwórka posiada biogramy w Polskim Słownik Biograficznym. Najbardziej niezwykłym z nich był chyba Tadeusz.

Audio/Video

Henryk Sławik 1894-1944. Biografia socjalisty

Audio/Video

Polacy i Węgrzy w XX w.: wokół biografii Henryka Sławika – bohatera trzech narodów, Sprawiedliwego wśród wszystkich Narodów

Audio/Video

Henryk Sławik 1894–1944. Biografia socjalisty

Aleksander Napiórkowski – „towarzysz Stefan”
Biogram / Biografia

Aleksander Napiórkowski – „towarzysz Stefan”

Gdy wczesną jesienią 1917 roku przybył do Łodzi, był już doświadczonym konspiratorem i działaczem niepodległościowym. W czasie wojny polsko-bolszewickiej ławę poselską Sejmu Ustawodawczego zamienił na ułańskie siodło.

Audio/Video

Struktury warszawskiej PPS – Wolność, Równość, Niepodległość

Dlaczego Piłsudskiego nie witały tłumy? Zajścia na ulicach Warszawy 10 listopada 1918 roku
Artykuł

Dlaczego Piłsudskiego nie witały tłumy? Zajścia na ulicach Warszawy 10 listopada 1918 roku

Znane zdjęcie, pokazujące tłumne powitanie komendanta Józefa Piłsudskiego na dworcu w Warszawie, nie ilustruje wydarzeń z listopada 1918 roku. Rzeczywistość tamtych dni była jeszcze bardziej burzliwa.

Antoni Wincenty Zdanowski (1895-1948) „Bis”, „Tolek”
Artykuł

Antoni Wincenty Zdanowski (1895-1948) „Bis”, „Tolek”

Antoni Zdanowski urodził się 5 IV 1895 r. w Węgrowie. Był synem Piotra i Marii z domu Złotkowskiej. Jeszcze w czasie nauki w gimnazjum w Warszawie pod wpływem szwagra zaangażował się w działalność niepodległościową.

Józef Władysław Bednarz (1879–1939). Lekarz, reformator, społecznik
Biogram / Biografia

Józef Władysław Bednarz (1879–1939). Lekarz, reformator, społecznik

Urodził się na terenie Gruzji, w Tbilisi 2 X 1879 r. w rodzinie polskich zesłańców. Jego ojciec był pracownikiem kolei. W 1899 r. ukończył naukę w gimnazjum ze złotym medalem za wyniki w nauce.

PPS i Policja Państwowa wobec skomunizowanych białostockich związków zawodowych w 1924 r.
Artykuł

PPS i Policja Państwowa wobec skomunizowanych białostockich związków zawodowych w 1924 r.

Opanowanie lokalnych związków zawodowych było w II RP jednym z podstawowych celów białostockich komunistów: kontrola nad nimi miała zwiększyć wpływy kompartii wśród robotników kosztem partii legalnych, w tym PPS. Sojusznikiem tej ostatniej w walce o „rząd dusz” okazała się Policja Państwowa.

Przywódca konspiracji socjalistycznej w Krakowie w latach 1939-1944, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Artykuł

Przywódca konspiracji socjalistycznej w Krakowie w latach 1939-1944, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Adam Rysiewicz urodził się 24 lutego 1918 r. w Wilczyskach-Jeżowie w powiecie Grybowskim. Był synem Mikołaja i Genowefy z domu Krzysztoń. Szkołę powszechną ukończył w Bobowej, a w 1936 r. liceum im. Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu. Po maturze rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Tu zaangażował się w działalność struktur młodzieżowych PPS.

Kazimierz Pużak (1883-1950)
Biogram / Biografia

Kazimierz Pużak (1883-1950)

Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli niepodległościowego nurtu polskiej lewicy. Całym swoim politycznym życiem zaświadczył o tym, że sprawa Polski – jej suwerenności państwowej – była dla niego kwestią pierwszorzędną. Potwierdził to ostatecznie śmiercią w komunistycznym więzieniu.

„Wojsko niepodległości” PPS-u
Biogram / Biografia

„Wojsko niepodległości” PPS-u

Niemal od początku istnienia Legionów kłębiły się wokół nich sprzeczne interesy, ambicje i koncepcje. W sporach tych Ignacy Daszyński stał konsekwentnie po stronie Piłsudskiego, któremu zależało na jak największej autonomii Legionów i oszczędzaniu polskiej krwi na przyszłą rozgrywkę o Polskę wolną, ale nie z łaski jednego czy drugiego cesarza, ale z woli narodu polskiego.

Antykomunizm socjalistów…
Artykuł

Antykomunizm socjalistów…

W Polsce międzywojennej miał miejsce ważny i nadzwyczaj ostry konflikt pomiędzy środowiskami propaństwowymi a organizacjami komunistycznymi, który rozgrywał się w łonie ówczesnej lewicy.

Inspektor i jego żołnierze. Organizacja Pawła Cierpioła „Makopola” w powiecie rybnickim i pszczyńskim w latach 1945–1946.
Artykuł

Inspektor i jego żołnierze. Organizacja Pawła Cierpioła „Makopola” w powiecie rybnickim i pszczyńskim w latach 1945–1946.

Organizacja Pawła Cierpioła „Makopola” prowadziła niepodległościową działalność propagandową i zbrojną w południowej części Górnego Śląska w latach 1945–1947. Była kontynuatorką inspektoratu rybnickiego Armii Krajowej i Delegatury Sił Zbrojnych.

Bezdany 1913 – czy Józef Piłsudski planował zamach na cara?
Artykuł

Bezdany 1913 – czy Józef Piłsudski planował zamach na cara?

Czy Józef Piłsudski planował dokonanie carobójstwa? Pytanie to nie było stawiane w ogromnej literaturze poświęconej postaci Naczelnika Państwa. Jeśli pojawiało się, to zwykle w związku z wplątaniem „Ziuka” w sprawę zamachu na Aleksandra III zorganizowanego przez tzw. II Narodną Wolę wiosną 1887 roku.

Bracia Okrzejowie – zapomniani bohaterowie Niepodległości
Artykuł

Bracia Okrzejowie – zapomniani bohaterowie Niepodległości

„Stefan Okrzeja pierwszy spośród nowych żołnierzy niepodległości zawisł na szubienicy” – napisał w swojej pracy o dziejach porozbiorowych gen. Marian Kukiel. Pamięć o patriotycznym charakterze jego czynu była czymś oczywistym przed wojną. Nowym pokoleniom komuniści zaserwowali inną interpretację.

Bohater nie bierze się znikąd. Zanim Henryk Sławik ratował Żydów w czasie wojny
Artykuł

Bohater nie bierze się znikąd. Zanim Henryk Sławik ratował Żydów w czasie wojny

Henryk Sławik, jeden z największych Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, skazany był na zapomnienie – na tyle skutecznie, że jego nazwisko jeszcze kilka lat temu niewiele mówiło nawet na Górnym Śląsku, regionie, w którym żył i pracował przez cały okres międzywojenny.

Wilhelm Wyrwiński „Wilk”, Zygmunt Wiktor Bobrowski „Zdzisław”
Bohaterowie Niepodległej

Wilhelm Wyrwiński „Wilk”, Zygmunt Wiktor Bobrowski „Zdzisław”

Wilhelm Wyrwiński „Wilk” urodził się 30 grudnia 1882 r. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1908 r. wstąpił do Związku Walki Czynnej, a trzy lata później zaczął działać w Związku Strzeleckim. Zygmunt Wiktor Bobrowski „Zdzisław” przyszedł na świat 17 października 1885 r. Ukończył Szkołę Mechaniczno-Techniczną Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda. W 1904 r. wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej. 19 czerwca 1906 r. za udział w ruchu socjalistycznym został aresztowany przez Rosjan, uwięziony na Pawiaku, a następnie zesłany w 1907 r. na dwa lata do guberni wiackiej, skąd zbiegł.

Józef Piłsudski – twórca Niepodległej
Artykuł

Józef Piłsudski – twórca Niepodległej

W całych dziejach Polski, tak przedrozbiorowej, jak i okresu zaborów, niewiele było postaci o podobnej skali dokonań. Co więcej, Piłsudski już za życia stał się symbolem.

Henryk Sławik
Bohaterowie Niepodległej

Henryk Sławik

Kim był przed 1939 r. w Polsce i czego w następnych latach dokonał na Węgrzech, skoro jego polscy i żydowscy podopieczni zwracali się doń „Kochany Panie Prezesie”, „Wujku Henryku”? Zapytani po wojnie o swego opiekuna i wybawcę, mówili o nim: „Anioł”, „Posłaniec Boży”, „święta postać”, „polski Wallenberg”. Dlaczego więc po zakończeniu wojny został wykreślony z polskiej pamięci zbiorowej?

Mit Okrzei w Polsce Niepodległej
Artykuł

Mit Okrzei w Polsce Niepodległej

Legenda Stefana Okrzei (1886–1905) zrodziła się na długo przed powstaniem PRL. Początkowo kult młodego bojowca pielęgnowano głównie w środowiskach pepeesowskich. Z czasem jego imię nadano jednej z dywizji AK.

Socjaliści polscy w „wojnie o całe jutro świata”
Artykuł

Socjaliści polscy w „wojnie o całe jutro świata”

PPS przed wrześniem 1939 r. i później W okresie dwudziestolecia międzywojennego PPS była trzecią największą partią opozycyjną w II Rzeczypospolitej. W swoich szeregach skupiała około 36 tys. członków, a wielokrotnie więcej znajdowało się w organizacjach z nią powiązanych.

Socjaliści w walce z Niemcami. Konstanty Jagiełło i Szymon Joffe
Artykuł

Socjaliści w walce z Niemcami. Konstanty Jagiełło i Szymon Joffe

Podobnie jak w wypadku innych najważniejszych polskich nurtów politycznych niepodległej Rzeczypospolitej (piłsudczykowskiego, ludowego, narodowego, chrześcijańsko-demokratycznego), w latach trzydziestych w PPS zaznaczyły się różnice ideowe oraz dotyczące form bieżącej działalności tego ugrupowania.

Socjaliści z „Czerwonego Zagłębia” w latach 1945-1948
Artykuł

Socjaliści z „Czerwonego Zagłębia” w latach 1945-1948

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza chętnie odwoływała się do etosu „Czerwonego Zagłębia”, co miało sugerować, że przemysłowy region rozciągający się od Sosnowca po Zawiercie w I połowie XX w. znajdował się pod przemożnym wpływem komunistów.

Krwawe obchody…, czyli jak PPS i KPRP/KPP „świętowały” 1 maja …
Artykuł

Krwawe obchody…, czyli jak PPS i KPRP/KPP „świętowały” 1 maja …

Wydarzenia chicagowskie z maja 1886 r., jak również poprzedzająca je walka robotników o prawa socjalne w tym głównie o 8-godzinny dzień pracy legły u podstaw decyzji kongresu II Międzynarodówki Socjalistycznej, która to w 1889 r. ustanowiła 1-szy maja Międzynarodowym Dniem Solidarności Ludzi Pracy.

Socjalista, premier, marszałek Sejmu RP Ignacy Daszyński (1866-1936)
Biogram / Biografia

Socjalista, premier, marszałek Sejmu RP Ignacy Daszyński (1866-1936)

Nie wiadomo, kogo na przełomie XIX i XX wieku konserwatyści bali się bardziej: diabłów czy socjalistów. Dla wielu zresztą nie było tu różnicy. Tymczasem prawdziwi socjaliści widzieli niesprawiedliwość świata i chcieli z nią walczyć. Taki był Ignacy Daszyński – uczciwy socjalista i polski patriota.

Najpotężniejszy szaniec wolności
Biogram / Biografia

Najpotężniejszy szaniec wolności

Na gruncie galicyjskim w gronie socjalistów, którzy zmierzali do restytucji Polski jako suwerennej republiki demokratycznej, znalazł się Ignacy Daszyński. Jego zasługi na tym polu sprawiły, że decyzją Sejmu Rzeczypospolitej został uznany za jednego z Ojców Niepodległości.

Obrońca demokracji
Biogram / Biografia

Obrońca demokracji

Mimo starcia z obozem piłsudczykowskim przy okazji wyboru marszałka sejmu Daszyński, świadom wagi spokoju dla pracy państwowej, starał się współpracować z politykami sanacyjnymi. Oczywiście najważniejsze były relacje z Józefem Piłsudskim.

Ignacy Daszyński w Stanach Zjednoczonych
Biogram / Biografia

Ignacy Daszyński w Stanach Zjednoczonych

Zbiorowość Polaków emigrujących dla chleba za wielką wodę, stanowiła podatny grunt dla haseł niesionych na sztandarach ruchów socjalistycznych. Wyrazem zainteresowania ich potrzebami i możliwościami organizacyjnymi był dwumiesięczny pobyt Ignacego Daszyńskiego w Ameryce.

Audio/Video

90s historii: 26 lutego 1940r. utworzono Polityczny Komitet Porozumiewawczy

Audio/Video

90s. historii: 21 marca 1943r. powstała Krajowa Reprezentacja Polityczna

Audio/Video

Ratowała dzieci, ratowała świat

Edmund Bałuka. Prawdziwy socjalista w socjalizmie realnym
Biogram / Biografia

Edmund Bałuka. Prawdziwy socjalista w socjalizmie realnym

Postać zmarłego Edmunda Bałuki – antysowieckiego działacza niepodległościowego i robotniczego – powinna być pamiętana. Jego biografia jest przykładem nie tylko wielkiej determinacji w walce o wolność, ale także metod, jakimi SB operacyjnie „wygaszała” niebezpiecznych liderów społecznego buntu.

Audio/Video

Dwie drogi do niepodległości - Józef Piłsudski - Roman Dmowski

Irena Sendlerowa (1910–2008)
Patroni naszych ulic

Irena Sendlerowa (1910–2008)

Irena Sendlerowa nie lubiła, gdy nazywano ją bohaterką. Gdy pytano, czy się bała, odpowiadała szczerze, że tak, ale że nienawiść do oprawców była silniejsza niż strach. Wiele lat milczała na temat swojej działalności w czasie wojny.

nr 7/2011
Publikacje

nr 7/2011

Nawet socjalizm miał swoją polską wersję – na łamach najnowszego „Biuletynu IPN” o rozwoju ruchu socjalistycznego w Polsce napisał prof. Włodzimierz Suleja. W numerze Czytelnicy znajdą także tak ciekawe sylwetki socjalistów jak Henryk Sławik, znany z ratowania Żydów w czasie wojny na niespotykaną skalę. Lipcowy numer otwiera rozmowa z dr. Łukaszem Kamińskim, nowym prezesem IPN.

Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja?
Artykuł

Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja?

W lutym 1904 r., po ataku japońskich torpedowców na zakotwiczoną w Port Arturze rosyjską flotę, rozpoczęła się wojna pomiędzy imperium carskim a przyszłą dalekowschodnią potęgą. Wojna, która wkrótce pokazała światu, iż Rosja nie jest niczym więcej, jak biblijnym kolosem na glinianych nogach. Na dodatek niepowodzeniom na polach bitew towarzyszyło rosnące zniecierpliwienie poddanych Mikołaja II.

Audio/Video

„Równia pochyła” PPS-WRN. PPS-WRN na Śląsku PPS w powiatowych ośrodkach miejskich północnej Polski. Represje wobec przeciwników monopartii wśród działaczy PPS w Krośnie i powiecie krośnieńskim.

Audio/Video

Działalność partii lewicowych w Polsce ma swoją długą tradycję, wywodzącą się jeszcze z XIX wieku. Z PPS-u wywodził się Józef Piłsudski oraz znaczna część ministrów, premierów, prominentnych polityków II RP.

Rewolucja czy niepodległość?
Artykuł

Rewolucja czy niepodległość?

W styczniu 1886 r. na stokach warszawskiej Cytadeli stanęły cztery szubienice. Na mocy wyroku sądu carskiego zawisły na nich ciała czterech ludzi, członków Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat, zwanej najczęściej „Wielkim Proletariatem”. Na ziemiach polskich byli to pierwsi męczennicy idei, która u jednych budziła przerażenie, u innych zaś nadzieję. Ideą tą był socjalizm.

Niespodziewane pamiątki. Przedmioty zarekwirowane rodzinie Ciołkoszów
Artykuł

Niespodziewane pamiątki. Przedmioty zarekwirowane rodzinie Ciołkoszów

Rodzinne fotografie, pocztówki z pozdrowieniami – codzienne i niepozorne przedmioty, stanowiące świadectwo codziennego życia wybitnego polityka Adama Ciołkosza i jego bliskich. Trafiły jednak do zbiorów IPN nie z rodzinnego archiwum, a prawdopodobnie jako przedmioty zarekwirowane przez organy bezpieczeństwa wrogom powojennego, totalitarnego porządku.

Parlamentarzysta monarchii skazanej na zagładę
Biogram / Biografia

Parlamentarzysta monarchii skazanej na zagładę

Kolejne i – czego się wówczas nikt nie spodziewał – ostatnie wybory do parlamentu wiedeńskiego cesarskiej i królewskiej monarchii austro-węgierskiej odbyły się w 1911 r. Kampania wyborcza Daszyńskiego była jak zwykle gwałtowna i bezkompromisowa, a jej punkt kulminacyjny stanowiło wtargnięcie do pałacu Spiskiego, gdzie jego rywale przechowywali nielegalnie zdobyte karty wyborcze.

Audio/Video

Nieustraszona bojowniczka o niepodległość, Pani Marszałkowa, Matka dzieci Józefa Piłsudskiego... Kim była, a kim być chciała Aleksandra Piłsudska?

Audio/Video

O Zofii Moraczewskiej, wybitnej działaczce kobiecej i socjalistycznej przełomu XIX i XX w. oraz parlamentarzystce II RP. Moraczewska udzielała się na polu pracy niepodległościowej, w emancypacyjnych stowarzyszeniach kobiecych oraz na scenie politycznej II RP

Niech żyje wolny polski lud! Demonstracja na Placu Grzybowskim w Warszawie 13 listopada 1904 roku
Artykuł

Niech żyje wolny polski lud! Demonstracja na Placu Grzybowskim w Warszawie 13 listopada 1904 roku

Wiosną 1904 r. powstała Organizacja Bojowa Polskiej Partii Socjalistycznej, której zadaniem była ochrona organizowanych przez to ugrupowanie robotniczych demonstracji, a w dalszej perspektywie – stanowić miała zalążek siły zbrojnej zdolnej przeciwstawić się rosyjskiemu zaborcy.

Konspirator, legionista, pisarz. Andrzej Strug (1871–1937)
Artykuł

Konspirator, legionista, pisarz. Andrzej Strug (1871–1937)

Zanim Andrzej Strug, a właściwie Tadeusz Gałecki, bo tak się naprawdę nazywał, został pisarzem, był działaczem patriotycznym, konspiratorem, członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej oraz publicystą. Miał biografię typową dla polskiej inteligencji, która na przełomie XIX i XX w. kontynuowała dzieło odzyskiwania niepodległości i propagowała zmiany społeczne.

Socjalista z Żegoty. Działalność Stefana Sendłaka
Artykuł

Socjalista z Żegoty. Działalność Stefana Sendłaka

Wysiłki na rzecz ratowania zagrożonej ludności żydowskiej stanowiły jeden z najważniejszych filarów polskiego wysiłku konspiracyjnego. Dla wielu narażających swoje życie Polaków udział w działalności podziemnych organizacji pomocowych stanowił logiczną konsekwencję postaw przejawianych całym dotychczasowym życiem.

Więcej