„Wybić z głowy kapłaństwo”. Służba alumnów w Ludowym Wojsku Polskim 1955–1980
Po II wojnie światowej stosunek „ludowego” państwa polskiego do Kościoła katolickiego (czy też do wiary i religii jako takich) w zasadzie nie ulegał zmianom: Kościół zawsze był traktowany jako jego wróg tak w sensie politycznym, jak i ideologicznym. Całkiem zresztą słusznie – duchowni nie mogli popierać władzy opartej na zakłamaniu i ateistycznej ideologii.
Fragmenty wspomnień ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego na temat służby w wojsku, do której powoływano kleryków w czasach PRL (Radwanowice, 3 września 2020)
Za opór – marsz do wojska!
Wśród sporów o zasadność działań ekipy Wojciecha Jaruzelskiego w stanie wojennym gubi się pamięć o tym, że lata 1981–1983 nie były niechlubnym epizodem w szlachetnych poczynaniach, lecz stanowiły moment największej eskalacji w stałej, wieloletniej działalności represyjnej ludowego wojska wobec obywateli PRL.
W cyklu „Tajemnice bezpieki”, poświęconego historii organów bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1989, tematem przewodnim spotkania w kontekście książki „Historia” jest pojęcie: „Ludowe Wojsko (NIE)Polskie”.
Sowiecka polityka, nasza krew. Bitwa w której mieli zginąć Polacy
12–13 października 1943 roku. Lenino. Pół tysiąca zabitych Polaków. Przegrana bitwa. Krwawe wydarzenie bez militarnego uzasadnienia: na tym odcinku frontu wówczas w gruncie rzeczy nic się nie działo. A jednak Stalin był zadowolony: polityczny cel został osiągnięty. Innego przecież nie było.
Ludowe Wojsko Polskie – propagandowa, nieformalna nazwa wojska podporządkowanego partii komunistycznej. Oprócz zadań typowych dla sił zbrojnych, LWP odgrywało też szczególną rolę w machinie propagandy, próbując z jednej strony wpisywać się w tradycję oręża polskiego, z drugiej odrzucając nawiązania do polskiej armii w II RP.
PRL na straży pokoju w Korei
27 lipca 1953 roku zawarto rozejm w wojnie koreańskiej, na mocy którego od 1 sierpnia 1953 działa Komisja Nadzorcza Państw Neutralnych. Jednym z jej członków została Polska Rzeczpospolita Ludowa. Udział PRL w koreańskiej misji obrósł w ciągu dziesięcioleci w mity i był idealizowany.
Proces płk. Czesława Naruszewicza jako przykład „sprawy tatarowskiej”
Procesy pokazowe, takie jak słynny „proces generałów”, zostały przeniesione do powojennej Polski prosto z praktyki politycznej Związku Sowieckiego. Stanowiły jedno z najjaskrawszych naruszeń prawa w komunistycznej rzeczywistości. Wywodzący się ze wspomnianej sprawy proces płk. Czesława Naruszewicza użyty został jako przykład rażącego nadużycia nawet w wewnętrznych dyskusjach wojskowych aparatczyków.
Czym jest polityka pamięci historycznej? Czy w PRL chciano świadomie promować pewną wizję przeszłości? Jaką rolę w tej kwestii odgrywało Ludowe Wojsko Polskie? W jaki sposób decydenci z Głównego Zarządu Politycznego WP traktowali kwestie historyczne? Jak działała wojskowa propaganda?
Wywiad wojskowy w czasie stanu wojennego
W 1981 roku Zarząd II Sztabu Generalnego WP, czyli wywiad wojskowy, przeżywał trudne chwile. Według ówczesnego szefa tej jednostki, Romana Misztala, stan osobowy Zarządu II SG był na poziomie 1948 r., a poziom pracy wywiadowczej mało zadawalający.
Ludowe Wojsko Polskie czy Ludowe Wojsko (nie)Polskie – geneza, tradycje i tożsamość armii PRL. Tajne służby Polski pojałtańskiej jako element realizacji interesów ZSRS i system ich zależności wobec Moskwy. Geneza komunistycznej bezpieki – Kujbyszewiacy
Czy wiesz, że armia PRL była przygotowywana do udziału w III wojnie światowej? Polscy żołnierze w ramach ofensywy mieli zdobywać RFN, Danię, Holandię i Belgię, a broń jądrowa stanowić miała istotny czynnik walki. Dowiedz się jakie plany operacyjne przygotowywane były dla armii PRL zgodnie z rozkazami Sztabu Generalnego armii ZSRS
Operacja „Ośrodek”, czyli o genezie afery Bergu. „Wallenrod”? (praca ofensywna WSW i rozpracowanie wywiadu RFN na przykładzie Sojki i Tychoty). Działalność Henryka Uznańskiego w świetle akt sprawy agenturalnego sprawdzenia „Gejza”. Władysław Śliwiński – wymyślony konspirator?
Aby kupić… Leoparda
Wojna za naszą wschodnią granicą radykalnie przyspieszyła polskie zbrojenia. Obok doniesień o zakupie nowych czołgów produkcji amerykańskiej i południowokoreańskiej, pojawiły się informacje o negocjacjach dotyczących pozyskania niemieckich Leopardów. Mało kto wie, że te gąsienicowe wozy bojowe kilkukrotnie próbowano kupić także w PRL – oczywiście kierując się zupełnie innymi przesłankami.
Z Sowietami przeciw Polakom: UB i LWP w Obławie Augustowskiej
Jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w powojennej historii Polski była sowiecka operacja wojskowa przeprowadzona w lipcu 1945 r. na terenie obecnego pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego, głównie w Puszczy Augustowskiej i okolicach do niej przyległych. W historiografii przyjęło się nazywać ją Obławą Augustowską. Spośród ok. 7 tys. zatrzymanych wtedy osób do dziś nieustalona liczba nigdy nie wróciła do domu, ale wiemy, że zostali zamordowani.
Wojskowa machina represji w PRL (odc. 54 cyklu)
Polscy żołnierze w operacji berlińskiej 1945
Wojsko PRL - nieludowe, niepolskie (odc. 50 cyklu)
Polskojęzyczna armia Stalina (odc. 49 cyklu)
Za 10 dni w Amsterdamie? Plany wojenne Układu Warszawskiego a realia Zimnej Wojny
„Dla oczyszczenia terenu z band”. LWP przeciwko żołnierzom polskiego podziemia niepodległościowego
Jak wyglądał scenariusz III Wojny Światowej? Jakie zadania postawiono wojskom Układu Warszawskiego? Jak miał wyglądać atak jądrowy na Polskę?
Co skłoniło płk. Kuklińskiego do współpracy z wywiadem USA? Jak opuścił PRL? W jakich okolicznościach zginęli jego synowie? Jak wyglądały plany ofensywy wojsk Układu Warszawskiego na Zachód?
Obrachunek z dekadą Jaruzelskiego... (cz. 6 konferencji naukowej)
Czym wsławił się gen. Antoni Longin Baranowski? Dlaczego płk Ignacy Bukowski związał się z komunistycznym wywiadem? Kim był w Chinach płk Florian Siwicki?
„Armia Berlinga czy Stalina?” (film edukacyjny)
Ofiary Poznańskiego Czerwca
Co najmniej 58 osób straciło życie podczas wolnościowego zrywu w Poznaniu w czerwcu 1956 r. Co czwarty zabity lub śmiertelnie ranny nie miał osiemnastu lat.
Aleksander Kokoszyn – pierwszy szef Wojskowej Służby Wewnętrznej PRL
Urodził się 18 grudnia 1904 r. w Rubieżewiczach na Nowogródczyźnie. Wkrótce jednak jego rodzice, Stefan Kazimierz i Maria z d. Zagrodzka, przenieśli się do Łodzi. Miał jedną siostrę, Annę, urodzoną w 1910 r. Od 1911 roku wychowywał się w sierocińcu, z którego cztery lata później (1915) uciekł.
Jerzy Popiełuszko – kleryk i żołnierz
Z jednostki w Bartoszycach alumn Popiełuszko wysyłał listy do ojca duchownego. W jednym z nich pisał o swoim dowódcy: „Kazał mi się rozbuć, wyciągnąć sznurówki z butów, zdjąć onuce. Stałem więc przed nim boso. Oczywiście cały czas na baczność. Stałem jak skazaniec. […] Nogi zmarzły, zsiniały…”.
Udział PRL w inwazji na Czechosłowację
Interwencja w Czechosłowacji była jedyną operacją militarną ludowego Wojska Polskiego poza granicami kraju. Miała na celu stłumienie Praskiej Wiosny, czyli próby liberalizacji systemu komunistycznego pod hasłem „socjalizmu z ludzką twarzą”, nieakceptowanej przez władze „bratnich” państw.
Przed i w trakcie Akcji „Wisła”
Jesienią 1944 r. frontowe jednostki Armii Czerwonej odeszły na południe i zachód. Ukraińska Powstańcza Armia wycofała swoje sotnie za Bug. W sensie administracyjnym i bezpieczeństwa ludności cywilnej Bieszczady stały się „ziemią niczyją”.
Komunistyczna armia przeciw robotnikom: Gdański Grudzień ’70. Rekonstrukcja – dokumentacja – walka z pamięcią. Pamięci Józefa Szylera, bohatera Grudnia 1970
Oddział Wywiadowczy Sztabu Głównego ludowego Wojska Polskiego 1944-1945...
Od ruin Warszawy przez piekło Wału Pomorskiego do twierdzy Kołobrzeg: szlak 1. Armii WP
PRL w walce o jeńców wojny koreańskiej
Wojna koreańska, zapoczątkowana atakiem komunistycznej Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej na Republikę Korei 25 VI 1950 r,. była pierwszym wielkim konfliktem okresu Zimnej Wojny.
Zdany egzamin. Polacy w Czechosłowacji wobec zdławienia Praskiej Wiosny
Polacy przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację protestowali nie tylko w kraju czy na Zachodzie, ale również za naszą południową granicą. Podobnie było też z okazywaniem w sierpniu 1968 r. Czechom i Słowakom solidarności.
"Chleba i wolności". Poznański Czerwiec 1956
Tajemnice Strażnicy WOP w Konarach (1945–1947). Szabrownictwo, dezercje, morderstwa
Kampania antysemicka w ludowym Wojsku Polskim w 1967 roku
Tak zwane „czystki antysemickie w Wojsku Polskim” były częścią szerszego zjawiska, które miało miejsce od połowy lat sześćdziesiątych. Chodziło o oczyszczenie szeregów wojska z „oficerów rewizjonistów”.
„Wyzwolenie” gorsze niż potop
Rozważania na temat tego, czy rok 1945 przyniósł Polsce wyzwolenie, należy zacząć od określenia, o której Polsce mówimy. Jeśli o tej w granicach z 1939 roku, to dla ludności mieszkającej na Kresach nie ma mowy o jakimkolwiek wyzwoleniu.
Kontrwywiad wojskowy w PRL (odc. 50)
Czołgi na ulicach Gdańska
O czym rozmawiali milicjanci i żołnierze biorący udział w pacyfikacji Gdańska 16 grudnia 1981 r.? IPN Gdańsk publikuje nagrania zarejestrowane z nasłuchu działaczy „Solidarności”. Słychać na nich m.in. salwy czołgów wyprowadzonych na ulice miasta.
Wojskowe Obozy Internowania 1982-1984 r.
Przeprowadzone przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku śledztwo o sygnaturze S85.2008.Zk obaliło domniemanie legalności działań wobec osób umieszczonych w Wojskowych Obozach Internowania dalej zwanych WOI.
Inteligentna forma internowania?
Z prokuratorem Mieczysławem Górą z Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku, Delegatura w Bydgoszczy rozmawia dr Rafał Leśkiewicz.
Kołodziejczyk na szefa MON u Mazowieckiego, czyli Jaruzelski, Siwicki i Kiszczak kontrolują zamianę LWP na WP (głosy w dyskusji)
Zmiana czy kontynuacja? Zarząd II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w latach 1989–1991
I nazywali to Wojskiem Polskim…
W Nowym Domu Poselskim w Warszawie od 8 do 13.11.2017 zaprezentowano wystawę IPN „I nazywali to Wojskiem Polskim…! Wojskowe Obozy Internowania w Polsce (1982–1983). Zbrodnia komunistyczna. Zbrodnia przeciwko ludzkości”. Była hołdem złożonym osobom internowanym pod pozorem ćwiczeń wojskowych.
Okłamany mściciel Katynia
Kłamstwo katyńskie jest kłamstwem założycielskim „Polski Ludowej”. Jego początek sięga jednak okresu sprzed powstania tego tworu: już w czasie wojny Sowieci na arenie międzynarodowej i w oddziałach berlingowców intensywnie rozpowszechniali dezinformację, jakoby to Niemcy byli sprawcami tej zbrodni.
Od zbrodni do mitologii
W propagandzie PRL obowiązywała teza, że Sowieci chcieli pomóc Warszawie w dniach powstańczych walk 1944 roku, ale nie zdołali z przyczyn obiektywnych. Szybkie zdobycie Krakowa w styczniu 1945 roku miało zaś być dowodem na sowieckie poświęcenie, podbudowane umiłowaniem naszej kultury i zabytków.
17 stycznia 1945 r.: sowieci zajmują ruiny spalonej i zburzonej przez Niemców, pustej Warszawy
90 sekund historii: 1 stycznia 1944 r. powstała Armia Ludowa
90 s. historii: 27 kwietnia 1896 r. urodził się Zygmunt Berling
90s historii: 11 kwietnia 1968 r. Marian Spychalski został przewodniczącym Rady Państwa PRL
Katyńska geneza LWP
Nie są to trupy anonimowe. Tu leży armia. Można by zaryzykować określenie kwiat armii, oficerowie bojowi, niektórzy z trzech uprzednio przewalczonych wojen. To jednak, co najbardziej nęka wyobraźnię, to indywidualność morderstwa, zwielokrotniona w tej potwornej masie. Bo to nie jest masowe zagazowanie, ani ścięcie seriami karabinów maszynowych, gdzie w ciągu minuty czy sekund przestają żyć setki. Tu przeciwnie, każdy umierał długie minuty, każdy zastrzelony był indywidualnie, każdy czekał swojej kolejki, każdy wleczony był nad brzeg grobu; tysiąc za tysiącem - Józef Mackiewicz, „Widziałem na własne oczy” (1943)
„Z filmoteki bezpieki" odc. 90 - Czerwiec 1976
Plany operacyjne komunistycznego tzw. Wojska Polskiego (odc. 17)
Ludowe Wojsko Polskie (odc. 16)
Propaganda antysolidarnościowa (odc. 2)
Dyskusja o pułkowniku Kuklińskim
IPNtv: Między swastyką a czerwoną gwiazdą - Ludowe Wojsko Polskie – armia polska czy obca?
Ludowe Wojsko Polskie. Polskie czy sowieckie?
„Z filmoteki bezpieki" odc. 74 - Działalność Wojskowych Służb Wewnętrznych
„Z filmoteki bezpieki" odc. 72 - Wojskowe sądy rejonowe
„Z filmoteki bezpieki" odc. 56 - Wojska Ochrony Pogranicza cz.2
„Z filmoteki bezpieki" odc. 55 - Wojska Ochrony Pogranicza cz.1
Dodatki do miesięcznika IPN Pamięć.pl
Obława Augustowska (Dodatek do miesięcznika IPN Pamięć.pl)
Obława Augustowska była największą powojenną sowiecką zbrodnią dokonaną na Polakach. W toku szeroko zakrojonej akcji pacyfikacyjnej aresztowano ponad 7 tys. osób, a los ok. 600 z nich pozostawał przez lata nieznany. Z czasem stało się jasne, że ludzie ci zostali zamordowani.
Polski rok 1968
Tytuł niniejszej książki nawiązuje do tytułu znakomitej monografii Pawła Machcewicza – za wiedzą i zgodą jej Autora. Wydarzenia w Polsce w 1968 r., podobnie jak dwanaście lat wcześniej, choć były niewątpliwie dramatyczne, jednak z międzynarodowego punktu widzenia pozostawały w cieniu innych, nieporównanie ważniejszych dla dziejów świata.
Fot. NAC
