Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Kadr z filmu IPN Niezwyciężeni. Czas próby

Nauka i technika

Marian Rejewski. Człowiek, który złamał Enigmę
Biogram / Biografia

Marian Rejewski. Człowiek, który złamał Enigmę

13 lutego 1980 r. zmarł wybitny przedwojenny kryptolog, Marian Rejewski, który na początku lat 30. złamał kody niemieckiej wojskowej maszyny szyfrującej Enigma. Wielu historyków uważa, że skróciło to późniejszą II wojnę światową o kilka lat i znacznie przyspieszyło zwycięstwo aliantów nad III Rzeszą.

Profesor Anna Maria Cienciała
Biogram / Biografia

Profesor Anna Maria Cienciała

Anna Maria Cienciała należy do grona najwybitniejszych polskich historyków na obczyźnie. Specjalizowała się w historii XX wieku, szczególnie polskiej polityki zagranicznej, relacjach polsko-niemieckich i polsko-sowieckich, a także polityce wielkich mocarstw wobec Polski.

„Żeby prawo chroniło człowieka…” Alicja Grześkowiak – zasłużona działaczka toruńskiej Solidarności
Biogram / Biografia

„Żeby prawo chroniło człowieka…” Alicja Grześkowiak – zasłużona działaczka toruńskiej Solidarności

Trudno oddać pełen obraz toruńskiej opozycji doby lat osiemdziesiątych minionego wieku, bez ukazania roli, jaką w ruchu niezależnym odegrała Alicja Grześkowiak. Jest ona jedną z tych kobiet Solidarności, które na zawsze zaznaczyły swój wkład w tworzeniu zrębów suwerennej i demokratycznej Polski.

Audio/Video

Władysław Tarnawski (1885 -1951) to wybitny naukowiec, sławna postać wśród polskich językoznawców i filologów. Jednak ostatnie lata jego życia nie upłynęły pod znakiem akademickiej kariery i sukcesów badawczych. Zmarł w więziennej celi na warszawskim Mokotowie...

Audio/Video

Jak do kwestii reparacji dla Polski odnosiła się niemiecka nauka prawa w okresie zimnej wojny? Czy zachodnioniemiecki „cud gospodarczy” z lat 60. miał swoje źródła w rabunkowej eksploatacji okupowanych ziem podczas II wojny światowej?

Audio/Video

Polki innowatorki – Maria Skłodowska-Curie i inne wyjątkowe kobiety, które przyczyniły się do rozwoju wielu gałęzi nauki były bohaterkami odcinka podsumowującego cykl „Jak Polki zadziwiały świat”

Audio/Video

Na czym polegała innowacyjność polskiego wywiadu w okresie II RP w kwestii rozpracowania Enigmy? W jaki sposób Marian Rejewski odnalazł słaby punkt w algorytmie szyfrowania? W jaki sposób polski wywiad podzielił się tajemnicą z Francuzami i Brytyjczykami?

Barbara Skarga. Filozof z łagrów
Biogram / Biografia

Barbara Skarga. Filozof z łagrów

Wybitna filozof i etyk, profesor zwyczajny nauk humanistycznych, dama Orderu Orła Białego, podczas wojny – łączniczka Armii Krajowej, po wojnie – więzień Gułagu. Wielomiesięczne śledztwo i dziesięcioletni pobyt w sowieckim obozie pracy nie zdołały jej złamać. Gdy w 1955 r. udało się jej wrócić do Polski, czynnie włączyła się wpierw w życie naukowe, a później – działalność opozycyjną.

„Wrażenia z podróży później”. Jan Zienkiewicz (1897-1940)
Artykuł

„Wrażenia z podróży później”. Jan Zienkiewicz (1897-1940)

Jan Zienkiewicz był nie tylko wybitnym pediatrą, ale również oficerem Wojska Polskiego. Ten ostatni fakt kosztował go życie, odebrane mu w sowieckiej niewoli. Jego dziennik, odnaleziony podczas ekshumacji w Lesie Katyńskim, stanowi unikatowe świadectwo losu zamordowanych oficerów.

<i>Vis</i>, czyli siła. Pistolet VIS wz. 35
Artykuł

Vis, czyli siła. Pistolet VIS wz. 35

Pistolet VIS uznawano za jeden z najlepszych pistoletów wojskowych skonstruowanych w latach trzydziestych XX wieku. Opinię niezawodnego, odpornego na zabrudzenia i trudne warunki eksploatacji w różnych warunkach klimatycznych, od dalekiej północy po piaski pustyni, potwierdziły oceny użytkowników po obu stronach frontu w okresie II wojny światowej.

Edward Ralski. Botanik z karabinem
Artykuł

Edward Ralski. Botanik z karabinem

Weteran walk 1918-1920, oficer rezerwy i wybitny botanik, należał do osób, które odznaczyły się podczas walk o niepodległość i granice RP, a 20 lat później zginęły z rąk oprawców z NKWD w Katyniu, Charkowie, Miednoje i innych miejscach kaźni.

Krakowscy profesorowie wracają z niemieckiego obozu koncentracyjnego
Artykuł

Krakowscy profesorowie wracają z niemieckiego obozu koncentracyjnego

Polskie elity intelektualne doświadczyły jako pierwsze masowej akcji represyjnej niemieckiego okupanta, w wyniku której zmarło z wycieńczenia nie mniej niż 25 uczonych.

Audio/Video

Jak Polki pracowały na wyniki badawcze i by przełamać uprzedzenia i udowodnić, że zasługują na pracę akademicką? Poznaj historię polarniczek, które borykały się nie tylko z siłami natury, ale i z krzywdzącymi stereotypami

Audio/Video

Wybitni ziemianie w okresie międzywojennym. Gospodarka, kultura, nauka, dyplomacja

<i>Sonderaktion Krakau</i> – perspektywa żon i dzieci
Artykuł

Sonderaktion Krakau – perspektywa żon i dzieci

Policyjna akcja uwięzienia krakowskich profesorów, nazywana popularnie Sonderaktion Krakau (w niemieckich dokumentach określana jako Aktion gegen UniversitätsprofessorenAkcja przeciwko profesorom uniwersyteckim), była częścią planowej likwidacji polskich warstw przywódczych i opiniotwórczych przez niemieckiego okupanta.

Kultura i nauka w służbie ideologii
Artykuł

Kultura i nauka w służbie ideologii

Przejęcie przez komunistów kontroli nad życiem politycznym w Polsce pojałtańskiej umożliwiło im podjęcie bardziej zdecydowanych działań w celu wyeliminowania niezależności w pozostałych sferach życia publicznego.

Audio/Video

Jaki był polski wkład w rozwój gospodarki Syberii? Jak zesłańcy wykorzystali swoje położenie do prowadzenia badań naukowych? Czym zyskali szacunek lokalnych społeczności?

Audio/Video

Kto zasłynął w USA jako twórca doskonałych fortyfikacji? Jaki pistolet był dumą polskiego przemysłu zbrojeniowego? Co światowa technika wojskowa zawdzięcza Polakom?

Audio/Video

Gdzie urodzili się Helena Rubinstein i Max Factor – twórcy kosmetycznych imperiów? W jaki sposób Antoni Cierplikowski został „królem fryzjerów i fryzjerem królów”? Jak wyglądał świat mody w II Rzeczypospolitej?

Katastrofa w elektrowni jądrowej w Czarnobylu
Artykuł

Katastrofa w elektrowni jądrowej w Czarnobylu

W nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 r. w elektrowni jądrowej w Czarnobylu doszło do największej katastrofy w historii energetyki jądrowej. Była to tragedia o skutkach znacznie wykraczających poza miejsce zdarzenia.

Audio/Video

Wybraniec bogów [fabularyzowany film dokumentalny]

Metalowe kartoteki, czyli matryce do maszyny adresującej
Artykuł

Metalowe kartoteki, czyli matryce do maszyny adresującej

Na obszarze zajmowanym niegdyś przez III Rzeszę i terytoriach przez nią okupowanych odkrywa się co jakiś czas różnej wielkości zbiory metalowych tabliczek (o wymiarach 55 x 108 mm) z wytłoczonymi w nich informacjami, których pochodzenie i przeznaczenie budzi uzasadnioną ciekawość znalazców.

Osiągnięcia i niepowodzenia II Rzeczypospolitej
Artykuł

Osiągnięcia i niepowodzenia II Rzeczypospolitej

Odbudowa państwa polskiego po przeszło wieku niewoli była procesem długotrwałym i żmudnym. II Rzeczpospolita powstawała na obszarach w znacznej części zniszczonych, w warunkach wojny trwającej dłużej niż w innych państwach europejskich.

Audio/Video

Black Box. Wywiad jako instrument transferu technologii i wsparcia decyzji ekonomicznych

Wyniki pracy wywiadu naukowo-technicznego MSW PRL 1971–1989
Publikacje

Wyniki pracy wywiadu naukowo-technicznego MSW PRL 1971–1989

Wyścig technologiczny i postęp cywilizacyjny społeczeństw zachodnich zmusił również władze PRL do stosowania mechanizmu wywiadu naukowo-technicznego. Wzorce dla organizacji tego typu struktur oraz metody pracy czerpała Warszawa z Moskwy.

Audio/Video

Jak PRL kradł wynalazki

Audio/Video

Kogo nazywamy „polskim Noblem”? Jakie aparaty naukowe wynaleźli nasi rodacy? Gdzie można oglądać konstrukcje zaprojektowane przez polskich inżynierów?

Kazimierz Prószyński (1875-1945) – zapomniany pionier ruchomego obrazu
Artykuł

Kazimierz Prószyński (1875-1945) – zapomniany pionier ruchomego obrazu

Louis Lumière miał o nim powiedzieć: „Panowie, ten człowiek jest pierwszy w kinematografii, ja jestem drugi”. „Gdyby się urodził pod szczęśliwą gwiazdą, dziś mówilibyśmy o światowej pleografii, a nie o kinematografii” – stwierdził Anatol Stern. Edward W. Morley nazwał go „Kolumbem kinematografii”.

Audio/Video

Kto odkrył witaminy i ich znaczenie dla zdrowia? W jaki sposób prof. Rudolf Weigel uratował tysiące ludzi? Kogo nazywamy „polskim Pasteurem”?

Audio/Video

Gdzie powstała pierwsza na świecie rafineria ropy naftowej? Jak polski wynalazek ocalił życie króla Hiszpanii? Czym zajmował się prof. Antoni Xieżopolski?

Giganci nauki PL – polscy wynalazcy, odkrywcy i pionierzy nauk ścisłych
Dodatki do prasy

Giganci nauki PL – polscy wynalazcy, odkrywcy i pionierzy nauk ścisłych

Mamy w naszej historii wspaniałych odkrywców i wynalazców, zmieniających losy Polski i świata. Często wiemy o nich niewiele albo zgoła nic. Przez całe dziesięciolecia od wojny byli świadomie zapominani i niedoceniani. Nadszedł czas, byśmy mogli z dumą o nich mówić i przypominać Polsce i światu o wspaniałych rodakach.

Audio/Video

Jaką nauką oprócz astronomii zajmował się Mikołaj Kopernik? Czym w świecie nauki wsławił się Ignacy Mościcki? Jaką umowę zawarły Maria i Bronisława Skłodowskie?

Audio/Video

Czego dotyczyły koncepcje historiozoficzne Feliksa Konecznego? Co według niego wyróżniało cywilizację łacińską?

Audio/Video

Dlaczego Bronisław Piłsudski zaczął badać język i kulturę Ajnów? Kto napisał pierwszy w Europie traktat o Dalekim Wschodzie? Czyim imieniem nazwano kilkadziesiąt...?

Audio/Video

Gdzie pracowała pierwsza polska lekarka i czy Marks z Leninem coś wnieśli do rozwoju chemii

Audio/Video

Jaki był wkład naszego kraju w rozwój światowej nauki i techniki? Dlaczego tak mało wiemy o wybitnych polskich uczonych? Jakie polskie odkrycia i wynalazki towarzyszą nam do dzisiaj?

Audio/Video

Marian Rejewski - wielcy polscy wynalazcy

Audio/Video

Jerzy Rudlicki - wielcy polscy wynalazcy

Audio/Video

Rudolf Weigl - wielcy polscy wynalazcy

Audio/Video

Stanisław Ulam - wielcy polscy wynalazcy

Audio/Video

Jerzy Dąbrowski - wielcy polscy wynalazcy

Audio/Video

Stanisław Rogalski - wielcy polscy wynalazcy

Audio/Video

Stefan Bryła - wielcy polscy wynalazcy

Audio/Video

Nauka i oświata polska na Bliskim Wschodzie

Audio/Video

Aleksander Wasiutyński - wielcy polscy wynalazcy

Audio/Video

Zbrodnia w Ponarach w latach 1941-1944

Audio/Video

Polscy inżynierowie w kraju nad Bosforem

Audio/Video

Krzem, chemia i Ryga – Polacy dla światowej nauki i pokoju w Europie (odc. 32)

Audio/Video

Tadeusz Wenda - wielcy polscy wynalazcy

Audio/Video

„Wybraniec bogów" – o Polaku, geniuszu matematyki światowej, ofierze Katynia [trailer #MFFoTEK]

Audio/Video

Tadeusz Sendzimir - wielcy polscy wynalazcy

Prof. Jan Zdzisław Włodek. Ojczyzna śmierci warta...
Publikacje

Prof. Jan Zdzisław Włodek. Ojczyzna śmierci warta...

Początek okupacji niemieckiej w Krakowie jest nierozerwalnie związany z aresztowaniem w dniu 6 listopada 1939 r. 183 polskich naukowców z krakowskich uczelni. Jedną z ofiar niemieckiej akcji przeciwko uczonym był prof. Jan Zdzisław Włodek – ziemianin, naukowiec, ale także legionista, dyplomata, społecznik, fotograf.

Audio/Video

Jan Czochralski - wielcy polscy wynalazcy

Audio/Video

Ignacy Mościcki - wielcy polscy wynalazcy

Zapomniani polscy naukowcy i wynalazcy
Dodatki do prasy

Zapomniani polscy naukowcy i wynalazcy

Wkład polskich naukowców w światowe dziedzictwo nauk matematyczno-przyrodniczych i technicznych jest nieobecny w świadomości historycznej Polaków, przez co obraz naszego dorobku narodowego jest zdeformowany i zubożony.

Audio/Video

Wywiad naukowo-techniczny PRL

Dr Franciszek Witaszek
Artykuł

Dr Franciszek Witaszek

Franciszek Witaszek (1908–1943), dr medycyny, naukowiec. Od 1932 r. asystent w Zakładzie Higieny Ogólnej i Społecznej następnie w Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej Uniwersytetu Poznańskiego.

Ofiary <i>Sonderaktion Krakau</i>
Artykuł

Ofiary Sonderaktion Krakau

Aktion gegen Universitäts-Professoren, powszechnie znana pod nazwą Sonderaktion Krakau, zapisała się w historii Krakowa i dziejów powszechnych jako bezprecedensowy atak na naukę polską.

Juliusz Makarewicz w sowieckim Lwowie
Artykuł

Juliusz Makarewicz w sowieckim Lwowie

Był twórcą Kodeksu karnego z 1932 r. (obowiązującego do 1969 r.), rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, senatorem RP. W 1945 r. został aresztowany i zesłany do obozu pracy w Krasnodonie. Zwolniony po kilku miesiącach, pozostał w sowietyzowanym Lwowie.

Naukowiec w służbie konspiracji
Artykuł

Naukowiec w służbie konspiracji

Mimo podpisania 8 maja 1945 r. europejskich porozumień kończących II wojnę światową, w Polsce kontynuowana była walka o kształt polityczny kraju. Prowadzący ją żołnierze byli często tymi samymi ludźmi, którzy walczyli z okupantami w szeregach Polskiego Państwa Podziemnego.

Generacja „niepokornych” (1863–1918)
Artykuł

Generacja „niepokornych” (1863–1918)

Można śmiało uznać za fenomen to, że u schyłku XIX i na początku XX w. żyło i działało tak wiele wybitnych osób, które nieustępliwie walczyły o wolną i suwerenną Polskę. Byli to ludzie różnych profesji i nierzadko o odmiennych poglądach. Łączyło ich marzenie o niepodległej Ojczyźnie.

Fenomen polskości
Wywiad

Fenomen polskości

3 maja IPN udostępnił film dokumentalny „Fenomen polskości”. To opowieść o prof. Bolesławie Orłowskim, który od lat bada i propaguje polski wkład w rozwój światowej nauki i techniki. Z prof. Orłowskim o jego misji rozmawia Maciej Kwaśniewski.

Audio/Video

„Fenomen polskości” - dokument Aliny Czerniakowskiej

Profesor Rudolf Spanner - dyrektor Instytutu Anatomii Akademii Medycznej w Gdańsku w latach 1940-1945
Artykuł

Profesor Rudolf Spanner - dyrektor Instytutu Anatomii Akademii Medycznej w Gdańsku w latach 1940-1945

Czy Rudolfa Spannera można umiejscowić w panteonie wielkich naukowców świata, czy wśród degeneratów, pozbawionych wszelkich ludzkich odczuć? Na to pytanie starali się odpowiedzieć Monika Tomkiewicz i Piotr Semków w wydana w 2010 r. w Gdyni książce zatytułowanej „Profesor Rudolf Spanner 1895-1960”.

Politechnika Lwowska. Kuźnia kadr II Rzeczypospolitej
Artykuł

Politechnika Lwowska. Kuźnia kadr II Rzeczypospolitej

Co łączy premierów Jędrzeja Moraczewskiego, Władysława Sikorskiego i Kazimierza Bartla oraz ministra spraw wojskowych Kazimierza Sosnkowskiego? Wszyscy ci wybitni politycy II RP byli wychowankami Politechniki Lwowskiej.

Zapomniany bohater: Jan Stanisław Kochanowski (1894-1942) przyrodnik grodzieński
Biogram / Biografia

Zapomniany bohater: Jan Stanisław Kochanowski (1894-1942) przyrodnik grodzieński

Co łączy Świętego Maksymiliana Kolbego i Jana Kochanowskiego, przyrodnika grodzieńskiego, oprócz aktywnej działalności w Grodnie? Obydwaj zginęli oddając swe życie za innego, wykazując się wartą przypomnienia postawą obywatelską i chrześcijańską.

Ukraińska (?) lista polskich profesorów
Artykuł

Ukraińska (?) lista polskich profesorów

W lipcu 1941 na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie Niemcy rozstrzelali ponad 40 osób – profesorów lwowskich, a także ich bliskich, gości i domowników. Kto sporządził listę osób przeznaczonych do tej egzekucji? Niektóre tropy prowadzą do środowiska lwowskich nacjonalistów ukraińskich.

Kazimierz Bartel – ostatnia ofiara zbrodni na profesorach lwowskich
Artykuł

Kazimierz Bartel – ostatnia ofiara zbrodni na profesorach lwowskich

W II RP zmiany na stanowisku szefa rządu dokonywały się często: w ciągu dwudziestu lat jej istnienia na fotelu premiera zasiadło dwudziestu polityków. Aż trudno uwierzyć, że spośród wszystkich premierów RP tylko jeden został zamordowany przez Niemców. Był nim właśnie Kazimierz Bartel.

Marian Rejewski. Człowiek, który złamał Enigmę
Biogram / Biografia

Marian Rejewski. Człowiek, który złamał Enigmę

13 lutego 1980 r. zmarł wybitny przedwojenny kryptolog, Marian Rejewski, który na początku lat 30. złamał kody niemieckiej wojskowej maszyny szyfrującej Enigma. Wielu historyków uważa, że skróciło to późniejszą II wojnę światową o kilka lat i znacznie przyspieszyło zwycięstwo aliantów nad III Rzeszą.

Profesor Anna Maria Cienciała
Biogram / Biografia

Profesor Anna Maria Cienciała

Anna Maria Cienciała należy do grona najwybitniejszych polskich historyków na obczyźnie. Specjalizowała się w historii XX wieku, szczególnie polskiej polityki zagranicznej, relacjach polsko-niemieckich i polsko-sowieckich, a także polityce wielkich mocarstw wobec Polski.

„Żeby prawo chroniło człowieka…” Alicja Grześkowiak – zasłużona działaczka toruńskiej Solidarności
Biogram / Biografia

„Żeby prawo chroniło człowieka…” Alicja Grześkowiak – zasłużona działaczka toruńskiej Solidarności

Trudno oddać pełen obraz toruńskiej opozycji doby lat osiemdziesiątych minionego wieku, bez ukazania roli, jaką w ruchu niezależnym odegrała Alicja Grześkowiak. Jest ona jedną z tych kobiet Solidarności, które na zawsze zaznaczyły swój wkład w tworzeniu zrębów suwerennej i demokratycznej Polski.

Audio/Video

Władysław Tarnawski (1885 -1951) to wybitny naukowiec, sławna postać wśród polskich językoznawców i filologów. Jednak ostatnie lata jego życia nie upłynęły pod znakiem akademickiej kariery i sukcesów badawczych. Zmarł w więziennej celi na warszawskim Mokotowie...

Audio/Video

Jak do kwestii reparacji dla Polski odnosiła się niemiecka nauka prawa w okresie zimnej wojny? Czy zachodnioniemiecki „cud gospodarczy” z lat 60. miał swoje źródła w rabunkowej eksploatacji okupowanych ziem podczas II wojny światowej?

Audio/Video

Polki innowatorki – Maria Skłodowska-Curie i inne wyjątkowe kobiety, które przyczyniły się do rozwoju wielu gałęzi nauki były bohaterkami odcinka podsumowującego cykl „Jak Polki zadziwiały świat”

Audio/Video

Na czym polegała innowacyjność polskiego wywiadu w okresie II RP w kwestii rozpracowania Enigmy? W jaki sposób Marian Rejewski odnalazł słaby punkt w algorytmie szyfrowania? W jaki sposób polski wywiad podzielił się tajemnicą z Francuzami i Brytyjczykami?

Barbara Skarga. Filozof z łagrów
Biogram / Biografia

Barbara Skarga. Filozof z łagrów

Wybitna filozof i etyk, profesor zwyczajny nauk humanistycznych, dama Orderu Orła Białego, podczas wojny – łączniczka Armii Krajowej, po wojnie – więzień Gułagu. Wielomiesięczne śledztwo i dziesięcioletni pobyt w sowieckim obozie pracy nie zdołały jej złamać. Gdy w 1955 r. udało się jej wrócić do Polski, czynnie włączyła się wpierw w życie naukowe, a później – działalność opozycyjną.

„Wrażenia z podróży później”. Jan Zienkiewicz (1897-1940)
Artykuł

„Wrażenia z podróży później”. Jan Zienkiewicz (1897-1940)

Jan Zienkiewicz był nie tylko wybitnym pediatrą, ale również oficerem Wojska Polskiego. Ten ostatni fakt kosztował go życie, odebrane mu w sowieckiej niewoli. Jego dziennik, odnaleziony podczas ekshumacji w Lesie Katyńskim, stanowi unikatowe świadectwo losu zamordowanych oficerów.

<i>Vis</i>, czyli siła. Pistolet VIS wz. 35
Artykuł

Vis, czyli siła. Pistolet VIS wz. 35

Pistolet VIS uznawano za jeden z najlepszych pistoletów wojskowych skonstruowanych w latach trzydziestych XX wieku. Opinię niezawodnego, odpornego na zabrudzenia i trudne warunki eksploatacji w różnych warunkach klimatycznych, od dalekiej północy po piaski pustyni, potwierdziły oceny użytkowników po obu stronach frontu w okresie II wojny światowej.

Edward Ralski. Botanik z karabinem
Artykuł

Edward Ralski. Botanik z karabinem

Weteran walk 1918-1920, oficer rezerwy i wybitny botanik, należał do osób, które odznaczyły się podczas walk o niepodległość i granice RP, a 20 lat później zginęły z rąk oprawców z NKWD w Katyniu, Charkowie, Miednoje i innych miejscach kaźni.

Więcej