Barbara Skarga. Filozof z łagrów
Wybitna filozof i etyk, profesor zwyczajny nauk humanistycznych, dama Orderu Orła Białego, podczas wojny – łączniczka Armii Krajowej, po wojnie – więzień Gułagu. Wielomiesięczne śledztwo i dziesięcioletni pobyt w sowieckim obozie pracy nie zdołały jej złamać. Gdy w 1955 r. udało się jej wrócić do Polski, czynnie włączyła się wpierw w życie naukowe, a później – działalność opozycyjną.
„Wrażenia z podróży później”. Jan Zienkiewicz (1897-1940)
Jan Zienkiewicz był nie tylko wybitnym pediatrą, ale również oficerem Wojska Polskiego. Ten ostatni fakt kosztował go życie, odebrane mu w sowieckiej niewoli. Jego dziennik, odnaleziony podczas ekshumacji w Lesie Katyńskim, stanowi unikatowe świadectwo losu zamordowanych oficerów.
Vis, czyli siła. Pistolet VIS wz. 35
Pistolet VIS uznawano za jeden z najlepszych pistoletów wojskowych skonstruowanych w latach trzydziestych XX wieku. Opinię niezawodnego, odpornego na zabrudzenia i trudne warunki eksploatacji w różnych warunkach klimatycznych, od dalekiej północy po piaski pustyni, potwierdziły oceny użytkowników po obu stronach frontu w okresie II wojny światowej.
Edward Ralski. Botanik z karabinem
Weteran walk 1918-1920, oficer rezerwy i wybitny botanik, należał do osób, które odznaczyły się podczas walk o niepodległość i granice RP, a 20 lat później zginęły z rąk oprawców z NKWD w Katyniu, Charkowie, Miednoje i innych miejscach kaźni.
Krakowscy profesorowie wracają z niemieckiego obozu koncentracyjnego
Polskie elity intelektualne doświadczyły jako pierwsze masowej akcji represyjnej niemieckiego okupanta, w wyniku której zmarło z wycieńczenia nie mniej niż 25 uczonych.
Jak Polki pracowały na wyniki badawcze i by przełamać uprzedzenia i udowodnić, że zasługują na pracę akademicką? Poznaj historię polarniczek, które borykały się nie tylko z siłami natury, ale i z krzywdzącymi stereotypami
Wybitni ziemianie w okresie międzywojennym. Gospodarka, kultura, nauka, dyplomacja
Sonderaktion Krakau – perspektywa żon i dzieci
Policyjna akcja uwięzienia krakowskich profesorów, nazywana popularnie Sonderaktion Krakau (w niemieckich dokumentach określana jako Aktion gegen Universitätsprofessoren – Akcja przeciwko profesorom uniwersyteckim), była częścią planowej likwidacji polskich warstw przywódczych i opiniotwórczych przez niemieckiego okupanta.
Kultura i nauka w służbie ideologii
Przejęcie przez komunistów kontroli nad życiem politycznym w Polsce pojałtańskiej umożliwiło im podjęcie bardziej zdecydowanych działań w celu wyeliminowania niezależności w pozostałych sferach życia publicznego.
Jaki był polski wkład w rozwój gospodarki Syberii? Jak zesłańcy wykorzystali swoje położenie do prowadzenia badań naukowych? Czym zyskali szacunek lokalnych społeczności?
Kto zasłynął w USA jako twórca doskonałych fortyfikacji? Jaki pistolet był dumą polskiego przemysłu zbrojeniowego? Co światowa technika wojskowa zawdzięcza Polakom?
Gdzie urodzili się Helena Rubinstein i Max Factor – twórcy kosmetycznych imperiów? W jaki sposób Antoni Cierplikowski został „królem fryzjerów i fryzjerem królów”? Jak wyglądał świat mody w II Rzeczypospolitej?
Katastrofa w elektrowni jądrowej w Czarnobylu
W nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 r. w elektrowni jądrowej w Czarnobylu doszło do największej katastrofy w historii energetyki jądrowej. Była to tragedia o skutkach znacznie wykraczających poza miejsce zdarzenia.
Wybraniec bogów [fabularyzowany film dokumentalny]
Metalowe kartoteki, czyli matryce do maszyny adresującej
Na obszarze zajmowanym niegdyś przez III Rzeszę i terytoriach przez nią okupowanych odkrywa się co jakiś czas różnej wielkości zbiory metalowych tabliczek (o wymiarach 55 x 108 mm) z wytłoczonymi w nich informacjami, których pochodzenie i przeznaczenie budzi uzasadnioną ciekawość znalazców.
Osiągnięcia i niepowodzenia II Rzeczypospolitej
Odbudowa państwa polskiego po przeszło wieku niewoli była procesem długotrwałym i żmudnym. II Rzeczpospolita powstawała na obszarach w znacznej części zniszczonych, w warunkach wojny trwającej dłużej niż w innych państwach europejskich.
Black Box. Wywiad jako instrument transferu technologii i wsparcia decyzji ekonomicznych
Wyniki pracy wywiadu naukowo-technicznego MSW PRL 1971–1989
Wyścig technologiczny i postęp cywilizacyjny społeczeństw zachodnich zmusił również władze PRL do stosowania mechanizmu wywiadu naukowo-technicznego. Wzorce dla organizacji tego typu struktur oraz metody pracy czerpała Warszawa z Moskwy.
Kogo nazywamy „polskim Noblem”? Jakie aparaty naukowe wynaleźli nasi rodacy? Gdzie można oglądać konstrukcje zaprojektowane przez polskich inżynierów?
Kazimierz Prószyński (1875-1945) – zapomniany pionier ruchomego obrazu
Louis Lumière miał o nim powiedzieć: „Panowie, ten człowiek jest pierwszy w kinematografii, ja jestem drugi”. „Gdyby się urodził pod szczęśliwą gwiazdą, dziś mówilibyśmy o światowej pleografii, a nie o kinematografii” – stwierdził Anatol Stern. Edward W. Morley nazwał go „Kolumbem kinematografii”.
Kto odkrył witaminy i ich znaczenie dla zdrowia? W jaki sposób prof. Rudolf Weigel uratował tysiące ludzi? Kogo nazywamy „polskim Pasteurem”?
Gdzie powstała pierwsza na świecie rafineria ropy naftowej? Jak polski wynalazek ocalił życie króla Hiszpanii? Czym zajmował się prof. Antoni Xieżopolski?
Giganci nauki PL – polscy wynalazcy, odkrywcy i pionierzy nauk ścisłych
Mamy w naszej historii wspaniałych odkrywców i wynalazców, zmieniających losy Polski i świata. Często wiemy o nich niewiele albo zgoła nic. Przez całe dziesięciolecia od wojny byli świadomie zapominani i niedoceniani. Nadszedł czas, byśmy mogli z dumą o nich mówić i przypominać Polsce i światu o wspaniałych rodakach.
Jaką nauką oprócz astronomii zajmował się Mikołaj Kopernik? Czym w świecie nauki wsławił się Ignacy Mościcki? Jaką umowę zawarły Maria i Bronisława Skłodowskie?
Czego dotyczyły koncepcje historiozoficzne Feliksa Konecznego? Co według niego wyróżniało cywilizację łacińską?
Dlaczego Bronisław Piłsudski zaczął badać język i kulturę Ajnów? Kto napisał pierwszy w Europie traktat o Dalekim Wschodzie? Czyim imieniem nazwano kilkadziesiąt...?
Gdzie pracowała pierwsza polska lekarka i czy Marks z Leninem coś wnieśli do rozwoju chemii
Jaki był wkład naszego kraju w rozwój światowej nauki i techniki? Dlaczego tak mało wiemy o wybitnych polskich uczonych? Jakie polskie odkrycia i wynalazki towarzyszą nam do dzisiaj?
Marian Rejewski - wielcy polscy wynalazcy
Jerzy Rudlicki - wielcy polscy wynalazcy
Rudolf Weigl - wielcy polscy wynalazcy
Stanisław Ulam - wielcy polscy wynalazcy
Jerzy Dąbrowski - wielcy polscy wynalazcy
Stanisław Rogalski - wielcy polscy wynalazcy
Stefan Bryła - wielcy polscy wynalazcy
Nauka i oświata polska na Bliskim Wschodzie
Aleksander Wasiutyński - wielcy polscy wynalazcy
Zbrodnia w Ponarach w latach 1941-1944
Polscy inżynierowie w kraju nad Bosforem
Krzem, chemia i Ryga – Polacy dla światowej nauki i pokoju w Europie (odc. 32)
Tadeusz Wenda - wielcy polscy wynalazcy
„Wybraniec bogów" – o Polaku, geniuszu matematyki światowej, ofierze Katynia [trailer #MFFoTEK]
Tadeusz Sendzimir - wielcy polscy wynalazcy
Prof. Jan Zdzisław Włodek. Ojczyzna śmierci warta...
Początek okupacji niemieckiej w Krakowie jest nierozerwalnie związany z aresztowaniem w dniu 6 listopada 1939 r. 183 polskich naukowców z krakowskich uczelni. Jedną z ofiar niemieckiej akcji przeciwko uczonym był prof. Jan Zdzisław Włodek – ziemianin, naukowiec, ale także legionista, dyplomata, społecznik, fotograf.
Jan Czochralski - wielcy polscy wynalazcy
Ignacy Mościcki - wielcy polscy wynalazcy
Zapomniani polscy naukowcy i wynalazcy
Wkład polskich naukowców w światowe dziedzictwo nauk matematyczno-przyrodniczych i technicznych jest nieobecny w świadomości historycznej Polaków, przez co obraz naszego dorobku narodowego jest zdeformowany i zubożony.
Wywiad naukowo-techniczny PRL
Dr Franciszek Witaszek
Franciszek Witaszek (1908–1943), dr medycyny, naukowiec. Od 1932 r. asystent w Zakładzie Higieny Ogólnej i Społecznej następnie w Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej Uniwersytetu Poznańskiego.
Ofiary Sonderaktion Krakau
Aktion gegen Universitäts-Professoren, powszechnie znana pod nazwą Sonderaktion Krakau, zapisała się w historii Krakowa i dziejów powszechnych jako bezprecedensowy atak na naukę polską.
Juliusz Makarewicz w sowieckim Lwowie
Był twórcą Kodeksu karnego z 1932 r. (obowiązującego do 1969 r.), rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, senatorem RP. W 1945 r. został aresztowany i zesłany do obozu pracy w Krasnodonie. Zwolniony po kilku miesiącach, pozostał w sowietyzowanym Lwowie.
Naukowiec w służbie konspiracji
Mimo podpisania 8 maja 1945 r. europejskich porozumień kończących II wojnę światową, w Polsce kontynuowana była walka o kształt polityczny kraju. Prowadzący ją żołnierze byli często tymi samymi ludźmi, którzy walczyli z okupantami w szeregach Polskiego Państwa Podziemnego.
Generacja „niepokornych” (1863–1918)
Można śmiało uznać za fenomen to, że u schyłku XIX i na początku XX w. żyło i działało tak wiele wybitnych osób, które nieustępliwie walczyły o wolną i suwerenną Polskę. Byli to ludzie różnych profesji i nierzadko o odmiennych poglądach. Łączyło ich marzenie o niepodległej Ojczyźnie.
Fenomen polskości
3 maja IPN udostępnił film dokumentalny „Fenomen polskości”. To opowieść o prof. Bolesławie Orłowskim, który od lat bada i propaguje polski wkład w rozwój światowej nauki i techniki. Z prof. Orłowskim o jego misji rozmawia Maciej Kwaśniewski.
„Fenomen polskości” - dokument Aliny Czerniakowskiej
Profesor Rudolf Spanner - dyrektor Instytutu Anatomii Akademii Medycznej w Gdańsku w latach 1940-1945
Czy Rudolfa Spannera można umiejscowić w panteonie wielkich naukowców świata, czy wśród degeneratów, pozbawionych wszelkich ludzkich odczuć? Na to pytanie starali się odpowiedzieć Monika Tomkiewicz i Piotr Semków w wydana w 2010 r. w Gdyni książce zatytułowanej „Profesor Rudolf Spanner 1895-1960”.
Politechnika Lwowska. Kuźnia kadr II Rzeczypospolitej
Co łączy premierów Jędrzeja Moraczewskiego, Władysława Sikorskiego i Kazimierza Bartla oraz ministra spraw wojskowych Kazimierza Sosnkowskiego? Wszyscy ci wybitni politycy II RP byli wychowankami Politechniki Lwowskiej.
Zapomniany bohater: Jan Stanisław Kochanowski (1894-1942) przyrodnik grodzieński
Co łączy Świętego Maksymiliana Kolbego i Jana Kochanowskiego, przyrodnika grodzieńskiego, oprócz aktywnej działalności w Grodnie? Obydwaj zginęli oddając swe życie za innego, wykazując się wartą przypomnienia postawą obywatelską i chrześcijańską.
Ukraińska (?) lista polskich profesorów
W lipcu 1941 na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie Niemcy rozstrzelali ponad 40 osób – profesorów lwowskich, a także ich bliskich, gości i domowników. Kto sporządził listę osób przeznaczonych do tej egzekucji? Niektóre tropy prowadzą do środowiska lwowskich nacjonalistów ukraińskich.
Kazimierz Bartel – ostatnia ofiara zbrodni na profesorach lwowskich
W II RP zmiany na stanowisku szefa rządu dokonywały się często: w ciągu dwudziestu lat jej istnienia na fotelu premiera zasiadło dwudziestu polityków. Aż trudno uwierzyć, że spośród wszystkich premierów RP tylko jeden został zamordowany przez Niemców. Był nim właśnie Kazimierz Bartel.
Kadr z filmu IPN Niezwyciężeni. Czas próby
