„Mleczna” solidarność
8 października 1982 r. Sejm PRL uchwalił nową ustawę o związkach zawodowych, delegalizującą NSZZ „Solidarność”. Choć przywódcy (skupieni w podziemnym kierownictwie związku – Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej) spodziewali się takiej decyzji władz, to termin, w którym została podjęta, ich zaskoczył.
Przywrócenie nadziei
Podziemna „Solidarność” trwała, jednakże jej szeregi wykruszały się. Niezwykle korzystny, z punktu widzenia władz komunistycznych, bilans zakłóciło jednak wydarzenie, które ekipa Jaruzelskiego chciała dla swych celów zdyskontować. Była nim druga pielgrzymka Jana Pawła II.
Pulitzer a sprawa kwidzyńska
Praca reportera w obcym kraju targanym wewnętrznym konfliktem, z dynamicznie zmieniającą się sytuacją polityczną, nigdy nie należała do łatwych. Podobnie było w Polsce po wprowadzeniu stanu wojennego w grudniu 1981 r.
„Utrata przez Politechnikę Świętokrzyską takiej klasy dydaktyka jest wielce niepożądana”. Studenci w obronie opozycjonistki
Wśród aresztowanych i oskarżonych z dekretu o stanie wojennym była m.in. mieszkanka Kielc – Stanisława Gawlik, bardziej znana jako „Natasza”. Od 1975 r. pracowała na Politechnice Świętokrzyskiej w charakterze wykładowcy. Mimo oporu i protestów ze strony studentów, Stanisława Gawlik straciła pracę i została poddana represjom – nie przerwało jednak to jej działalności na rzecz „Solidarności”.
W czasach zrywu „Solidarności” do kraju płynęła pomoc z Francji: duchowa, ale przede wszystkim materialna. Po wprowadzeniu stanu wojennego wielu nowych politycznych uchodźców z Polski znalazło schronienie właśnie nad Sekwaną
Wigilia ʼ81. Demonstracje w USA przeciwko stanowi wojennemu w Polsce
Czwartek 23 grudnia 1981 r., międzynarodowe lotnisko w Nowym Jorku. Jutro Wigilia, za chwilę ląduje samolot PLL LOT z Warszawy. To pierwszy samolot z Polski po wprowadzeniu przez reżim komunistyczny stanu wojennego. Oczekujemy w napięciu…
Boże Narodzenie w ośrodku odosobnienia Kielce-Piaski
„Ksiądz nie mógł nas spowiadać, bo miał tylko godzinę czasu. Olek Kania, który stanął obok mnie, powiedział: Absolucja ogólna proszę księdza. Ksiądz nam jej udzielił – jak żołnierzom na wojnie. Ta Msza miała niezwykłą temperaturę. Ludzie nie widzieli się od 13 grudnia, na znak pokoju wszyscy się ściskali” – wspominał jeden z internowanych na kieleckich Piaskach.
Działalność Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża jako przykład pomocy zagranicznej dla internowanych w stanie wojennym
Od pierwszych dni stanu wojennego niemal wszystkie zachodnie organizacje charytatywne udzielały Polsce pomocy humanitarnej. Pierwszą organizacją, której MSW pozwoliło dokonać wizytacji w ośrodkach odosobnienia był Polski Czerwony Krzyż.
Widowisko w 41. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego – wspomnienia internowanych i poszkodowanych pomiędzy takimi utworami, jak „Obława”, „Psalm jadących do pracy”, „Śmiech”, „Gdy tak siedzimy”, „Nadzieja”... Tytuł koncertu nawiązuje do rozpoczętej z 12 na 13 grudnia 1981 r. akcji internowania działaczy „Solidarności” i niezależnych intelektualistów, uznanych za groźnych dla reżimu Jaruzelskiego
Środowiska groźne dla władzy komunistycznej
Wprowadzenie stanu wojennego stanowiło eskalację w represyjnej polityce władz komunistycznych i szczególnie ostro kontrastowało z poprzedzającym je okresem karnawału „Solidarności”. Tym bardziej nie należy się dziwić, że sprowokowało tak szeroką gamę przejawów oporu – zwłaszcza wśród młodzieży i dawnych działaczy związkowych.
Stan wojenny: ze wspomnień Ewy Kubasiewicz-Houée [podcast 1/5]
Uderzenie w nadzieję i marzenia
Wprowadzenie stanu wojennego przez władze komunistyczne 13 grudnia 1981 r. to jedno z najważniejszych wydarzeń okresu PRL. Przygotowania do niego trwały już od października 1980 r., a opracowywany plan przewidywał internowanie 12,9 tysiąca osób oraz blokadę komunikacji i telekomunikacji.
Nierozliczone zbrodnie
Kilkudziesięciu zabitych, tysiące internowanych i skazanych – wojna ekipy Jaruzelskiego z własnym narodem nie była „liberalnym zamachem stanu”. Czas pokazać, że zbrodniarze nie mogą spać spokojnie.
„Spacer po cukierki” zakończony w ośrodku odosobnienia
13 grudnia 1981 roku, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, w PRL został wprowadzony, z pogwałceniem prawa, stan wojenny. Po szesnastu miesiącach „karnawału wolności”, jak nazywano okres legalnego funkcjonowania „Solidarności”, na ulicach pojawiły się czołgi, wojsko, milicja, transportery opancerzone.
Zamach grudniowy
Pierwszym sygnałem była wiadomość o przedłużeniu służby żołnierzom ostatniego rocznika. Władze Związku nie reagowały – jedynie Zarząd Regionu Dolny Śląsk przyjął 19 października przygotowany przez Kornela Morawieckiego tekst apelu do żołnierzy Wojska Polskiego.
Wywiad wojskowy w czasie stanu wojennego
W 1981 roku Zarząd II Sztabu Generalnego WP, czyli wywiad wojskowy, przeżywał trudne chwile. Według ówczesnego szefa tej jednostki, Romana Misztala, stan osobowy Zarządu II SG był na poziomie 1948 r., a poziom pracy wywiadowczej mało zadawalający.
„Gadała” pod Uniwersamem
13 grudnia 1985 r. rozbawiony tłum warszawiaków obserwować mógł grupę bezradnie tłukących w metalową konstrukcję milicjantów. Wewnątrz przygotowanego przez opozycjonistów metalowego wózka znajdował się magnetofon, nadający głośno antykomunistyczną audycję.
Jakie były losy emigracji Polaków w latach 80. XX w.? Gdzie wtedy emigrowali Polacy? Kto z działaczy opozycji zdecydował się na opuszczenie kraju? Jakie ważne ośrodki polityczne utworzono poza krajem?
Grudniowy protest hutniczego olbrzyma
Na mapie strajkowych wystąpień w grudniu 1981 r., nie tylko na terenie ówczesnego województwa katowickiego, szczególne miejsce zajmuje protest załogi Kombinatu Metalurgicznego Huty „Katowice”, która w dniach 13-23 grudnia protestowała przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego.
Kim byli Romuald Spasowski i Zdzisław Rurarz? Jak można ocenić ich postępowanie? Jakie były motywy ich ucieczki z PRL? Jakie tajemnice kryją?
Wigilia w stanie wojennym (odc. 46 cyklu)
Operacja „Mewa”
Był 12 grudnia 1981. Wśród kończących właśnie obrady członków Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” rozeszła się pogłoska, że nie działają teleksy i telefony. Jednak Lech Wałęsa i Andrzej Krupiński spokojnie zamknęli posiedzenie. Opuszczający salę działacze nie wiedzieli, że zaczyna się stan wojenny.
Przestępstwa sądowe w stanie wojennym (odc. 40)
Warszawa – West-Berlin bez wizy
„Linie Obsługujące Tempelhof” – tak złośliwi rozszyfrowywali nazwę LOT w latach 80. XX w. I nie bez przyczyny, gdyż w 1981 r. uprowadzono dziesięć samolotów LOT-u. Wprowadzenie stanu wojennego spowodowało zawieszenie lotów pasażerskich do 16 stycznia 1982 r.
Pobicie internowanych w Wierzchowie Pomorskim
Dnia 13 lutego 1982 r. komendant Ośrodka Odosobnienia dla Internowanych w Wierzchowie Pomorskim, p.o. Naczelnika Zakładu Karnego mjr Marek Gadomski po konsultacji z KWMO w Koszalinie i w porozumieniu z miejscową SB ogłosił alarm dla Wierzchowa.
Co skłoniło płk. Kuklińskiego do współpracy z wywiadem USA? Jak opuścił PRL? W jakich okolicznościach zginęli jego synowie? Jak wyglądały plany ofensywy wojsk Układu Warszawskiego na Zachód?
Jeśli byłeś internowany w stanie wojennym lub znasz kogoś, kto był - buduj Bazę Internowanych razem z nami!
Jak Polacy radzili sobie z codziennością stanu wojennego? Czego dotyczyły „Informacje Dzienne” MSW Kiszczaka? Czy komunistyczny reżim wierzył we własną propagandę?
Jaruzelski kłamie!
Wraz z ogłoszeniem 13 grudnia 1981 r. dekretu o stanie wojennym na terenie całej PRL wprowadzone zostało niezwykle restrykcyjne prawo. Dawało ono komunistycznym władzom możliwość represjonowania „niepokornych” obywateli.
Jak Andrzej Rozpłochowski wspominał swoją działalność opozycyjną i internowanie? Dlaczego komuniści uważali go za jednego z najbardziej radykalnych liderów „Solidarności”? Jakie było znaczenie Porozumienia Katowickiego?
„Wszyscy mówiliśmy o niej babcia od krzyża”
W każdym polskim zrywie wolnościowym ogromną rolę odgrywały kobiety. Żony, matki, siostry pozostawały często w cieniu wydarzeń, choć odznaczały się wielką odwagą. Nie tylko wspierały i zagrzewały mężczyzn do walki, lecz także same w niej uczestniczyły.
Rok więzienia za żłóbek. Historia niezwykłej szopki bożonarodzeniowej w kościele Jezuitów w Kaliszu
Wywrócony żłóbek, obok w zwojach drutu kolczastego figurka Dzieciątka Jezus przepasana czarnym kirem. Z lewej strony przewróconego żłóbka – biała płyta ze śladami gąsienic transportera. Tak w 1981 roku wyglądała szopka bożonarodzeniowa w kościele Jezuitów w Kaliszu.
Internowanie kobiet w stanie wojennym
Internując 1008 kobiet Czesław Kiszczak i Wojciech Jaruzelski stosowali nie tylko zasady swoiście pojmowanego „humanitaryzmu”, o którym zachodnim korespondentom chętnie opowiadał rzecznik rządu Jerzy Urban, ale również zasady równouprawnienia.
Kozły ofiarne Jaruzelskiego. Internowanie Gierka i Jaroszewicza w stanie wojennym
Dwóch najbardziej znanych i najważniejszych ludzi władzy lat siedemdziesiątych znalazło się 13 grudnia 1981 r. w przymusowym odosobnieniu. Byli to: Edward Gierek – niedawny szef Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i faktyczny przywódca państwa, oraz Piotr Jaroszewicz – były premier.
Poznaj historię świadków historii o tym jak pamiętają wigilię w okresie stanu wojennego? Jak wyglądały „wigilie” osób internowanych? Jak święta bez swoich bliskich przeżywały rodziny?
„Wolna Polska zepchnięta pod ziemię…”
W grudniu 1981 roku wydawało się, że kopalnia „Piast” w Bieruniu będzie ostatnią, w której mógłby wybuchnąć strajk. A jednak… Zorganizowany tu spontanicznie pod ziemią protest trwał dwa tygodnie. Był najdłuższym strajkiem przeciwko stanowi wojennemu.
Orła WRONa nie pokona. Stan wojenny w Gdyni 1981-1983
Kiedy zapadła decyzja o wprowadzeniu stanu wojennego? Jak władze PRL tworzyły listy osób do internowania? Skąd wzięło się pojęcie „mniejsze zło”? Dlaczego nie ukarano winnych? Na czym polegała operacja „Mewa”?
Zbigniew Simoniuk (1949-1983) – ofiara stanu wojennego
Zbrodnie komunistyczne to czyny popełnione przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego względem osób bądź grup polegające na stosowaniu represji lub w inny sposób godzące w prawa człowieka. Polegały one często na prześladowaniu i karaniu przeciwników politycznych celem stłumienia dążeń wolnościowych.
Czego nie wiemy o pacyfikacji w kopalni „Wujek”?
Sąd Najwyższy oddalił 22 kwietnia 2009 r. skargi kasacyjne 13 skazanych członków plutonu specjalnego ZOMO, biorących udział w pacyfikacji kopalni „Wujek” 16 grudnia 1981 r. Wszystko wskazuje na to, że historia wymierzania sprawiedliwości wobec sprawców śmierci 9 górników tej kopalni dobiegła końca.
„Używają ostrej amunicji…”. Pacyfikacja kopalni „Wujek” oczami świadków
Te strzały usłyszała cała Polska. Chociaż władze uczyniły wszystko, by zablokować informacje, od 16 grudnia 1981 r. przekazywano sobie wieści o bohaterskiej obronie strajkującej kopalni „Wujek”.
Ruch na Rzecz Samorządnej Rzeczpospolitej Polaków
Po wprowadzeniu stanu wojennego na terenie Poznania działało wiele podziemnych organizacji utworzonych przez uczniów szkół średnich, studentów wyższych uczelni i pracowników zakładów pracy.
Czy w 1981 Moskwa chciała użyć armii sowieckiej przeciw Polakom? Kiedy władze PRL przygotowały wprowadzenie stanu wojennego? Czy Amerykanie znali plan reżimu Jaruzelskiego?
Jakie były przyczyny wprowadzenia stanu wojennego? Czy groziła nam interwencja sowiecka?
Stan wojenny w Stalowej Woli
Ruch robotniczy „Solidarność”, który powstał w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, rozwijał się w całej Polsce. Jednym z jego głównych ośrodków na Podkarpaciu została Stalowa Wola, a członkowie NSZZ „Solidarność” wywodzący się z tamtego regionu zostali w grudniu 1981 r. poddani represjom.
Stan wojenny w Wielkopolsce w perspektywie świadków historii
Wigura, Łuczewski, Matyja: stan wojenny w opiniach socjologów i politologów. Obrachunek z dekadą Jaruzelskiego... (cz. 9 konferencji - dyskusja)
Restalinizacja 1981-1989. Sąd nad patronem dekady? – Vox populi. Obrachunek z dekadą Jaruzelskiego... (cz. 8 konferencji naukowej)
„Rozwydrzeni janczarzy”, „kukła moskiewska”, światowa dekoniunktura polityczna dla ZSRS 1978-1989... Obrachunek z dekadą Jaruzelskiego... (cz. 7 konferencji)
Uczeń Reja w Warszawie, w opozycji od 1981 - jako szesnastolatek. Bibuła, akcja na pomnik Dzierżyńskiego... Aresztowany, bity przez służby PRL. W 1982 już nie żył: tzw. nieznani sprawcy, tzw. nieznani do dziś
Jak zareagowali członkowie „Solidarności” na wprowadzenie stanu wojennego? Jaka była ich aktywność w podziemnych strukturach? Jakie były skutki polityczne i społeczne wprowadzenia stanu wojennego?
Największy dolnośląski górniczy protest stanu wojennego. Strajk w Zakładach Górniczych „Rudna” w Polkowicach 14-17 grudnia 1981 r.
Według oficjalnych danych MSW dniach 13-14 grudnia 1981 r. w całej Polsce przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego zaprotestowały załogi około 199 zakładów pracy, w tym na Dolnym Śląsku ok. 36. Strajk w ZG „Rudna” należy do wyjątkowych z kilku powodów.
Represje stanu wojennego oraz... Obrachunek z dekadą Jaruzelskiego... (cz. 5 konferencji naukowej)
Jak wyglądały pierwsze dni stanu wojennego na Śląsku? Gdzie wybuchały strajki i jak długo trwały? Kto wydał rozkaz strzelania do górników z „Wujka”?
Młodzież kontra ZOMO. Strajk studencki w Łodzi 14-15 grudnia 1981 r.
Stan wojenny wprowadzony 13 grudnia 1981 r. przez ekipę gen. Wojciecha Jaruzelskiego stanowił dla społeczeństwa ogromne zaskoczenie. W obliczu napiętej sytuacji politycznej spodziewano się wprawdzie nadzwyczajnych rozwiązań, jednak skala i skuteczność działań władz musiały szokować.
Na wzór Szarych Szeregów – Narożniak uwolniony!
Odbicie z warszawskiego szpitala aresztowanego przez komunistyczne służby Jana Narożniaka – obwinianego o ujawnienie tajemnicy państwowej poprzez rozpowszechnianie tajnej, antyopozycyjnej instrukcji Prokuratora Generalnego PRL – bardzo wzmocniło moralnie Polaków przeciwstawiających się reżimowi.
„Ekspertyza. Masakra górników w kopalni Wujek”
Strajki grudniowe 1981 r. w województwie katowickim (cz. 1)
Gdzie 13 grudnia 1981 r. był prezydent Ronald Reagan? Jaką rolę pełniły dla Reagana placówki dyplomatyczne USA w PRL? Poznaj raporty ambasady USA w Warszawie z pierwszych tygodni stanu wojennego
Ponury plagiat Jaruzelskiego?
Stan wyjątkowy w Turcji z 1980 roku i stan wojenny w Polsce z 1981 roku wykazują w swoim przebiegu i konsekwencjach charakterystyczne, dające do myślenia w planie historycznym i politologicznym, podobieństwa i różnice.
Kryptonim „Jodła”, czyli internowania
Internowanie oznaczało przymusowe osadzenie w ośrodkach odosobnienia (popularnie nazywanych internatami) osób uznanych za niebezpieczne (głównie z powodów politycznych) dla PRL. Następowało na podstawie decyzji administracyjnych (poza kontrolą sądową), formalnie podejmowanych przez komendantów wojewódzkich Milicji Obywatelskiej. De facto ich podstawą były dane zebrane przez Służbę Bezpieczeństwa.
Kolegia ds. wykroczeń, czyli „ludowa sprawiedliwość” po 13 grudnia 1981 roku
Kolegia ds. wykroczeń były organami karno-administracyjnymi do końca 1982 r. działającymi przy urzędach gminnych, dzielnicowych, miejskich i wojewódzkich. Po zmianie z grudnia tegoż roku działały już tylko kolegia rejonowe i wojewódzkie.
Opowieść o niezłomnej walce i oporze, który doprowadził Polaków do ostatecznego zwycięstwa nad komunizmem. Droga do triumfu nie byłaby możliwa bez wsparcia wolnego świata, którego przedstawicielami byli wówczas Jan Paweł II oraz Prezydent USA, Ronald Reagan
(Nie)rozliczony stan wojenny – debata
Nazbyt kosztowna interwencja
Kolejnym rocznicom wprowadzenia stanu wojennego towarzyszy dyskusja, czy Polsce w latach 1980–1981 groziła interwencja wojskowa Układu Warszawskiego. Związek Sowiecki miał dość sił i środków, aby się na nią zdecydować. Starał się jej jednak uniknąć.
Zbuntowani podchorążowie Strajk w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej
W okresie od września 1980 do grudnia 1981 r. miało miejsce wiele konfliktów między władzami PRL a tą częścią społeczeństwa – z dziesięciomilionowym NSZZ „Solidarność” na czele – która dążyła do demokratyzacji sytemu.
Stan wojenny w naszej pamięci
W roku 1981 komuniści wprowadzili stan wojenny, by złamać kręgosłup „Solidarności”, by stłumić polskie dążenie do wolności. Powrócili w ten sposób do represji masowych, charakterystycznych dla lat tzw. stalinizmu.
„Jeden z kolegów miał brata w wojskach pancernych. Ta jednostka zjawiła się u bram Huty Katowice... Czołg z pługiem spychał przeszkody ze swojej drogi..." – Edward Fortuna. Stan wojenny PRL przeciw Polakom. Świadkowie
Mieczysław Rokitowski – ofiara stanu wojennego z Przemyśla
Stan wojenny to dramatyczny okres w najnowszej historii Polski. Jest kojarzony nie tylko z licznymi ograniczeniami wolności i praw obywatelskich, ale i z ofiarami śmiertelnymi. Jedną z nich był 47-letni mieszkaniec Przemyśla – Mieczysław Rokitowski.
„Przeskoczyłem najważniejszy płot w życiu”. Studenci na strajku w Hucie „Baildon” w Katowicach
Już kilkanaście godzin po wprowadzeniu stanu wojennego wybuchł w województwie katowickim opór – jak szybko się okazało – jeden z najsilniejszych w całym kraju. Do strajkujących robotników Huty „Baildon” dołączyli studenci z katowickich uczelni. Wielu z nich milicja dotkliwie pobiła.
Pod parasolem Kościoła
W nocy z 12 na 13 grudnia roku 1981 na rogatkach polskich miast stanęły czołgi, a na ulicach pojawiły się patrole złożone z funkcjonariuszy milicji i żołnierzy. Jeszcze przed północą rozpoczęły się aresztowania.
Niespełnione prośby towarzysza Jaruzelskiego
W grudniu 1981 r., jeszcze przed wprowadzeniem stanu wojennego I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i premier Wojciech Jaruzelski co najmniej dwukrotnie zwracał się do sojuszników o wsparcie działań przeciwko własnemu społeczeństwu.
„Biuletyn IPN” nr 12/2021 – 40. rocznica stanu wojennego
Fotografię uczestników Mszy św. za Ojczyznę i plakat z czołgiem krwawo niszczącym napis Solidarność, na którym z kropli krwi wyrasta jeszcze większy napis, umieściliśmy na okładce grudniowego numeru „Biuletynu IPN” w 40. rocznicę stanu wojennego.
Solidarni w stanie wojennym – uwolnić Narożniaka!
Wprowadzenie stanu wojennego nie tylko zakończyło legalną możliwość działania „Solidarności”, ale też zainicjowało czas szczególnej opresji skierowanej przeciw jej działaczom i sympatykom – w pierwszej kolejności poprzez masową akcję internowań i obostrzenia narzucone przez dekret o stanie wojennym.
Jak przebiegało wprowadzanie stanu wojennego w województwach Wielkopolski? Jakie były wtedy formy oporu społecznego i działań opozycyjnych?
13 grudnia. 40. rocznica wprowadzenia stanu wojennego
Kłamstwa na temat stanu wojennego i okoliczności jego wprowadzenia, to bodaj najgorsza spuścizna tamtego czasu, z którą stykamy się niestety do dzisiaj. To wyzwanie, przed którym stoi Instytut Pamięci Narodowej. Należy rzetelnie i konsekwentnie przedstawiać prawdę o stanie wojennym. Służą temu przede wszystkim podejmowane przez IPN badania naukowe, działania edukacyjne oraz liczne upamiętnienia ofiar i bohaterów.
Duchowieństwo diecezji drohiczyńskiej wobec stanu wojennego
Strajki, które przetoczyły się przez Polskę w sierpniu 1980 r., dały początek nowemu ruchowi społecznemu. W wyniku tzw. porozumień sierpniowych powstał NSZZ „Solidarność”. Jego przywódcy i członkowie nierzadko szukali wsparcia w religii i u osób duchownych. Tak było również w diecezji drohiczyńskiej.
Procesy polityczne w Krakowie w stanie wojennym
W okresie stanu wojennego wymiar sprawiedliwości, obok aparatu bezpieczeństwa, stał się głównym organem represji wykorzystywanym wobec działaczy opozycji. Działaczom zdelegalizowanej „Solidarności” wytoczono procesy polityczne m.in. za udział w strajkach i niepodporządkowanie się przepisom.
„Dopiero wydobyty pistolet i oświetlona lufa dały rezultat”…
Wprowadzenie w Polsce stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. przerwało „karnawał wolności”. Tej niedzieli nie było „Teleranka”, a Wojciech Jaruzelski straszył, że „ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią…”. Nie działały telefony. Część zakładów pracy została zmilitaryzowana.
„Tylko wybór wolności nas rozwija..." – Stanisław Fudakowski. Stan wojenny PRL przeciw Polakom. Świadkowie
Mało znana historia obwieszczenia o wprowadzeniu stanu wojennego
„Obwieszczenie Rady Państwa o wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce ze względu na bezpieczeństwa państwa” zostało wydrukowane w Związku Sowieckim. Niewykluczone, że w tej samej drukarni, co „Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego” z lipca 1944 r.
Stan wojenny na polecenie Kremla
Jedno ze spotkań, kluczowych dla rozwoju wypadków w 1981 r., odbyło się tuż za granicą PRL. 3 kwietnia w Brześciu nad Bugiem Stanisław Kania i Wojciech Jaruzelski spotkali się z sowieckimi przywódcami, żeby omówić sytuację.
„Ci wszyscy ludzie byli gotowi pójść do piachu...” - Krystyna Olszewska. Stan wojenny PRL przeciw Polakom. Świadkowie
Pobicie internowanych w ośrodku odosobnienia w Wierzchowie Pomorskim
13 lutego 1982 r. w ośrodku odosobnienia w Wierzchowie Pomorskim przebywało 88 internowanych. Doszło wówczas do brutalnego pobicia 40 z nich. Było to pierwsze ze zbiorowych pobić internowanych, do jakich na przestrzeni 1982 r. dochodziło w ośrodkach odosobnienia.
Od kolegiów po działania specjalne SB, czyli represje wobec działaczy opozycji w latach 80.
W drugiej połowie lat 70. władze PRL postawiły nie na masowe aresztowania, a na nękanie działaczy opozycji. Nie znaczy to jednak, że opozycjoniści nie trafiali do więzień.
Koncepcje oporu społecznego w okresie stanu wojennego 1981-1983
Po wprowadzeniu stanu wojennego ocalali z aresztowań członkowie Komisji Krajowej zawiązali Krajowy Komitet Strajkowy NSZZ „Solidarność”. Wykonując uchwałę KK z 12 XII 1981 r. KKS wezwał do strajku generalnego, który zakończyłby się po uwolnieniu wszystkich aresztowanych i odwołaniu stanu wojennego.
Made in MSW
Służba Bezpieczeństwa, czy szerzej resort spraw wewnętrznych, nigdy nie uczestniczył w tak dużym stopniu w działalności środków masowego przekazu, jak w stanie wojennym.
Praca operacyjna Służby Bezpieczeństwa w ośrodkach odosobnienia
Umieszczenie kilku tysięcy działaczy związkowych i opozycyjnych w ośrodkach odosobnienia okazało się dla władz stanu wojennego niewystarczające. Dla Ministerstwa Spraw Wewnętrznych było niezmiernie ważne, żeby wśród internowanych jak najszybciej rozpocząć pracę operacyjno-filtracyjną.
Proces Andrzeja Słowika i Jerzego Kropiwnickiego
Represje sądowe były tą formą prześladowania społeczeństwa, z której komunistyczny reżim szczególnie chętnie korzystał po 13 grudnia 1981 r.
Jak wyglądał podziemny strajk?
W grudniu 1981 r. kilka z ponad dwudziestu strajków górniczych, które wybuchły na Górnym Śląsku przeciwko wprowadzeniu przez komunistów stanu wojennego, odbywało się pod ziemią.
Młodzieżowe organizacje niepodległościowe w stanie wojennym na Śląsku Opolskim
Stan wojenny a dyplomacja RFN – Déjà vu z grudnia 1970?
Przeglądając meldunki MSW dotyczące reakcji placówek dyplomatycznych państw NATO na to, co działo się w PRL w trakcie i po 13 grudnia 1981 r. można odnieść wrażenie, iż słowem kluczem, spajającym owe doniesienia było „zaskoczenie”.
Świąteczne życzenia od kieleckiego podziemia!
Wprowadzony 13 grudnia 1981 r. stan wojenny zmienił życie Polaków. Przywódcy NSZZ „Solidarność” i innych organizacji opozycyjnych zostali internowani.
„Precz z komunistyczną juntą”. Pierwsze dni stanu wojennego w Łodzi w relacjach mieszkańców
Robotnicza, rzekomo czerwona Łódź dobitnie pokazała po 13 grudnia, co myśli o komunistycznej władzy.
Stan wojenny. Od kulminacji do „normalizacji”
Po zduszeniu strajków wywołanych wprowadzeniem stanu wojennego, najpoważniejszym przejawem oporu wobec poczynań władzy stały się krótkie, niekiedy wręcz symboliczne, przerwy w pracy.
Czerwone śląskie uczelnie?
Niedzielny poranek 13 grudnia 1981 r. dla milionów Polaków rozpoczął się od widoku czołgów i pojazdów opancerzonych, które pojawiły się w wielu miejscowościach zamiast autobusów i tramwajów.
Nierozliczone zbrodnie stanu wojennego
Stan wojenny. Przegrana bitwa
Niespełna godzinę przed północą z 12 na 13 grudnia 1981 roku spóźnieni przechodnie, zwłaszcza w dużych miastach, ze zdziwieniem obserwowali wzmożony ruch prywatnych samochodów osobowych. Nikt nie domyślał się jeszcze, że zmierzają one pod konkretne adresy, a ich pasażerowie to cywilni i mundurowi pracownicy SB i MO.
Propagandystów stanu wojennego troska o młodzież
Jednym z motywów antysolidarnościowej propagandy było oskarżanie liderów „Solidarności” że manipuluje młodymi ludźmi, których wyprowadza na ulice w swoich własnych politycznych celach
Stan wojenny w PRL (odc. 11)
Alina Pienkowska-Borusewicz
Strajki w 1988 r., choć znacznie słabsze niż te sprzed ośmiu laty, dały jednak impuls do zmian społecznych i politycznych w Polsce, do zbliżenia władz państwowych i środowiska opozycyjnego. Szczegóły omówiono przy Okrągłym Stole, przy którym Alina Pienkowska nie chciała usiąść – pomimo że zgadzała się z jego przesłaniem: „skład delegacji [solidarnościowej] był ustalany przez kolegów z Warszawy. Uważam, że to nie w porządku wobec ludzi, którzy przez cały stan wojenny pracowali na rzecz zmian”. Więcej ciekawych wątków z życia jednej z bohaterek Solidarności w broszurze z serii "Bohaterowie Niepodległej".
Przeciwko stanowi wojennemu. 31 sierpnia 1982 r. w Gorzowie Wielkopolskim [dyskusja]
Bunt w Kwidzynie
W czasie trwania stanu wojennego w Polsce internowano około 10 tysięcy osób w kilkudziesięciu ośrodkach odosobnienia na terenie całego kraju. W ośrodkach tych cyklicznie wybuchały grupowe protesty więźniów.
Jan Piotr Koziatek
W broszurze przedstawiono biografię Jana Piotra Koziatka (1942–2017), członka opozycji, który działał na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności oraz respektowania praw człowieka w PRL.
Emil Barchański: ostatnia ofiara Dzierżyńskiego?
10 lutego 1982 roku doszło do jednej z najbardziej spektakularnych akcji „małego sabotażu” w całym stanie wojennym. Przeprowadzili ją nie doświadczeni opozycjoniści, lecz nastolatkowie. Podpalili pomnik Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie.
Jaruzelski przeciw Polakom. Pod gazem i pałami ZOMO - demonstracje 3 maja 1982 r.
Pół roku po wprowadzeniu stanu wojennego, ponad jedenaście lat po zrywie niepodległościowym na Wybrzeżu w 1970 r. i 14 lat po protestach Marca 1968 r., 3 maja 1982 r., w święto uchwalenia Konstytucji 3 Maja, doszło do jednej z największych konfrontacji z władzą od czasu masakry z grudnia 1970 r.
Akademicki Ruch Oporu w Szczecinie na celowniku Służby Bezpieczeństwa
Akademicki Ruch Oporu w Szczecinie był niewielką studencką grupą opozycyjną, powołaną na przełomie lutego i marca 1982 r. Szczecińska Służba Bezpieczeństwa do jej rozbicia zastosowała nadzwyczaj szeroki wachlarz środków.
Let Poland be Poland. Nigdy Polska nie była tak popularna
Z prof. Patrykiem Pleskotem z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie rozmawia Maciej Kwaśniewski
Za młody, żeby umrzeć
Był wysoki, wysportowany. Lubił pływać, grać w siatkówkę i marzył, by zostać geologiem. W wieku 19 lat wyjechał z Koszalina do Katowic. Do pracy w „Wujku”. Chciał pomóc rodzinie. Zmarł 25 stycznia 1982 r., postrzelony w głowę przez pluton specjalny ZOMO pacyfikujący 16 grudnia 1981 r. kopalnię.
Broszury popularnonaukowe IPN Szczecin
Walka o prawdę i pamięć. Sprawa śmierci Jana Stawisińskiego w kopalni „Wujek” w świetle akt sądowych
Śmiertelne strzały skierowane do górników w kopalni „Wujek” w Katowicach 16 grudnia 1981 r. padły podczas pacyfikacji strajku okupacyjnego, podjętego jako protest przeciw internowaniu przewodniczącego NSZZ „Solidarność” tej kopalni Jana Ludwiczaka oraz wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce. Na skutek użycia broni palnej przez pluton specjalny ZOMO przeciwko strajkującym zostało zabitych dziewięciu górników: sześciu poniosło śmierć na miejscu, trzech kolejnych, m.in. Jan Stawisiński, doznając śmiertelnych postrzałów, zmarło w grudniu 1981 r. i styczniu 1982 r.
Broszury popularnonaukowe IPN Szczecin
Jan Stawisiński 1960–1982
Pochodził z Koszalina. Był wysoki, wysportowany. Lubił pływać, grać w siatkówkę i marzył, by zostać geologiem. W wieku 19 lat wyjechał z Koszalina do Katowic. Do pracy w kopalni „Wujek”. Chciał pomóc rodzinie. W 1979 r. zatrudnił się jako górnik w KWK „Wujek” w Katowicach. Po wprowadzeniu stanu wojennego brał udział w proteście w kopalni, gdzie pracował. 16 grudnia 1981 r. został postrzelony w głowę przez pluton specjalny ZOMO, który pacyfikował strajk w kopalni. Był jednym z dziewięciu bestialsko zamordowanych wówczas górników. Przez 40 dni konał w szpitalu w Katowicach - Ochojcu.
„Z Dnia na Dzień”, czyli grudniowe zwycięstwo wolnego słowa
W dniu wprowadzenia stanu wojennego pomimo zagrożenia najsurowszymi sankcjami wielu działaczy Solidarności rozpoczęło druk niezależnych gazetek i ulotek. Nikomu z tych odważnych ludzi nie udało się wtedy jednak osiągnąć równie wiele, jak działającym we Wrocławiu wydawcom „Biuletynu Dolnośląskiego”.
Najmłodszy internowany stanu wojennego jest dzisiaj historykiem IPN
Ruch Młodzieży Niepodległej to grupa bytomskich uczniów zawiązana w połowie stycznia 1982 r., która miała m.in. kolportować wydawnictwa podziemnej „Solidarności”. Licealista Andrzej Sznajder miał 17 lat i 10 dni, gdy został aresztowany. W ośrodkach internowania spędził prawie miesiąc.
Ks. Jan Sikorski
Ur. w 1935 r., za działalność wśród opozycji w PRL odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności.
Ewa Tomaszewska
Ur. w 1947 roku, działaczka opozycji w PRL, odznaczona Krzyżem Wolności i Solidarności.
38. rocznica wprowadzenia stanu wojennego
Dodatek historyczny IPN do „Gazety Polskiej”
Bezprawie stanu wojennego
Dodatek IPN do „Naszego Dziennika” z 13 grudnia 2019
List, który nosi znamiona zbrodni
Od 13 grudnia 1980 do 31 grudnia 1982 komunistyczne władze PRL skontrolowały i ocenzurowały prawie 83 mln listów. Ponad 129 000 z nich skierowano do wykorzystania operacyjnego, a 9249 do wykorzystania procesowego. Ryszard Wincerowicz za list do przyjaciela mógł spędzić w więzieniu nawet pięć lat.
Najwyższy wyrok stanu wojennego
Długie lata kierowała Działem Gromadzenia i Opracowania Zbiorów Biblioteki Głównej Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni. Zaangażowana w działalność niepodległościową, nazajutrz po wprowadzeniu stanu wojennego włączyła się w strajk okupacyjny w WSM. Tydzień później była już w komunistycznym więzieniu. Z Ewą Kubasiewicz rozmawia Maciej Kwaśniewski.
Czołgi na ulicach Gdańska
O czym rozmawiali milicjanci i żołnierze biorący udział w pacyfikacji Gdańska 16 grudnia 1981 r.? IPN Gdańsk publikuje nagrania zarejestrowane z nasłuchu działaczy „Solidarności”. Słychać na nich m.in. salwy czołgów wyprowadzonych na ulice miasta.
Miałam syna Emila. Wywiad rzeka z Krystyną Barchańską-Wardęcką
Przejmująca i szczera rozmowa z matką o synu Emilu. Emil Barchański jest najmłodszą ofiarą stanu wojennego. Gdy został zamordowany w czerwcu 1982 roku, był uczniem warszawskiego liceum, nie skończył jeszcze siedemnastu lat.
Stan wojenny – nieznana historia. IPN Gdańsk prezentuje unikatowe, niepublikowane wcześniej nagranie
Trawler „Regulus”, którego stan wojenny został u wybrzeży Kanady, 23 grudnia 1981 r. zawinął do Vancouver. Tu doszło do przedziwnej dyskusji z komunistycznym dyplomatą. Prezentujemy autentyczne nagranie z tej rozmowy i dokument opisujący sytuację na statku.
Czemu stan wojenny wprowadzono dopiero w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r.?
Władze PRL do siłowej pacyfikacji społeczeństwa, a dokładniej jego zbuntowanej części, przygotowywały się przez kilkanaście miesięcy. Już 26 sierpnia 1980 r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zaproponowało „odblokowanie” strajkujących zakładów.
Wojskowe Obozy Internowania 1982-1984 r.
Przeprowadzone przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku śledztwo o sygnaturze S85.2008.Zk obaliło domniemanie legalności działań wobec osób umieszczonych w Wojskowych Obozach Internowania dalej zwanych WOI.
Sprawa dwóch milionów
Zdążyła już obrosnąć legendą sprawa 80 milionów złotych dolnośląskiej „Solidarności”, na których komuniści po wprowadzeniu stanu wojennego nie zdołali położyć łapy. Mało kto dziś pamięta, że warmińsko-mazurska „Solidarność” również miała swoją sprawę… w tym wypadku 2 milionów. Niestety sprawa pieniędzy olsztyńskiego Zarządu Regionu miała bardziej dramatyczny przebieg i do dziś budzi wiele pytań, na które z trudem przychodzą odpowiedzi.
Inteligentna forma internowania?
Z prokuratorem Mieczysławem Górą z Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku, Delegatura w Bydgoszczy rozmawia dr Rafał Leśkiewicz.
Broszury popularnonaukowe IPN Szczecin
31 sierpnia 1982 r. w Gorzowie Wielkopolskim
Wprowadzenie stanu wojennego 12/13 grudnia 1981 r. oznaczało likwidację NSZZ „Solidarność”, a tym samym stłumienie aspiracji wolnościowych społeczeństwa. Wywołało to wprawdzie opór w postaci strajków, te jednak nie były silne i władzom udało się je szybko wygasić za pomocą negocjacji lub użycia siły.
Spotkanie poświęcone biografii prof. Paczkowskiego
I nazywali to Wojskiem Polskim…
W Nowym Domu Poselskim w Warszawie od 8 do 13.11.2017 zaprezentowano wystawę IPN „I nazywali to Wojskiem Polskim…! Wojskowe Obozy Internowania w Polsce (1982–1983). Zbrodnia komunistyczna. Zbrodnia przeciwko ludzkości”. Była hołdem złożonym osobom internowanym pod pozorem ćwiczeń wojskowych.
Polowanie na ludzi. Zbrodnia lubińska 31 sierpnia 1982 roku
Czy protesty z pierwszych dni stanu wojennego oraz prężna działalność struktur podziemnej Solidarności wpłynęły na decyzje władz wojewódzkich, aby w drugą rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych użyć siły i broni palnej przeciwko pokojowej manifestacji?
Terapia śmiechowa. Serial Barei i jego tajemnice
Cenzorka nie wychwyciła aluzji o Katyniu, nie skojarzyła opowieści Majewskiego z drugoobiegową relacją uciekiniera stamtąd – mówi Janusz Płoński, współscenarzysta serialu „Alternatywy 4”, w rozmowie z Karoliną Wichowską
Pierwsza „zorza” wolności
Podsumowujący przebiegająca w dniach 16–23 czerwca 1983 r., a więc jeszcze w czasie stanu wojennego, drugą pielgrzymkę papieża Jana Pawła II do ojczyzny, płk Zenon Płatek, dyrektor Departamentu IV MSW, zajmującego się rozpracowywaniem Kościoła katolickiego w Polsce wykazał się urzędowym optymizmem…
90 sekund historii: 13 stycznia 1982 r. powstał Ogólnopolski Komitet Oporu
Junta Jaruzelskiego delegalizuje Niezależne Zrzeszenie Studentów
Początek procesu Anny Walentynowicz
90s. historii: 21 kwietnia 1983 r. przyznano Nagrody Kulturalne "Solidarności"
90s historii: 24 maja 1982 r. ukazał się tygodnik CDN-Głos Wolnego Robotnika
90s historii: 16 maja 1983 r rozpoczęto weryfikację kadry naukowej w szkołach wyższych
90s. historii: 11 maja 1982 r. w Poznaniu pobito Piotra Majchrzaka
90s. historii: 1 maja 1983 r. w całej Polsce odbyły się "nielegalne" pochody 1 maja
90s historii: 17 czerwca 1983 r. w niewyjaśnionych okolicznościach zginął Andrzej Gąsiewski
Edmund Bałuka. Prawdziwy socjalista w socjalizmie realnym
Postać zmarłego Edmunda Bałuki – antysowieckiego działacza niepodległościowego i robotniczego – powinna być pamiętana. Jego biografia jest przykładem nie tylko wielkiej determinacji w walce o wolność, ale także metod, jakimi SB operacyjnie „wygaszała” niebezpiecznych liderów społecznego buntu.
Kobiety internowane w stanie wojennym
IPNtv - Promocja książki dr. Filipa Gańczaka „Polski nie oddamy. Władze NRD wobec wydarzeń w PRL 1980–1981”
Zbrodnie stanu wojennego – aspekty prawne
W ubiegłym roku minęło 35 lat od wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Rocznica ta dała asumpt do refleksji naukowej nad tym wydarzeniem, które wielu Polaków wciąż uważa za rodzaj „mniejszego zła”, nie dostrzegając ogromu cierpień i niegodziwości, jakie przyniosło.
Biuletyn IPN nr 12/2017 - Komuniści przeciw Polsce
Grudniowy numer „Biuletynu IPN” skoncentrowany jest na dwóch tematach: rocznicy wprowadzenia stanu wojennego oraz 75. rocznicy powstania Żegoty.
Ucieczki stanu wojennego (odc. 8)
Biuletyn IPN 5/2017 - Solidarność Walcząca
W 35 rocznicę powstania Solidarności Walczącej jej działalność stała się głównym tematem „Biuletynu IPN”. Ugrupowanie to jest szczególnie związane z osobą założyciela i przywódcy – Kornela Morawieckiego, dlatego numer otwiera jego „Życiorys bez kompromisów”, który jest zarazem krótkim przedstawieniem losów SW.
1989: „pokojowe przekazanie władzy” a polityczny plan utrzymania wpływów PZPR
Dziewięciu z Wujka
W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. w Polsce został wprowadzony stan wojenny. W całym kraju wyłączono telefony, na ulicach pojawiły się wozy opancerzone i czołgi, a w radiu i telewizji powtarzano jedynie przemówienie premiera rządu i I sekretarza KC PZPR Wojciecha Jaruzelskiego, w którym ogłosił on m.in. przejęcie władzy przez Wojskową Radę Ocalenia Narodowego. Zawieszona została działalność wszystkich stowarzyszeń
i organizacji społecznych, w tym NSZZ „Solidarność”. Większość działaczy związku zatrzymano i przewieziono do przygotowanych wcześniej ośrodków odosobnienia (łącznie podczas stanu wojennego internowano 10 tys. osób).
Relacje dotyczące stanu wojennego
IPNtv: Stan wojenny - spojrzenie po 35 latach (seminarium dla nauczycieli)
Dziennik z internowania: Goleniów – Wierzchowo Pomorskie – Strzebielinek (1981–1982)
Dziennik jest zapisem dni spędzonych przez Tadeusza Dziechciowskie go w ośrodkach odosobnienia w Goleniowie, Wierzchowie Pomorskim i Strzebielinku. Pierwsze sporządzone przez niego notatki są fragmentaryczne i chaotyczne. Autor rozpoczął je, jak sam twierdzi, dość późno (7 stycznia 1982 r.), ponieważ wcześniej nie miał na czym pisać.
„Z filmoteki bezpieki" odc. 62 - Bogdan Włosik i inne ofiary stanu wojennego
Środki masowego zakłamania. Gadzinówki w czasie stanu wojennego
Propaganda w czasie stanu wojennego (1981–1983) to niezwykle szerokie spektrum działań prowadzonych przez różnego rodzaju instytucje-gremia, mających jeden wspólny mianownik: opanowanie umysłów społeczeństwa polskiego. Oddawana w ręce Czytelników publikacja ma charakter analityczny, łączący metodologię badań historycznych i prasoznawczych.
Ośrodki odosobnienia (odc. 37)
„Z filmoteki bezpieki” odc. 6. - „Pogrzeb Marcina Antonowicza"
„Z filmoteki bezpieki" odc. 43 - Radio Solidarność
Stan wojenny w Warszawie i województwie stołecznym 1981–1983
Stan wojenny, dramatyczny okres ostatniej dekady Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, mógł się stać przedmiotem szerszego zainteresowania historyków dziejów najnowszych dzięki nowym możliwościom badawczym, które pojawiły się wraz z politycznym przesileniem roku 19891. Dzięki temu także wiedza na temat stanu wojennego jest obecnie znacznie szersza, choć wciąż dalece niepełna.
Grudzień 1981 roku w województwie katowickim
Strajki załóg górnośląskich i zagłębiowskich zakładów pracy podjęte w grudniu 1981 r. zajmują wyjątkowe miejsce w ogólnopolskiej panoramie sprzeciwu i oporu społecznego wobec wprowadzenia przez władze PRL stanu wojennego. Chodzi o determinację protestujących, długość trwania, wyjątkowo brutalne formy ich pacyfikacji, a przede wszystkim ofiarę życia i zdrowia ich uczestników. Książka stanowi próbę przedstawienia w popularnej, przystępnej formie ich genezy, przebiegu i konsekwencji.
nr 1-2/2011
Głównym tematem „Biuletynu IPN” 1–2 (122–123) 2011 jest opór społeczny wobec stanu wojennego. Rozmowa i większość artykułów ukazuje sztukę niezależną rozwijającą się w tamtym okresie przy kościołach. Ta sztuka podnosiła na duchu, nie pozwalała umrzeć nadziei na zwycięstwo. Wśród wspomnień zwraca uwagę tekst Jana Karandzieja, którego stan wojenny zastał drukującego na powielaczu umieszczonym na… barce.
nr 11-12/2011
„Decyzje wymiaru sprawiedliwości i wyniki sondaży pokazują, że wielu Polaków zdaje się godzić nie tylko z tym, co spotkało ich 13 grudnia 1981 r., lecz także z tym, co wydarzyło się potem, gdy autorzy i sprawcy tej grudniowej zbrodni zmienili się w osoby zasługujące na współczucie i tolerancję.
„Stan wojenny”
Pakiet edukacyjny „Stan wojenny” przedstawia jedno z najbardziej dramatycznych, a zarazem kontrowersyjnych wydarzeń z najnowszej historii Polski. Spór dotyczący konieczności wprowadzenia stanu wojennego do dzisiaj nie doczekał się rozstrzygnięcia i nie zanosi się, aby nastąpiło ono w najbliższej przyszłości.
Stan wojenny w Polsce 1981–1983
Od wprowadzenia w Polsce stanu wojennego dzieli nas ponad dwadzieścia lat. W tym czasie wyrosło nowe pokolenie Polaków, dla których data 13 grudnia jest równie odległa jak dla innych 1 września czy 11 listopada. Zarazem jednak dla kilku starszych pokoleń Polaków stan wojenny pozostał jednym z najważniejszych wydarzeń w ich biografii. Dlatego temperatura sporów dotyczących okoliczności dramatycznej decyzji gen. Wojciecha
Jaruzelskiego jest wciż wysoka.
Kadr z filmu IPN „Niezwyciężeni”
