Początek pięknej przyjaźni
W 1989 roku - kiedy zaczęła się w Polsce transformacja - CIA nawiązała współpracę z polskim wywiadem. Przyjęte wtedy ustalenia na lata zdefiniowały kształt naszych służb specjalnych oraz geopolitycznych sojuszy.
Szczecin w optyce CIA i dyplomacji amerykańskiej
Atak i obrona: rzecz o kondycji polskiego kontrwywiadu
Incydent na „Batorym”
W długiej historii kontaktów Polonii amerykańskiej ze starym krajem ogromną rolę odgrywały polskie statki pasażerskie kursujące na linii północnoatlantyckiej. Wśród nich największą popularnością cieszył się m/s „Batory”.
Wojna 1920: operacja ukrainna Wojska Polskiego, obrona Zamościa i radiowywiad Polaków
Wywiad antykomunistyczny Armii Krajowej: „Korweta" - referat 999 Oddziału II KG AK
Plany Armii Krajowej na Węgrzech na tle relacji polsko-węgierskich
Przegrana wojna obronna w 1939 r. spowodowała ewakuację na Węgry wielu żołnierzy i urzędników II Rzeczypospolitej. Władze emigracyjne i podziemne w kraju przewidywały dla nich ważną rolę w działaniach, które zmierzały do odzyskania przez Polskę niepodległości.
Wybór Jana Pawła II i kontratak imperium
Wybór kard. Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową był dla sowieckich służb specjalnych zaskoczeniem, ale szybko zrozumiały one istotę zagrożenia, jaką dla systemu stanowił pontyfikat papieża Polaka.
Cicha wojna o polskość Kresów - polski kontrwywiad wschodnich województw II RP
Akcje Special Operations Executive na terenie okupowanej Polski – zrzuty sprzętu i ludzi
Intensyfikacja walki podziemnej w kraju skłoniła polskie władze na uchodźctwie już w marcu 1940 r. do poszukiwania skutecznych metod dostarczania sprzętu i ludzi na teren okupowanej Polski. Do października 1940 r. rozpoznano i przygotowano 642 lokalizacje nadające się na miejsca odbioru zrzutów.
Amerykańskie depesze przechwycone przez kontrwywiad PRL
»Karnawał« po amerykańsku. Ambasada USA w Warszawie wobec wydarzeń w Polsce od sierpnia 1980 r. do grudnia 1981 r.
Polski kontrwywiad wojskowy na Polesiu w okresie dwudziestolecia międzywojennego
Pomimo wygranej wojny z bolszewicką Rosją, duża część Kresów Wschodnich należąca do Polski przed rozbiorami została utracona.
„Zdrada” Andrzeja Krzysztofa Wróblewskiego
W sierpniu 1968 r. Polacy, wbrew głoszonym do dzisiaj przez niektórych opiniom, nie poparli masowo inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Mało tego, to właśnie wówczas deklarowaną „bratnią przyjaźń” zastąpiła prawdziwa, przez nikogo niewymuszona solidarność polsko-czechosłowacka.
Raporty polskie Stasi 1981-1989. Tom 1. W przededniu stanu wojennego: czerwiec-grudzień 1981
Szpiedzy czy dyplomaci? Kontrwywiad PRL wobec zachodnich ambasad w Warszawie
Tropienie wywiadowczej działalności zachodnich placówek dyplomatycznych zaliczało się do podstawowych zadań PRL-owskich służb specjalnych. Szczególne zainteresowanie komunistycznego kontrwywiadu budziły bez wątpienia placówki amerykańska, brytyjska, zachodnioniemiecka i francuska.
Joachim Gauck. Nie tylko twórca Urzędu
Nazwisko Gaucka stało się synonimem rozliczeń z komunizmem, a stworzony przez niego urząd, zwany potocznie Urządem Gaucka – wzorem dla podobnych instytucji w Europie Środkowej.
Wolność jest na wyciągnięcie ręki. Trzecia pielgrzymka Jana Pawła II do Polski w ocenie KGB
Nie byłoby wolnej Polski bez trzech pielgrzymek papieża Jana Pawła II. Pierwsza zbudowała wspólnotę i obudziła nadzieję, druga nas umocniła i wymusiła zniesienie stanu wojennego, trzecia – w czerwcu 1987 r. – otwarła drogę do przełomu w roku 1989. Fakt ten dostrzegł także wywiad sowieckiego KGB.
Korea Północna pod koniec lat 80. XX wieku w raportach wywiadu wojskowego PRL
Od wielu lat, co kilka tygodni czasem miesięcy oczy całego świata zwracają się w stronę jednego z ostatnich bastionów współczesnego totalitaryzmu – Korei Północnej. Militarne aspiracje nieobliczalnego Kim Dzong Una spędzają sen z powiek przywódcom największych potęg współczesnego świata.
O aktach gestapo w Łodzi. Z Archiwum IPN
Sprawa Hermanna Fielda
W sierpniowy wieczór 1949 r. funkcjonariusze MBP uprowadzili z warszawskiego lotniska Okęcie amerykańskiego obywatela i wsadzili go na pięć i pół roku do piwnicy tajnego więzienia. Amerykańska ambasada i rząd otrzymały oficjalne noty od rządu Polski Ludowej, że poszukiwany nie przebywa nad Wisłą.
Wanda Węgierska - zgilotynowana przez Niemców bohaterka wywiadu Związku Jaszczurczego i ZWZ-AK
Arnošt Valenta
Rozpad Czecho-Słowacji w marcu 1939 roku zmusił wielu jego obywateli nie godzących się z zajęciem swojej ojczyzny przez III Rzeszę do podjęcia ryzykownej i często dramatycznej decyzji dotyczącej emigracji.
Poznański Czerwiec 1956 w dokumentach CIA
Spektakularny społeczny protest, który 28 czerwca 1956 r. wybuchł w Poznaniu nie miał precedensu w powojennych dziejach Polski. Na jego wyjątkowy obraz składały się: skala, oddolny charakter, antysystemowa wymowa oraz jednoznaczna reakcja komunistycznych władz pociągająca za sobą liczne ofiary.
Terroryzm w Warszawie
Stolica Polski w okresie zimnej wojny była miejscem, które przyciągało wielu członków międzynarodowych organizacji terrorystycznych. Nad Wisłą czuli się bezpiecznie, nikt ich nie ścigał, a niekiedy nawet cieszyli się parasolem ochronnym aparatu bezpieczeństwa PRL.
Tajemnice gen. Włodzimierza Zagórskiego
Wywiad PRL w Rzymie
Rezydentura Departamentu I MSW w Rzymie była uważana za jedno z czołowych przedstawicielstw wywiadu PRL za granicą. Głównym obiektem zainteresowania tej placówki była Stolica Apostolska. Zapotrzebowanie władz w Warszawie na informacje z Watykanu wyraźnie wzrosło w czasie pontyfikatu Jana Pawła II.
Rozkaz – zniszczyć!
Masowa likwidacja akt Służby Bezpieczeństwa rozpoczęła się w drugiej połowie 1989 r. i trwała nieustannie do 31 stycznia 1990 r. Zniszczono w tym okresie znaczną część dokumentów dotyczących rozpracowywania Kościoła i opozycji.
Kazimierz Leski – narodziny asa wywiadu
Kiedy w czerwcu 1912 r. w Warszawie na świat przyszedł Kazimierz Natanson-Leski, miasto to było uznawane za „trzecią stolicę” wielkiego Imperium Rosyjskiego, a każdy z jego szanujących się mieszkańców miał w domu złocisty samowar.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych PRL
Niepodległościowe siatki wywiadowcze po II wojnie światowej
Wywiad II Rzeczypospolitej wobec wybuchu II wojny światowej (cz. II)
Małżeństwo Jolanta i Andrzej Gontarczykowie vel Lange - komunistyczni szpiedzy lat 80. XX wieku - studium przypadku
Promocja książki "Wywiad PRL a Watykan"
Pułkownik Ignacy Matuszewski powraca
Wywiad II Rzeczypospolitej wobec wybuchu II wojny światowej (cz. I)
Porwanie ludobójcy
11 maja 1960 r. Mosad porwał w Argentynie Adolfa Eichmanna. Jego proces w Izraelu odegrał niezwykle ważną rolę w demaskowaniu innych Niemców zaangażowanych w Zagładę Żydów oraz w zbrodnie na Polakach.
„Transformacja ustrojowa: geneza, mechanizmy i skutki” - panel „Służby polskie”
Operacja „Papież”
Po zamachu na Jana Pawła II służby komunistyczne fałszowały dokumenty i wysyłały pogróżki do włoskich śledczych, by skierować sprawę na ślepy tor – mówił w 2016 roku prokurator Michał Skwara, współautor książki „Agca nie był sam”, w rozmowie z Jakubem Gołębiewskim.
Lustracja, agenci (odc. 41)
Gdzie się ukrywa Rudolf Skowroński? Sylwetka poszukiwanego listem gończym biznesmena i agenta wywiadu
Kim Pan jest Panie Severski?
Niewidzialna wojna. Wywiad i kontrwywiad w walce o niepodległość
Wywiad PRL wobec Watykanu cz. 1 (odc. 28)
O działalności wywiadowczej i kontrwywiadowczej Armii Krajowej
Wywiad PRL wobec emigracji (odc. 26)
Marian Zacharski - szpieg i twórca książek
IPNtv - Dyskusja wokół książki Witolda Bagieńskiego „Wywiad cywilny Polski Ludowej w latach 1945-1961" - 8 lutego 2018
O działalności Biura Szyfrów i złamaniu Enigmy
Sprawa krypt "Żelazo" (odc. 3)
Dyskusja o pułkowniku Kuklińskim
ROPCiO 1977-2017. Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela
Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO), a właściwie Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela w Polsce, bo tak brzmiała jego pełna nazwa, powstał 25 marca 1977 r., a więc kilka miesięcy po powołaniu do życia Komitetu Obrony Robotników (KOR). Była to kolejna próba tworzenia w Polsce jawnie działającej opozycji politycznej.
IPN TV - Interview with former CIA officers David Forden and Aris Pappas regarding Col. Ryszard Kukliński codename “Jack Strong” (Rozmowa z byłymi oficerami CIA)
„Z filmoteki bezpieki" odc. 87 - Proces Stanisława Dembowskiego
Studia nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku
Pomysły publikowania prac zbiorowych podsumowujących bieżący stan i kierunki badań dowodzą zarówno dużej liczebności, jak i dojrzałości środowiska historyków zainteresowanych danym obszarem badawczym. Pod tym względem prace nad przeszłością wywiadu polskiego należy uznać za szczególnie intensywnie rozwijający się fragment historiografii. To cieszy, ale i skłania do refleksji nad przyczynami.
„Z filmoteki bezpieki" odc. 74 - Działalność Wojskowych Służb Wewnętrznych
„Z filmoteki bezpieki" odc. 67 - Działalność CIA w PRL
„Z filmoteki bezpieki" odc. 63 - Działalność Zenona Celegrata, szpiega USA w armii PRL
„Z filmoteki bezpieki" odc. 50 - „Hans”/Laser (filmy szkoleniowe SB)
„Z filmoteki bezpieki" odc. 34 - Proces szpiega - Jerzy Strawa
„Z filmoteki bezpieki" odc. 33 - Ślub kpt. Czechowicza
„Z filmoteki bezpieki" odc. 32 - Kryptonim „Kanonik” (Biuro B MSW - „obserwacja”)
„Z filmoteki bezpieki" odc. 31 - I am american diplomat
„Z filmoteki bezpieki" odc. 29 - Kryptonim „Tramp”, o szpiegu USA (cz. 2)
„Z filmoteki bezpieki" odc. 28 - Kryptonim „Tramp”, o szpiegu USA (cz. 1)
„Z filmoteki bezpieki" odc. 18 - „Powrót kpt. Kaczmarka"
„Z filmoteki bezpieki” odc. 5 - „Poznałem go w Los Angeles”
„Z filmoteki bezpieki” odc. 3 - „Beatrice”
Prowokacja „Zenona”. Geneza, przebieg i skutki operacji MBP o kryptonimie „C-1” przeciwko banderowskiej frakcji OUN i wywiadowi brytyjskiemu (1950-1954)
„Rano dnia 16 kwietnia 1954 r. wraz z »Zenonem« mieliśmy się udać na jedno z kolejnych spotkań do »Dona«. Idąc wraz z »Zenonem« pieszo od zabudowań [Jana] Dumki w kierunku Wydmin na dworzec kolejowy (było jeszcze szaro), na szosie stał samochód ciężarowy, a przy nim kilku cywili, coś przy samochodzie naprawiali. Przechodząc obok samochodu, od razu zostałem przewrócony na ziemię i odebrano mi pistolet, który posiadałem przy sobie wraz z trucizną.
"…a akta zniszczyć"
Po zakończeniu II wojny światowej granice państw w Europie uległy zmianie. Bułgaria, Czechosłowacja, Polska, Rumunia, Węgry, a także część Niemiec znalazły się pod polityczną i wojskową dominacją ZSRS. Władze sowieckie wraz z miejscowymi komunistami wprowadzały stopniowo system polityczny oparty na wzorze moskiewskim. Pod całkowitym nadzorem NKWD tworzone były organy bezpieczeństwa oparte na modelu sowieckim. Stanowiły one podstawowe narzędzie władzy sprawowanej przez partie komunistyczne w poszczególnych krajach bloku wschodniego.
Sprawa współpracy Wojciecha Jaruzelskiego z Informacją Wojskową. Rekonesans archiwalny.
W czerwcu 2006 roku stacja TVN ogłosiła odkrycie w zasobie archiwalnym IPN dokumentu wskazującego na agenturalne powiązania generała broni Wojciecha Jaruzelskiego z organami Informacji Wojskowej. W Instytucie Pamięci Narodowej podjęto wówczas decyzję o dogłębnym wyjaśnieniu tej sprawy. Poniższy tekst stanowi efekt dotychczasowych poszukiwań materiałów archiwalnych dotyczących owej współpracy.
Powstanie Warszawskie 1944 w dokumentach z archiwów służb specjalnych
Powstanie Warszawskie 1944 roku to moment szczególnie tragiczny w najnowszej historii Polski. Dramat, jaki rozegrał się w Warszawie pomiędzy 1 sierpnia a 5 października 1944 r. głęboko wyrył się w pamięci zbiorowej nie tylko warszawiaków, ale i całego narodu.
Kadr z filmu IPN „Niezwyciężeni. Czas próby”
