„Biuletyn IPN” nr 6/2022 – Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie
Przedstawiamy prawdziwe okoliczności wyjścia Armii gen. Andersa ze Związku Sowieckiego, losy generałów Stanisława Maczka i Stanisława Sosabowskiego. Ukazujemy Pomocniczą Służbę Kobiet, a także role kapelanów i harcerzy w PSZ na Zachodzie.
O albumie przybliżającym postać jednego z najwybitniejszych wodzów polskich XX w. (dyskusja na kanwie bestsellerowej publikacji Wydawnictwa IPN)
Przygotowania do procesu grupy wywiadowczej II Korpusu gen. Andersa „Liceum”. Raporty Andrzeja „Gardy” Czaykowskiego z misji w Polsce (1951). Siatka Milera a sprawa o kryptonimie „Koral” (działalność wywiadowcza Polaków skazanych za „szpiegostwo” na rzecz polskiego wywiadu emigracyjnego w Londynie)
Myśmy wschodnich granic Polski nigdy nie gwarantowali. Mamy dzisiaj dosyć wojska i waszej pomocy nie potrzebujemy – posłuchaj, co jeszcze gen. Anders usłyszał od brytyjskiego premiera i jak przebiegała ich rozmowa
Dodatek do miesięcznika „W Sieci Historii” w 130. rocznicę urodzin gen. Władysława Andersa
W 2022 r. przypada 80. rocznica rozpoczęcia wędrówki ewakuowanej z ZSRS Armii Polskiej pod dowództwem gen. Władysława Andersa. Mając na uwadze upamiętnienie wysiłku Polskich Sił Zbrojnych w II wojnie światowej, Instytut Pamięci Narodowej przygotował międzynarodowy projekt edukacyjno-memoratywny „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”
Dyskusja na temat przyczyn ewakuacji Armii Polskiej ze Związku Sowieckiego do Iranu w sierpniu 1942 r. i jej reperkusji dla polsko-sowieckich relacji w okresie II wojny światowej.
Biały koń dla Andersa
Armia Andersa to potoczna nazwa Armii Polskiej w Związku Sowieckim, na której dowódcę został mianowany w dniu 10 sierpnia 1941 r. gen. Władysław Anders. Armia istniała krótko, w latach 1941-1942, jednak była niezwykle znaczącym etapem uczestnictwa Polaków w II wojnie światowej, ważna dla losów Polaków na Wschodzie oraz relacji polsko-sowieckich i polsko-alianckich.
Monte Cassino, Senio, Bolonia... O 3. Dywizji Strzelców Karpackich
9 maja 1942 r. Naczelny Wódz, gen. Władysław Sikorski, zatwierdził nazwę 3. Dywizji Strzelców Karpackich (3. DSK). Sześć dni wcześniej wydał rozkaz o jej sformowaniu z dniem 3 maja 1942 r. Dowódcą nowej formacji został gen. bryg. Stanisław Kopański, stojący dotychczas na czele, wsławionej obroną Tobruku, Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich (SBSK).
...Oto dziś dzień krwi i chwały... Bitwa o masyw Monte Cassino
Od zarania dziejów wszystkie próby marszu na Rzym od południa kończyły się na paśmie wzgórz nad doliną rzeki Liri. Każdy podporucznik armii włoskiej o tym wiedział, bo obronę (i atak) w tym rejonie studiowano w szkołach oficerskich jako klasyczny przykład pozycji górskiej o znaczeniu strategicznym.
Zaskakująca inicjatywa. O ewakuacji Armii Andersa z Sowietów do Iranu polemicznie
W historiografii polskiej zakorzenił się pogląd, że ewakuacja wojsk polskich z ZSRS do Iranu w sierpniu 1942 r. była wynikiem porozumienia brytyjsko-sowieckiego zawartego ponad głową rządu polskiego. Rzadko kiedy wspomina się o militarnym znaczeniu tej inicjatywy.
Władysław Anders – bojowy szlak zdobywcy Monte Cassino
Władysław Anders przebył długą drogę od dowódcy brygady do Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Do historii przeszedł przede wszystkim jako zdobywca Monte Cassino.
Setki tysięcy Polaków walczący o niepodległość Polski i innych państw okupowanych przez III Rzeszę swoimi działaniami wnieśli nie tylko realny wkład w pokonanie hitlerowskich Niemiec, ale udowodnili całemu światu, że są gotowi walczyć o wolność pomimo skrajnie niekorzystnej sytuacji militarnej i politycznej
Dlaczego i w jaki sposób polskie dzieci znalazły się podczas wojny w Isfahanie w Iranie? Kto się nimi zajął? Jakie były ich dalsze losy po zakończeniu wojny?
Powojenne dylematy żołnierzy Andersa
W maju 1944 r. żołnierze 2. Korpusu po heroicznym boju zdobyli klasztor na wzgórzu Monte Cassino. Odwagi gratulowali im wszyscy sojusznicy. Po wojnie podziwiani bohaterowie stali się jednak dla państw zachodnich wielkim kłopotem; na emigracji żyli często w biedzie i zapomnieniu. Ci, którzy wrócili do kraju, byli represjonowani przez komunistów.
Żołnierze generała Andersa w Hiszpanii
Wysiłek zbrojny narodu polskiego w II wojnie światowej jest na ogół dobrze znany. Napisano na ten temat wiele książek i naukowych artykułów. Znacznie mniej wiadomo natomiast o losach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie po zakończeniu wojny, choć temat to pasjonujący i kryjący w sobie wiele zagadek.
Gen. Władysław Anders – żołnierz i polityk
Bliski Wschód wobec Polaków podczas II wojny: armia Andersa i pamięć o niej
Co się pisze obecnie w Rosji o Armii gen. Andersa w ZSRS? Przykład książki Nikołaja Plisko Razgrom Pol’szy i mif ob armii Andiersa
Książka, którą chcemy tu krótko omówić, ukazała się stosunkowo niedawno – w 2017 r. w Moskwie. W tłumaczeniu na język polski jej tytuł brzmi: Klęska Polski i mit Armii Andersa.
Czy Armia Andersa nie chciała się bić na froncie wschodnim?
Zarzut, że Armia Andersa nie chciała się bić na froncie wschodnim i „uciekła” do Iranu pojawia się także w złagodzonej formie twierdzenia, że rząd polski, łamiąc układ Sikorski-Majski i polsko-sowiecką umowę wojskową z 14 sierpnia 1941 r., jednostronnie „wycofał” tę armię z ZSRS. Jest to tendencyjna interpretacja faktów.
Uratowani z nieludzkiej ziemi. Ewakuacja armii Andersa i ludności polskiej ze Związku Sowieckiego
Od 24 marca do 4 kwietnia 1942 r. do Iranu wydostało się z sowieckiej Rosji prawie 44 tys. Polaków. Drugi rzut ewakuacji odbył się w sierpniu.
Misja: Niepodległość. Zarys historii Gryf Publications
W czerwcu 1946 r. rozpoczęła się ewakuacja 2. Korpusu z Włoch do Wielkiej Brytanii, a potem demobilizacja tysięcy żołnierzy za pośrednictwem Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Wiązał się z nią problem zabezpieczenia na Wyspach majątku (maszyny drukarskie, bezcenny wówczas papier) i kontynuowania dorobku Oddziału Kultury i Prasy 2. Korpusu w warunkach emigracji.
Armia Andersa w ZSRS 1941–1942. Niespełnione braterstwo broni z Armią Czerwoną
Dialog o Dowódcy
W roku śmierci Generała Władysława Andersa na łamach paryskiej „Kultury” ukazała się drukiem okolicznościowa, wspomnieniowa rozmowa o Zmarłym, którą odbyli Gustaw Herling-Grudziński i Józef Czapski.
„Generał Władysław Anders. Żołnierz i polityk – w 50. rocznicę śmierci” – sesja III
„Generał Władysław Anders. Żołnierz i polityk – w 50. rocznicę śmierci” – sesja II
„Generał Władysław Anders. Żołnierz i polityk – w 50. rocznicę śmierci” – sesja I
Ewakuacja Armii Andersa. Jak było naprawdę?
Z autorem książki Armia Andersa w ZSRS 1941–1942. Niespełnione „braterstwo broni” z Armią Czerwoną prof. Sławomirem Kalbarczykiem, rozmawia dr Rafał Leśkiewicz, redaktor naczelny portalu przystanekhistoria.pl.
Gen. Władysław Anders, II Korpus i bitwa o Monte Cassino
Jakie znaczenie dla polskiej emigracji politycznej miał gen. W. Anders?
Dlaczego armia gen. W. Andersa została ewakuowana do Iranu w 1942 r.?
Córka o Ojcu - gen. Władysławie Andersie
50. rocznica śmierci generała Władysława Andersa – wiernego rycerza Rzeczpospolitej Polskiej
Pięćdziesiąt lat temu 12 maja 1970 r., w 26. rocznicę rozpoczęcia bitwy o Monte Cassino, zmarł w Londynie gen. Władysław Anders. Zgodnie ze swoją wolą spoczął wśród żołnierzy 2. Korpusu na montecassińskiej nekropolii żegnany przez najbliższą rodzinę i wiernych Mu żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych.
Bagnetem i piórem. Życie kulturalne 2. Korpusu
Agresja niemiecko-sowiecka na Polskę otworzyła kolejny rozdział w historii uchodźstwa polskiego. W powstałych diasporach – czy to w Paryżu, Londynie, Buzułuku, Bagdadzie, Jerozolimie, Kairze czy Rzymie – rozwijało się życie kulturalne.
Paweł Dąbrowski - ze wspomnień uczestnika walk o Monte Cassino
Miś Wojtek, czyli co by było, gdyby zwierzęta mówiły
Biało-czerwona wieńczy triumf żołnierza polskiego w bitwie o Monte Cassino - klucz drogi aliantów na Rzym
90s. historii: 18 lipca 1944 r. zdobyto Ankonę
Generał Władysław Anders (1892–1970)
Władysław Anders był zdolnym, ambitnym, dzielnym i sprawnym dowódcą - taktycznego bardziej niż operacyjnego szczebla dowodzenia. Jakkolwiek cechował go typowy dla kawalerzy- sty temperament, który nie zawsze sprzyjał trafnej ocenie sytuacji – czy to wojskowej pod względem operacyjnym czy politycznej – nie podlega dyskusji, że był szczerym i gorącym patriotą, symbolem niezłomnej walki o wolność Polski.
Uchodźcy polscy ze Związku Sowieckiego 1942–1950
Epopeja polskiej ludności cywilnej, która opuściła w dramatycznych okolicznościach Związek Sowiecki wraz z armią gen. Władysława Andersa, jest chyba najbardziej niezwykłym rozdziałem historii polskiej diaspory. Po raz pierwszy w dziejach naszego kraju tak liczna grupa ludności polskiej znalazła się w odległych i egzotycznych regionach świata: na Bliskim i Środkowym Wschodzie, w Indiach, Afryce, Meksyku i Nowej Zelandii.
Fot. NAC
