Brygada Świętokrzyska (odc. 46)
Polskie Oddziały Wartownicze przy armii amerykańskiej w latach 1945 – 1989
Podjęte przez zespół autorski zadanie należy uznać za bardzo ważne, cenne, a zarazem niezwykle trudne. Znikoma jest wszak zarówno zachowana spuścizna źródłowa, jak i literatura przedmiotu […].
Wyklęci Niezłomni 1944-1963
Po latach trwania systemu politycznego zniewolenia Polski i zmowy milczenia o niezłomnych bohaterach nienazwanego jeszcze powstania nadszedł czas Żołnierzy Niezłomnych.
Komuniści mordują Lecha Neymana
90s historii: 12 maja 1948 r. wykonano wyrok śmierci na Stanisławie Kasznicy
Jak Brygada Świętokrzyska NSZ ocaliła więźniarki niemieckiego obozu w Holiszowie
Jest 5 maja 1945. Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej, jedynej formacji krajowego podziemia, która przedarła się przez linię frontu niemiecko-sowieckiego, leżą na skraju lasu w zachodnich Czechach, na ziemi okupowanej przez III Rzeszę, czekając na rozkaz ataku na niemiecki obóz koncentracyjny Holiszów.
Spory o Brygadę Świętokrzyską NSZ – wczoraj i dziś
Wracamy po Was! Historia oddziału "Bartka"
Andrzej Bujok „Jędrek” – jedyny, który przeżył
Starannie przygotowana prowokacja komunistycznej bezpieki doprowadziła do zamordowania całego oddziału Narodowych Sił Zbrojnych. Andrzej Bujok ps. „Jędrek” był jedynym z partyzantów „Bartka”, który cudem ocalał z operacji eksterminacyjnej UB. Można o nim powiedzieć „szczęściarz”, ale czy na pewno?
„Moskit” kontra Żubryd
Antoni Żubryd „Zuch” – syn Michała i Anny z domu Wołoszyn – urodził się 4 września 1918 r. w Sanoku. Przed wybuchem wojny był podoficerem zawodowym w 40. pułku piechoty. We wrześniu 1939 r. walczył m.in. w obronie Warszawy. Dostał się do niemieckiej niewoli, z której uciekł lub został zwolniony.
Wywiad i kontrwywiad Narodowych Sił Zbrojnych
Wierzchowiny 1945 - krwawy odwet NSZ na skomunizowanej wsi ukraińskiej (a również o...)
Trzy lata w ziemiance. Krótka historia ukrywania się braci Ignacego i Pawła Albinów w Puszczy Noteckiej
W 1941 r. Ignacy i Paweł Albinowie z wcielonej do Rzeszy niemieckiej Wielkopolski trafili do GG i zamieszkali w pow. Jędrzejów. Działały tam grupy zbrojne NSZ. Bracia przyłączyli się do nich.
Brygada Świętokrzyska w KL Holleischen
5 maja 1945 r. Oddziały Brygady Świętokrzyskiej NSZ wyzwoliły niemiecki obóz koncentracyjny dla kobiet w Holiszowie (Czechy).
Wanda Węgierska - zgilotynowana przez Niemców bohaterka wywiadu Związku Jaszczurczego i ZWZ-AK
Operacja „Lawina”
W historii powojennego podziemia antykomunistycznego Zgrupowanie Narodowych Sił Zbrojnych Henryka Flamego „Bartka”, działające w latach 1945–1947 na Śląsku Cieszyńskim i Żywiecczyźnie, zajmuje miejsce szczególne. Był to bowiem największy liczebnie konglomerat oddziałów (patroli) NSZ w pojałtańskiej Polsce. Jego historię zakończyła ubecka akcja.
Nie tylko „Bartek”. Powojenna konspiracja narodowa na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim
W związku z dużym zainteresowaniem historią Zgrupowania Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ) Henryka Flamego „Bartka”, operującego w rejonie Beskidów, historia podziemia narodowego na Górnym Śląsku jest ostatnio redukowana do działań partyzanckich na południu regionu.
Śląska odyseja żołnierzy z ryngrafami
Pół kilometra do granicy – podawana, z ust do ust, od czoła kolumny wiadomość sprawiła, że zmarznięci żołnierze zamilkli. Wszystkim udzielił się nastrój nostalgii i tęsknoty za rodzinnym domem.
Polacy w zachodnich strefach okupacyjnych Niemiec...: Brygada Świętokrzyska i inne polskie formacje wojskowe (panel III)
Warszawskie struktury konspiracji narodowej w latach 1939-1944
Obława w Targowiskach. Śmierć Edmunda Sawczyna, zastępcy Żubryda
W Targowiskach na Podkarpaciu 20 września 1946 r., w obławie zorganizowanej przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Krośnie, poległ ppor. Edmund Sawczyn „Mundek”, „Puma” – dowódca II kompanii Samodzielnego Batalionu Operacyjnego NSZ i zastępca jego dowódcy, kpt. Antoniego Żubryda „Zucha”.
Armia Polska: konspiracja antykomunistyczna w Wielkopolsce w 1945 r.
Mieczysław Dziemieszkiewicz ps. „Rój (1925-1951)
W nocy z 13 na 14 kwietnia 1951 r., w wyniku obławy funkcjonariuszy UB i MO, przy udziale żołnierzy KBW, poległ w walce st. sierż. Mieczysław Dziemieszkiewicz „Rój”, żołnierz NSZ i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, dowódca jednego z najdłużej walczących z komunistami oddziałów NZW.
„Orlik” – zrobiony w amnestię
Żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Uczestniczył w wielu akcjach antykomunistycznego podziemia na północnym Mazowszu, m.in. w uwolnieniu żołnierzy AK i NSZ z aresztu UB w Krasnosielcu. Po skazaniu na śmierć przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie, został zamordowany w komunistycznym więzieniu przy Rakowieckiej. Jego ukryte na „Łączce” szczątki, po 61 latach, odnalazł dopiero IPN.
O publikacji o dokumentach z zasobu archiwalnego IPN: Według jakiego klucza były selekcjonowane i wybierane? Co mówią o rzeczywistości wywiadowczej NSZ? Jak funkcjonował wywiad i kontrwywiad narodowców - jakie były jego mocne i słabe strony?
Roman Dziemieszkiewicz „Adam”, „Pogoda”
Zgodnie z najbardziej znaną wersją śmierci tego żołnierza podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, 30 października 1945 r. został zastrzelony przez żołnierzy sowieckich na dworcu lub w okolicach dworca kolejowego w Ciechanowie, gdy stanął w obronie napastowanej przez tych żołnierzy dziewczyny bądź (według innego przekazu) po próbie uniemożliwienia grabieży przez czerwonoarmistów butów.
Henryk Atemborski „Pancerny” (1928–2021)
Henryk Atemborski, żołnierz Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych, zmarł w nocy z 29 na 30 grudnia 2021 r. Pięć lat wcześniej miałem okazję odwiedzić Pana Henryka w jego maleńkim mieszkanku w Nowej Sarzynie.
Jak powstały Narodowe Siły Zbrojne? Czym były i jaka była ich rola w walce o wolną Polskę? Dlaczego nie doszło do pełnego scalenia NSZ i AK?
Ostatni bój „Roja”
Mieczysław Dziemieszkiewicz ps. „Rój”, żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego poległ w walce w trakcie obławy zorganizowanej przez żołnierzy Korpusu Bezpieczeństwa Publicznego oraz funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i Milicji Obywatelskiej.
Narodowe Siły Zbrojne w Wielkopolsce
20 września 1942 r. powstały Narodowe Siły Zbrojne. Zwierzchnim organem politycznym organizacji była Tymczasowa Narodowa Rada Polityczna, której wydziałem wojskowym kierował August Michałowski „Roman”. W skład nowej organizacji wojskowej weszli również żołnierze z Wielkopolski.
„Vis” i czternaście kul. Śmierć starszego strzelca Jana Żbikowskiego
29 sierpnia 1948 r., w walce z funkcjonariuszami UB i żołnierzami Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, poległ starszy strzelec Jan Żbikowski ps. „Kmicic”, „Mucha” – żołnierz oddziału Narodowego Zjednoczenia Wojskowego dowodzonego przez starszego sierżanta Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. „Rój”.
Operacja „Lawina” to zbrodnia bez precedensu popełniona przez aparat komunistycznej bezpieki na żołnierzach polskiego podziemia niepodległościowego. We wrześniu 1946 r. komuniści zamordowali blisko setkę żołnierzy oddziału NSZ kpt. Henryka Flamego „Bartka”.