Piotr Szewczyk (pseudonimy Czer, Piter, Siwy; w konspiracji używał również nazwisk: Wilk, Skotnica, Brzeg) urodził się 9 września 1908 r. w Babicach. Przed wojną był oficerem Policji Państwowej. Po klęsce wrześniowej przedostał się na Zachód i wstąpił do formującej się Armii Polskiej.
Był żołnierzem Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich, walczącej na terenie Francji i Norwegii. Po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii i wstąpił do 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Został wielokrotnie odznaczony, m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Krzyżem Wojennym z Mieczem za bohaterstwo w bitwie o Narwik wiosną 1940 r.
Legitymacja oficera Armii Polskiej we Francji, 1939 r. Z zasobu IPN
Rozkaz udania się z misją wojskową, wystawiony na Piotra Brzega, 1945 r. Z zasobu IPN
Jedna ze stron fałszywej kenkarty Piotra Szewczyka, będącej elementem jego legalizacji przed zrzuceniem - jako cichociemnego - do okupowanej przez Niemców Polski na początku 1943 r. Przygotowujący ten fałszywy dokument wpisali w nim, obok innych fałszywych danych, nazwisko (Piotr) Brzeg. Z zasobu IPN
W lwowskim Kedywie
W 1942 r. zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie dla cichociemnych ze specjalnością w dywersji. W nocy z 17 na 18 lutego 1943 r. wykonał skok na placówkę odbiorczą „Puchacz” położoną w powiecie siedleckim. Na terenie okupowanej Polski został przydzielony do Kedywu Okręgu AK Lwów. Kierował wieloma akcjami bojowymi na terenie Lwowa, m.in. odbiciem więzionego Jana Bojczuka „Wika”, działacza Stronnictwa Narodowego.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Lwowa uniknął aresztowania. W 1945 r. udał się z misją do Londynu jako kurier Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Po powrocie do Polski nawiązał kontakt z kierownictwem Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” (WiN), któremu przekazał polecenia ze Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie.
Legitymacja oficera Polskich Sił Zbrojnych, wystawiona na Piotra Brzega, Paryż, 1945 r. Z zasobu IPN
Z łaski Bieruta
5 listopada 1945 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Po wielomiesięcznym śledztwie, prowadzonym przez Departament Śledczy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, został oskarżony o to, że jako łącznik WiN przekazywał do Londynu „tajemnice wojskowe i państwowe”, a kontaktując się z wyższymi oficerami Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie
„brał udział w związku mającym na celu obalenie demokratycznego ustroju Państwa Polskiego”.
Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 7 maja 1947 r. skazany został na karę śmierci. Bolesław Bierut, tak zwany prezydent Rzeczypospolitej, korzystając z „prawa łaski” zamienił karę śmierci na 15 lat więzienia.
Piotr Szewczyk przebywał w Areszcie Śledczym na Mokotowie przy ul. Rakowieckiej, a od 1952 r. w Więzieniu Karnym we Wronkach. W sumie spędził w więzieniu 11 lat. Został zwolniony 8 maja 1956 r. w okresie tzw. odwilży politycznej, podczas której ogłoszona została tzw. amnestia dla skazanych „za przestępstwa wobec PRL”.
Postanowienie o zastosowaniu wobec Piotra Szewczyka aresztu tymczasowego (w warszawskim areszcie przy ul. Rakowieckiej), 5 listopada 1945 r. Dokument sporządzony w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego, wystawiony przez śledczego Jerzego Kędziorę, zaakceptowany przez Józefa Różańskiego i (dwa dni później) zatwierdzony przez prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej. Z zasobu IPN
Piotr Szewczyk. Fot. z zasobu IPN
Skierowane do komunistycznego MON pismo Naczelnej Prokuratury Wojskowej z zawiadomieniem o uprawomocnieniu się wyroku WSR wobec Piotra Szewczyka i koniecznością, w związku z tym, dokonania zmian w aktach personalnych skazanego w zakresie kar dodatkowych (utrata praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz przepadek mienia na rzecz Skarbu Państwa), 12 lipca 1948 r. Z zasobu IPN
Wolność gorszej kategorii
Po wyjściu z więzienia Piotr Szewczyk był wyczerpany fizycznie i psychicznie i nie angażował się w działalność opozycyjną, jednak nadal był uważany za wroga Polski Ludowej. Do 1964 r. był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa z wykorzystaniem tajnych współpracowników z jego środowiska. Nie miał również szans na odpowiednią dla siebie pracę – pracował w warsztatach stolarskich w Krościenku, Piasecznie i Warszawie.
Ostatnie lata życia spędził pod opieką rodziny w Babicach koło Oświęcimia. Zmarł w Oświęcimiu 28 stycznia 1988 r. w wieku 79 lat.
W 2018 r., na wniosek prokuratora IPN, Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził nieważność wyroku z 1947 r., ponieważ czyny, za które Piotr Szewczyk został skazany, były związane z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.
***
W zasobie archiwalnym IPN przechowywane są akta Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie w sprawie przeciwko Piotrowi Szewczykowi. Akta zawierają nie tylko dokumenty wytworzone podczas śledztwa i procesu sądowego, ale również oryginalne dokumenty z czasów II wojny światowej ukazujące jego losy jako żołnierza i kuriera rządu londyńskiego.
Opinia naczelnika Więzienia Karnego we Wronkach, 1954 r. Z zasobu IPN
Fragment arkusza rejestracyjnego w sprawie operacyjnego sprawdzenia kryptonim „Emisariusz”, 1962 r. Z zasobu IPN
Karta identyfikacyjna oficera Sił Sprzymierzonych, 1945 r. Z zasobu IPN
Więcej interesujących materiałów na profilu Archiwum IPN
