Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„A czy to jest prawdziwy ksiądz?” Nocne grzebanie ofiar rewolty grudniowej przez kapelanów wojskowych w Trójmieście
TYLKO U NAS
Artykuł

„A czy to jest prawdziwy ksiądz?” Nocne grzebanie ofiar rewolty grudniowej przez kapelanów wojskowych w Trójmieście

Autor: Daniel Gucewicz
Jednym z najbardziej kontrowersyjnych i tragicznych elementów Grudnia ’70 były pochówki ofiar. Organizowane naprędce, późnym wieczorem, czasem w nocy, także w niedzielę, urągały wszelkim zwyczajom i tradycjom.
„Aktion Saybusch”. Wysiedlenia Polaków na Żywiecczyźnie w 1940 r.
POLECAMY
Artykuł

„Aktion Saybusch”. Wysiedlenia Polaków na Żywiecczyźnie w 1940 r.

Autor: Mirosław Sikora
Po zakończeniu kampanii polskiej, w listopadzie 1939 r. ziemie zachodnie II RP przyłączone zostały do III Rzeszy. Utworzono z nich nowe wschodnie prowincje Niemiec jak Kraj Warty i Gdańsk-Prusy Zachodnie lub wcielono je do już istniejących, jak Prusy Wschodnie i Górny Śląsk.
„Błękitna” szesnastka
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

„Błękitna” szesnastka

Autor: Janusz Wróbel
W styczniu 1945 r. NKWD zaczęło polowanie na zasłużonych dla Rzeczypospolitej potomków magnackich rodów. Aresztowanych Radziwiłłów, Zamoyskich, Krasickich i Branickich Sowieci wywieźli z dziećmi do podmoskiewskiego Krasnogorska, gdzie więzili ich do jesieni 1947 r.
„Błogosławię moim wrogom” – ks. Antoni Korczok (1891–1941), ofiara KL Dachau
TYLKO U NAS
Artykuł

„Błogosławię moim wrogom” – ks. Antoni Korczok (1891–1941), ofiara KL Dachau

Autor: Sebastian Rosenbaum
Jeden z jego przyjaciół wspominał: „nie udowodniono mu żadnej winy. Miał być rzekomo wypuszczony na wolność w poniedziałek… Cóż, kiedy w niedzielę zmarł”. Za posługę kapłańską dla Polaków płaciło się niekiedy najwyższą cenę.
„Byłem świadkiem bestialstwa”. Stłumiony protest w Ośrodku Odosobnienia w Kwidzynie w 1982 r.
POLECAMY
Artykuł

„Byłem świadkiem bestialstwa”. Stłumiony protest w Ośrodku Odosobnienia w Kwidzynie w 1982 r.

Autor: Wojciech Kujawa
14 sierpnia, służba więzienna odmówiła wpuszczenia na teren ośrodka rodzin przybyłych na widzenie. Wybuchł bunt. Osadzeni wyszli na plac i domagali się zgody na spotkanie z najbliższymi. W odpowiedzi władza przystąpiła do brutalnej pacyfikacji ośrodka.
„Cezar”-kolporter. Ksiądz Władysław Ciastoń SAC na celowniku gdańskiej bezpieki po Grudniu ’70
TYLKO U NAS
Artykuł

„Cezar”-kolporter. Ksiądz Władysław Ciastoń SAC na celowniku gdańskiej bezpieki po Grudniu ’70

Autor: Daniel Gucewicz
Mimo ogłoszonej w grudniu 1970 r. normalizacji stosunków między państwem a Kościołem komuniści nie zamierzali przerywać inwigilacji duchowieństwa. Przykładem jest sprawa ks. Władysława Ciastonia z domu zakonnego pallotynów w Gdańsku przy kościele św. Elżbiety – świadka i niemalże uczestnika walk pod Komitetem Wojewódzkim PZPR w Grudniu `70.
„Cud lubelski” – lipiec 1949 r.
TYLKO U NAS
Artykuł

„Cud lubelski” – lipiec 1949 r.

Autor: Jacek Wołoszyn
Było to pierwsze tak ogromnej skali wydarzenie społeczno-religijne w opanowanej przez Sowietów Polsce: w ciągu kilkunastu dni wzięło nim udział kilkadziesiąt tysięcy osób. Poprzedziły je podjęte przez komunistów w pierwszej połowie 1949 r. antykościelne działania i akcje propagandowe.
„Doktór” w konspiracji. Zofia Franio (1899 - 1978)
POLECAMY
Biogram / Biografia

„Doktór” w konspiracji. Zofia Franio (1899 - 1978)

Autor: Anna Lasek
Zofia Franio ps. „Doktór”, „Doktor” to nie tylko lekarka, żołnierz AK i powstaniec warszawski, major WP, ale także szef łączności i kolportażu w Zarządzie Obszaru Centralnego Zrzeszenia WiN i III Zarządzie Głównym Zrzeszenia WiN, więzień polityczny oraz Sprawiedliwa wśród Narodów Świata.
„Dopiero wydobyty pistolet i oświetlona lufa dały rezultat”…
POLECAMY
Artykuł

„Dopiero wydobyty pistolet i oświetlona lufa dały rezultat”…

Autor: Marzena Grosicka
Wprowadzenie w Polsce stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. przerwało „karnawał wolności”. Tej niedzieli nie było „Teleranka”, a Wojciech Jaruzelski straszył, że „ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią…”. Nie działały telefony. Część zakładów pracy została zmilitaryzowana.
„Głód przezwyciężał strach”. W jaki sposób Polki potrafiły zapewnić byt rodzinie na syberyjskim zesłaniu
POLECAMY
Artykuł

„Głód przezwyciężał strach”. W jaki sposób Polki potrafiły zapewnić byt rodzinie na syberyjskim zesłaniu

Autor: Angelika Blinda
W latach 1940-1941 na skutek masowych deportacji przeprowadzonych przez władze sowieckie na terenach wschodnich II RP swoje domy opuściły tysiące polskich rodzin. Wywiezione w głąb ZSRS musiały się mierzyć z głodem, chorobami i śmiercią.
„Gwałty, których skali i sadyzmu nie można sobie wyobrazić”. Gehenna górnośląskich kobiet w 1945 r.
TYLKO U NAS
Artykuł

„Gwałty, których skali i sadyzmu nie można sobie wyobrazić”. Gehenna górnośląskich kobiet w 1945 r.

Autor: Bogusław Tracz
Kiedy w połowie stycznia 1945 r. na froncie wschodnim ruszyła kolejna ofensywa Armii Czerwonej, losy wojny były już w zasadzie przesądzone. Pytaniem otwartym pozostawało jedynie, kiedy i kto jako pierwszy dotrze do Berlina i zawiesi sztandar zwycięstwa na gruzach stolicy Trzeciej Rzeszy.
„Katyń” przykładem konspiracji młodzieżowej
TYLKO U NAS
Artykuł

„Katyń” przykładem konspiracji młodzieżowej

Autor: Joanna Żelazko
Jednym z celów komunistycznych władz było uzyskanie niepodzielnej kontroli nad najmłodszymi pokoleniami obywateli, by móc bez przeszkód kształtować ich charaktery oraz wpływać na poglądy i życiowe postawy. Ruch młodzieżowy w Polsce został  „odgórnie ujednolicony”.
„Krewki” przewodniczący katowickiego Sondergerichtu
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Krewki” przewodniczący katowickiego Sondergerichtu

Autor: Konrad Graczyk
W latach 1939-1945 przewinęło się przez utworzone na ziemiach polskich niemieckie sądy wielu sędziów i prokuratorów. Wydawali oni różne wyroki w różnych sprawach. Z pewnością nie brakowało wśród nich polakożerców, jak też osób, które bez specjalnego zaangażowania wykonywały swoje obowiązki.
„Liceum” przed sądem. Proces polskiej siatki wywiadowczej
POLECAMY
Artykuł

„Liceum” przed sądem. Proces polskiej siatki wywiadowczej

Autor: Agnieszka Chrzanowska
18 lipca 1947 r. zapadł wyrok w głośnym procesie pokazowym Warszawy w sprawie osób z siatki wywiadowczej o kryptonimie „Liceum”. Pokazowy proces członków wywiadu AK był pokłosiem aresztowania jego dowódców – Henryka Żuka i Barbary Sadowskiej.
„Mamy natychmiast opuszczać mieszkania”. Wysiedlenie mieszkańców osiedla im. J. „Montwiłła” Mireckiego w Łodzi zimą 1939/1940 roku
TYLKO U NAS
Artykuł

„Mamy natychmiast opuszczać mieszkania”. Wysiedlenie mieszkańców osiedla im. J. „Montwiłła” Mireckiego w Łodzi zimą 1939/1940 roku

Autor: Joanna Żelazko
W czasie II wojny światowej osiedle im. Józefa Anastazego „Montwiłła” Mireckiego w Łodzi przemianowane zostało na Stadtsiedlung, a nowoczesne mieszkania stały się obiektem zainteresowania okupacyjnych władz niemieckich.
„Mleczna” solidarność
TYLKO U NAS
Artykuł

„Mleczna” solidarność

Autor: Marcin Kasprzycki
8 października 1982 r. Sejm PRL uchwalił nową ustawę o związkach zawodowych, delegalizującą NSZZ „Solidarność”. Choć przywódcy (skupieni w podziemnym kierownictwie związku – Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej) spodziewali się takiej decyzji władz, to termin, w którym została podjęta, ich zaskoczył.
„Moskit” kontra Żubryd
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Moskit” kontra Żubryd

Autor: Szymon Nowak
Antoni Żubryd „Zuch” – syn Michała i Anny z domu Wołoszyn – urodził się 4 września 1918 r. w Sanoku. Przed wybuchem wojny był podoficerem zawodowym w 40. pułku piechoty. We wrześniu 1939 r. walczył m.in. w obronie Warszawy. Dostał się do niemieckiej niewoli, z której uciekł lub został zwolniony.
„Na szkodę Państwa Polskiego”. Emisariuszka i kurierka Elżbieta Zawacka (1909–2009)
PAMIĘTAMY
Biogram / Biografia

„Na szkodę Państwa Polskiego”. Emisariuszka i kurierka Elżbieta Zawacka (1909–2009)

Autor: Aleksandra Pietrowicz
28 listopada 1952 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie zapadł kolejny – trzeci już – wyrok w sprawie Elżbiety Zawackiej. Najwyższy Sąd Wojskowy, rozpatrując skargę rewizyjną prokurator ppłk Heleny Wolińskiej, niezadowolonej ze zbyt niskiego wymiaru kary orzeczonej na wcześniejszych rozprawach, skazał oskarżoną „za działania na szkodę Państwa Polskiego” na dziesięć lat więzienia.
„Na śmierć pójdę chętnie”. Ksiądz Władysław Gurgacz
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Na śmierć pójdę chętnie”. Ksiądz Władysław Gurgacz

Autor: Dariusz Walusiak
Krakowski proces ks. Gurgacza i jego towarzyszy w 1949 r. miał charakter pokazowy. Władzy komunistycznej zależało na oskarżeniu Kościoła katolickiego o sprzyjanie zbrojnym „bandom”.
„Nasze dziś i jutro”. Represje wobec Teresy Remiszewskiej-Damsz
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

„Nasze dziś i jutro”. Represje wobec Teresy Remiszewskiej-Damsz

Autor: Anna Lasek
W 1982 r., dzień przed wigilią, znana żeglarka Teresa Remiszewska-Damsz oraz jej mąż Jerzy Damsz zostali zatrzymani w związku z ich działalnością opozycyjną. W ich mieszkaniu przedstawiciele aparatu represji znaleźli m.in. liczne pisma i ulotki sygnowane przez NSZZ „Solidarność”. Jednak koronnym dowodem oskarżenia stało się przygotowywane przez ich środowisko opracowanie „Nasze dziś i jutro”.
„Nie matura lecz chęć szczera zrobi z Ciebie oficera…” Przypadek Jana Rutkowskiego
TYLKO U NAS
Artykuł

„Nie matura lecz chęć szczera zrobi z Ciebie oficera…” Przypadek Jana Rutkowskiego

Autor: Paweł Sztama
To powiedzenie doskonale obrazuje dobór kadr do komunistycznej elity, szczególnie w pierwszym okresie istnienia Polski Ludowej. Na tej zasadzie wielu awansowało na stanowiska, do których nie mieli żadnych predyspozycji. Wśród nich był m.in. Jan Rutkowski, drugi z szefów Głównego Zarządu Informacji.
„Nie mogę o tym pisać ani myśleć”
POLECAMY
Artykuł

„Nie mogę o tym pisać ani myśleć”

Autor: Jarosław Szarek
Pragnienie opisania dramatu niewinnych ofiar systemu komunistycznego – niewyobrażalnego doświadczenia ich samych oraz cierpień rodzin więzionych i traconych – stawało się jedyną pociechą w tych trudnych chwilach. Niosło nadzieję, że ich tragedia nie zostanie zapomniana, że „opisanie” i tym samym zachowanie pamięci nie tylko nada sens ich kaźni, ale również będzie wymierzeniem sprawiedliwości.
„Nie powiemy tak od razu całej prawdy”. Amnestia z 1956 roku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Nie powiemy tak od razu całej prawdy”. Amnestia z 1956 roku

Autor: Diana Maksimiuk
W 1956 r. doszło do poluzowania reżimowych kajdan skrupulatnie zaciskanych przez komunistów w Polsce po II wojnie światowej. W powiewie wolności, który można było przez krótki czas odczuć, ekipa rządząca nie chciała ujawnić zbrodni stalinowskiego systemu, gdyż sama ponosiła za nie współodpowiedzialność. Dlatego sięgnęła po amnestię.
„Nie znoszę, kiedy krzywdzą niewinnych ludzi”
POLECAMY
Artykuł

„Nie znoszę, kiedy krzywdzą niewinnych ludzi”

Autor: Aleksandra Namysło
Do 1942 r. na Wschodnim Górnym Śląsku (Ost-Oberschlesien) – zwłaszcza w Zagłębiu Dąbrowskim (Będzinie, Sosnowcu, Dąbrowie Górniczej) i Zagłębiu Chrzanowsko-Jaworznickim – żyło ok. 100 tys. Żydów. Pierwsze deportacje Żydów z tego regionu do KL Auschwitz przeprowadzono w maju i sierpniu 1942 r.
„Niegodne ręce księdza”. Ksiądz Hilary Jastak, „Caritas” i księża „patrioci”
TYLKO U NAS
Artykuł

„Niegodne ręce księdza”. Ksiądz Hilary Jastak, „Caritas” i księża „patrioci”

Autor: Jan Hlebowicz
17 stycznia 2000 r. dobiegło kresu ziemskie życie księdza Hilarego Jastaka. Zaangażowanie duchownego podczas Grudnia ’70, a później w czasie Sierpnia ’80 i stanu wojennego jest dość szeroko opisywane i komentowane. Jednak mniej znanym aspektem życia kapłana jest z pewnością jego działalność w ramach kościelnego „Caritasu”, za którą spotkały go represje ze strony komunistycznych władz.
„Operacja polska” 1937-1938 na tle mechanizmów Wielkiego Terroru
DLA WNIKLIWYCH
Wywiad

„Operacja polska” 1937-1938 na tle mechanizmów Wielkiego Terroru

Autor: Henryk Głębocki, Nikita Pietrow
Z wiceprzewodniczącym Rady Centrum Naukowo-Informacyjnego i Edukacyjnego Stowarzyszenia „Memoriał” Nikitą Pietrowem rozmawia Henryk Głębocki
„Państwo ma prawo żądać od swego funkcjonariusza kategorycznej i nie znającej żadnych odchyleń wierności”
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

„Państwo ma prawo żądać od swego funkcjonariusza kategorycznej i nie znającej żadnych odchyleń wierności”

Autor: Joanna Żelazko
Osoby działające w konspiracji miały świadomość podejmowanego ryzyka, a w przypadku aresztowania, nieuchronności kary. Najwyższe wyroki sądy orzekały zwykle w stosunku do kadry dowódczej, ale równie surowo traktowały funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa współpracujących z organizacjami konspiracyjnymi.
„Polakom nie dane się jeszcze radować wolnością”
POLECAMY
Artykuł

„Polakom nie dane się jeszcze radować wolnością”

Autor: Jarosław Szarek
8 maja 1945 r. świat świętował zakończenie II wojny światowej – niewyobrażalnego piekła, rozpoczętego agresją Niemiec i Związku Sowieckiego na Polskę. Na ruinach zdobytego Berlina zwycięscy żołnierze sowieccy wieszali czerwone flagi z sierpem i młotem.
„Prowincjonalne” zwalczanie Kościoła na przełomie lat 50. i 60. XX wieku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Prowincjonalne” zwalczanie Kościoła na przełomie lat 50. i 60. XX wieku

Autor: Robert Klementowski
Zwolnienie w 1956 r. z odosobnienia kard. Wyszyńskiego nie zmieniło stosunku władz partyjnych do religii i duchowieństwa. Gomułka uspokajał swoich kolegów partyjnych, że ustępstwa wobec Kościoła są tylko wybiegiem taktycznym wynikającym z sytuacji, w jakiej znalazła się władza w połowie lat 50.
„Przebijał barierę strachu i wskazywał drogę”. Stefan Kisielewski (1911–1991)
WARTO WIEDZIEĆ
Biogram / Biografia

„Przebijał barierę strachu i wskazywał drogę”. Stefan Kisielewski (1911–1991)

Autor: Cecylia Kuta
Skąd taka popularność Kisiela? Dla wielu osób odpowiedź na to pytanie będzie oczywista, ale dla najmłodszych pokoleń już niekoniecznie. Warto zatem przypomnieć o tej niezwykłej postaci.
„Referendum” 1946 i „wybory” 1947, czyli formalizowanie władzy sowieckiej w Polsce
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

„Referendum” 1946 i „wybory” 1947, czyli formalizowanie władzy sowieckiej w Polsce

Autor: Włodzimierz Suleja
Pojawienie się Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej miało się stać czytelnym sygnałem, tak dla zachodniej opinii publicznej, jak i polskiego społeczeństwa, że sytuacja w Polsce zmierza w kierunku pełnej stabilizacji.
„Rekin” i „Kosa”. Historia miłości zapisana w „grypsach”
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Rekin” i „Kosa”. Historia miłości zapisana w „grypsach”

Autor: Michał Ostapiuk
Aresztowanie Kazimierza Chmielowskiego było dla jego narzeczonej, Haliny Cisło, całkowitym szokiem. Przechwycone przez aparat represji grypsy zamordowanego w 1951 r. partyzanta do ukochanej stanowią unikatowy ślad tragicznych losów ofiar komunistycznych represji. Dzięki wytrwałej pracy badawczej udało się je przekazać adresatce – po 73 latach „Rekin” odzyskał głos.
„Sądy są niezawisłe, ale podporządkowują się polityce partii”. WSR w Łodzi jako instrument walki politycznej
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Sądy są niezawisłe, ale podporządkowują się polityce partii”. WSR w Łodzi jako instrument walki politycznej

Autor: Joanna Żelazko
„Organy naszej służby realizują dyktaturę proletariatu. Omyłki w pracy są omyłkami politycznymi. Sądy są niezawisłe, ale podporządkowują się polityce partii. Nie ma jakiejś oddzielnej polityki sądowej, jest polityka partii”.
„Spacer po cukierki” zakończony w ośrodku odosobnienia
POLECAMY
Artykuł

„Spacer po cukierki” zakończony w ośrodku odosobnienia

Autor: Marzena Grosicka
13 grudnia 1981 roku, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, w PRL został wprowadzony, z pogwałceniem prawa, stan wojenny. Po szesnastu miesiącach „karnawału wolności”, jak nazywano okres legalnego funkcjonowania „Solidarności”, na ulicach pojawiły się czołgi, wojsko, milicja, transportery opancerzone.
Audio/Video

„Ukradzione Dzieciństwo” dyskusja poświęcona losom dzieci podczas wojny i okupacji

„Utrata przez Politechnikę Świętokrzyską takiej klasy dydaktyka jest wielce niepożądana”. Studenci w obronie opozycjonistki
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

„Utrata przez Politechnikę Świętokrzyską takiej klasy dydaktyka jest wielce niepożądana”. Studenci w obronie opozycjonistki

Autor: Marzena Grosicka
Wśród aresztowanych i oskarżonych z dekretu o stanie wojennym była m.in. mieszkanka Kielc – Stanisława Gawlik, bardziej znana jako „Natasza”. Od 1975 r. pracowała na Politechnice Świętokrzyskiej w charakterze wykładowcy. Mimo oporu i protestów ze strony studentów, Stanisława Gawlik straciła pracę i została poddana represjom – nie przerwało jednak to jej działalności na rzecz „Solidarności”.
„Używają ostrej amunicji…”. Pacyfikacja kopalni „Wujek” oczami świadków
PAMIĘTAMY
Artykuł

„Używają ostrej amunicji…”. Pacyfikacja kopalni „Wujek” oczami świadków

Autor: Robert Ciupa
Te strzały usłyszała cała Polska. Chociaż władze uczyniły wszystko, by zablokować informacje, od 16 grudnia 1981 r. przekazywano sobie wieści o bohaterskiej obronie strajkującej kopalni „Wujek”.
„Wkrótce już stanę przed innym sądem…”
WARTO WIEDZIEĆ
Wywiad

„Wkrótce już stanę przed innym sądem…”

Autor: Elżbieta Romanowska, Rafał Leśkiewicz
O represjach stosowanych przez komunistów wobec przedwojennych prawników, z dr Elżbietą Romanowską Autorką książki „Wkrótce już stanę przed innym sądem…” Prawnicy II Rzeczypospolitej represjonowani w Polsce w latach 1944 – 1956, rozmawia dr Rafał Leśkiewicz, redaktor naczelny portalu przystanekhistoria.pl
„Wojny krzyżowe.” Katolicy świeccy w obronie krzyża i nauki religii
POLECAMY
Artykuł

„Wojny krzyżowe.” Katolicy świeccy w obronie krzyża i nauki religii

Autor: Adam Dziurok
Manifestacje, okupacja szkół, tysiące listów protestacyjnych – to mało znany obraz walki katolików z laicyzacją szkolnictwa w „ludowej” Polsce.
„Wolna Polska zepchnięta pod ziemię…”
POLECAMY
Artykuł

„Wolna Polska zepchnięta pod ziemię…”

Autor: Andrzej Sznajder
W grudniu 1981 roku wydawało się, że kopalnia „Piast” w Bieruniu będzie ostatnią, w której mógłby wybuchnąć strajk. A jednak… Zorganizowany tu spontanicznie pod ziemią protest trwał dwa tygodnie. Był najdłuższym strajkiem przeciwko stanowi wojennemu.
„Wybić z głowy kapłaństwo”. Służba alumnów w Ludowym Wojsku Polskim 1955–1980
TYLKO U NAS
Artykuł

„Wybić z głowy kapłaństwo”. Służba alumnów w Ludowym Wojsku Polskim 1955–1980

Autor: Daniel Gucewicz
Po II wojnie światowej stosunek „ludowego” państwa polskiego do Kościoła katolickiego (czy też do wiary i religii jako takich) w zasadzie nie ulegał zmianom: Kościół zawsze był traktowany jako jego wróg tak w sensie politycznym, jak i ideologicznym. Całkiem zresztą słusznie – duchowni nie mogli popierać władzy opartej na zakłamaniu i ateistycznej ideologii.
„Za karę musiałem sprzątać dyżurkę oficera przy bramie”. Mieszkańcy świętokrzyskiego skierowani do Wojskowych Obozów Internowania
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Za karę musiałem sprzątać dyżurkę oficera przy bramie”. Mieszkańcy świętokrzyskiego skierowani do Wojskowych Obozów Internowania

Autor: Marzena Grosicka
Wojskowe Obozy Internowania, funkcjonujące w źródłach również jako Wojskowe Obozy Specjalne, utworzone zostały 5 listopada 1982 r. w trzynastu jednostkach polskiego wojska. Pobyt w nich stanowił jedną z licznych metod represji ze strony władz komunistycznych.
"…a akta zniszczyć"
Biblioteka cyfrowa

"…a akta zniszczyć"

Po zakończeniu II wojny światowej granice państw w Europie uległy zmianie. Bułgaria, Czechosłowacja, Polska, Rumunia, Węgry, a także część Niemiec znalazły się pod polityczną i wojskową dominacją ZSRS. Władze sowieckie wraz z miejscowymi komunistami wprowadzały stopniowo system polityczny oparty na wzorze moskiewskim. Pod całkowitym nadzorem NKWD tworzone były organy bezpieczeństwa oparte na modelu sowieckim. Stanowiły one podstawowe narzędzie władzy sprawowanej przez partie komunistyczne w poszczególnych krajach bloku wschodniego.
<i>Polenaktion</i>, czyli deportacja Żydów pochodzenia polskiego z Niemiec do Polski (28-29 października 1938) – relacja Zyndela Grynszpana
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Polenaktion, czyli deportacja Żydów pochodzenia polskiego z Niemiec do Polski (28-29 października 1938) – relacja Zyndela Grynszpana

Autor: Szymon Pietrzykowski
W ciągu kilku jesiennych nocy i dni 1938 r. liczebność społeczności żydowskiej na terenie województwa poznańskiego (ok. 50 tys. osób) powiększyła się znacząco w związku z deportacją z Niemiec przez władze III Rzeszy ok. 17 tys. Żydów polskiego pochodzenia w ramach tzw. Polenaktion.
11 listopada 1939 r. na Kaszubach i Kociewiu
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

11 listopada 1939 r. na Kaszubach i Kociewiu

Autor: Mateusz Kubicki
Rozpoczęte przez Niemcy 1 września 1939 r. działania wojenne doprowadziły do szybkiego zajęcia Pomorza Gdańskiego. Obok zdobycia nowego terytorium okupant wprowadził tu elementy terroru względem ludności cywilnej. Jednym z nich były popełniane przez Niemców masowe zabójstwa.
3 maja 1946 roku w Krakowie
POLECAMY
Artykuł

3 maja 1946 roku w Krakowie

Autor: Michał Wenklar
Często powtarza się tezę, że masowe protesty społeczne w PRL rozpoczęły się od poznańskiego Czerwca '56. Tymczasem 3 maja 1946 r. w wielu miastach Polski, mimo zakazu władz, odbyły się wielotysięczne manifestacje i pochody.
30 maja 1960 r. Obrona Domu Katolickiego
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

30 maja 1960 r. Obrona Domu Katolickiego

Autor: Elżbieta Wojcieszyk
W 1945 r. Kościół katolicki w Zielonej Górze otrzymał zgodę Zarządu Państwowego na przejęcie kościołów poewangelickich: kościoła Matki Bożej Częstochowskiej przy placu Wielkopolskim, kościoła Najświętszego Zbawiciela przy ówczesnym placu Stalina i kościoła św. Józefa przy placu Bohaterów.
Afera mięsna. Przebieg procesu, prasa, akta
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Afera mięsna. Przebieg procesu, prasa, akta

Autor: Agata Grzywacz
Mięso praktycznie przez cały okres PRL było czułym barometrem tak sytuacji gospodarczej, jak i nastrojów społecznych – deficytowym produktem strategicznym, o który potykała się praktycznie każda rządząca ekipa. Wysokiemu popytowi i niewydolnemu ustrojowi gospodarczemu towarzyszyły liczne nadużycia. W takich okolicznościach na światło dzienne wyszła „ Afera mięsna”.
Akademicki Ruch Oporu w Szczecinie na celowniku Służby Bezpieczeństwa
TYLKO U NAS
Artykuł

Akademicki Ruch Oporu w Szczecinie na celowniku Służby Bezpieczeństwa

Autor: Michał Siedziako
Akademicki Ruch Oporu w Szczecinie był niewielką studencką grupą opozycyjną, powołaną na przełomie lutego i marca 1982 r. Szczecińska Służba Bezpieczeństwa do jej rozbicia zastosowała nadzwyczaj szeroki wachlarz środków.
Akcja społecznie użyteczna. Pierwszy publiczny protest głodowy w PRL
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Akcja społecznie użyteczna. Pierwszy publiczny protest głodowy w PRL

Autor: Cecylia Kuta
24 maja 1977 r. w kościele pw. św. Marcina w Warszawie rozpoczął się pierwszy publiczny protest głodowy, zorganizowany przez członków Komitetu Obrony Robotników.
Andrzej Bujok „Jędrek” – jedyny, który przeżył
TYLKO U NAS
Artykuł

Andrzej Bujok „Jędrek” – jedyny, który przeżył

Autor: Dariusz Węgrzyn
Starannie przygotowana prowokacja komunistycznej bezpieki doprowadziła do zamordowania całego oddziału Narodowych Sił Zbrojnych. Andrzej Bujok ps. „Jędrek” był jedynym z partyzantów „Bartka”, który cudem ocalał z operacji eksterminacyjnej UB. Można o nim powiedzieć „szczęściarz”, ale czy na pewno?
Antyklerykalne publikacje ks. Leonarda Świderskiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Antyklerykalne publikacje ks. Leonarda Świderskiego

Autor: Łucja Marek
Na początku lat sześćdziesiątych XX w. aparat bezpieczeństwa PRL przeprowadził serię ogólnopolskich akcji kolportażu anonimów i publikacji wspominkowych, których celem była kompromitacja duchowieństwa oraz dezintegracja środowiska.
Arcybiskup Antoni Baraniak
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Arcybiskup Antoni Baraniak

Autor: Konrad Białecki, Rafał Łatka
"Kościół nigdy księdzu arcybiskupowi nie zapomni, że go bronił w najtrudniejszych czasach" – powiedział kardynał Karol Wojtyła w czasie odwiedzin chorego arcybiskupa Antoniego Baraniaka w 1977 r., niedługo przed jego śmiercią.
Arcybiskup Antoni Baraniak (1904–1977)
POLECAMY
Artykuł

Arcybiskup Antoni Baraniak (1904–1977)

Autor: Jolanta Hajdasz
Nie nosił munduru, tylko sutannę, ale z pewnością zasługuje na miano żołnierza niezłomnego Kościoła
Aresztowania i deportacje do obozów koncentracyjnych inteligencji polskiej z ziem wcielonych do Rzeszy wiosną 1940 r.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Aresztowania i deportacje do obozów koncentracyjnych inteligencji polskiej z ziem wcielonych do Rzeszy wiosną 1940 r.

Autor: Marcin Przegiętka
Jednym z celów niemieckiej okupacji była germanizacja ziem polskich włączonych do Rzeszy. Jej narzędziem był terror stosowany wobec ludności polskiej i żydowskiej. Żydów Niemcy starali się jak najprędzej wysiedlić na wschód, do Generalnego Gubernatorstwa. W stosunku Polaków użyli podobnych metod.
Aresztowanie płk. Władysława Liniarskiego – przypadek czy udana operacja UB?
TYLKO U NAS
Artykuł

Aresztowanie płk. Władysława Liniarskiego – przypadek czy udana operacja UB?

Autor: Jerzy Autuchiewicz
31 lipca 1945 r. Urząd Bezpieczeństwa odniósł znaczący sukces w walce z podziemiem niepodległościowym. Tego dnia w Brwinowie pod Warszawą został aresztowany płk. Władysław Liniarski ps. „Mścisław” – komendant Białostockiego Okręgu AK-AKO.
Aresztowanie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego
POLECAMY
Artykuł

Aresztowanie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego

Autor: Michał Wenklar
27 marca 1945 r., do willi w Pruszkowie dotarły trzy najważniejsze postaci Państwa Podziemnego – ostatni komendant AK gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, Delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski i Przewodniczący Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak.
Armia Wolnej Europy
TYLKO U NAS
Artykuł

Armia Wolnej Europy

Autor: Marzena Grosicka
Żołnierze! Przybliża się czas bezwzględnej walki z reżimem komunistycznym. (…) AWE ma zaszczytne zadanie. Wyzwolenie Ojczyzny spod jarzma bolszewickiego. Bolszewikom pomagają polskie ręce PZPR, które wydały męczeńskie wyroki śmierci na najlepszych synów Ojczyzny…
Autokefaliczny Kościół Prawosławny w początkach rządów komunistów
POLECAMY
Artykuł

Autokefaliczny Kościół Prawosławny w początkach rządów komunistów

Autor: Ewelina Ślązak
Powojenna zmiana granic Polski oraz przejęcie władzy przez komunistów będące konsekwencją zakończenia II wojny światowej w istotny sposób wpłynęły na położenie Kościoła prawosławnego w Polsce.
Bezpieka wobec ruchu oazowego (1977–1981)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Bezpieka wobec ruchu oazowego (1977–1981)

Autor: Robert Derewenda
Ruch oazowy od początku był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Nieustannie karano gospodarzy, którzy przyjmowali do swoich domów uczestników rekolekcji oazowych (piętnastodniowych obozów rekolekcyjnych).
Bezprawie w imię prawa
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Bezprawie w imię prawa

Autor: Rafał Leśkiewicz
Wiosną 2011 r. do Instytutu Pamięci Narodowej wpłynął wniosek Ministra Sprawiedliwości o przeprowadzenie kwerendy archiwalnej mającej na celu stworzenie wykazu osób skazanych wyrokami wojskowych sądów rejonowych na podstawie art. 8 dekretu z dnia 16 listopada 1945 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa oraz innych aktów, na podstawie których orzeczono karę śmierci albo więzienia[1].
Boże Narodzenie w ośrodku odosobnienia Kielce-Piaski
PAMIĘTAMY
Artykuł

Boże Narodzenie w ośrodku odosobnienia Kielce-Piaski

Autor: Marzena Grosicka
„Ksiądz nie mógł nas spowiadać, bo miał tylko godzinę czasu. Olek Kania, który stanął obok mnie, powiedział: Absolucja ogólna proszę księdza. Ksiądz nam jej udzielił – jak żołnierzom na wojnie. Ta Msza miała niezwykłą temperaturę. Ludzie nie widzieli się od 13 grudnia, na znak pokoju wszyscy się ściskali” – wspominał jeden z internowanych na kieleckich Piaskach.
Bronisław Chajęcki w więzieniu mokotowskim
POLECAMY
Artykuł

Bronisław Chajęcki w więzieniu mokotowskim

Autor: Marek Hańderek
„To co mam się powiesić? Ja chcę żyć i będę żył”. Tak w początkach marca 1949 r. Bronisław Chajęcki skwitował stwierdzenie współwięźnia, że nie uda mu się uciec z komunistycznego aresztu. Nie wiedział, że jego rozmówca jest agentem celnym i informuje bezpiekę o wszystkich jego zamierzeniach.
Bunt 1956
TYLKO U NAS
Artykuł

Bunt 1956

Autor: Piotr Grzelczak
Strajk powszechny, demonstracja uliczna z udziałem około 100 tysięcy osób, zajęte lub zdobyte gmachy poznańskich urzędów oraz więzienia, krwawe walki uliczne, wreszcie wojskowa pacyfikacja. Poznański Czerwiec 1956.
Bunt w Kwidzynie
TYLKO U NAS
Artykuł

Bunt w Kwidzynie

Autor: Andrzej Karasiewicz
W czasie trwania stanu wojennego w Polsce internowano około 10 tysięcy osób w kilkudziesięciu ośrodkach odosobnienia na terenie całego kraju. W ośrodkach tych cyklicznie wybuchały grupowe protesty więźniów.
Było sobie śledztwo… Prokuratorski wkład w odtwarzanie prawdy dziejów
POLECAMY
Artykuł

Było sobie śledztwo… Prokuratorski wkład w odtwarzanie prawdy dziejów

Autor: Marek Rabiega
Praca prokuratorów IPN jest wypełnieniem obowiązku Państwa względem ludzi skrzywdzonych przez system totalitarny. Jej podstawowym celem jest udzielenie prawdy i sprawiedliwości konkretnemu człowiekowi-ofierze systemu.
Chełmszczyzna – „rosyjski Ulster”
TYLKO U NAS
Artykuł

Chełmszczyzna – „rosyjski Ulster”

Autor: Mariusz Bechta
Po rewolucji z 1905 r. w Rosji porzucono ideę rusyfikacji samego Królestwa (okrojonego do ścisłych granic etnicznych) na rzecz przyłączenia do Cesarstwa tzw. Chełmszczyzny. Wyodrębnienie z guberni siedleckiej i lubelskiej powiatów nadbużańskich stało się ważnym celem poczynań polityków rosyjskich.
Cud w Czychoszczy i męczeństwo księdza Toufara
TYLKO U NAS
Artykuł

Cud w Czychoszczy i męczeństwo księdza Toufara

Autor: Mirosław Szumiło
11 grudnia 1949 r. we wsi Číhošť na pograniczu Czech i Moraw zdarzył się cud, który rozsławił to miejsce na cały kraj. A proboszcz tej wiejskiej parafii, 48-letni ks. Josef Toufar, mimowolnie wciągnięty w tryby wielkiej historii, w rezultacie poniósł męczeńską śmierć z rąk komunistycznych siepaczy.
Czas stalinowskiej nocy. Terror
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Czas stalinowskiej nocy. Terror

Autor: Włodzimierz Suleja
Istotnym elementem, określającym oblicze rządów sprawowanych przez komunistów, był terror. Z pozoru dotyczył jedynie zdeklarowanych przeciwników władzy mieniącej się „ludową”. W praktyce dotykał wszystkich. Nawet tych, którzy nowy porządek byli skłonni akceptować w całej rozciągłości.
Czego nie wiemy o pacyfikacji w kopalni „Wujek”?
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Czego nie wiemy o pacyfikacji w kopalni „Wujek”?

Autor: Andrzej Sznajder
Sąd Najwyższy oddalił 22 kwietnia 2009 r. skargi kasacyjne 13 skazanych członków plutonu specjalnego ZOMO, biorących udział w pacyfikacji kopalni „Wujek” 16 grudnia 1981 r. Wszystko wskazuje na to, że historia wymierzania sprawiedliwości wobec sprawców śmierci 9 górników tej kopalni dobiegła końca.
Czemu stan wojenny wprowadzono dopiero w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r.?
TYLKO U NAS
Artykuł

Czemu stan wojenny wprowadzono dopiero w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r.?

Autor: Grzegorz Majchrzak
Władze PRL do siłowej pacyfikacji społeczeństwa, a dokładniej jego zbuntowanej części, przygotowywały się przez kilkanaście miesięcy. Już 26 sierpnia 1980 r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zaproponowało „odblokowanie” strajkujących zakładów.
Czerwcowa „ekstremistka”
TYLKO U NAS
Artykuł

Czerwcowa „ekstremistka”

Autor: Arkadiusz Kutkowski
Próba wdarcia się do siedziby KC PZPR w Warszawie, zakłócenie wizyty Edwarda Gierka w Radomiu, udział w głodówce protestacyjnej KOR – to tylko część działań, jakie podjęła Danuta Chomicka w obronie swego męża Czesława, jednego ze skazanych w procesach radomskich po proteście w czerwcu 1976 r.
Czerwiec’76. Gwałtowne „konsultacje społeczne”
POLECAMY
Artykuł

Czerwiec’76. Gwałtowne „konsultacje społeczne”

Autor: Dobrosław Rodziewicz
25 czerwca 1976 r., dzień po zapowiedzi podwyżek cen, w Radomiu, Ursusie i Płocku rozpoczęły się strajki. Do wystąpień robotników doszło także w zakładach pracy w innych miastach kraju.
Czerwona mapa Warszawy
TYLKO U NAS
Artykuł

Czerwona mapa Warszawy

Autor: Tomasz Łabuszewski
Hekatomba Powstania, zniszczenie blisko 70% zabudowy lewobrzeżnej części stolicy, śmierć podczas wojny kilkuset tysięcy jej mieszkańców sprawiły, iż po 1945 r. warszawiakom trudno było sobie wyobrazić kolejne wielkie nieszczęścia, które mogły ich jeszcze dotknąć. Czas pokazał, że bardzo się mylili.
Czerwone mury krwawego Mokotowa
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Czerwone mury krwawego Mokotowa

Autor: Jarosław Wróblewski
W więzieniu mokotowskim w okresie terroru stalinowskiego zamordowano na podstawie orzeczeń sądów wojskowych ok. 350–400 osób. Szacuje się, że blisko tysiąc innych zamęczono w trakcie śledztwa.
Czerwone śląskie uczelnie?
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Czerwone śląskie uczelnie?

Autor: Tomasz Kurpierz
Niedzielny poranek 13 grudnia 1981 r. dla milionów Polaków rozpoczął się od widoku czołgów i pojazdów opancerzonych, które pojawiły się w wielu miejscowościach zamiast autobusów i tramwajów.
Czołgi na ulicach Gdańska
TYLKO U NAS
Źródło historyczne

Czołgi na ulicach Gdańska

Autor: Robert Chrzanowski
O czym rozmawiali milicjanci i żołnierze biorący udział w pacyfikacji Gdańska 16 grudnia 1981 r.? IPN Gdańsk publikuje nagrania zarejestrowane z nasłuchu działaczy „Solidarności”. Słychać na nich m.in. salwy czołgów wyprowadzonych na ulice miasta.
Czy studenci pobili się sami?
TYLKO U NAS
Artykuł

Czy studenci pobili się sami?

Autor: Tomasz Kurpierz
11 listopada 1988 r., w rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, w Katowicach doszło do manifestacji środowisk opozycyjnych, która została brutalnie rozbita przez służby komunistyczne. Tym razem – według oficjalnej wersji – studenci tłumnie uczestniczący w spotkaniu „pobili się sami”.
Czym był koniec wojny dla Lwowa?
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Czym był koniec wojny dla Lwowa?

Autor: Paweł Naleźniak
Kresowy Lwów w 1944 r. był – wraz z zachodnim Wołyniem i Wilnem – jednym z trzech miejsc, w których Armia Krajowa najsilniej zaakcentowała swój udział w walkach z Niemcami w ramach akcji „Burza”.
Czym był zwrot październikowy? Wokół rozważań nad wielką i małą historią
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Czym był zwrot październikowy? Wokół rozważań nad wielką i małą historią

Autor: Robert Piwko
Wiemy, że umiejętne opowiadanie dziejów rodzinnego miasta, miasteczka lub wsi to skuteczny sposób popularyzowania wiedzy o dziejach kraju. Większość wydarzeń o charakterze lokalnym w mniejszym lub większym stopniu była bowiem efektem decyzji zapadających na szczeblu państwowym, a nawet międzynarodowym.
Czym była „Operacja Polska”?
POLECAMY
Artykuł

Czym była „Operacja Polska”?

Autor: Anna Zechenter
Mordowano ich masowo – najpierw na podstawie list zatwierdzanych w Moskwie, potem brano ofiary jak popadło, byle ich nazwiska brzmiały z polska. Aby zaspokoić oczekiwania moskiewskiej centrali, NKWD wyszukiwał Polaków nawet w książkach telefonicznych.
Demokracja na sowiecką modłę – wybory do Sejmu z 19 stycznia 1947 roku
POLECAMY
Artykuł

Demokracja na sowiecką modłę – wybory do Sejmu z 19 stycznia 1947 roku

Autor: Waldemar Kowalski
Zwycięstwo w powszechnym głosowaniu do Sejmu miało zapewnić komunistom pełnię władzy – tak też się stało, ale za cenę fałszerstwa wyborczego oraz represji, jakie dotknęły tysięcy Polaków, głównie działaczy opozycji.
Dokumenty „Operacji polskiej” w Gruzji. Protokół specjalnej Trójki NKWD
POLECAMY
Artykuł

Dokumenty „Operacji polskiej” w Gruzji. Protokół specjalnej Trójki NKWD

Autor: Stanisław Koller
Operacja polska NKWD stanowiła wzór dla kolejnych fal terroru. Odstąpiono od najprostszych pozorów procesu. Liczba osób represjonowanych w operacjach narodowościowych była tak duża, że nawet specjalnie powołane organy nie nadążały z wydawaniem wyroków.
Donos i podsłuch. Narzędzia działań bezpieki
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Donos i podsłuch. Narzędzia działań bezpieki

Autor: Filip Musiał
Agenci, podsłuchy, punkty obserwacyjne – aparat bezpieczeństwa gromadził wiedzę dzięki tzw. osobowym i rzeczowym źródłom informacji. Umiejętne wykorzystanie donosów, raportów z obserwacji i stenogramów podsłuchów pozwalało na krzyżową ich weryfikację oraz na skuteczniejsze działania przeciw środowiskom opozycyjnym.
Dowódca akcji na Radomsko. Porucznik Jan Rogulka „Grot” (1913–1946)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Dowódca akcji na Radomsko. Porucznik Jan Rogulka „Grot” (1913–1946)

Autor: Paweł Wąs
Największa i najbardziej spektakularna akcja zbrojna Konspiracyjnego Wojska Polskiego została przeprowadzona w nocy z 19 na 20 kwietnia 1946 r. Głównym jej celem było uwolnienie więźniów z aresztu miejskiego w Radomsku. Cena sukcesu była jednak wysoka. Wielu jej uczestników, w tym dowódca, porucznik Jan Rogulka, wpadło w ręce komunistów i straciło życie jeszcze przed upływem miesiąca.
Droga do konfrontacji
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Droga do konfrontacji

Autor: Włodzimierz Suleja
Kompromis, zawarty w marcu 1981 r., społeczeństwo w zdecydowanej większości przyjęło z ulgą. Choć warunki bytowania wciąż się pogarszały (w kwietniu wprowadzono kartki na mięso), to stopień społecznego optymizmu powoli rósł. Droga jednak, zamiast ku normalizacji, wiodła do konfrontacji.
Drogą honoru Polaka prawdziwego. Pułkownik Franciszek Niepokólczycki
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Drogą honoru Polaka prawdziwego. Pułkownik Franciszek Niepokólczycki

Autor: Filip Musiał
„Jego zdaniem legenda AK istnieje, rośnie i będzie rosła. Nie potrafią temu zapobiec czynniki rządowe bez względu na stosowane środki. […] Obecnie wielką polityką dla AK-owców w kraju jest zachować swoją godność żołnierską i nie pozwalać wszelkimi sposobami na pomniejszanie dorobku AK i jej legendy. Powinna ona jak sztandar być przekazana młodzieży”.
Dwanaście lat z życiorysu. Wacław Marek Szymański (1936–2021)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Dwanaście lat z życiorysu. Wacław Marek Szymański (1936–2021)

Autor: Piotr Różański
Wacław Szymański, aresztowany i skazany na dożywotnie więzienie w 1954 r., był jednym z najdłużej przetrzymywanych więźniów politycznych osądzonych w okresie stalinowskiego reżimu. Więzienne mury Strzelec Opolskich opuścił dopiero w 1966 r., dziesięć lat po październikowej „odwilży”.
Działalność obozu pracy w Słupi na terenie Kreishauptmannschaft Busko w latach 1941-1944
TYLKO U NAS
Artykuł

Działalność obozu pracy w Słupi na terenie Kreishauptmannschaft Busko w latach 1941-1944

Autor: Karolina Trzeskowska-Kubasik
Jeden z pierwszych obozów na terenie Kreishauptmannschaft Busko powstał w 1941 r. w Słupi. Był przeznaczony dla ludności żydowskiej (Zwangsarbeitslager für Juden, Julag).
Dzieci z Przemysłowej – niemiecki obóz w Łodzi
POLECAMY
Artykuł

Dzieci z Przemysłowej – niemiecki obóz w Łodzi

Autor: Artur Ossowski
„Czym dłużej tu byliśmy, tym bardziej dyscyplina się zaostrzała, tym łatwiej było spostrzec, że wszystko zmierza do udręczenia, umęczenia nas” – wspominał Stefan Marczewski, jeden z nastoletnich więźniów. Przez obóz sąsiadujący z łódzkim gettem przeszło od 2 do ponad 3 tys. polskich dzieci.
Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. Relacje państwo-Kościół w latach 1979-1989
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. Relacje państwo-Kościół w latach 1979-1989

Autor: Zbigniew Stanuch
Dekada lat osiemdziesiątych XX w. obfitowała na Pomorzu Zachodnim w wiele ciekawych wydarzeń religijnych. Bez wątpienia za najważniejsze wśród nich uznać należy wizytę Jana Pawła II w Szczecinie w czerwcu 1987 roku.
Dzielni harcerze z Krobi – AK „Zawisza”
TYLKO U NAS
Artykuł

Dzielni harcerze z Krobi – AK „Zawisza”

Autor: Elżbieta Wojcieszyk
Harcerze z Krobi reaktywowali drużynę w 1945 r. nawiązując do patriotycznych tradycji II RP. Wiedli normalne życie skautowe: zbiórki, gawędy, ogniska, obozy letnie, udział w uroczystościach. Wkrótce władze zabroniły im nawet tego.
Ekspatriacja i repatriacja. Polityka PRL i III RP wobec rodaków na Kresach
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Ekspatriacja i repatriacja. Polityka PRL i III RP wobec rodaków na Kresach

Autor: Mariusz Maszkiewicz
Polacy, którzy pozostali na Kresach II Rzeczypospolitej po 1945 r., utonęli w meandrach sowieckiej polityki narodowościowej. Sowietyzowani i rusyfikowani, rozgrywani byli przez Kreml przeciwko aspiracjom niepodległościowym Litwinów, Ukraińców i Białorusinów.
Ekspatriacja. Przymusowe przesiedlenia Polaków do „nowej Polski”
POLECAMY
Artykuł

Ekspatriacja. Przymusowe przesiedlenia Polaków do „nowej Polski”

Autor: Grzegorz Chajko
Do końca swych rządów komuniści głosili, że „ewakuacja” Polaków z Kresów Wschodnich to repatriacja, czyli powrót do ojczyzny. W rzeczywistości była to bezwzględna akcja wysiedleńcza.
Eksterytorialny Okręg Lwowski AK-WiN i jego rozbicie przez bezpiekę
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Eksterytorialny Okręg Lwowski AK-WiN i jego rozbicie przez bezpiekę

Autor: Tomasz Balbus
Akcja „Burza” w Obszarze Lwowskim AK, wspólne walki polskiego podziemia i czerwonoarmistów wkraczających na Kresy Południowo-Wschodnie II RP, a zaraz potem represje sowieckich służb bezpieczeństwa nie zakończyły epopei konspiracji lwowskiej. Kres położyła jej dopiero operacja „Radwan”.
Enklawy oporu. Społeczeństwo wobec terroru komunistycznego w latach 1948-1956
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Enklawy oporu. Społeczeństwo wobec terroru komunistycznego w latach 1948-1956

Autor: Filip Musiał
„Inżynieria strachu” z lat 1944–1948, sfałszowanie referendum z 1946 r. i wyborów z 1947 r. doprowadziły do załamania postaw oporu wobec wprowadzanego reżimu. Powszechny terror końca lat czterdziestych i pierwszej połowy lat pięćdziesiątych miał złamać wolę oporu w społeczeństwie. W znacznej mierze okazał się skuteczny.
Etos Orląt z Rudnika nad Sanem
TYLKO U NAS
Artykuł

Etos Orląt z Rudnika nad Sanem

Autor: Bogusław Wójcik
Na przełomie kwietnia i maja roku 2017 minęło 70 lat od powstania młodzieżowej organizacji niepodległościowej „Orlęta” z Rudnika nad Sanem założonej przez uczniów miejscowego Państwowego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego.
Fejgin, Romkowski, Różański. Upadek stalinowskich katów
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Fejgin, Romkowski, Różański. Upadek stalinowskich katów

Autor: Michał Wenklar
23 kwietnia 1956 r. aresztowano Anatola Fejgina i Romana Romkowskiego. Tych dwóch ludzi, razem z trzecim – skazanym pół roku wcześniej, Józefem Różańskim – symbolizuje stalinowski terror w Polsce.
Gliwiccy obrońcy krzyża
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Gliwiccy obrońcy krzyża

Autor: Adam Dziurok, Bogusław Tracz
Wiosną 1960 r. doszło do głośnych protestów katolików w Nowej Hucie i Zielonej Górze. Zajścia te są już dobrze znane, czego nie można powiedzieć o kolejnym lokalnym wybuchu społecznym, który nastąpił w czerwcu tego samego roku w Gliwicach.
Głód w „spichlerzu Europy”. Prawdziwe intencje komunistów wobec Ukrainy
POLECAMY
Artykuł

Głód w „spichlerzu Europy”. Prawdziwe intencje komunistów wobec Ukrainy

Autor: Magdalena Semczyszyn
Po 80 latach od tragedii Wielkiego Głodu w rosyjskich mediach wciąż pojawiają się wątpliwości, czy został on celowo wywołany przez Moskwę. Po co – pyta część publicystów – Stalin miałby zagłodzić mieszkańców republiki cieszącej się sporą autonomią i jednym z najwyższych wskaźników uprzemysłowienia?
2 3 4 następna >
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510