Urodził się 16 maja 1896 r. w Zgierzu. Był synem pochodzącego z Jędrzejowa, znanego i cenionego pedagoga Albina Wojciecha Kowalczewskiego oraz Jadwigi Teofili z domu Modlińskiej. W 1905 r. rodzina Kowalczewskich przeprowadziła się do Kielc, co związane to było z powołaniem Albina Kowalczewskiego na stanowisko dyrektora Szkoły Handlowej w Kielcach. Tutaj młody Bronisław rozpoczął edukację, którą następnie kontynuował w Warszawie. Po ukończeniu Szkoły Zgromadzenia Kupców Miasta Warszawy, rozpoczął w 1916 r. studia na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej.
Ku niepodległości
Był aktywnym działaczem Korporacji Akademickiej „Welecja”. Już od 1914 r. był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej, a od 1916 r. Komendantem Obwodu POW Siedlce. W listopadzie 1918 r. przeprowadził mobilizację okręgu węgrowieckiego POW i razem z podległym sobie oddziałem wstąpił do 22. Pułku Piechoty w Siedlcach. W jego szeregach, jako dowódca kompanii walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Za czyny wojenne został wówczas odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych.
W armii II RP
Po zakończeniu wojny kontynuował służbę w Wojsku Polskim. Początkowo w macierzystym 22 pp, a od 1923 r. w 53. Pułku Strzelców Kresowych w Stryju. Po awansie na kapitana w 1924 r. przydzielony został do Biura Historycznego Sztabu Generalnego w Warszawie, gdzie zajmował się pracą naukową. W latach 1926-1928 studiował w Wyższej Szkole Wojennej, po ukończeniu której rozpoczął służbę w Dowództwie Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisku szefa Wydziału Operacyjno-Wyszkoleniowego. Po krótkim okresie służby w 23. Batalionie Granicznym w Oranach na przełomie 1930 i 1931 r., w marcu 1931 r. przeniesiony został do Oddziału II Sztabu Głównego. Stąd po awansie do stopnia majora, w styczniu 1932 r. przeszedł do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych, na stanowisko oficera sztabu Inspektora Armii generała Edwarda Rydza-Śmigłego w Wilnie. W 1936 r. powrócił do służby liniowej, jako dowódca batalionu w 26. Pułku Legii Akademickiej w Warszawie. W październiku 1937 r. powrócił do służby w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych jako oficer dyspozycyjny Biura Inspekcji. W marcu 1938 r. awansowany został do stopnia podpułkownika.
Kariera wojskowa Bronisława Kowalczewskiego szła w parze z życiem rodzinnym. W dniu 27 czerwcu 1926 r. zawarł związek małżeński z Jadwigą, z domu Skulską. Małżeństwo Kowalczewskich doczekało się dwóch córek - Hanny i Krystyny. Niestety w maju 1939 r. podczas porodu zmarła jego żona i nowo narodzony syn.
Żołnierz Września i kampanii francuskiej
W dniu wybuchu II wojny światowej ppłk. Kowalczewski został przeniesiony do Naczelnego Dowództwa WP na stanowisko oficera do zleceń Naczelnego Wodza. 3 września marszałek Edward Rydz-Śmigły, podjął decyzję zorganizowania grupy taktycznej „Kielce”, której celem była osłona koncentracji południowego zgrupowania Armii „Prusy”. Zadanie miała wypełnić przy użyciu wszystkich sił zebranych z garnizonów Kielce i Radom. Linia polskiej obrony rozciągać się miała na północny-wschód od Kielc, na odcinku od Dąbrowy do Świętej Katarzyny. Dowódcą zgrupowania mianowany został pierwszy oficer do zleceń płk Kazimierz Glabisz.
W lutym 1940 r. objął dowództwo nad wchodzącym do polskiej 2. Dywizji Strzelców Pieszych, 5. Małopolskim Pułkiem Strzelców Pieszych. Na jego czele między 15 a 17 czerwca 1940 r. walczył z Niemcami w rejonie Belfortu w Alzacji.
Do pomocy w realizacji rozkazu tworzenia Grupy „Kielce” zgłosił się na ochotnika ppłk Kowalczewski, który został mianowany zastępcą płk. Glabisza oraz jednocześnie dowódcą wchodzącej w jej skład Podgrupy „Radom”. W zorganizowanej przez Kowalczewskiego i liczącej 5 batalionów grupie znajdowały się 93. Pułk Piechoty z batalionem nadwyżek z 72. Pułku Piechoty, pułk z Ośrodka Zapasowego 16. Dywizji Piechoty złożony z trzech batalionów nadwyżek z 64, 65 i 66. Pułków Piechoty oraz bateria armat z 55. Pułku Artylerii Lekkiej, Bateria Artylerii Przeciwlotniczej z Krakowskiej Brygady Kawalerii oraz Batalion Wartowniczy Nr 15 z Radomia. Jednostki te pod wodzą ppłk. Kowalczewskiego, dotarły do Zagnańska nocą z 3 na 4 września i zajęły stanowiska w drugiej linii polskiej obrony w okolicach wsi Chrusty, Lekomin, Barcza i Klonów.
Trzon Grupy „Kielce” organizowanej przez płk. Glabisza stanowił 154. Pułk Piechoty, formowany na bazie rezerw 4. Pułku Piechoty Legionów w Kielcach oraz kilka baterii artylerii z 55. Pułku Artylerii Lekkiej, tworzonego na bazie rezerw 2. Pułku Artylerii Lekkiej w Kielcach. Oddziały te wieczorem 4 września zajęły stanowiska w pierwszej linii polskiej obrony rozciągającej się na 18 kilometrowym odcinku od Dąbrowy, przez Wiśniówkę, Mąchocice, Krajno, po Świętą Katarzynę. Łącznie siły polskie liczyły ok. 7 tys. żołnierzy. Wojska niemieckiej 2. Dywizji Lekkiej po zajęciu Kielc 5 września, wczesnym popołudniem rozpoczęły atak na polskie pozycje pod Dąbrową. Rozpoczęła się trzydniowa bitwa, zwana bitwą pod Kajetanowem.
W jej trakcie Polacy odparli kilka niemieckich ataków. Niemcy drugiego dnia walk zastosowali manewry oskrzydlające z zachodu przez Niewachlów, Tumlin na Kajetanów oraz od wschodu na Masłów, Mąchocice i Barczę. Tym samym 6 września środek ciężkości działań przeniósł się na obszar między Kajetanowem, Barczą i Zagnańskiem. Wieczorem 6 września płk. Glabisz otrzymał rozkaz wyjazdu do Warszawy. Jego obowiązki przejął ppłk Kowalczewski. Otrzymał on rozkaz wycofania z rejonu Barczy, Kajetanowa i Zagnańska, i kontynuowania obrony w rejonie Łącznej. Następnie od 8 września oddziały Grupy „Kielce” brały udział w końcowej fazie bitwy pod Iłżą, przeprowadzając kilka skutecznych ataków. Po północy 9 września Kowalczewski objął także dowództwo nad częścią 12. DP. Wobec tragicznego położenia oddziałów polskich ppłk Kowalczewski wykonał ze swoimi żołnierzami rozkaz rozejścia się, wydany przez gen. Stanisława Skwarczyńskiego. Sam z kilkoma oficerami przedarł się na Węgry, dokąd dotarł w pierwszych dniach października 1939 r.
Podczas internowania na Węgrzech otrzymał imienny rozkaz wzywający go do Francji celem współorganizowania tam Polskich Sił Zbrojnych. W lutym 1940 r. objął dowództwo nad wchodzącym do polskiej 2. Dywizji Strzelców Pieszych, 5. Małopolskim Pułkiem Strzelców Pieszych. Na jego czele między 15 a 17 czerwca 1940 r. walczył z Niemcami w rejonie Belfortu w Alzacji. Celem było zamknięcie tzw. bramy burgundzkiej i opóźnienie niemieckiego natarcia grupy gen. Heinza Guderiana. Żołnierze ppłk. Kowalczewskiego bronili 80 kilometrowego odcinka bez wsparcia artylerii i lotnictwa. Nie opuścili swoich stanowisk nawet po kapitulacji oddziałów francuskich. Wieczorem 17 czerwca podczas dramatycznej próby ataku na pozycje niemieckie ppłk Kowalczewski z grupą 250 żołnierzy dostał się do niewoli.
Zamordowany uciekinier z oflagu
Historię życia ppłk. Kowalczewskiego zamyka okres pobytu w niemieckich obozach jenieckich. Od początku włączył się w ruch oporu i został jednym z jego przywódców. W lipcu 1941 r. w oflagu XII a w Hadamar pod Limburgiem, zorganizował i pokierował ucieczką 20 oficerów. Po schwytaniu, skierowano go do karnego Oflagu nr IV w Colditz w Saksonii. Tam został wybrany jako reprezentant Polaków do Międzynarodowej Rady Ucieczkowej. W sierpniu 1943 r. po nieudanej próbie ucieczki, został przeniesiony do Oflagu VI b w Dössel pod Warburgiem, w Westfalii. Tutaj, podobnie jak w Colditz, pełnił z ramienia Komendy Głównej Armii Krajowej funkcję tajnego komendanta obozu. W Dössel przygotował i w nocy z 19 na 20 września 1943 r. pokierował ucieczką 47 jeńców. Tylko dziesięciu uciekinierom udało się dotrzeć do Polski, Belgii i Szwajcarii. Pozostałych 37 uciekinierów schwytano i zesłano do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, gdzie ich zamordowano. Podobny los spotkał ppłk. Kowalczewskiego oraz jego najbliższych współpracowników Stefana Pronaszkę i Władysława Wasilewskiego. Po zamordowaniu, zwłoki oficerów prawdopodobnie spalono w krematorium.
***
W uznaniu zasług ppłk Kowalczewski został odznaczony m.in. Medalem Niepodległości oraz Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi. Za bohaterską postawę w kampanii francuskiej został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Legii Honorowej oraz Krzyżem Wojennym. Również pośmiertnie został awansowany do stopnia pułkownika WP. Dziś na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie znajduje się jego symboliczny grób. Nazwisko płk. Kowalczewskiego jest również upamiętnione na pomniku poświęconym walkom Grupy „Kielce” prowadzonym we wrześniu 1939 r., który został odsłonięty w podkieleckim Kajetanowie w 2013 r.