Do zasobu Instytutu Pamięci Narodowej, w ramach projektu „Archiwum Pełne Pamięci”, trafiło archiwum rodziny Krzeczkowskich. Pamiątki po kapitanie Edwardzie Krzeczkowskim i jego żonie Janinie z domu Broszkiewicz przekazali córka i syn bohaterów rozmowy.
Janina Broszkiewicz i Edward Krzeczkowski byli zesłani przez Sowietów na Syberię po agresji Armii Czerwonej na Polskę we wrześniu 1939 roku. Z sowieckiej niewoli wyszli z armią generała Władysława Andersa. Wyjątkowym przedmiotem w tym zbiorze jest pamiętnik spisany na korze brzozowej. W Polsce tego typu dokumenty są rzadkością. W swoich zasobach mają je m.in. dwie instytucje: Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz Muzeum im. ks. Józefa Jarzębowskiego w Licheniu.
Cenne znaleziska. Zostaną zabezpieczone, ale i wykorzystane w procesie edukacji
Marzena Kruk, dyrektor Archiwum IPN, zwraca uwagę, że w czerwcu 2022 roku dzięki uprzejmości ks. Tadeusza Kordysa, w polskiej parafii w Leicester zaprezentowano projekt „Archiwum pełne pamięci”. – W domach naszych rodaków rozsianych na całym świecie są niezwykłe zbiory – przekonuje. Dokumenty rodziców podarowała córka, Krystyna, i syn. Teraz materiały zostaną zabezpieczone, a następnie będą wieczyście przechowywane.
To jednak nie wszystko. Gość „Przystanku Historia” zapewnia, że archiwalia posłużą m.in. do pracy z młodzieżą, będą też udostępniane naukowcom. – Będziemy je prezentować na wystawach. Będziemy mogli opowiadać historie pokolenia ich rodziców – zapowiada Marzena Kruk. Dodaje, że mamy do czynienia z dziennikiem, do którego dedykacje wpisywali przyjaciele autorki. Jest tak maleńki, że mieści się w dłoni.
Ma osiemnaście kartek, z czego zapisanych zostało szesnaście. Spięte zostały ciemnoczerwoną wełenką. – Teraz zajęliśmy się konserwacją. W środku okazało się, że ktoś posklejał karteczki ze sobą, na szczęście udało nam się już wszystkie oddzielić. Wstępnie je zabezpieczyliśmy. To, co udało nam się już rozpoznać, to dwa różne kolory tuszu – dodaje Marzena Kruk.
U boku generała Andersa
Obok wpisów pamiątkowych, wiele jest wpisów poświęconych wierze w Boga, Polsce, tożsamości narodowej. Państwo Krzeczkowscy wydostali się ze Związku Sowieckiego z armią generała Andersa. W jej szeregach kapitan Edward Krzeczkowski wziął udział w bitwie o Monte Cassino. Archiwum rodzinne zawiera więc także liczne fotografie, medale czy odznaki pamiątkowe formacji, w których służyli.
Projekt „Archiwum pełne pamięci” rozpoczął się w Instytucie Pamięci Narodowej ponad sześć lat temu. – Zaufało nam już ponad 1500 osób. Przekazano nam dziesiątki tysięcy stron, fotografii, artefaktów, rodzinnych pamiątek – podsumowuje gość „Przystanku Historia”.
Poza tym w audycji:
- Józef Boś ps. Lot, ostatni Niezłomny na Ziemiach Zachodnich.
- W Muzeum Ziemi Kamieńskiej w Kamieniu Pomorskim 2 marca 2023 r., z udziałem zastępcy prezesa IPN dr. hab. Karola Polejowskiego oraz prokuratora Andrzeja Pozorskiego, dyrektora Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i zastępcy prokuratora generalnego, zostały przekazane artefakty związane z ostatnim Niezłomnym na Ziemiach Zachodnich Józefem Bosiem ps. Lot.
- Ekspert: prokurator Marek Rabiega, naczelnik Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Szczecinie.
- Książka: Krzysztof Brzechczyn (Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Poznaniu) „Umysł solidarnościowy. Geneza i ewolucja myśli społeczno-politycznej Solidarności w latach 1980–1989”.
- Wybrane wydarzenia organizowane przez IPN i artykuły na portalu przystanekhistoria.pl
