Ucieczka Józefa Światło do Berlina Zachodniego
Ucieczka podpułkownika Józefa Światło – w latach 1950-1954 wicedyrektora Departamentu X (Biura Specjalnego) Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego – „na Zachód” podczas podróży służbowej do Berlina stanowiła jeden z najbardziej kompromitujących epizodów historii PRL.
Stan wojenny na polecenie Kremla
Jedno ze spotkań, kluczowych dla rozwoju wypadków w 1981 r., odbyło się tuż za granicą PRL. 3 kwietnia w Brześciu nad Bugiem Stanisław Kania i Wojciech Jaruzelski spotkali się z sowieckimi przywódcami, żeby omówić sytuację.
Portret niemieckich grabieżców
We wszystkich krajach europejskich okupowanych przez III Rzeszę w świadomości zbiorowej mieszkańców bardzo szybko zaistniała postać Niemca-rabusia. Zdaniem prof. Tomasza Szaroty postać ta urosła wręcz do rangi symbolu.
Ratowanie dóbr kultury w czasie II wojny światowej. Ludzie, taktyka, metody
Pokolenie, do którego należeli Stanisław Lorentz, Jan Zachwatowicz, Karol Estreicher, Michał Walicki, Bohdan Urbanowicz, Józef Dutkiewicz, Jerzy Szablowski, Bogdan Treter i wielu innych, wiedziało, że naród i pomniki jego kultury to jedno.
Ustanowienie Krzyża Armii Krajowej
Krzyż Armii Krajowej pierwotnie miał charakter odznaki pamiątkowej nadawanej w Londynie dla upamiętnienia wysiłków żołnierzy Polski Podziemnej. Nigdy nie został przyjęty do hierarchii odznaczeń PRL, której władze wrogo odnosiły się do polskiej tradycji niepodległościowej. Dopiero w 1992 r. został uznany za polskie państwowe odznaczenie wojskowe nadawane przez Prezydenta RP.
„Więzień Szewczyk jako były podpułkownik przejawiał wrogość do Polski Ludowej. Do personelu więziennego ustosunkowany był biernie, natomiast we współżyciu z więźniami utrzymuje głęboki solidaryzm” - 17 kwietnia 1954 r. pisał w opinii o tym cichociemnym, żołnierzu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, naczelnik Więzienia Karnego we Wronkach.
Mistrz Ignacy Jan Paderewski (1860–1941)
„Mimo nieszczęść, jakie Naród przechodził, Opatrzność zsyłała nam zawsze ludzi wyższych, którzy narodowi świecili przykładem i byli kolumnami, na których opierało się nasze polskie życie” – tymi słowy rektor Uniwersytetu Poznańskiego prof. Stanisław Dobrzycki witał 23 listopada 1924 roku Mistrza Paderewskiego w murach poznańskiej Almae Matris w czasie jego ostatniej wizyty w Ojczyźnie.
„Nie powiemy tak od razu całej prawdy”. Amnestia z 1956 roku
W 1956 r. doszło do poluzowania reżimowych kajdan skrupulatnie zaciskanych przez komunistów w Polsce po II wojnie światowej. W powiewie wolności, który można było przez krótki czas odczuć, ekipa rządząca nie chciała ujawnić zbrodni stalinowskiego systemu, gdyż sama ponosiła za nie współodpowiedzialność. Dlatego sięgnęła po amnestię.
Pomoc Żydom karana śmiercią. Zarys niemieckich przepisów okupacyjnych na obszarze Europy
Czy poza okupowanymi obszarami II RP groziła ze strony niemieckiego okupanta kara śmierci za ukrywanie Żydów? Temat ten wymaga głębszego zbadania i uwzględnienia specyfiki różnych obszarów znajdujących się pod kontrolą III Rzeszy.
Białostocczyzna wobec powstania węgierskiego 1956 roku
Polskie społeczeństwo od pierwszych dni niepodległościowego zrywu na Węgrzech solidaryzowało się z jego uczestnikami. Dobrze było to widoczne także w województwie białostockim.
Nekropolia Powstania Warszawskiego
Powstanie Warszawskie jest dziś tematem szeroko obecnym w przestrzeni publicznej. W Warszawie od 2004 r. funkcjonuje jego muzeum. Każdego roku 1 sierpnia, w całej Polsce i w wielu miejscach na świecie, organizowane są uroczystości upamiętniające wybuch walk, którym towarzyszą liczne koncerty, wystawy czy gry miejskie. Na mapie stolicy jest jednak miejsce, które nie jest do końca znane i kojarzone z warszawską irredentą. Jest nim Cmentarz Powstańców Warszawy na Woli, otwarty 29 listopada 1945 r.
Królestwo Polskie – Czartoryski czy Nowosilcow?
Królestwo Polskie, Kongresówka – nazwy te, a zwłaszcza druga z nich, zadomowiły się w języku potocznym XIX-wiecznego Polaka. Tak nad Wisłą, jak Wartą czy Niemnem przypominały o świetności dawnych wieków i usankcjonowanej na kongresie wiedeńskim niesprawiedliwości dziejowej. Były punktem odniesienia tak dla politycznych realistów, jak i romantyków.
