Dla Polski, której nie doczekał. Rudolf Andrzej Macko „Złom” (1892–1917)
Profesor Stefan Macko, żołnierz Legionów Polskich, wybitny botanik, wieloletni wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego, jeden z pomysłodawców utworzenia Karkonoskiego Parku Narodowego, pozostawił po sobie zbiór fotografii dokumentujących czyn niepodległościowy z lat 1915–1920. Jednym z głównych bohaterów tej kolekcji jest jego starszy brat Rudolf.
Obóz przesiedleńczy w Konstantynowie
Przez placówkę tą przeszło od 40 do 42 tysięcy osób. Więźniom dokuczały niskie racje żywnościowe, choroby i tragiczne warunki bytowe. Obrazu dopełniało okrucieństwo niemieckich oprawców. Setki osób zmarły na miejscu, dla innych był to jedynie etap w drodze do obozu lub na roboty przymusowe. Szczególnie wysoka śmiertelność panowała wśród licznie przebywających w obozie dzieci.
Brunon Hlebowicz – nauczyciel, harcerz, obrońca Grodna
Życiorys Brunona Hlebowicza jest przykładem biografii patriotycznej, przyczynkiem do losów polskiej inteligencji, która za swe zaangażowanie w okresie II Rzeczypospolitej oraz walkę o niepodległość ojczyzny podczas II wojny światowej zapłaciła wysoką cenę. Płacić ją przyszło również po zakończeniu działań wojennych.
Sieć F-2. Polska organizacja wywiadowcza w okupowanej Francji
Na terenie Francji działały dwie tajne polskie organizacje: sieć F-2 (F – skrót od famille) oraz Polska Organizacja Walki o Niepodległość „Monika”.F-2 została utworzona już w 1940 r. przez byłych oficerów Oddziału II Sztabu Głównego WP.
Akcja wysiedleńcza ludności polskiej w Poznaniu rozpoczęła się 5 listopada 1939 r. Niemieckie służby mundurowe zjawiały się w wytypowanym mieszkaniu, dając jego mieszkańcom niejednokrotnie 15 minut na opuszczenie domu. Część osób od razu wywożono koleją do Generalnego Gubernatorstwa, pozostałych umieszczano w specjalnie tworzonych obozach przejściowych.
Z „nieludzkiej ziemi” do Indii. Tadeusz Lisiecki (1906–1978) – organizator ewakuacji polskich dzieci
Wiele jest jeszcze postaci w historii Polski, które nie zajęły w panteonie narodowym należnego im miejsca mimo zasług dla Ojczyzny i rodaków. Jedną z nich jest wicekonsul polskiego konsulatu w Bombaju dr Tadeusz Lisiecki. Warto skreślić kilka słów na temat jego dokonań i przybliżyć sylwetkę tego nieco zapomnianego bohatera.
Losy głęboko Zdzisława Peszkowskiego – uczestnika kampanii wrześniowej, instruktora harcerskiego i kapłana – toczyły się w sposób nadzwyczaj nieszablonowy. Jednak jest on najbardziej znany z głębokiego zaangażowania w walkę o pamięć o ofiarach Zbrodni Katyńskiej.
Polskę nieść z sobą. Stanisław Paszul „Węgiel”
„Druga Wojna Światowa, to jest 1939 r. we wrześniu. Faktycznie zawisła ciemna chmura nad Polską. I każdemu z nas, którzy mieszkali na Kresach, czuliśmy, że naszym obowiązkiem jest stać w obronie Ojczyzny” – wspominał Stanisław Paszul ps. „Węgiel”, żołnierz Armii Krajowej na Wileńszczyźnie, więzień NKWD, sybirak do 1956 r.
Kompromis, zawarty w marcu 1981 r., społeczeństwo w zdecydowanej większości przyjęło z ulgą. Choć warunki bytowania wciąż się pogarszały (w kwietniu wprowadzono kartki na mięso), to stopień społecznego optymizmu powoli rósł. Droga jednak, zamiast ku normalizacji, wiodła do konfrontacji.
Oficer 2. Korpusu, zdobywca Bolonii. Generał dywizji Klemens Rudnicki (1897–1992)
U progu II wojny światowej Klemens Rudnicki był zawodowym wojskowym, który całe dorosłe życie spędził w mundurze. Zaangażowawszy się w pracę konspiracyjną, trafił do sowieckiego więzienia pod przybranym nazwiskiem. Najprawdopodobniej uniknął dzięki temu dołów katyńskich i doczekał momentu, gdy dane mu było powrócić w szeregi polskiego wojska oraz wkroczyć na kolejny szlak bojowy.
Gustaw Pieprzny. Naczelnik Sokolstwa Polskiego w Ameryce
Uznawany jest za jedną z najbardziej znaczących postaci w historii Sokolstwa Polskiego w Ameryce. Ten zasłużony żołnierz I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej przez kilka dekad decydował o obliczu sportowym i wychowawczym tej organizacji.
„Dzielny Żyd” na czele dywizji. Gen. Bernard Mond (1887-1957)
We wrześniu 1939 r. gen. Bernard Stanisław Mond dowodził krakowską 6. Dywizją Piechoty, z którą przeszedł szlak bojowy od Pszczyny po rejon Tomaszowa Lubelskiego. Dwadzieścia lat wcześniej bronił Lwowa przed Ukraińcami, a w wojnie polsko-bolszewickiej został ranny pod Kijowem. „Dzielny Żyd” – jak o nim pisał Józef Piłsudski.
