Żołnierzy Wyklętych nazywamy także Niezłomnymi (osobiście wolę to określenie – wszak wyklęci byli przez komunę). Nie tylko jednak walczący z bronią w ręku wykazywali niezłomną postawę w obliczu nowego okupanta i narzuconej przez niego w 1945 roku komunistycznej władzy. W rocznicę procesu Szesnastu, w którym sowiecki trybunał bezprawnie sądził przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, Maciej Krawczyk przypomina sylwetkę Kazimierza Pużaka, bohatera niezłomnego, który nie uległ ani terrorowi Sowietów, ani prośbom bliskich i współpracowników – do końca pozostał wierny swym przekonaniom i do końca nie opuścił zniewolonego kraju. Wraz z pozostałą piętnastką uprowadzonych przywódców Polskiego Państwa Podziemnego przeszedł kazamaty Łubianki i haniebny, bezprawny proces. O metodach „śledczych” NKWD stosowanych wobec Szesnastu piszą Wojciech Frazik i Maciej Korkuć.
W czerwcu 1940 roku pojawiła się jedna z najczarniejszych plam w dziejach ludzkości – Niemcy uruchomili obóz w pobliżu Oświęcimia. Historię pierwszego transportu opisuje Szymon Kowalski, a jego opowieść uzupełnia relacja Kazimierza Albina, jednego z pierwszych więźniów, którzy trafili do fabryki śmierci, ale mimo to udało im się przeżyć.
W numerze pamiętamy też o innych czerwcowych rocznicach: Katarzyna Dzierzbicka opowiada o miejscach związanych z Januszem Kusocińskim – wybitnym lekkoatletą zamordowanym przez Niemców w Palmirach w 1940 roku, a Inka Słodkowska pisze o fenomenie „demokratycznego pospolitego ruszenia”, czyli Komitetach Obywatelskich, bez których wybory w 1989 roku mogły wypaść zupełnie inaczej.
Do numeru dołączyliśmy aż dwie płyty: pierwsza zawiera zapis z posiedzenia Komitetu Obywatelskiego sprzed niemal dokładnie 25 lat, druga zaś dwa filmy dokumentalne: historię życia Krystyny Kuty – działaczki opozycyjnej – w Polsce już wolnej od komunizmu oraz część cyklu Z Kroniki Auschwitz.
Zapraszam do lektury!
Redaktor naczelny, Andrzej Brzozowski
