Kiedy nastał kres działań wojennych, gdy w wielu krajach z radością otwierano szampany, Polska utraciła właśnie Kresy Wschodnie, uprowadzeni przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego oczekiwali na proces w Moskwie, a w kraju NKWD przy pomocy komunistów przeprowadzało czystki i instalowało prosowieckie władze. Nie takiego końca wojny wyczekiwali Polacy.
W numerze przedstawiamy polski bilans II wojny światowej, portret niemieckich grabieżców, aresztowanie i proces Szesnastu, tragedię zawsze wiernego Lwowa, polowanie na Polaków w Augustowie i okolicach, sowieckie porządki na Dolnym Śląsku i deportacje do ZSRS z Górnego Śląska, wreszcie obraz Warszawy w objęciach Wielkiego Brata. Dopełniają to sylwetki Żołnierzy Niezłomnych, którzy nie pogodzili się z narzuconym Polsce nowym systemem.
Do głównego tematu nawiązuje też przypomnienie książek ambasadorów – polskiego w USA w czasie wojny Jana Ciechanowskiego i amerykańskiego w Polsce powojennej Arthura Bliss Lane’a – o Polsce zdradzonej. Recenzja z najnowszej książki Jana Grabskiego ukazuje, że i dziś nie brak historyków, którzy mylą naród ofiar wojny z narodem morderców.
W numerze nie zabrakło także tematów rocznicowych – wspominamy reakcje na odejście marszałka Józefa Piłsudskiego, a z najnowszej historii powstanie Ruchu Wolność i Pokój i jego wpływ na „desakralizację” Ludowego Wojska Polskiego.
Do majowego „Biuletynu IPN” dodaliśmy płytę DVD z filmem Ostatni korespondent. Oblężenie Warszawy 1939, reż. Eugeniusz Starky. Dokument opowiada losy Juliena Bryana, amerykańskiego dziennikarza, który przybył do Polski w pierwszych dniach wojny i zarejestrował na taśmach filmowych i fotografiach wstrząsający obraz niemieckiej napaści na naszą Ojczyznę.
SPIS TREŚCI
Niesprawiedliwy koniec wojny
- Włodzimierz Suleja – Niezakończone rozrachunki (PDF do pobania)
- Agnieszka Łuczak – Portret niemieckich grabieżców
- Andrzej Chmielarz – Polska podziemna przed sowieckim trybunałem
- Paweł Naleźniak – Czym był koniec wojny dla Lwowa?
- Krzysztof Sychowicz – Obława lipcowa
- Joanna Hytrek-Hryciuk – „Rezultatem tej historii jest nienawiść”. Niemcy, Polacy i Rosjanie na Dolnym Śląsku po wojnie (PDF do pobania)
- Dariusz Węgrzyn – Deportacje z Górnego Śląska do ZSRS w 1945 roku
- Tomasz Łabuszewski – Warszawa w objęciach Wielkiego Brata (PDF do pobania)
Sylwetki
- Kajetan Rajski – O lepszą i sprawiedliwszą Polskę. Płk Aleksander Dellman „Urban”, „Dziadek” (1894–1969)
- Wioletta Lipińska – Żołnierz „Zapory”. Lucjan Ronduda „Lutek” (1927–2003)
Komentarze historyczne
- Marek Gałęzowski – „Umarł »Dziadek« siwy a żelazny...”
- Dariusz Zalewski – Ruch Wolność i Pokój a „desakralizacja” Ludowego Wojska Polskiego
Książki
- Marek Klecel – Ambasadorzy o Polsce zdradzonej
Recenzja
- Michał Chlipała – Naród morderców, czyli niektóre ofiary nie zasługują na pamięć (PDF do pobrania)