Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Polskie drogi do niepodległości 1914–1918

Autor: Katarzyna Helik, Paweł Kowalski, Magdalena Zapolska-Downar 2021

Wybór źródeł dla szkół z zakresu historii społecznej, gospodarczej i politycznej ziem polskich w latach I wojny światowej.

 

W publikacji zamieszczono zarówno teksty powszechnie znane i często analizowane na lekcjach historii (np. Orędzie prezydenta Wilsona, Akt 5 listopada), jak i teksty, które chociażby z racji ich rozproszenia w różnych publikacjach mogą być trudniej dostępne. Zgrupowano je w czterech blokach tematycznych:

Włączenie do niniejszej publikacji źródeł z zakresu historii społecznej i gospodarczej wynika z faktu, że skutki działań wojennych na ziemiach polskich i rabunkowej polityki państw zaborczych wobec zajętych terenów (pobór rekruta, grabież dóbr i surowców, zniszczenie infrastruktury przemysłowej i miejskiej) były jednym z czynników ewolucji postaw społeczeństwa polskiego wobec zaborców w trakcie wojny. Zmianę tę ilustrują fragmenty relacji i artykułów prasowych z okresu mobilizacji do armii zaborczych oraz rozbrajania tych samych armii przez Polaków jesienią 1918 r.

Chociaż ramy chronologiczne niniejszego wyboru źródeł wyznaczają lata I wojny światowej (1914–1918), kilka publikowanych tekstów wykracza poza tę cezurę ze względu na ich znaczenie dla zrozumienia postaw i działań polskich polityków w czasie wielkiej wojny. Ponadto są to teksty, które należy zaliczyć do kanonu polskiego piśmiennictwa politycznego: otwiera ten wybór fragment książki Romana Dmowskiego Myśli nowoczesnego Polaka, z aktualną do dzisiaj refleksją na temat obowiązków wynikających z bycia Polakiem, a zamyka list Józefa Piłsudskiego do Romana Dmowskiego z grudnia 1918 r. w sprawie współpracy politycznej tych dwóch wybitnych mężów stanu. Jak wiadomo, do współpracy tej doszło w bardzo wąskim zakresie, a obaj politycy stali się w II Rzeczypospolitej przywódcami dwóch zwalczających się zajadle obozów politycznych.

Części I, II i III zawierają teksty ułożone w porządku chronologicznym, a część IV w układzie problemowym. Każdemu tekstowi towarzyszą ćwiczenia źródłowe, kalendarium najważniejszych wydarzeń oraz ciekawostki historyczne. Informacje tam zawarte mają ułatwić czytelnikom analizę źródeł i zrozumienie ich kontekstu historycznego oraz poszerzenie wiedzy o wydarzeniach opisanych w tych tekstach.

Wszystkie zamieszczone w tej publikacji teksty są dostępne do pobrania w formacie pdf na stronie internetowej Instytutu Pamięci Narodowej.

Pomoc dydaktyczna Polskie drogi do niepodległości 1914–1918 powstała w Oddziałowym Biurze Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi.

 

Pobierz