Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Wokół zjazdu szczecińskiego 1949

Autor: Paweł Knap 2016

We wstępie do książki "Presja i ekspresja. Zjazd szczeciński i socrealizm" jej redaktorzy zapisali: „[…] jeśli nawet przyjąć, że o socrealizmie powiedziano już niemal wszystko co najważniejsze, to z pewnością ciągle stosunkowo niewiele wiadomo o samym IV Zjeździe Związku Zawodowego Literatów Polskich, zorganizowanym w Szczecinie 20–22 stycznia 1949 r., na którym realizmu socjalistycznego wprawdzie nie zadekretowano, ale który przyjmuje się umownie jako cezurę inicjalną okresu literackiego. Za paradoks można uznać fakt, że dotychczas nie podejmowano badań genezy zjawiska w samym Szczecinie, a więc – przynajmniej formalnie: u jego źródła”. Publikacja ta była owocem konferencji, która odbyła się pod hasłem "Zjazd szczeciński i socrealizm – geneza, kontynuacje i konteksty".

 

Publikacja składa się z dwunastu tekstów, przygotowanych przez badaczy ze Szczecina oraz Łodzi, Torunia, Warszawy i Wrocławia, a jego publikację poprzedziła sesja zorganizowana pod tym samym tytułem w styczniu 2010 r. Artykuły poświęcono głównie tytułowym obradom i ich recepcji – w prasie regionalnej oraz ogólnopolskich tytułach społecznych i literackich, w relacjach autobiograficznych, także w środowiskach emigracyjnych. Autorzy poruszają również kwestie dotyczące m.in. życia kulturalnego miasta (w kontekście samego zjazdu i epoki, w której został zorganizowany) czy działalności aparatu represji wobec twórców w okresie stalinowskim.

 

„... łatwiej opisać jego [tj. zjazdu] konteksty i tło – to, co się działo przed i po, a więc przyczyny, sytuację poprzedzającą, a potem reakcje i komentarze. Natomiast samo wydarzenie stanowi oko cyklonu, które można poznać najlepiej tylko przez opis tego, co »wokół«”.

Fragment recenzji dr hab. prof. US Piotra Michałowskiego

 

Oczywiście prezentowane w tomie ustalenia nie zamykają w historiografii dyskusji nad przebiegiem zjazdu szczecińskiego, jego znaczeniem w dziejach miasta i Polski Ludowej, twórczości socrealistycznej czy literatury w ogóle. Autorzy wyrażają nadzieję, że pozwolą one na pogłębienie wiedzy pasjonatom wymienionych zagadnień.

Paweł Knap

 

Wiele osób znajdzie tu coś dla siebie: mieszkańcy Szczecina – solidny kawałek historii regionalnej; specjaliści od stalinizmu – opis zastraszania środowisk twórczych i dziennikarskich oraz działalności aparatu propagandy; historycy kultury – kulisy i okoliczności towarzyszące IV Zjazdowi Związku Zawodowego Literatów Polskich, będącego symbolem nastania czasów socrealizmu. […] Sądzę, że z książki będą korzystać nie tylko wąsko wyspecjalizowani historycy, ale w ogóle miłośnicy przeszłości.

Fragment recenzji dr. Konrada Rokickiego

 


Tom studiów powstał przy współpracy Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Szczecinie z Instytutem Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego.

 

 

Publikacja w wersji drukowanej do nabycia w księgarni ipn.poczytaj.pl

Pobierz