Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Józef Bronisław Marjański

Autor: Marek Pietruszka 2021

„Pierwszy z dzielnych...”. Te słowa wypowiedział Józef Piłsudski na wieść o śmierci bohatera niniejszego opracowania. Wydawałoby się, że taka rekomendacja z ust Naczelnika Państwa powinna być wystarczająca, aby Józef Bronisław Marjański stał się bohaterem stawianym za wzór przyszłym pokoleniom.

 

Nic bardziej mylnego. Dlaczego tak się stało, trudno dziś jednoznacznie stwierdzić. Jedno jest pewne. Pozostał na zawsze w sercach towarzyszy broni. W dziewiętnastą rocznicę wypędzenia Austriaków z Radomia ufundowali oni nagrobek na mogile zmarłego. Na afiszach informujących o tej uroczystości radomianie mogli przeczytać:

„Posłuszni nakazowi kultu dla Niego ci, którzy go znali, którzy w dziele walki o Niepodległość Polski z nim współpracowali, wznieśli na jego mogile skromny nagrobek, pros ty jak życie żołnierza”

Wydarzenie to było jednym z punktów programu Zjazdu Historycznego VII Okręgu POW, który odbył się w Radomiu w listopadzie 1937 r. W uroczystości wzięło udział wielu znamienitych gości, m.in. minister pracy i opieki społecznej Marian Zyndram-Kościałkowski, dyrektor Polskiej Agencji Telegraficznej Konrad Libicki, a także poseł na Sejm IV kadencji Edward Kasprzykowski.

W okresie międzywojennym Józef Marjański w uznaniu zasług został awansowany pośmiertnie do stopnia majora Wojska Polskiego. Nadano mu również wysokie odznaczenia: w 1922 r. Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari, a w 1931 r. Krzyż Niepodległości z Mieczami. Pod koniec lat trzydziestych XX w. jednej z ulic w Białymstoku nadano jego imię. Z kolei w Radomiu, w murach „Handlówki”, w 10. rocznicę odzyskania niepodległości odsłonięto tablicę poświęconą 42 uczniom szkoły poległym za ojczyznę, na której wśród upamiętnionych jest również Józef Marjański. W marcu 1933 r. w ramach III Walnego Zjazdu Powiatowego Związku Peowiaków zorganizowano poświęconą mu uroczystą akademię, a w kościele garnizonowym odprawiono mszę świętą za duszę zmarłego.

Kolejne inicjatywy upamiętniające można było podjąć dopiero po 1989 r. Zarówno w Radomiu, jak i w Białymstoku znajdują się ulice
jego imienia. Dzięki bogatym materiałom archiwalnym, przekazanym Muzeum Wojska w Białymstoku przez córkę Marjańskiego, w 2016 r. wydano album o życiu i działalności jej ojca. Rada Miejska w Radomiu 22 lutego 2021 r. nadała Józefowi Marjańskiemu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Radomia. W planach jest również renowacja jego nagrobka na cmentarzu w Radomiu przy ul. Limanowskiego. Należy mieć nadzieję, że podejmowane inicjatywy zapewnią Józefowi Bronisławowi Marjańskiemu poczesne miejsce, jeśli nie w „wielkiej” historii, to przynajmniej w lokalnej.

 

 

Pobierz