Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Byłem tam ja i mój karabin maszynowy!”. Jan Kmiołek pseudonim Wir
Artykuł

„Byłem tam ja i mój karabin maszynowy!”. Jan Kmiołek pseudonim Wir

Autor: Elżbieta Strzeszewska
7 sierpnia 1952 r. stracono Jana Kmiołka ps. „Wir”, „Fala”, „Mazurek”. W latach 1947-1951 dowodzony przez niego oddział przeprowadził na terenie północnego Mazowsza ok. stu akcji zbrojnych. Jego śmierć była wynikiem wprowadzenia do oddziału agenta, który wystawił go UB.
„Nie możemy trwać w bierności…” Zrzeszenia WiN wobec sytuacji politycznej w 1945 roku
Artykuł

„Nie możemy trwać w bierności…” Zrzeszenia WiN wobec sytuacji politycznej w 1945 roku

Autor: Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki
W kolportowanej na Kielecczyźnie winowskiej gazetce „Wolne Słowo” pisano m.in. o kondycji społeczeństwa polskiego pod koniec 1945 r. oraz celach obozu niepodległościowego.
„Orlik”, który uniknął sideł. Kazimierz Dziekoński (1913–1993)
Biogram / Biografia

„Orlik”, który uniknął sideł. Kazimierz Dziekoński (1913–1993)

Autor: Grzegorz Ostasz
Niewielu żołnierzy Armii Krajowej, którzy po wojnie zaangażowali się w działalność Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, uniknęło rozpoznania przez komunistyczną bezpiekę. Jednym z tych nielicznych był Kazimierz Dziekoński.
1 Marca: kto kogo zabił
Artykuł

1 Marca: kto kogo zabił

Autor: Arkadiusz Cisek
Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” jest polskim świętem państwowym, w którym hołd składamy bohaterowi zbiorowemu. 1 marca czcimy jednak także konkretnych bohaterów. Dzieje się tak i dlatego, że to święto jest obchodzone w dniu związanym ze szczególnym wydarzeniem. A mówiąc precyzyjnie: z konkretną zbrodnią komunistyczną.
Akcje zbrojne Rzeszowskiego Okręgu Zrzeszenia WiN
Artykuł

Akcje zbrojne Rzeszowskiego Okręgu Zrzeszenia WiN

Autor: Grzegorz Ostasz
Plan byłych oficerów Armii Krajowej, którzy we wrześniu 1945 r. powołali Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”, zakładał przeformowanie niepodległościowej konspiracji wojskowej w cywilny ruch społeczno-polityczny.
Antoni Kopaczewski „Lew”

Antoni Kopaczewski „Lew”

Autor: Tomasz Panfil
Broszura prezentuje postać Antoniego Kopaczewskiego „Lwa”, żołnierza Wojska Polskiego, który we wrześniu 1939 r. walczył w szeregach 43 Pułku Strzelców im. Legionu Bajończyków, w czasie okupacji niemieckiej należał do ZWZ/AK, a po 1944 jako dowódca oddziału WiN podjął walkę z ustanowioną na sowieckich bagnetach dyktaturą. Wierny złożonej przysiędze, wierzył, że powróci wolna Rzeczpospolita, i zapłacił za to najwyższą cenę.
Drogą honoru Polaka prawdziwego. Pułkownik Franciszek Niepokólczycki
Biogram / Biografia

Drogą honoru Polaka prawdziwego. Pułkownik Franciszek Niepokólczycki

Autor: Filip Musiał
„Jego zdaniem legenda AK istnieje, rośnie i będzie rosła. Nie potrafią temu zapobiec czynniki rządowe bez względu na stosowane środki. […] Obecnie wielką polityką dla AK-owców w kraju jest zachować swoją godność żołnierską i nie pozwalać wszelkimi sposobami na pomniejszanie dorobku AK i jej legendy. Powinna ona jak sztandar być przekazana młodzieży”.
Enklawy oporu. Społeczeństwo wobec terroru komunistycznego w latach 1948-1956
Artykuł

Enklawy oporu. Społeczeństwo wobec terroru komunistycznego w latach 1948-1956

Autor: Filip Musiał
„Inżynieria strachu” z lat 1944–1948, sfałszowanie referendum z 1946 r. i wyborów z 1947 r. doprowadziły do załamania postaw oporu wobec wprowadzanego reżimu. Powszechny terror końca lat czterdziestych i pierwszej połowy lat pięćdziesiątych miał złamać wolę oporu w społeczeństwie. W znacznej mierze okazał się skuteczny.
Helena Żurowska. Zamordowana o krok od prawdy
Artykuł

Helena Żurowska. Zamordowana o krok od prawdy

Autor: Magdalena Mołczanowska
Wysłanniczka Rządu RP na uchodźstwie, uczestniczka Powstania Warszawskiego, kurierka ZWZ-AK, była jedną z niewielu kobiet skazanych na karę śmierci i zamordowanych przez komunistyczny aparat represji. Jej śmierć nierozerwalnie związana była z jedną z najskuteczniejszych prowokacji komunistycznego wywiadu – sprawą V Zarządu WiN.
IV Zarząd Główny Zrzeszenia WiN
Artykuł

IV Zarząd Główny Zrzeszenia WiN

Autor: Elżbieta Jakimek-Zapart
W grypsie z celi śmierci płk Łukasz Ciepliński pisał do rodziny: „Pytam – czy ofiary nasze nie pójdą na marne, czy niespełnione sny powstaną z mogił…? Wierzę – nie pójdą, sny wstaną, syn zastąpi ojca, Ojczyzna niepodległość odzyska”.
Jeden z wielu… Ksiądz Władysław Skalny (1917 – 1984), kapłan diecezji przemyskiej i działacz Zrzeszenia WiN
Biogram / Biografia

Jeden z wielu… Ksiądz Władysław Skalny (1917 – 1984), kapłan diecezji przemyskiej i działacz Zrzeszenia WiN

Autor: Mariusz Krzysztofiński
Władysław Skalny był jednym z tych kapłanów diecezji przemyskiej, którzy w obliczu wspólnej agresji Niemiec i ZSRS na Polskę zaangażowali się najpierw w działalność pomocową na rzecz ludności polskiej, a potem w konspiracyjną.
Jedyny ocalały z IV Zarządu Głównego WiN. Władysław Jedliński (1909–1989)
Biogram / Biografia

Jedyny ocalały z IV Zarządu Głównego WiN. Władysław Jedliński (1909–1989)

Autor: Kazimierz Krajewski
Bohater tego szkicu, Władysław Stefan Jedliński – „Nemo”, „Stefan Mączyński”, „Stefan Sławiński”, „Stefan Tomaszewski”, „Marta” – to jeden z nielicznych organizatorów wywiadu AK i Zrzeszenia WiN, którzy ocaleli, nie sprzeniewierzając się przysiędze i etosowi służby niepodległości.
Kazimierz Grenda (1906-1959)
Biogram / Biografia

Kazimierz Grenda (1906-1959)

Autor: Ewa Liszkowska
Przed rozpoczęciem II wojny światowej był kierownikiem szkoły i nauczycielem geografii. Wieloletnie zaangażowanie w ruch harcerski doprowadziło go do związania się z organizacjami podziemnymi i objęcia funkcji szefa Kwatery Głównej Szarych Szeregów, a później prezesa Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość na teren łódzki.
Ludowiec w Zrzeszeniu WiN. Karol Chmiel (1911–1951)
Biogram / Biografia

Ludowiec w Zrzeszeniu WiN. Karol Chmiel (1911–1951)

Autor: Szymon Pacyna
Karol Chmiel, działacz Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, bliski współpracownik Łukasza Cieplińskiego, referent do zadań specjalnych. Podczas procesu przed Wojskowym Sądem Rejonowym określany był mianem teoretyka WiN. Skazany i zamordowany strzałem katyńskim. Jego życie i działalność są przykładem poświęcenia sprawie niepodległej Polski.
Łukasz Ciepliński – między legendą a rzeczywistością
Biogram / Biografia

Łukasz Ciepliński – między legendą a rzeczywistością

Autor: Zbigniew K. Wójcik
Świtem 1 września 1939 r. wyruszył przeciwko Niemcom jako podporucznik służby stałej, dowodząc na przedpolach Bydgoszczy kompanią przeciwpancerną 62. pp, a 1 marca 1951 r. zginął w komunistycznym więzieniu na warszawskim Mokotowie jako podpułkownik Wojska Polskiego, prezes IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” i jeden z depozytariuszy Testamentu Polski Podziemnej.
Naukowiec w służbie konspiracji
Artykuł

Naukowiec w służbie konspiracji

Autor: Joanna Żelazko
Mimo podpisania 8 maja 1945 r. europejskich porozumień kończących II wojnę światową, w Polsce kontynuowana była walka o kształt polityczny kraju. Prowadzący ją żołnierze byli często tymi samymi ludźmi, którzy walczyli z okupantami w szeregach Polskiego Państwa Podziemnego.
Nowe spojrzenie na WiN
Artykuł

Nowe spojrzenie na WiN

Autor: Tomasz Łabuszewski
W 1990 r. śp. prof. Janusz Kurtyka, jeden z pionierów badań nad Zrzeszeniem „Wolność i Niezawisłość”, opublikował w „Zeszytach Historycznych” przełomowy artykuł Na szlaku AK – „NIE”, DSZ, WiN, w którym pierwszy raz ukazał ciągłość konspiracyjną nurtu poakowskiego, obejmującą lata powojenne.
O wolność i niezawisłość
Artykuł

O wolność i niezawisłość

Autor: Michał Wenklar
2 września 1945 r. powstało Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”, najważniejsza organizacja powojennego podziemia niepodległościowego.

Obszar Zachodni Zrzeszenia WiN 1945 - dyskusja wokół publikacji

Autor: Kazimierz Krajewski, Andrzej Chmielarz, Tomasz Łabuszewski
Od „buntu niewolników” po „przystanek Niepodległość”. Janusz Kurtyka (1960–2010)
Wspomnienie

Od „buntu niewolników” po „przystanek Niepodległość”. Janusz Kurtyka (1960–2010)

Autor: Filip Musiał
Dzieło ludzi wybitnych trwa dłużej niż ich życie. Janusz Kurtyka był człowiekiem wybitnym. Rozumiał ducha Instytutu Pamięci Narodowej i wiedział, jak wykorzystać jego potencjał. Przede wszystkim jednak miał precyzyjną wizję tego, jak po półwieczu totalitaryzmów odbudować polską tożsamość.
Ostatnia akcja specjalna „Brunona”
Artykuł

Ostatnia akcja specjalna „Brunona”

Autor: Paweł Fornal
24 listopada 1945 r. Straż Okręgu Rzeszowskiego WiN pod dowództwem ppor. Kazimierza Dziekońskiego „Brunona” zastrzeliła w rzeszowskim szpitalu przy ul. Szopena funkcjonariusza komunistycznego aparatu terroru ppor. Ludwika Bojanowskiego kierującego Sekcją 2. Wydziału I WUBP w Rzeszowie.
Podziemny parlament w pojałtańskiej Polsce
Artykuł

Podziemny parlament w pojałtańskiej Polsce

Autor: Filip Musiał
Większość z nas wie już, kim byli Żołnierze Wyklęci. Doceniamy ich poświęcenie i rozumiemy, dlaczego walczyli w konspiracji. Ale działacze polityczni, którzy w Polsce zajętej przez komunistów trwali w podziemiu, wciąż pozostają zapomniani.
Powstanie i działalność I Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN
Artykuł

Powstanie i działalność I Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN

Autor: Andrzej Chmielarz
Stanąwszy przed dylematem: wyjść z konspiracji czy kontynuować działalność w zmienionej formie, płk Jan Rzepecki zdecydował się na powołanie do życia nowej organizacji, której głównym celem miało być prowadzenie działalności cywilnej. Ta próba nie mogła się udać.
Przeciwko „gangrynie bolszewickiej”. Podziemie poakowskie na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1945-47
Artykuł

Przeciwko „gangrynie bolszewickiej”. Podziemie poakowskie na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1945-47

Autor: Adam Dziuba
„Polacy – Rodacy, stoimy przed fazą wyborczą, żeby nie głosować po stronie PPR-u i tej gangryny bolszewickiej, że oni są nasłani z Moskwy. Polska jest katolicka” – apelował por. Wiktor Kania, dowódca oddziału partyzanckiego Konspiracyjnego Wojska Polskiego, przed referendum z 30 czerwca 1946 r.
Przeciwko dwóm wrogom. Bolesław Sawicz-Korsak (1923–2016)
Artykuł

Przeciwko dwóm wrogom. Bolesław Sawicz-Korsak (1923–2016)

Autor: Kazimierz Krajewski
Podporucznik Bolesław Sawicz-Korsak „Biały Bolek”, „Mściwość”, „Przybuś”, „Roman” walczył z obydwoma okupantami. Po II wojnie światowej z wielką ofiarnością poświęcał się pracy konspiracyjnej. I dlatego był jednym z najbardziej poszukiwanych przez UB oficerów podziemia niepodległościowego.
Rozbicie ubeckiego więzienia
Artykuł

Rozbicie ubeckiego więzienia

Autor: Elżbieta Strzeszewska
W nocy z 25 na 26 listopada 1946 r. żołnierze Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Obwodów Ostrów Mazowiecka i Pułtusk przeprowadzili wspólnie niezwykle spektakularną, zbrojną akcję, w trakcie której uwolniono ok. 65 członków podziemia niepodległościowego, przetrzymywanych w więzieniu w Pułtusku.
Rzeszowszczyzna Walcząca
Artykuł

Rzeszowszczyzna Walcząca

Autor: Grzegorz Ostasz
Żołnierze podziemnej Rzeszowszczyzny nie ustali w walce, wstępując w szeregi kolejnych konspiracyjnych organizacji zbrojnych: Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Ścigani przez Niemców, ginęli podczas akcji bojowych i dywersyjnych. Przeżyli dramat akowskiej „Burzy”. Gdy po II wojnie światowej kraj znalazł się pod panowaniem sowieckim, podjęli tajną działalność polityczną w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość”, dążąc do odzyskania niepodległości.
Sąd nad niepodległą Polską
Artykuł

Sąd nad niepodległą Polską

Autor: Filip Musiał
Po 1944 r. komuniści dokończyli dzieła zaczętego przez okupanta niemieckiego i sowieckiego: władze Polski pojałtańskiej systematycznie likwidowały patriotyczną elitę II Rzeczypospolitej. Lata 1947–1948 były „sądem” nad pozostałościami podziemia, który miał przez fizyczną likwidację ludzi uniemożliwić odrodzenie niepodległej Polski.
Siedmiu z „Łączki”
Artykuł

Siedmiu z „Łączki”

Autor: Sławomir Poleszak
We wtorek 16 września 1947 roku funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego ujęli na Dolnym Śląsku majora Hieronima Dekutowskiego „Zaporę”, cichociemnego, legendarnego dowódcę zgrupowania partyzanckiego AK, DSZ i WiN na Lubelszczyźnie oraz siedmiu towarzyszących mu oficerów.
Swoje kapłaństwo poświęcił Polsce i potrzebującym
Biogram / Biografia

Swoje kapłaństwo poświęcił Polsce i potrzebującym

Autor: Paweł Fornal
Ksiądz Ignacy Kociak tak jak wielu kapłanów zaangażował się w okresie II wojny światowej w tworzenie konspiracji niepodległościowej. Był nie tylko duszpasterzem ale również kierownikiem struktur podziemnych.
Śledztwo i proces I Zarządu Głównego WiN
Artykuł

Śledztwo i proces I Zarządu Głównego WiN

Autor: Justyna Dudek
Proces I Zarządu Głównego WiN ze stycznia 1947 r. należy do najważniejszych powojennych procesów pokazowych. Został propagandowo wykorzystany do kompromitacji podziemia niepodległościowego i złamania oporu społeczeństwa w przededniu wyborów do Sejmu Ustawodawczego.
W lubelskim Zrzeszeniu WiN. Władysław Siła-Nowicki (1913–1994)
Artykuł

W lubelskim Zrzeszeniu WiN. Władysław Siła-Nowicki (1913–1994)

Autor: Ewa Rzeczkowska
Staż Władysława Siły-Nowickiego w lubelskim Zrzeszeniu WiN był dość długi. Należał do tej organizacji od momentu jej powstania na tym terenie aż do ujawnienia Komendy Okręgu Lubelskiego WiN 22 marca 1947 r.
W nowych realiach i nowej rzeczywistości
Artykuł

W nowych realiach i nowej rzeczywistości

Autor: Krzysztof Sychowicz
Resort Bezpieczeństwa, powołany w Moskwie 21 lipca 1944 r. przez członków Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, odegrał istotną rolę w budowie, a następnie w utrwalaniu władzy komunistycznej w Polsce.
Waldemar Baczak. Tragiczny wariant losów
Artykuł

Waldemar Baczak. Tragiczny wariant losów

Autor: Anna Lasek
Mając 24 lata stanął przed plutonem egzekucyjnym w warszawskim więzieniu „Toledo”. Był kapralem podchorążym AK i powstańcem warszawskim ps. „Młody”, „Arne”, a także członkiem WiN ps. „Henryk” i „F-25”. W chwili wybuchu II wojny światowej miał niespełna 17 lat.
Wcielił się w rolę ubeka
Artykuł

Wcielił się w rolę ubeka

Autor: Paweł Fornal
Początek sierpnia 1944 r. przyniósł wyzwolenie spod okupacji niemieckiej Brzozowa i okolicznych miejscowości, jednak wkraczająca Armia Czerwona na swoich bagnetach przyniosła nowy totalitaryzm – komunizm.
Wojciech Błasik i grupa samoobrony tarnowskiego WiN
Artykuł

Wojciech Błasik i grupa samoobrony tarnowskiego WiN

Autor: Michał Wenklar
Odbicie aresztowanego kolegi, akcje ulotkowe i kary chłosty. Później śledztwo, tortury i wieloletnie więzienie. Grupa samoobrony z Placówki WiN w Tarnowie stanowi doskonały przykład losów poakowskiego podziemia.
Wyklęte przesłanie
Artykuł

Wyklęte przesłanie

Autor: Arkadiusz Cisek
14 października 1950 r. ludzie ubrani w togi sędziowskie, w imieniu sowieckiej władzy nad Polską, skazali Łukasza Cieplińskiego na pięciokrotną karę śmierci. Czekając na nią, pisał do bliskich, ukochanej żony i wymodlonego syna, grypsy. Te zapisy są być może jeszcze bardziej aktualne dzisiaj.
Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” na Warmii i Mazurach
Artykuł

Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” na Warmii i Mazurach

Autor: Waldemar Brenda
Warmia i Mazury nie należały do regionów o wzmożonej aktywności zbrojnej WiN. Kiedy swe wpływy na ziemie poniemieckie rozciągnął Okręg WiN Białystok, sytuacja stopniowo zaczęła się zmieniać, głównie za sprawą niewielkich patroli dywersyjnych ściąganych do pogranicznych obwodów na konkretne akcje.
Życie dla Polski
Artykuł

Życie dla Polski

Autor: Romuald Lazarowicz
Zachowało się bardzo mało materialnych pamiątek przeszłości naszej rodziny. To skutek rozmaitych przygód, gwałtownych ucieczek, ukrywania się, przesiedleń do odległych miejsc, dramatów, w jakie obfitował wiek XX.