Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Tworzymy dla siebie wygodne pozycje, których nie można osiągnąć przy zielonych stołach”. Rzecz o Romanie Szuchewyczu
TYLKO U NAS
Artykuł

„Tworzymy dla siebie wygodne pozycje, których nie można osiągnąć przy zielonych stołach”. Rzecz o Romanie Szuchewyczu

Autor: Tomasz Bereza
Ponosi odpowiedzialność za zbrodnię ludobójstwa popełnionego na Polakach na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. A jednak dla wielu na Ukrainie pozostaje dziś narodowym bohaterem.
Audio/Video

"Wołyń pod okupacją niemiecką" - dyskusja panelowa

Autor: Ewa Siemaszko, Grzegorz Mazur, Grzegorz Motyka, Andrzej Chmielarz, Waldemar Grabowski
<i>Porrajmos</i>. Zagłada Cyganów na Wołyniu podczas okupacji niemieckiej (1941-1944)
TYLKO U NAS
Artykuł

Porrajmos. Zagłada Cyganów na Wołyniu podczas okupacji niemieckiej (1941-1944)

Autor: Magdalena Semczyszyn
Zagłada Cyganów określana w jednym z dialektów romskich jako Porrajmos („zniszczenie”) lub Samudaripen („masowy mord”), według różnych danych pochłonęła przynajmniej 500 tys. ofiar w całej Europie. Wiedza na ten temat jest jednak nadal niewystarczająca i mało znana.
Archiwum Senyka – na tropie zaginionych dokumentów
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Archiwum Senyka – na tropie zaginionych dokumentów

Autor: Magdalena Gibiec
Archiwum Senyka znalezione przez wywiad ČSR w 1933 r. i przekazane polskim władzom, wykorzystano zbyt późno, by zapobiec zabójstwu Bronisława Pierackiego, dało ono jednak podstawy do sformułowania aktu oskarżenia przeciw Stepanowi Banderze i innym członkom OUN zaangażowanym w antypolską działalność.
Bulbowcy kontra banderowcy. Ataman Taras Bulba-Borowec i powstanie UPA
NOWY NUMER BIULETYNU IPN
Artykuł

Bulbowcy kontra banderowcy. Ataman Taras Bulba-Borowec i powstanie UPA

Autor: Mirosław Szumiło
Ukraińska Armia Powstańcza jest kojarzona jednoznacznie z nazwiskiem Stepana Bandery i ludobójstwem dokonanym na wołyńskich Polakach w 1943 r. W rzeczywistości UPA powstała już w końcu 1941 r. na Polesiu, a jej twórcą był rywal Bandery – Taras Bulba-Borowec.
Dmytro Klaczkiwski „Kłym Sawur” – główny sprawca ludobójstwa wołyńskiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Dmytro Klaczkiwski „Kłym Sawur” – główny sprawca ludobójstwa wołyńskiego

Autor: Mirosław Szumiło
Do dziś trwają spory historyków wokół przyczyn zbrodni wołyńskiej dokonanej przez ukraińskich nacjonalistów w 1943 roku. Nie zachowały się pisemne rozkazy, jednakże wszystkie dowody i poszlaki wskazują, że bezpośrednią odpowiedzialność za rozpętanie fali mordów na polskiej ludności cywilnej ponosi ówczesny dowódca UPA na Wołyniu – Dmytro Klaczkiwski ps. „Kłym Sawur”.
Historia zamachu na ministra Bronisława Pierackiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Historia zamachu na ministra Bronisława Pierackiego

Autor: Artur Brożyniak
Najbardziej spektakularnym zamachem Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów było zabójstwo Bronisława Pierackiego, ministra spraw wewnętrznych II RP. Decyzja o zamachu zapadła na specjalnej konferencji Prowidu Ukraińskich Nacjonalistów i Krajowej Egzekutywy OUN w Berlinie pod koniec kwietnia 1933 r.
Historie na marginesach: List z Bukowska
TYLKO U NAS
Artykuł

Historie na marginesach: List z Bukowska

Autor: Jarosław Syrnyk
Każdy historyk prowadzący kwerendy źródeł, spotyka co jakiś czas materiały, których nie może wykorzystać od razu, choćby dlatego, że nie dotyczą badanego tematu, ale które na tyle zapadają mu w świadomość, że przy nadarzającej się okazji stara się je „odkurzyć” i udostępnić odbiorcom.
Jeszcze raz o Zawadce Morochowskiej
TYLKO U NAS
Artykuł

Jeszcze raz o Zawadce Morochowskiej

Autor: Jarosław Syrnyk
Zawadka Morochowska była przed wojną niezbyt dużą wsią. Według danych ze spisu powszechnego z 1921 r. liczyła 228 mieszkańców, z czego 217 było wyznania greckokatolickiego. W przededniu wybuchu wojny na terenie wsi mieszkało zaledwie 167 osób.
Kilka dni z życia Józefa Szczepaniaka i Michała Iszczuka
TYLKO U NAS
Artykuł

Kilka dni z życia Józefa Szczepaniaka i Michała Iszczuka

Autor: Tomasz Bereza
Napad OUN-UPA na Zagaje (przedwojenny powiat horochowski) nastąpił wczesnym popołudniem 12 lipca 1943 roku. Około stuosobowym oddziałem, który wkroczył do wioski i dokonał w niej mordu, dowodził Mikołaj Nowosad ps. Hrim, rodem ze wsi Skabarowszczyzna.
Krwawa niedziela 6 sierpnia 1944 roku – czystka etniczna w Baligrodzie
TYLKO U NAS
Artykuł

Krwawa niedziela 6 sierpnia 1944 roku – czystka etniczna w Baligrodzie

Autor: Artur Brożyniak
W roku 1944 r. nacjonaliści ukraińscy rozpoczęli akcję oczyszczania Bieszczadów z ludności polskiej. W tym celu skoncentrowano tu oddziały UPA, a OUN wydała odezwy nakazujące Polakom opuszczenie „terenów ukraińskich” pod groźbą śmierci. Dochodziło do kolejnych zbiorowych zabójstw polskiej ludności.
Lipiec 1943 roku na Wołyniu
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Lipiec 1943 roku na Wołyniu

Autor: Ewa Siemaszko
Rzeź dokonana na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich w lipcu 1943 r. w województwie wołyńskim to fragment trwającej kilka lat tzw. zbrodni wołyńskiej. Ten jeden wybrany do opisu miesiąc stanowił jej apogeum.
Napad ukraińskich nacjonalistów na Borownicę 20 kwietnia 1945 roku
TYLKO U NAS
Artykuł

Napad ukraińskich nacjonalistów na Borownicę 20 kwietnia 1945 roku

Autor: Artur Brożyniak
Borownica na Pogórzu Przemyskim była dużą wioską, którą prawie w całości zamieszkiwała ludność polska. Określano ją jako „polską stolicę” ówczesnej gminy Żohatyn.
Nie używajmy eufemizmów. Rzecz o trudnych stosunkach polsko-ukraińskich
DLA WNIKLIWYCH
Wywiad

Nie używajmy eufemizmów. Rzecz o trudnych stosunkach polsko-ukraińskich

Autor: Ewa Siemaszko
Błędne jest przekonanie polityków, że nie podnosząc publicznie, nie ujawniając tej zbrodni, minimalizując ją, zapewnimy dobre stosunki z Ukrainą i tym samym bezpieczeństwo państwa polskiego – mówi Ewa Siemaszko, badaczka rzezi na Wołyniu, w rozmowie z Magdaleną Semczyszyn i Andrzejem Brzozowskim.
Nowy Rok w Baryszu. Zbrodnia OUN z 1 stycznia 1944 r.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Nowy Rok w Baryszu. Zbrodnia OUN z 1 stycznia 1944 r.

Autor: Tomasz Bereza
Barysz jest miejscowością położoną na Podolu, nad rzeczką o tej samej nazwie, kilkanaście kilometrów na północ od malowniczo meandrującego Dniestru. W okresie międzywojennym Barysz posiadał prawa miejskie, administracyjnie przynależąc do powiatu buczackiego województwa tarnopolskiego.
Operacja „Wisła” – inne spojrzenie
POLECAMY
Artykuł

Operacja „Wisła” – inne spojrzenie

Autor: Artur Brożyniak
Dominuje u nas pogląd, że przesiedlenie Ukraińców i Łemków w 1947 r. to zasługująca na jednoznaczne potępienie zbrodnia komunistyczna.* Jednak część historyków główne zło upatruje w ideologii i działalności nacjonalistów z OUN i UPA, a akcję tę uznaje za działanie w stanie wyższej konieczności.
Pacyfikacja Dylągowej 25-26 kwietnia 1944 r.
TYLKO U NAS
Artykuł

Pacyfikacja Dylągowej 25-26 kwietnia 1944 r.

Autor: Artur Brożyniak
Dylągowa to wioska położona pośród lasów w zachodniej części Pogórza Przemyskiego, w zakolu rzeki San, na jej prawym brzegu. Wieś dawniej należała do pow. brzozowskiego, obecnie znajduje się w granicach pow. rzeszowskiego. Według niemieckiego spisu, w marcu 1943 r. zamieszkiwały ją 1573 osoby. Prawie stuprocentową większość mieszkańców Dylągowej stanowili Polacy.
Przed i w trakcie Akcji „Wisła”
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Przed i w trakcie Akcji „Wisła”

Autor: Teodor Gąsiorowski
Jesienią 1944 r. frontowe jednostki Armii Czerwonej odeszły na południe i zachód. Ukraińska Powstańcza Armia wycofała swoje sotnie za Bug. W sensie administracyjnym i bezpieczeństwa ludności cywilnej Bieszczady stały się „ziemią niczyją”.
Przesiedleńcy z akcji „Wisła” na Pomorzu Zachodnim
POLECAMY
Artykuł

Przesiedleńcy z akcji „Wisła” na Pomorzu Zachodnim

Autor: Magdalena Semczyszyn
W 1947 r. na terenie Pomorza Zachodniego znalazło się 49 tys. Ukraińców przymusowo przesiedlonych w ramach akcji „Wisła”. Do dziś ich losy zdają się być zamkniętą, monofoniczną narracją mniejszości, choć jest to przecież część najnowszej historii Polski i jej obywateli.
Pułkownik Jewhen Konowalec
WARTO WIEDZIEĆ
Biogram / Biografia

Pułkownik Jewhen Konowalec

Autor: Marcin Majewski
Długoletnim przywódcą, ale i twórcą ukraińskiego ruchu nacjonalistycznego, określanego i uznawanego przez władze bezpieczeństwa II RP za wywrotowy, był Jewhen Konowalec.
Rana Wołynia
POLECAMY
Artykuł

Rana Wołynia

Autor: Damian Markowski
Rzeź wołyńska stanowiła początek końca wspólnej egzystencji Polaków i Ukraińców na południowo-wschodnich terenach II Rzeczypospolitej. Krwawą i bezwzględną kulminację, zakończoną śmiercią dziesiątków tysięcy ludzi i trwałym wymazaniem polskiej społeczności z mapy Wołynia.
Rodzina – najwrażliwszy punkt „bandytów”
POLECAMY
Artykuł

Rodzina – najwrażliwszy punkt „bandytów”

Autor: Damian Markowski
Walki Ukraińskiej Powstańczej Armii z sowieckimi siłami bezpieczeństwa charakteryzowały się niezwykle dużą brutalnością i bezwzględnością obu stron. W ramach operacji przeciwpartyzanckich przystąpiono do masowej akcji wysiedleńczej, wymierzonej w rodziny członków podziemia.
Sabotaże i pacyfikacja Małopolski Wschodniej w 1930 roku
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Sabotaże i pacyfikacja Małopolski Wschodniej w 1930 roku

Autor: Magdalena Gibiec
W drugiej połowie 1930 roku na terenie trzech województw Małopolski Wschodniej doszło do wydarzeń znanych pod nazwą „pacyfikacji”, która stanowiła odpowiedź władz polskich na przeprowadzoną wcześniej przez nacjonalistów ukraińskich akcję sabotażową.
Sprawa milicjanta Franciszka Motyla, czyli jak doszło do spalenia przez UPA poukraińskiej wsi Werchrata w czasie operacji „Wisła” latem 1947 r.
TYLKO U NAS
Artykuł

Sprawa milicjanta Franciszka Motyla, czyli jak doszło do spalenia przez UPA poukraińskiej wsi Werchrata w czasie operacji „Wisła” latem 1947 r.

Autor: Mariusz Zajączkowski
W nocy z 10 na 11 lipca 1947 r. wskutek podpalenia ogień strawił prawie w całości opuszczoną przez mieszkańców wieś Werchrata na terenie powiatu lubaczowskiego w ówczesnym województwie rzeszowskim.
Stepan Bandera – przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów
WARTO WIEDZIEĆ
Biogram / Biografia

Stepan Bandera – przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów

Autor: Mirosław Szumiło
Działalność OUN ukierunkował na indywidualny terror przeciwko przedstawicielom polskiej władzy i Ukraińcom uznawanym za kolaborantów. Na zachodniej Ukrainie Bandera uznawany jest za bohatera ruchu narodowowyzwoleńczego.
Śmierć ministra
POLECAMY
Artykuł

Śmierć ministra

Autor: Maciej Zakrzewski
Zamach na Bronisława Pierackiego z 15 czerwca 1934 r. wstrząsnął Polską. Zginął nie tylko minister rządu Rzeczpospolitej, ale jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego.
Średnia Wieś, 30 lipca 1944 r.
POLECAMY
Artykuł

Średnia Wieś, 30 lipca 1944 r.

Autor: Jarosław Syrnyk
30 lipca 1944 r. w miejscowości Żernica Wyżna zostało zamordowanych 11 mieszkańców Średniej Wsi. Sprawcami mordu byli członkowie oddziału UPA pod dowództwem „Łysa” (Łazar Czerneckyj lub Stepan Mociak).
Węgrzy wobec eksterminacji ludności polskiej przez nacjonalistów ukraińskich
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Węgrzy wobec eksterminacji ludności polskiej przez nacjonalistów ukraińskich

Autor: Tomasz Bereza
W latach 1943–1945 na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej z rąk bojówek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) oraz Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) zginęło ponad 100 tys. Polaków. Oddziały armii węgierskiej stacjonowały wówczas zarówno na Wołyniu, jak i w Małopolsce Wschodniej.
Wołyński konflikt pamięci
POLECAMY
Wywiad

Wołyński konflikt pamięci

Autor: Grzegorz Motyka
Lato 1943 roku to apogeum rzezi wołyńskiej. Jak doszło do tego, że w czasie II wojny światowej ukraińscy nacjonaliści wymordowali na Wołyniu, a później w Galicji Wschodniej tysiące Polaków?
Zabójstwo ministra Bronisława Pierackiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Zabójstwo ministra Bronisława Pierackiego

Autor: Sylwia Szyc
W dniu 15 czerwca 1934 r. w wyniku ran odniesionych w zamachu przeprowadzonym przez członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów zmarł wicepremier, minister spraw wewnętrznych Bronisław Pieracki. Wkrótce potem utworzono w Berezie Kartuskiej obóz dla osób podejrzanych o działalność antypaństwową.
Zabójstwo Tadeusza Hołówki
TYLKO U NAS
Artykuł

Zabójstwo Tadeusza Hołówki

Autor: Artur Brożyniak
W latach dwudziestych i trzydziestych XX w. pośród mniejszości ukraińskiej w Polsce rozwinął się ruch nacjonalistyczny. Jego ideologia oparła się na tzw. darwinizmie społecznym, który zakładał bezkompromisową walkę nacji o przeżycie i powiększenie „przestrzeni życiowej”.
Zagłada Ostrówek i Woli Ostrowieckiej
POLECAMY
Artykuł

Zagłada Ostrówek i Woli Ostrowieckiej

Autor: Leon Popek
Mieszkańcy Ostrówek i Woli Ostrowieckiej byli od zawsze Polakami i katolikami. Według tradycji, na Wołyń zostali sprowadzeni z Mazowsza przez króla Władysława Jagiełłę. Rozmawiali po polsku gwarą mazurską i byli nazywani Mazurami.
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510