Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Tworzymy dla siebie wygodne pozycje, których nie można osiągnąć przy zielonych stołach”. Rzecz o Romanie Szuchewyczu
TYLKO U NAS
Artykuł

„Tworzymy dla siebie wygodne pozycje, których nie można osiągnąć przy zielonych stołach”. Rzecz o Romanie Szuchewyczu

Autor: Tomasz Bereza
Ponosi odpowiedzialność za zbrodnię ludobójstwa popełnionego na Polakach na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. A jednak dla wielu na Ukrainie pozostaje dziś narodowym bohaterem.
„Wojna polsko-bolszewicka. Wojna o niepodległość na własnych warunkach”
POLECAMY
Artykuł

„Wojna polsko-bolszewicka. Wojna o niepodległość na własnych warunkach”

Autor: Artur Cieślik
Odrodzona Rzeczpospolita była skazana na niechybną wojnę o swoje wschodnie granice z Rosją. Jedyną niewiadomą było, z którą Rosją Rzeczpospolita będzie tę wojnę toczyć.
Audio/Video

Zmarłych pogrzebać

Autor: Katarzyna Underwood
Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku

Autor: Andrij Rukkas
Podczas ciężkich walk latem 1920 r., cofając się pod naporem wroga, wojska URL twardo utrzymywały obronę na swoim odcinku frontu, czym skutecznie zabezpieczały południowe skrzydło całego polskiego zgrupowania na Ukrainie.
Bulbowcy kontra banderowcy. Ataman Taras Bulba-Borowec i powstanie UPA
NOWY NUMER BIULETYNU IPN
Artykuł

Bulbowcy kontra banderowcy. Ataman Taras Bulba-Borowec i powstanie UPA

Autor: Mirosław Szumiło
Ukraińska Armia Powstańcza jest kojarzona jednoznacznie z nazwiskiem Stepana Bandery i ludobójstwem dokonanym na wołyńskich Polakach w 1943 r. W rzeczywistości UPA powstała już w końcu 1941 r. na Polesiu, a jej twórcą był rywal Bandery – Taras Bulba-Borowec.
Droga Hryhorija Chomyszyna do sakry biskupiej (1867–1904)
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Droga Hryhorija Chomyszyna do sakry biskupiej (1867–1904)

Autor: Joanna Karbarz-Wilińska
Grzegorz Chomyszyn przyszedł na świat w niezamożnej rodzinie wiejskiej. Nikt nie spodziewał się, że młody człowiek stanie się jedną z najważniejszych postaci kościoła greckokatolickiego i stać będzie na czele diecezji stanisławowskiej przez ponad czterdzieści lat.
Fotograf z Energopolu
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Fotograf z Energopolu

Autor: Monika Komaniecka-Łyp
Andrzej Świderski, pracownik firmy Energopol, uczestniczył w wyjazdach upamiętniających zamordowanych polskich oficerów w Charkowie organizowanych przez tę firmę jesienią 1990 r. Brał również udział jako fotograf w ekshumacji polskich oficerów prowadzonej od 25 lipca do 7 sierpnia 1991 r. przez polsko-rosyjską ekipę ekshumacyjną.
Głód w „spichlerzu Europy”. Prawdziwe intencje komunistów wobec Ukrainy
POLECAMY
Artykuł

Głód w „spichlerzu Europy”. Prawdziwe intencje komunistów wobec Ukrainy

Autor: Magdalena Semczyszyn
Po 80 latach od tragedii Wielkiego Głodu w rosyjskich mediach wciąż pojawiają się wątpliwości, czy został on celowo wywołany przez Moskwę. Po co – pyta część publicystów – Stalin miałby zagłodzić mieszkańców republiki cieszącej się sporą autonomią i jednym z najwyższych wskaźników uprzemysłowienia?
Gorzki pokój. Traktat ryski 1921 roku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Gorzki pokój. Traktat ryski 1921 roku

Autor: Adam Hlebowicz
W listopadzie 1918 r. Polska odzyskała niepodległość po 123 latach niewoli, czekało ją jednak pięć trudnych lat zmagań o ostateczny kształt granic i ich międzynarodowe uznanie. Największe znaczenie i daleko idące konsekwencje dla losów Rzeczypospolitej i Europy miała wojna polsko-bolszewicka lat 1919–1920, zakończona podpisaniem traktatu pokojowego w Rydze 18 marca 1921 r.
Historyczna misja prymasa Glempa
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Historyczna misja prymasa Glempa

Autor: Andrzej Grajewski
Kardynał Józef Glemp w 1988 r. odegrał ważną rolę w działaniach Stolicy Apostolskiej na Wschodzie. Budował mosty do rosyjskiego i białoruskiego prawosławia, prowadził dialog z grekokatolikami, tworzył warunki do odbudowy polskiego duszpasterstwa na Białorusi i Ukrainie.
Kwietniowe Święta Wielkanocne 1943 r. na Wołyniu
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Kwietniowe Święta Wielkanocne 1943 r. na Wołyniu

Autor: Joanna Karbarz-Wilińska
Wołyńskie Ludobójstwo dokonane przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach południowo-wschodnich terenów II Rzeczypospolitej kojarzymy z datą 11 lipca. Warto jednak pamiętać, że ich mieszkańcy narażeni byli na utratę życia – często z rąk ukraińskich sąsiadów – na wiele miesięcy zanim osiągnęło ono apogeum latem 1943 r.
Lipiec 1943 roku na Wołyniu
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Lipiec 1943 roku na Wołyniu

Autor: Ewa Siemaszko
Rzeź dokonana na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich w lipcu 1943 r. w województwie wołyńskim to fragment trwającej kilka lat tzw. zbrodni wołyńskiej. Ten jeden wybrany do opisu miesiąc stanowił jej apogeum.
Nie używajmy eufemizmów. Rzecz o trudnych stosunkach polsko-ukraińskich
DLA WNIKLIWYCH
Wywiad

Nie używajmy eufemizmów. Rzecz o trudnych stosunkach polsko-ukraińskich

Autor: Ewa Siemaszko
Błędne jest przekonanie polityków, że nie podnosząc publicznie, nie ujawniając tej zbrodni, minimalizując ją, zapewnimy dobre stosunki z Ukrainą i tym samym bezpieczeństwo państwa polskiego – mówi Ewa Siemaszko, badaczka rzezi na Wołyniu, w rozmowie z Magdaleną Semczyszyn i Andrzejem Brzozowskim.
O niepodległą Ukrainę – Symon Petlura (1879–1926)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

O niepodległą Ukrainę – Symon Petlura (1879–1926)

Autor: Mirosław Szumiło
Urodzony w maju 1879 roku Symon Petlura – przywódca Ukraińskiej Republiki Ludowej – odegrał w historii Ukrainy rolę równie doniosłą, jak Józef Piłsudski w historii Polski. W drogach życiowych obu tych żołnierzy i polityków najdziemy zresztą wiele cech wspólnych.
Operacja „Wisła” – inne spojrzenie
POLECAMY
Artykuł

Operacja „Wisła” – inne spojrzenie

Autor: Artur Brożyniak
Dominuje u nas pogląd, że przesiedlenie Ukraińców i Łemków w 1947 r. to zasługująca na jednoznaczne potępienie zbrodnia komunistyczna.* Jednak część historyków główne zło upatruje w ideologii i działalności nacjonalistów z OUN i UPA, a akcję tę uznaje za działanie w stanie wyższej konieczności.
Petlurowcy. Armia ukraińska w obronie Polski
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Petlurowcy. Armia ukraińska w obronie Polski

Autor: Mirosław Szumiło
Następstwem sojuszu między II RP i Ukraińską Republiką Ludową znanego jako pakt Piłsudski-Petlura był udział sprzymierzonej armii ukraińskiej w wojnie z bolszewikami. Żołnierze ukraińscy latem 1920 r. ramię w ramię z Wojskiem Polskim bronili naszej Ojczyzny przed barbarzyńskim najeźdźcą ze wschodu.
Polakowi, Ojcu Świętemu – nie można odmawiać
WARTO ZAJRZEĆ
Wspomnienie

Polakowi, Ojcu Świętemu – nie można odmawiać

Autor: s. Renata Zielińska OP, bp Jan Purwiński
Przetrwanie wiary katolickiej na ziemiach Rzeczypospolitej, które znalazły się pod władzą sowiecką, wymagało ogromnych ofiar ze strony ludzi Kościoła. Opowiada o tym s. Renacie Zielińskiej OP pierwszy biskup kijowsko-żytomierski, laureat nagrody IPN Semper Fidelis, ks. bp Jan Purwiński (+ 2021).
Polscy komuniści: cena zaprzaństwa
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Polscy komuniści: cena zaprzaństwa

Autor: Dawid Zagził
Przywódca Komunistycznej Partii Polski, Julian Leszczyński-Leński, został aresztowany w Moskwie w czerwcu 1937 r. Oskarżono go o współpracę z polskim wywiadem oraz o udział w organizacji „szpiegowsko-terrorystycznej”.
Pułkownik Jewhen Konowalec
WARTO WIEDZIEĆ
Biogram / Biografia

Pułkownik Jewhen Konowalec

Autor: Marcin Majewski
Długoletnim przywódcą, ale i twórcą ukraińskiego ruchu nacjonalistycznego, określanego i uznawanego przez władze bezpieczeństwa II RP za wywrotowy, był Jewhen Konowalec.
Represje sowieckie wobec biskupa stanisławowskiego Grzegorza Chomyszyna pod koniec i tuż po zakończeniu II wojny światowej
POLECAMY
Artykuł

Represje sowieckie wobec biskupa stanisławowskiego Grzegorza Chomyszyna pod koniec i tuż po zakończeniu II wojny światowej

Autor: Joanna Karbarz-Wilińska
Biskup Grzegorz Chomyszyn zginął wskutek represji sowieckich oskarżony m.in. o nacjonalizm, który sam krytykował przez cały okres swojej kapłańskiej i biskupiej posługi.
Rodzina – najwrażliwszy punkt „bandytów”
POLECAMY
Artykuł

Rodzina – najwrażliwszy punkt „bandytów”

Autor: Damian Markowski
Walki Ukraińskiej Powstańczej Armii z sowieckimi siłami bezpieczeństwa charakteryzowały się niezwykle dużą brutalnością i bezwzględnością obu stron. W ramach operacji przeciwpartyzanckich przystąpiono do masowej akcji wysiedleńczej, wymierzonej w rodziny członków podziemia.
Rosja ofiarą i wyzwolicielką? Putinowska polityka historyczna względem Polski
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Rosja ofiarą i wyzwolicielką? Putinowska polityka historyczna względem Polski

Autor: Marek Hańderek
W kwietniu 2018 r. na terenie Memoriału Katyńskiego – w obecności ówczesnego ministra kultury Federacji Rosyjskiej Władimira Miedinskiego oraz przewodniczącej izby wyższej parlamentu Rosji Walentiny Matwijenko – otwarto kontrowersyjną wystawę zatytułowaną „Rosja i Polska. XX wiek. Karty historii”.
Sabotaże i pacyfikacja Małopolski Wschodniej w 1930 roku
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Sabotaże i pacyfikacja Małopolski Wschodniej w 1930 roku

Autor: Magdalena Gibiec
W drugiej połowie 1930 roku na terenie trzech województw Małopolski Wschodniej doszło do wydarzeń znanych pod nazwą „pacyfikacji”, która stanowiła odpowiedź władz polskich na przeprowadzoną wcześniej przez nacjonalistów ukraińskich akcję sabotażową.
Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku
POLECAMY
Artykuł

Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku

Autor: Mirosław Szumiło
22 kwietnia 1920 roku została podpisana w Warszawie umowa między Rzeczpospolitą Polską a Ukraińską Republiką Ludową, która przeszła do historii jako „Sojusz Piłsudski–Petlura”. Połączyła ona dwa państwa, które walczyły o utrzymanie swojej niepodległości w obliczu najazdu wspólnego wroga ze wschodu.
Sprawa milicjanta Franciszka Motyla, czyli jak doszło do spalenia przez UPA poukraińskiej wsi Werchrata w czasie operacji „Wisła” latem 1947 r.
TYLKO U NAS
Artykuł

Sprawa milicjanta Franciszka Motyla, czyli jak doszło do spalenia przez UPA poukraińskiej wsi Werchrata w czasie operacji „Wisła” latem 1947 r.

Autor: Mariusz Zajączkowski
W nocy z 10 na 11 lipca 1947 r. wskutek podpalenia ogień strawił prawie w całości opuszczoną przez mieszkańców wieś Werchrata na terenie powiatu lubaczowskiego w ówczesnym województwie rzeszowskim.
Sprawiedliwi Ukraińcy. Na ratunek polskim sąsiadom skazanym na zagładę przez OUN-UPA
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Sprawiedliwi Ukraińcy. Na ratunek polskim sąsiadom skazanym na zagładę przez OUN-UPA

Autor: Romuald Niedzielko
Pozostaje zagadką, dlaczego mimo nacjonalistycznej indoktrynacji i terroru stosowanego przez OUN-UPA, także wobec swoich, niemała grupa Ukraińców nie zawahała się poświęcić własnego życia, by ratować skazanych Polaków. Zamiast dążenia do niepodległości po trupach wybrali nakaz miłości bliźniego.
Stepan Bandera – przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów
WARTO WIEDZIEĆ
Biogram / Biografia

Stepan Bandera – przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów

Autor: Mirosław Szumiło
Działalność OUN ukierunkował na indywidualny terror przeciwko przedstawicielom polskiej władzy i Ukraińcom uznawanym za kolaborantów. Na zachodniej Ukrainie Bandera uznawany jest za bohatera ruchu narodowowyzwoleńczego.
System więzienno-łagrowy w czasie Wielkiego Terroru
TYLKO U NAS
Artykuł

System więzienno-łagrowy w czasie Wielkiego Terroru

Autor: Jurij Szapował
W latach trzydziestych XX w. sowiecki reżim komunistyczny rozbudował do monstrualnych rozmiarów system obozów i więzień, planując przeprowadzenie na ogromną skalę akcji terrorystycznej w celu ostatecznego wyeliminowania domniemanych wrogów.
Tajny biskup Jan Cieński (1905–1992)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Tajny biskup Jan Cieński (1905–1992)

Autor: Kinga Hałacińska
Skromny kapłan ze Złoczowa, wyświęcony potajemnie na biskupa, służył na Ukrainie wiernym dwóch obrządków: rzymskokatolickiego i greckokatolickiego. Podczas wojny narażał życie, by ratować innych. Nie nosił biskupiego pierścienia. Jego insygniami były: tani łańcuch, wyglądający jak kupiony na targu, a na nim krzyżyk z różańca matki.
Ukraińska (?) lista polskich profesorów
POLECAMY
Artykuł

Ukraińska (?) lista polskich profesorów

Autor: Marcin Przegiętka
W lipcu 1941 na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie Niemcy rozstrzelali ponad 40 osób – profesorów lwowskich, a także ich bliskich, gości i domowników. Kto sporządził listę osób przeznaczonych do tej egzekucji? Niektóre tropy prowadzą do środowiska lwowskich nacjonalistów ukraińskich.
Ukraiński ruch komunistyczny w II RP
TYLKO U NAS
Artykuł

Ukraiński ruch komunistyczny w II RP

Autor: Joanna Karbarz-Wilińska
Choć zakazane przez władze II Rzeczypospolitej, ukraińskie struktury komunistyczne działały w Polsce w zasadzie od momentu odzyskania przez nią niepodległości.
Walki o Lwów i w Galicji Wschodniej
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Walki o Lwów i w Galicji Wschodniej

Autor: Artur Ochał
Konflikt polsko-ukraiński o Galicję Wschodnią rozpoczął się w mglisty poranek 1 listopada 1918 r., gdy polskich mieszkańców Lwowa zaskoczył widok błękitno-żółtej flagi zatkniętej na wieży ratusza oraz ukraińskich patroli wojskowych przemierzających ulice miasta.
Węgrzy wobec eksterminacji ludności polskiej przez nacjonalistów ukraińskich
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Węgrzy wobec eksterminacji ludności polskiej przez nacjonalistów ukraińskich

Autor: Tomasz Bereza
W latach 1943–1945 na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej z rąk bojówek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) oraz Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) zginęło ponad 100 tys. Polaków. Oddziały armii węgierskiej stacjonowały wówczas zarówno na Wołyniu, jak i w Małopolsce Wschodniej.
Wojna o Małopolskę (Galicję) Wschodnią w 1920 roku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Wojna o Małopolskę (Galicję) Wschodnią w 1920 roku

Autor: Paweł Naleźniak
Przegrana 5 czerwca 1920 r. bitwa pod Samhorodkiem, Ozierną i Śnieżną przesądziła o niepowodzeniu tzw. operacji kijowskiej, której celem było stworzenie nad Dnieprem państwa ukraińskiego.
Wojna polsko-ukraińska 1918-1919
TYLKO U NAS
Artykuł

Wojna polsko-ukraińska 1918-1919

Autor: Artur Brożyniak
Znane z obrony Lwowa, zmagania polsko-ukraińskie o niepodległość, w rzeczywistości rozgrywały się na terenach od Przemyśla, przez Lwów i Stanisławów aż po Zbrucz. Echo ich dotarło do Kijowa. Wojna miała tak brutalny charakter, że ukraińskie zbrodnie zbadała polska komisja sejmowa.
Wołyński konflikt pamięci
POLECAMY
Wywiad

Wołyński konflikt pamięci

Autor: Grzegorz Motyka
Lato 1943 roku to apogeum rzezi wołyńskiej. Jak doszło do tego, że w czasie II wojny światowej ukraińscy nacjonaliści wymordowali na Wołyniu, a później w Galicji Wschodniej tysiące Polaków?
Wspomnienie o dobrym pasterzu. Biskup Jan Purwiński (1934–2021)
PAMIĘTAMY
Wspomnienie

Wspomnienie o dobrym pasterzu. Biskup Jan Purwiński (1934–2021)

Autor: Adam Hlebowicz
Należał do innego, już bezpowrotnie minionego świata. Urodzony przed wojną na terenie polskich Inflant, został ukształtowany z jednej strony w religijnej, patriotycznej rodzinie polskiej, z drugiej, jak mało kto, rozumiał doskonale wielokulturowość.
Wywiad wojskowy Ukraińskiej Republiki Ludowej w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Wywiad wojskowy Ukraińskiej Republiki Ludowej w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku

Autor: Marek Kozubel
Polsko-ukraiński sojusz wojskowy z 1920 r. jest dziś nieco zapomnianym epizodem historii walk o niepodległość i granice państwa polskiego.
Zabójstwo ministra Bronisława Pierackiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Zabójstwo ministra Bronisława Pierackiego

Autor: Sylwia Szyc
W dniu 15 czerwca 1934 r. w wyniku ran odniesionych w zamachu przeprowadzonym przez członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów zmarł wicepremier, minister spraw wewnętrznych Bronisław Pieracki. Wkrótce potem utworzono w Berezie Kartuskiej obóz dla osób podejrzanych o działalność antypaństwową.
Zabójstwo Tadeusza Hołówki
TYLKO U NAS
Artykuł

Zabójstwo Tadeusza Hołówki

Autor: Artur Brożyniak
W latach dwudziestych i trzydziestych XX w. pośród mniejszości ukraińskiej w Polsce rozwinął się ruch nacjonalistyczny. Jego ideologia oparła się na tzw. darwinizmie społecznym, który zakładał bezkompromisową walkę nacji o przeżycie i powiększenie „przestrzeni życiowej”.
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510