Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Nie znoszę, kiedy krzywdzą niewinnych ludzi”
Artykuł

„Nie znoszę, kiedy krzywdzą niewinnych ludzi”

Autor: Aleksandra Namysło
Do 1942 r. na Wschodnim Górnym Śląsku (Ost-Oberschlesien) – zwłaszcza w Zagłębiu Dąbrowskim (Będzinie, Sosnowcu, Dąbrowie Górniczej) i Zagłębiu Chrzanowsko-Jaworznickim – żyło ok. 100 tys. Żydów. Pierwsze deportacje Żydów z tego regionu do KL Auschwitz przeprowadzono w maju i sierpniu 1942 r.
„Sprawiedliwe” siostry -  Maria Dyrda i Klara Zroski
Artykuł

„Sprawiedliwe” siostry - Maria Dyrda i Klara Zroski

Autor: Aleksandra Namysło
Mira Rembiszewska urodziła się w 1938 r. w Będzinie. Tu także, już podczas wojny, przyszła na świat Lusia Taus. Obie podczas okupacji niemieckiej skazane na Zagładę, zostały szczęśliwie ocalone przez dwie siostry, z domu Madejskie – mieszkankę Sosnowca Marię Dyrda i Klarę Zroską z Chorzowa.
„Żal było mi tych ludzi, chcieli żyć.” Rodzina Kobylców z Michałkowic z pomocą Żydom
Artykuł

„Żal było mi tych ludzi, chcieli żyć.” Rodzina Kobylców z Michałkowic z pomocą Żydom

Autor: Aleksandra Namysło
1 sierpnia 1943 r. Niemcy rozpoczęli akcje likwidacji dwóch największych gett w rejencji katowickiej, w Będzinie i Sosnowcu, wywożąc ich mieszkańców do znajdującego się około 50 km na południe KL Auschwitz. Żydzi próbowali przetrwać wysiedlenie ukrywając się w przygotowanych wcześniej bunkrach.

Aktion Reinhardt

Autor: Filip Musiał, Grzegorz Berendt, Martyna Grądzka-Rejak, Aleksandra Namysło

Aleksandra Namysło

Doktor nauk humanistycznych, pracowniczka OBBH IPN w Katowicach oraz Domu Pamięci Żydów Górnośląskich - oddziału Muzeum w Gliwicach, członkini zarządu Fundacji Brama Cukermana w Będzinie, stypendystka Institute for Holocaust Research Yad Vashem w Jerozolimie. Autorka publikacji na temat historii Żydów na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim, ze szczególnym uwzględnieniem okresu Zagłady, a także prac dotyczących relacji polsko-żydowskich w okresie II wojny światowej. Autorka m.in. książek: Zanim nadeszła Zagłada... Położenie ludności żydowskiej Zagłębia Dąbrowskiego w okresie okupacji niemieckiej (2009); Utracone nadzieje. Ludność żydowska w województwie śląskim/katowickim w latach 1945-1970 (2012), redaktor naukowy publikacji: Zagłada Żydów na polskich ziemiach wcielonych do Rzeszy w latach 1939-1945 (2008).
Alfred Rossner. Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Artykuł

Alfred Rossner. Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Autor: Aleksandra Namysło
Jednym z pierwszych i najpilniejszych zadań. instalującej się na ziemiach polskich władzy okupacyjnej było przejęcie własności żydowskiej. Konfiskata żydowskich firm, sklepów, warsztatów, a także mienia osobistego była środkiem niezbędnym do wyeliminowanie ludności żydowskiej z życia gospodarczego.

Bunkier pod łóżkiem. Rodzina Kobylców ze Śląska

Autor: Aleksandra Namysło
Dodatek prasowy poświęcony 80. rocznicy powstania w getcie warszawskim

Dodatek prasowy poświęcony 80. rocznicy powstania w getcie warszawskim

Autor: Karol Nawrocki, Martyna Grądzka-Rejak, Aleksandra Namysło, Tadeusz Płużański
Mija 80 lat od wybuchu powstania w getcie warszawskim. Oddajmy hołd tym, którzy w sytuacji beznadziejnej zdobyli się na heroiczną walkę.

Ilu Polaków ratowało Żydów podczas II wojny światowej? Co groziło za pomaganie Żydom? Jak wyglądały relacje pomiędzy nieżydowskimi mieszkańcami Górnego Śląska, a Żydami? Co decydowało o tym, że ktoś odmówił pomocy lub podjął się np. ukrycia uciekinierów z getta?

Autor: Aleksandra Namysło, Paweł Zawisza

Ilu Żydów ocalało z Zagłady? Kto podjął się opieki nad żydowskimi dziećmi po wojnie? Gdzie lokowano sieroty żydowskie? Jaki program wobec dzieci żydowskich mieli polscy syjoniści?

Autor: Aleksandra Namysło, Paweł Zawisza

Jak było możliwe ukrywanie w jednym mieszkaniu 200 Żydów w okupowanej przez Niemców Polsce? Kto i w jaki sposób wspierał Zofię Klemens? Co napisał wiele lat po wojnie do pani Zofii uratowany przez nią Szmuel Ron?

Autor: Aleksandra Namysło

Jak wyglądał opór bierny Żydów w zakładach przemysłowych? Jakie czynne formy przybierała walka Żydów w czasie Zagłady? Czym były żydowskie grupy przetrwania? Czym różniły się od oddziałów partyzanckich?

Autor: Aleksandra Namysło, Alicja Bartnicka, Maciej Korkuć, Paweł Kornacki, Grzegorz Berendt, Sebastian Piątkowski, Wojciech Hanus

Kiedy i dlaczego Niemcy wprowadzili karę śmierci za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich? Dlaczego na zachodzie Europy nie wprowadzono tak drastycznych rozwiązań prawnych, jak w okupowanej Polsce?

Autor: Konrad Graczyk, Bogdan Musiał, Aleksandra Namysło, Andrei Zamoiski, Martyna Grądzka-Rejak

Kim byli Józef i Wiktoria Ulmowie? Jak pomagali Żydom? W jaki sposób doszło do dekonspiracji ich działalności? Jakie ponieśli konsekwencje? Jakie działania podejmowano w zakresie upamiętnienia heroicznej postawy rodziny Ulmów?

Autor: Aleksandra Namysło, Paweł Zawisza

Kto i w jaki sposób udzielał pomocy Żydom ukrywającym się w okupowanej Polsce? Dlaczego bunkier pod łóżkiem był szansą na życie? Jak potoczyły się losy Ocalonych i rodziny Sprawiedliwych wśród Narodów Świata?

Autor: Aleksandra Namysło
Migracje Żydów w województwie śląskim w pierwszych latach powojennych
Artykuł

Migracje Żydów w województwie śląskim w pierwszych latach powojennych

Autor: Aleksandra Namysło
Migracja ludności żydowskiej na obszarze województwa śląskiego/katowickiego stanowiła integralną część ruchów imigracyjnych i emigracyjnych całej populacji Żydów mieszkających w Polsce po II wojnie światowej.
Niemiecki okupant wobec Żydów w latach 1939–1941
Artykuł

Niemiecki okupant wobec Żydów w latach 1939–1941

Autor: Martyna Grądzka-Rejak, Aleksandra Namysło
II Rzeczpospolita była państwem wielonarodowym. U progu II wojny światowej liczyła niemal 35 mln mieszkańców, z czego ok. 32 proc. (11,2 mln) stanowiły mniejszości narodowe. Wśród nich najliczniejszą grupą po Ukraińcach, przeszło trzymilionową, byli Żydzi. Kres ich tak licznej obecności w Polsce przyniosła II wojna światowa.

O Polakach ratujących Żydów pod okupacją niemiecką

Autor: Aleksandra Namysło
Od samokształcenia do samoobrony. Żydowska Organizacja Bojowa w Zagłębiu Dąbrowskim
Artykuł

Od samokształcenia do samoobrony. Żydowska Organizacja Bojowa w Zagłębiu Dąbrowskim

Autor: Aleksandra Namysło
Heroiczna walka Żydów w getcie warszawskim w kwietniu 1943 r. zainspirowała młodych ludzi z innych gett do zbrojnego oporu przeciwko niemieckiemu okupantowi. W sierpniu 1943 r. za broń chwycili również członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej w Zagłębiu Dąbrowskim.

Polska pojałtańska: władza komunistyczna wobec Żydów; próby odbudowy społeczności żydowskiej; determinanty współistnienia (dyskusja)

Autor: Aleksandra Namysło, Marcin Zaremba, Mirosław Szumiło, Marcin Urynowicz, Martyna Grądzka-Rejak
Pomoc rodziny Paszków i Godzieków zbiegłym więźniom żydowskim z marszu ewakuacyjnego z KL Auschwitz
Artykuł

Pomoc rodziny Paszków i Godzieków zbiegłym więźniom żydowskim z marszu ewakuacyjnego z KL Auschwitz

Autor: Aleksandra Namysło
Na skutek ofensywy wojsk Armii Czerwonej, 17 stycznia 1945 r. rozpoczęła się ewakuacja więźniów KL Auschwitz i jego podobozów. Pierwsza trasa piesza prowadziła przez miasta i miejscowości: Oświęcim – Pszczyna – Wodzisław Śląski. Ewakuowano nią około 25 tys. więźniów. Druga trasa obejmowała odcinki: Oświęcim – Tychy – Mikołów – Przyszowice – Gliwice.
Pomoc Żydom karana śmiercią. Zarys niemieckich przepisów okupacyjnych na obszarze Europy
Artykuł

Pomoc Żydom karana śmiercią. Zarys niemieckich przepisów okupacyjnych na obszarze Europy

Autor: Martyna Grądzka-Rejak, Aleksandra Namysło
Czy poza okupowanymi obszarami II RP groziła ze strony niemieckiego okupanta kara śmierci za ukrywanie Żydów? Temat ten wymaga głębszego zbadania i uwzględnienia specyfiki różnych obszarów znajdujących się pod kontrolą III Rzeszy.

Przewinęło się dwustu. Zofia Klemens z Katowic

Autor: Aleksandra Namysło
Represje za pomoc Żydom
Wywiad

Represje za pomoc Żydom

Autor: Aleksandra Namysło, Martyna Grądzka-Rejak, Rafał Leśkiewicz
Nie mniej niż 467 osób poniosło śmierć za prowadzone działania pomocowe - wskazują Aleksandra Namysło i Martyna Grądzka-Rejak, autorki książki „Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej”
Sieroty żydowskie należą do społeczeństwa żydowskiego. Syjonistyczne domy dziecka w województwie śląskim po 1945 r.
Artykuł

Sieroty żydowskie należą do społeczeństwa żydowskiego. Syjonistyczne domy dziecka w województwie śląskim po 1945 r.

Autor: Aleksandra Namysło
Jednym z najważniejszych zadań, które postawiła sobie ocalała z Zagłady społeczność żydowska tuż po zakończeniu wojny była troska o powrót dzieci do realiów życia i zapewnienie im równowagi zwłaszcza emocjonalnej.
Sprawiedliwy z Chorzowa – Karol Gialbas
Artykuł

Sprawiedliwy z Chorzowa – Karol Gialbas

Autor: Aleksandra Namysło
„Już nie jestem w stanie podać, ileż to razy w trakcie mojej akcji ratowania Żydów i niesienia im pomocy czułem, że hitlerowska śmierć jest na moim tropie, ileż to razy faszystowskie anioły śmierci już miały mnie w zasięgu ręki” – pisał po latach w swoich wspomnieniach chorzowianin Karol Gialbas, uhonorowany w 2002 r. tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Wokół I tomu publikacji "Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej"

Żydowskie świeckie domy dziecka w województwie śląskim po II wojnie światowej
Artykuł

Żydowskie świeckie domy dziecka w województwie śląskim po II wojnie światowej

Autor: Aleksandra Namysło
Według danych powstałego w listopadzie 1944 r. Centralnego Komitetu Żydów w Polsce, dla którego opieka nad dziećmi była priorytetem, w połowie 1945 roku w komitetach żydowskich w całym kraju zarejestrowanych było od 3,7 tys. do 5 tys. dzieci ocalałych na ziemiach polskich okupowanych przez Niemcy.