Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„A czy to jest prawdziwy ksiądz?” Nocne grzebanie ofiar rewolty grudniowej przez kapelanów wojskowych w Trójmieście
TYLKO U NAS
Artykuł

„A czy to jest prawdziwy ksiądz?” Nocne grzebanie ofiar rewolty grudniowej przez kapelanów wojskowych w Trójmieście

Autor: Daniel Gucewicz
Jednym z najbardziej kontrowersyjnych i tragicznych elementów Grudnia ’70 były pochówki ofiar. Organizowane naprędce, późnym wieczorem, czasem w nocy, także w niedzielę, urągały wszelkim zwyczajom i tradycjom.
„Babinicz” ze Skomlina. Alfons Olejnik (1921-1947)
TYLKO U NAS
Artykuł

„Babinicz” ze Skomlina. Alfons Olejnik (1921-1947)

Autor: Jerzy Bednarek
W areszcie WUBP w Łodzi 18 stycznia 1947 r. został rozstrzelany ppor. Alfons Olejnik „Babinicz”, dowódca jednego z najlepiej zorganizowanych oddziałów partyzanckich Konspiracyjnego Wojska Polskiego. W chwili śmierci miał 26 lat.
„Black Thursday Bread Riots”. Reakcje brytyjskiej prasy na Poznański Czerwiec ʼ56
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Black Thursday Bread Riots”. Reakcje brytyjskiej prasy na Poznański Czerwiec ʼ56

Autor: Marcin Jurek
Rewolta poznańskich robotników z 28 czerwca 1956 r. odbiła się głośnym echem na łamach brytyjskiej prasy. Większość artykułów w zdecydowanym tonie piętnowała komunistyczne władze i brutalną pacyfikację protestu.
„Byłem tam ja i mój karabin maszynowy!”. Jan Kmiołek pseudonim Wir
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Byłem tam ja i mój karabin maszynowy!”. Jan Kmiołek pseudonim Wir

Autor: Elżbieta Strzeszewska
7 sierpnia 1952 r. stracono Jana Kmiołka ps. „Wir”, „Fala”, „Mazurek”. W latach 1947-1951 dowodzony przez niego oddział przeprowadził na terenie północnego Mazowsza ok. stu akcji zbrojnych. Jego śmierć była wynikiem wprowadzenia do oddziału agenta, który wystawił go UB.
„Było mi wszystko jedno, co podpiszę…”
POLECAMY
Artykuł

„Było mi wszystko jedno, co podpiszę…”

Autor: Joanna Żelazko
W chwili wybuchu II wojny światowej miała szesnaście lat. W 1943 r. w Radomsku wstąpiła do Wojskowej Służby Kobiet – działającej od marca 1940 r. w strukturach Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. W AK służyła do chwili jej rozwiązania w styczniu 1945 r. Po kilkumiesięcznej przerwie powróciła do działalności konspiracyjnej.
„Doktór” w konspiracji. Zofia Franio (1899 - 1978)
POLECAMY
Biogram / Biografia

„Doktór” w konspiracji. Zofia Franio (1899 - 1978)

Autor: Anna Lasek
Zofia Franio ps. „Doktór”, „Doktor” to nie tylko lekarka, żołnierz AK i powstaniec warszawski, major WP, ale także szef łączności i kolportażu w Zarządzie Obszaru Centralnego Zrzeszenia WiN i III Zarządzie Głównym Zrzeszenia WiN, więzień polityczny oraz Sprawiedliwa wśród Narodów Świata.
„Katyń” przykładem konspiracji młodzieżowej
TYLKO U NAS
Artykuł

„Katyń” przykładem konspiracji młodzieżowej

Autor: Joanna Żelazko
Jednym z celów komunistycznych władz było uzyskanie niepodzielnej kontroli nad najmłodszymi pokoleniami obywateli, by móc bez przeszkód kształtować ich charaktery oraz wpływać na poglądy i życiowe postawy. Ruch młodzieżowy w Polsce został  „odgórnie ujednolicony”.
„Klerykalny reakcjonista”. Lajos Gulyás (1918–1957)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Klerykalny reakcjonista”. Lajos Gulyás (1918–1957)

Autor: Kristóf Erdős
Losy protestanckiego pastora, duszpasterza na prowincji, pozwalają prześledzić w mikroskali ważną część historii współczesnych Węgier: od traktatów pokojowych kończących I wojnę światową po rewolucję 1956 r. i późniejsze komunistyczne represje. Zaangażowany patriota i ojciec rodziny został stracony na szubienicy w wieku zaledwie 39 lat.
„Liceum” przed sądem. Proces polskiej siatki wywiadowczej
POLECAMY
Artykuł

„Liceum” przed sądem. Proces polskiej siatki wywiadowczej

Autor: Agnieszka Chrzanowska
18 lipca 1947 r. zapadł wyrok w głośnym procesie pokazowym Warszawy w sprawie osób z siatki wywiadowczej o kryptonimie „Liceum”. Pokazowy proces członków wywiadu AK był pokłosiem aresztowania jego dowódców – Henryka Żuka i Barbary Sadowskiej.
„Łupaszko” wychodzi w pole
POLECAMY
Biogram / Biografia

„Łupaszko” wychodzi w pole

Autor: Piotr Szubarczyk
Wśród licznych dowódców powojennej partyzantki antykomunistycznej jego postać wybija się jak symbol walki o Polskę „wolną i czystą jak łza”. Byli tacy, co mieli więcej podkomendnych, i tacy, co dłużej walczyli niż on, ale to przed nim „wiał czerwony cham” i to na jego imienia dźwięk drżeli ubecy.
„Moskit” kontra Żubryd
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Moskit” kontra Żubryd

Autor: Szymon Nowak
Antoni Żubryd „Zuch” – syn Michała i Anny z domu Wołoszyn – urodził się 4 września 1918 r. w Sanoku. Przed wybuchem wojny był podoficerem zawodowym w 40. pułku piechoty. We wrześniu 1939 r. walczył m.in. w obronie Warszawy. Dostał się do niemieckiej niewoli, z której uciekł lub został zwolniony.
„Na śmierć pójdę chętnie”. Ksiądz Władysław Gurgacz
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Na śmierć pójdę chętnie”. Ksiądz Władysław Gurgacz

Autor: Dariusz Walusiak
Krakowski proces ks. Gurgacza i jego towarzyszy w 1949 r. miał charakter pokazowy. Władzy komunistycznej zależało na oskarżeniu Kościoła katolickiego o sprzyjanie zbrojnym „bandom”.
„Operacja polska” 1937-1938 na tle mechanizmów Wielkiego Terroru
DLA WNIKLIWYCH
Wywiad

„Operacja polska” 1937-1938 na tle mechanizmów Wielkiego Terroru

Autor: Henryk Głębocki, Nikita Pietrow
Z wiceprzewodniczącym Rady Centrum Naukowo-Informacyjnego i Edukacyjnego Stowarzyszenia „Memoriał” Nikitą Pietrowem rozmawia Henryk Głębocki
„Orlik” – zrobiony w amnestię
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

„Orlik” – zrobiony w amnestię

Autor: Elżbieta Strzeszewska
Żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Uczestniczył w wielu akcjach antykomunistycznego podziemia na północnym Mazowszu, m.in. w uwolnieniu żołnierzy AK i NSZ z aresztu UB w Krasnosielcu. Po skazaniu na śmierć przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie, został zamordowany w komunistycznym więzieniu przy Rakowieckiej. Jego ukryte na „Łączce” szczątki, po 61 latach, odnalazł dopiero IPN.
„Państwo ma prawo żądać od swego funkcjonariusza kategorycznej i nie znającej żadnych odchyleń wierności”
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

„Państwo ma prawo żądać od swego funkcjonariusza kategorycznej i nie znającej żadnych odchyleń wierności”

Autor: Joanna Żelazko
Osoby działające w konspiracji miały świadomość podejmowanego ryzyka, a w przypadku aresztowania, nieuchronności kary. Najwyższe wyroki sądy orzekały zwykle w stosunku do kadry dowódczej, ale równie surowo traktowały funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa współpracujących z organizacjami konspiracyjnymi.
„Proces, który pobił rekordy komunistycznego zakłamania”
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

„Proces, który pobił rekordy komunistycznego zakłamania”

Autor: Paweł Tomasik
Przewód sądowy, który w lipcu 1949 r. zakończył się skazaniem Adama Doboszyńskiego na śmierć, oparty został o wymuszone zeznania oraz absurdalne – nawet jak na standardy komunistycznej propagandy – tezy. Stanowił też jeden z najsłynniejszych procesów pokazowych epoki, jasno wyznaczając standardy w komunistycznym sądownictwie.
„Prowadzonej przez nas walki nie można nazwać bratobójczą”. Józef Kubiak „Paweł” i Grupa Dywersyjna AK „Błyskawica”
TYLKO U NAS
Artykuł

„Prowadzonej przez nas walki nie można nazwać bratobójczą”. Józef Kubiak „Paweł” i Grupa Dywersyjna AK „Błyskawica”

Autor: Jerzy Bednarek
W małej miejscowości Psary (pow. Łęczyca) 30 czerwca 1946 r. żołnierze łódzkiej Informacji Wojska Polskiego zastrzelili podczas zasadzki Józefa Kubiaka „Pawła” – dowódcę poakowskiej „Grupy Dywersyjnej AK »Błyskawica«” – jednego z najbardziej aktywnych oddziałów podziemia antykomunistycznego w Łódzkiem w latach 1945-1946.
„Pseudorozliczenia” bezpieczniaków
POLECAMY
Artykuł

„Pseudorozliczenia” bezpieczniaków

Autor: Paweł Sztama
Stalinizm w Polsce skończył się formalnie jesienią 1956 r., gdy władzę w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przejął Władysław Gomułka. Demontaż skrajnej odmiany komunizmu rozpoczął się jednak już pod koniec roku 1954. Jednym z objawów tego procesu była pseudorozprawa z funkcjonariuszami Departamentu X Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
„Stefan” – jeden z „Wyklętych”
POLECAMY
Artykuł

„Stefan” – jeden z „Wyklętych”

Autor: Tomasz Łabuszewski
Spośród wszystkich konspiratorów tworzących zbiorowość Żołnierzy Wyklętych najtragiczniejszą – mimo wielokrotnie dawanego świadectwa bohaterskiej postawy – byli żołnierze konspiracji kresowej. Jedną z postaci z tego kręgu był Stefan Pabiś „Stefan”, żołnierz ZWZ-AK-WiN z powiatu wołkowyskiego.
„Używają ostrej amunicji…”. Pacyfikacja kopalni „Wujek” oczami świadków
PAMIĘTAMY
Artykuł

„Używają ostrej amunicji…”. Pacyfikacja kopalni „Wujek” oczami świadków

Autor: Robert Ciupa
Te strzały usłyszała cała Polska. Chociaż władze uczyniły wszystko, by zablokować informacje, od 16 grudnia 1981 r. przekazywano sobie wieści o bohaterskiej obronie strajkującej kopalni „Wujek”.
„Wyzwolenie” gorsze niż potop
POLECAMY
Wykład

„Wyzwolenie” gorsze niż potop

Autor: Piotr Gontarczyk
Rozważania na temat tego, czy rok 1945 przyniósł Polsce wyzwolenie, należy zacząć od określenia, o której Polsce mówimy. Jeśli o tej w granicach z 1939 roku, to dla ludności mieszkającej na Kresach nie ma mowy o jakimkolwiek wyzwoleniu.
„Zamordowano mu kolegów na terenie kopalni”
TYLKO U NAS
Artykuł

„Zamordowano mu kolegów na terenie kopalni”

Autor: Marzena Grosicka
W Wigilię 1981 r. w godzinach porannych na stacji kolejowej w Sędziszowie (woj. kieleckie) zatrzymany został pracownik Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach. Podróżował pociągiem, aby święta spędzić w rodzinnych stronach.
"…a akta zniszczyć"
Biblioteka cyfrowa

"…a akta zniszczyć"

Po zakończeniu II wojny światowej granice państw w Europie uległy zmianie. Bułgaria, Czechosłowacja, Polska, Rumunia, Węgry, a także część Niemiec znalazły się pod polityczną i wojskową dominacją ZSRS. Władze sowieckie wraz z miejscowymi komunistami wprowadzały stopniowo system polityczny oparty na wzorze moskiewskim. Pod całkowitym nadzorem NKWD tworzone były organy bezpieczeństwa oparte na modelu sowieckim. Stanowiły one podstawowe narzędzie władzy sprawowanej przez partie komunistyczne w poszczególnych krajach bloku wschodniego.
<i>Nie mordujcie polskich księży</i>, czyli pogrzeby zamordowanych w 1989 r. kapłanów „oczami” SB
TYLKO U NAS
Artykuł

Nie mordujcie polskich księży, czyli pogrzeby zamordowanych w 1989 r. kapłanów „oczami” SB

Autor: Grzegorz Majchrzak
20 stycznia 1989 r. w swoim mieszkaniu na plebanii parafii św. Karola Boromeusza w Warszawie został zamordowany ks. Stefan Niedzielak.
1 Marca: kto kogo zabił
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

1 Marca: kto kogo zabił

Autor: Arkadiusz Cisek
Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” jest polskim świętem państwowym, w którym hołd składamy bohaterowi zbiorowemu. 1 marca czcimy jednak także konkretnych bohaterów. Dzieje się tak i dlatego, że to święto jest obchodzone w dniu związanym ze szczególnym wydarzeniem. A mówiąc precyzyjnie: z konkretną zbrodnią komunistyczną.
Akowska „wtyczka” w wojewódzkim UB w Łodzi
TYLKO U NAS
Artykuł

Akowska „wtyczka” w wojewódzkim UB w Łodzi

Autor: Joanna Żelazko
Nie wszyscy byli żołnierze AK ujawnili się w 1945 r., a spośród tych, którzy to zrobili, część nie przerwała działalności. Nadal gromadzili informacje, tym razem na temat struktur i funkcjonowania komunistycznego aparatu bezpieczeństwa oraz sytuacji społeczno-politycznej i ekonomicznej kraju. WUBP w Łodzi rozpracowywał ich w ramach sprawy o kryptonimie „Miotła”.
Antoni Wincenty Zdanowski (1895-1948) „Bis”, „Tolek”
TYLKO U NAS
Artykuł

Antoni Wincenty Zdanowski (1895-1948) „Bis”, „Tolek”

Autor: Maciej Żuczkowski
Antoni Zdanowski urodził się 5 IV 1895 r. w Węgrowie. Był synem Piotra i Marii z domu Złotkowskiej. Jeszcze w czasie nauki w gimnazjum w Warszawie pod wpływem szwagra zaangażował się w działalność niepodległościową.
Antypolityczny antykomunista
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Antypolityczny antykomunista

Autor: Włodzimierz Bolecki
Umieszczenie sylwetki Józefa Mackiewicza wśród polityków powojennej emigracji polskiej mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka oczywiste. W potocznej opinii czytelników – a także w pracach krytyków literackich – Józef Mackiewicz uważany jest bowiem przede wszystkim za pisarza politycznego.
Aresztowanie „Szesnastu”. Rekonstrukcja
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Aresztowanie „Szesnastu”. Rekonstrukcja

Autor: Andrzej Chmielarz
„Proces szesnastu” miał tworzyć sprzyjające okoliczności do przeforsowania sowieckiej wizji Polski, a zwłaszcza do utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej na zasadach Stalina. Chodziło też o skompromitowanie w oczach USA i Wielkiej Brytanii Polaków sprzeciwiających się dominacji sowieckiej.
Aresztowanie „Warszyca”
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Aresztowanie „Warszyca”

Autor: Paweł Wąs
Jednym z najtragiczniejszych epizodów w historii Konspiracyjnego Wojska Polskiego było aresztowanie kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”, do którego doszło wieczorem 27 czerwca 1946 roku.
Aresztowanie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego
POLECAMY
Artykuł

Aresztowanie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego

Autor: Michał Wenklar
27 marca 1945 r., do willi w Pruszkowie dotarły trzy najważniejsze postaci Państwa Podziemnego – ostatni komendant AK gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, Delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski i Przewodniczący Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak.
Badania IPN na terenie praskiego więzienia „Toledo” w Warszawie
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Badania IPN na terenie praskiego więzienia „Toledo” w Warszawie

Autor: Krzysztof Szwagrzyk
Budynek „Toledo” – jedno z najważniejszych miejsc na mapie „czerwonego terroru” – został rozebrany w latach siedemdziesiątych XX w., a dziś jedyne ślady po nim to niewielki fragment zachowanego muru więziennego oraz pomnik poświęcony ofiarom więzionym tam w początkowym okresie komunizmu. W 2020 r. na terenie „Toledo” odkryliśmy szczątki pomordowanych Bohaterów.
Barbara Skarga. Filozof z łagrów
POLECAMY
Biogram / Biografia

Barbara Skarga. Filozof z łagrów

Autor: Agnieszka Kostrzewa
Wybitna filozof i etyk, profesor zwyczajny nauk humanistycznych, dama Orderu Orła Białego, podczas wojny – łączniczka Armii Krajowej, po wojnie – więzień Gułagu. Wielomiesięczne śledztwo i dziesięcioletni pobyt w sowieckim obozie pracy nie zdołały jej złamać. Gdy w 1955 r. udało się jej wrócić do Polski, czynnie włączyła się wpierw w życie naukowe, a później – działalność opozycyjną.
Bezkompromisowy grudniowy Kustosz. Adam Gotner (1945–2020)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Bezkompromisowy grudniowy Kustosz. Adam Gotner (1945–2020)

Autor: Małgorzata Sokołowska
Adam Gotner w grudniu 1970 r. miał 26 lat. Był pracownikiem Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni i uczniem szkoły wieczorowej. 17 grudnia otrzymał sześć ran postrzałowych, przechodzących na wylot klatki piersiowej lewego barku, z rozerwaniem płuca, złamaniem łopatki i kości ramiennej. Był całym sercem oddany misji, którą dla niego były sprawy związane z pielęgnowaniem pamięci o Grudniu ‘70.
Bezpieka szuka siebie
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Bezpieka szuka siebie

Autor: Jakub Gołębiewski
W czasie pogrzebu ks. Jerzego Popiełuszki, który odbył się 3 listopada 1984 r., podniesiono transparent: „Nie zapomnimy – studenci prawa”. Wszyscy w Polsce zdawali sobie wówczas sprawę z tego, że dochodzenie i proces w sprawie zamordowania niezłomnego kapłana nie będą rzetelne.
Biografia twórcy pojęcia „ludobójstwo”
TYLKO U NAS
Recenzja

Biografia twórcy pojęcia „ludobójstwo”

Autor: Tomasz Ceran
W historii XX wieku oglądanej z lotu ptaku są dwa najważniejsze terminy: totalitaryzm i ludobójstwo. Ten drugi został stworzony przez Polaka.
Bitwa o Anglię i polscy piloci RAF
POLECAMY
Artykuł

Bitwa o Anglię i polscy piloci RAF

Autor: Wiesław Kaczmarczyk
10 lipca 1940 roku, rozpoczęła się pierwsza faza Bitwy o Anglię, nazywana również fazą wstępną.
Bohaterowie z przypadku – Gorbaczow i Jaruzelski
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Bohaterowie z przypadku – Gorbaczow i Jaruzelski

Autor: Filip Musiał
26 grudnia 1991 roku Rada Najwyższa ZSRS przyjęła w Moskwie deklarację o rozwiązaniu ZSRS. Było to skutkiem utworzenia 8 grudnia tegoż roku Wspólnoty Niepodległych Państw, ale nade wszystko – procesu rozpadu bloku państw socjalistycznych i wybijania się na suwerenność kolejnych republik sowieckich.
Bolesław Kontrym „Żmudzin” – życie i śmierć dla Polski
POLECAMY
Biogram / Biografia

Bolesław Kontrym „Żmudzin” – życie i śmierć dla Polski

Autor: Marek Hańderek
Bolesław Kontrym urodził się 27 sierpnia 1898 r. w majątku Zatruce na Wołyniu, w rodzinie o szlacheckich korzeniach i tradycjach walk o niepodległość.
Boże Narodzenie w ośrodku odosobnienia Kielce-Piaski
PAMIĘTAMY
Artykuł

Boże Narodzenie w ośrodku odosobnienia Kielce-Piaski

Autor: Marzena Grosicka
„Ksiądz nie mógł nas spowiadać, bo miał tylko godzinę czasu. Olek Kania, który stanął obok mnie, powiedział: Absolucja ogólna proszę księdza. Ksiądz nam jej udzielił – jak żołnierzom na wojnie. Ta Msza miała niezwykłą temperaturę. Ludzie nie widzieli się od 13 grudnia, na znak pokoju wszyscy się ściskali” – wspominał jeden z internowanych na kieleckich Piaskach.
Bronisław Chajęcki w więzieniu mokotowskim
POLECAMY
Artykuł

Bronisław Chajęcki w więzieniu mokotowskim

Autor: Marek Hańderek
„To co mam się powiesić? Ja chcę żyć i będę żył”. Tak w początkach marca 1949 r. Bronisław Chajęcki skwitował stwierdzenie współwięźnia, że nie uda mu się uciec z komunistycznego aresztu. Nie wiedział, że jego rozmówca jest agentem celnym i informuje bezpiekę o wszystkich jego zamierzeniach.
Bronisław Eljaszewicz. Oficer wywiadu II RP w okowach SB
TYLKO U NAS
Artykuł

Bronisław Eljaszewicz. Oficer wywiadu II RP w okowach SB

Autor: Robert Buliński
W Archiwum IPN znajduje się wiele akt służb bezpieczeństwa PRL dotyczących byłych oficerów wywiadu polskiego z okresu II Rzeczypospolitej. Jednym z nich był Bronisław Eljaszewicz, rozpracowywany przez SB w latach 1957-1973.
Bronisław Stefan Klimczak, ps. ,,Sokół”
POLECAMY
Biogram / Biografia

Bronisław Stefan Klimczak, ps. ,,Sokół”

Autor: Magdalena Dźwigał
Bronisław Sokół Klimczak został skazany na karę śmierci 14 lutego 1950 r. w głośnym propagandowym procesie „francuskiej siatki szpiegowskiej” zwanym potocznie aferą Robineau. Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. 12 grudnia 1950 r. Klimczak został rozstrzelany w kieleckim więzieniu, jego szczątki pogrzebano w nieoznaczonym grobie na tamtejszym cmentarzu Piaskim.
Były ofiary. Byli oprawcy
TYLKO U NAS
Artykuł

Były ofiary. Byli oprawcy

Autor: Diana Maksimiuk
Prowadzone od wielu lat, zwłaszcza w Instytucie Pamięci Narodowej, badania nad aparatem represji w Polsce „ludowej” odsłoniły kulisy jego funkcjonowania i ukazały ogrom zbrodni komunistycznego systemu. Wiele z nich nie ujrzało i być może nigdy nie ujrzy światła dziennego – niezliczone ofiary pozostaną bezimienne, te zaś, których imiona znamy, lecz nie wiemy gdzie spoczywają, nieodnalezione.
Ciągłość zbrodni – egzekucje AK-owców w lubelskim zamku
PAMIĘTAMY
Artykuł

Ciągłość zbrodni – egzekucje AK-owców w lubelskim zamku

Autor: Marcin Krzysztofik
Stanisław Siwiec wraz Tadeuszem Beneszem i Franciszkiem Gadzałą byli pierwszymi żołnierzami Armii Krajowej zamordowanymi przez reżim komunistyczny w Więzieniu na Zamku w Lublinie w 1944 r.
Cień sprawy Katynia. O przyjaźni z ks. Stefanem Niedzielakiem i tajemnicy „depozytu katyńskiego”
POLECAMY
Wspomnienie

Cień sprawy Katynia. O przyjaźni z ks. Stefanem Niedzielakiem i tajemnicy „depozytu katyńskiego”

Autor: Justyna Błażejowska
W nocy z 20 na 21 stycznia 1989 roku – kilkanaście dni przed oficjalnym rozpoczęciem rozmów Okrągłego Stołu – zamordowano Księdza Stefana Niedzielaka. Przedstawiamy opracowany przez Justynę Błażejowską fragment wspomnień Jana Olszewskiego o księdzu Prałacie i okolicznościach jego śmierci.
Cud w Czychoszczy i męczeństwo księdza Toufara
TYLKO U NAS
Artykuł

Cud w Czychoszczy i męczeństwo księdza Toufara

Autor: Mirosław Szumiło
11 grudnia 1949 r. we wsi Číhošť na pograniczu Czech i Moraw zdarzył się cud, który rozsławił to miejsce na cały kraj. A proboszcz tej wiejskiej parafii, 48-letni ks. Josef Toufar, mimowolnie wciągnięty w tryby wielkiej historii, w rezultacie poniósł męczeńską śmierć z rąk komunistycznych siepaczy.
Czego nie wiemy o pacyfikacji w kopalni „Wujek”?
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Czego nie wiemy o pacyfikacji w kopalni „Wujek”?

Autor: Andrzej Sznajder
Sąd Najwyższy oddalił 22 kwietnia 2009 r. skargi kasacyjne 13 skazanych członków plutonu specjalnego ZOMO, biorących udział w pacyfikacji kopalni „Wujek” 16 grudnia 1981 r. Wszystko wskazuje na to, że historia wymierzania sprawiedliwości wobec sprawców śmierci 9 górników tej kopalni dobiegła końca.
Czerwiec – Październik
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Czerwiec – Październik

Autor: Włodzimierz Suleja
Jubileuszowy, XX zjazd KPZS, obradujący od 14 do 25 lutego 1956 r. w Moskwie, nie zapowiadał się sensacyjnie. Nie zmienił się skład kierownictwa. Nowych treści trudno było doszukiwać się w wypełnionych frazesami mowach. Sytuacja zmieniła się jednak po ostatnim nocnym, zamkniętym posiedzeniu zjazdu, w czasie którego aktualny szef KPZS, Nikita Chruszczow, wygłosił referat.
Czerwone mury krwawego Mokotowa
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Czerwone mury krwawego Mokotowa

Autor: Jarosław Wróblewski
W więzieniu mokotowskim w okresie terroru stalinowskiego zamordowano na podstawie orzeczeń sądów wojskowych ok. 350–400 osób. Szacuje się, że blisko tysiąc innych zamęczono w trakcie śledztwa.
Czym był zwrot październikowy? Wokół rozważań nad wielką i małą historią
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Czym był zwrot październikowy? Wokół rozważań nad wielką i małą historią

Autor: Robert Piwko
Wiemy, że umiejętne opowiadanie dziejów rodzinnego miasta, miasteczka lub wsi to skuteczny sposób popularyzowania wiedzy o dziejach kraju. Większość wydarzeń o charakterze lokalnym w mniejszym lub większym stopniu była bowiem efektem decyzji zapadających na szczeblu państwowym, a nawet międzynarodowym.
Dekrety do walki z przeciwnikami politycznymi
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Dekrety do walki z przeciwnikami politycznymi

Autor: Diana Maksimiuk
Komuniści budujący po II wojnie światowej Polskę Ludową zamierzali w niej stworzyć wymiar sprawiedliwości na wzór sowiecki. Dokonywane – krok po kroku – zmiany w prawie miały służyć realizacji tej koncepcji. Prawem posłużyli się też, by walczyć z wszystkimi, którzy byli im nieprzychylni.
Deportacje Górnoślązaków do ZSRS w 1945 roku
PAMIĘTAMY
Artykuł

Deportacje Górnoślązaków do ZSRS w 1945 roku

Autor: Dariusz Węgrzyn
W pierwszych miesiącach 1945 r. tysiące Górnoślązaków, głównie mężczyzn, zostało przez władze sowieckie wezwanych do wykonania dwutygodniowych prac na zapleczu frontu. Byli przekonani, że będą udrażniać drogi, naprawiać wodociągi, usuwać szkody wojenne. Mylili się. Zostali potraktowani jako tzw. żywe reparacje.
Deportacje z Górnego Śląska do ZSRS w 1945 roku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Deportacje z Górnego Śląska do ZSRS w 1945 roku

Autor: Dariusz Węgrzyn
Dlaczego Górnoślązacy zabrani na dwa tygodnie do pracy przy udrażnianiu dróg, naprawie wodociągów i usuwaniu szkód wojennych wrócili do swoich domów – jeśli w ogóle wrócili – dopiero po latach? Dlatego, że ich droga wiodła przez łagry i pracę przymusową w ZSRS. Potraktowano ich jako żywe reparacje.
Dlaczego Gomułka kłamał i milczał w sprawie Katynia?
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Dlaczego Gomułka kłamał i milczał w sprawie Katynia?

Autor: Robert Spałek
Najprostsza i bliska prawdy odpowiedź na postawione w tytule pytanie brzmi: bo był komunistą. To dla niektórych kończy temat, skoro już znamy konkluzję, ale przecież ciekawie byłoby zajrzeć za kulisy dawnej polityki i dowiedzieć się czegoś więcej.
Dowódca akcji na Radomsko. Porucznik Jan Rogulka „Grot” (1913–1946)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Dowódca akcji na Radomsko. Porucznik Jan Rogulka „Grot” (1913–1946)

Autor: Paweł Wąs
Największa i najbardziej spektakularna akcja zbrojna Konspiracyjnego Wojska Polskiego została przeprowadzona w nocy z 19 na 20 kwietnia 1946 r. Głównym jej celem było uwolnienie więźniów z aresztu miejskiego w Radomsku. Cena sukcesu była jednak wysoka. Wielu jej uczestników, w tym dowódca, porucznik Jan Rogulka, wpadło w ręce komunistów i straciło życie jeszcze przed upływem miesiąca.
Egzekucja majora. Śmierć Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”
POLECAMY
Artykuł

Egzekucja majora. Śmierć Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”

Autor: Anna Płońska
8 lutego 1951 r. miała miejsce egzekucja legendarnego dowódcy 5. Brygady Wileńskiej AK, mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszka”. Wyrok wykonano w więzieniu mokotowskim, a miejsce pochówku przez wiele lat pozostawało nieznane.
Eksterytorialny Okręg Lwowski AK-WiN i jego rozbicie przez bezpiekę
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Eksterytorialny Okręg Lwowski AK-WiN i jego rozbicie przez bezpiekę

Autor: Tomasz Balbus
Akcja „Burza” w Obszarze Lwowskim AK, wspólne walki polskiego podziemia i czerwonoarmistów wkraczających na Kresy Południowo-Wschodnie II RP, a zaraz potem represje sowieckich służb bezpieczeństwa nie zakończyły epopei konspiracji lwowskiej. Kres położyła jej dopiero operacja „Radwan”.
Emanuel Prokesch vel Jan Baranowski. Przyczynek do dziejów konspiracji wileńskiej w Polsce północnej w 1946 r.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Emanuel Prokesch vel Jan Baranowski. Przyczynek do dziejów konspiracji wileńskiej w Polsce północnej w 1946 r.

Autor: Karol Polejowski
Emanuel Prokesch rozpoczął karierę wojskową w 1918 r. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej i wojnie w 1939 r. W konspiracji znalazł się w strukturze Okręgu Wileńskiego AK. Po zakończeniu wojny udzielał wsparcia majorowi „Łupaszce” na Pomorzu.
Emil Barchański: ostatnia ofiara Dzierżyńskiego?
POLECAMY
Artykuł

Emil Barchański: ostatnia ofiara Dzierżyńskiego?

Autor: Patryk Pleskot
10 lutego 1982 roku doszło do jednej z najbardziej spektakularnych akcji „małego sabotażu” w całym stanie wojennym. Przeprowadzili ją nie doświadczeni opozycjoniści, lecz nastolatkowie. Podpalili pomnik Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie.
Enklawy oporu. Społeczeństwo wobec terroru komunistycznego w latach 1948-1956
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Enklawy oporu. Społeczeństwo wobec terroru komunistycznego w latach 1948-1956

Autor: Filip Musiał
„Inżynieria strachu” z lat 1944–1948, sfałszowanie referendum z 1946 r. i wyborów z 1947 r. doprowadziły do załamania postaw oporu wobec wprowadzanego reżimu. Powszechny terror końca lat czterdziestych i pierwszej połowy lat pięćdziesiątych miał złamać wolę oporu w społeczeństwie. W znacznej mierze okazał się skuteczny.
Fejgin, Romkowski, Różański. Upadek stalinowskich katów
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Fejgin, Romkowski, Różański. Upadek stalinowskich katów

Autor: Michał Wenklar
23 kwietnia 1956 r. aresztowano Anatola Fejgina i Romana Romkowskiego. Tych dwóch ludzi, razem z trzecim – skazanym pół roku wcześniej, Józefem Różańskim – symbolizuje stalinowski terror w Polsce.
Gehenna „wyzwolenia”. Zbrodnie sowieckie na Górnym Śląsku w 1945 roku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Gehenna „wyzwolenia”. Zbrodnie sowieckie na Górnym Śląsku w 1945 roku

Autor: Bogusław Tracz
Po wkroczeniu Armii Czerwonej w styczniu 1945 r. na polską część Górnego Śląska rozpętało się piekło. Żołnierze mordowali masowo ludność cywilną – głównie kobiety, dzieci i starców. Gwałcili dziewczęta, sieroty z domów dziecka oraz zakonnice. Nie było komu ich chronić, bowiem na ziemiach wcielonych w 1939 r. do III Rzeszy mężczyźni zmuszeni zostali do służby w Wehrmachcie.
Generał „Nil”
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Generał „Nil”

Autor: Anna Zechenter
Patriotyzm Augusta Emila Fieldorfa, wyrosły z dziewiętnastowiecznej legendy powstańczej i snów romantyków o Wielkiej Niepodległej, zaprowadził go w szeregi Legionów Polskich. A kiedy jesienią 1939 r. odrodzoną Rzeczpospolitą zmiażdżyły od zachodu i wschodu dwa totalitarne państwa, ten przywykły bić się z otwartą przyłbicą oficer musiał się przemienić w człowieka podziemia.
Glosa porucznika Kotona
TYLKO U NAS
Artykuł

Glosa porucznika Kotona

Autor: Jerzy Autuchiewicz
W latach 1944–1956 zwłoki straconych po wykonaniu wyroku śmierci członków podziemia niepodległościowego, osób zamęczonych w ubeckich katowniach oraz tych, którzy zostali pojmani po odniesieniu ran w walce, bardzo często trafiały do anonimowych grobów.
Grudzień '70 w małym mieście
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Grudzień '70 w małym mieście

Autor: Piotr Brzeziński
Mało kto pamięta, że w 1970 r. również Pruszcz Gdański znalazł się w wirze robotniczej rewolty. Tu też były manifestacje, a protestujących robotników rozpracowywały MO i SB.
Grudzień 1970
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Grudzień 1970

Autor: Adam Dziurok
Władze komunistyczne PRL wydawały się w 1970 r. całkowicie nieświadome napiętej sytuacji społecznej. Wprowadzone w okresie przedświątecznym podwyżki cen podstawowych produktów spożywczych spotkały się z żywiołową reakcją robotników. Doprowadziło to do krwawej konfrontacji, która ostatecznie kosztowała Gomułkę stanowisko I sekretarza.
Grudzień 1970 – krwawe konsekwencje roku 1968
POLECAMY
Artykuł

Grudzień 1970 – krwawe konsekwencje roku 1968

Autor: Włodzimierz Suleja
Rok 1968, poza pokoleniowym, młodzieżowym buntem, zapisał się również polskim udziałem w interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Tłumiono w ten sposób „praską wiosnę”, rozwiewając tym samym złudzenia co do możliwości zreformowania systemu.
Grudzień 1970 na Wybrzeżu Gdańskim. Pamięci ofiar zbrodni komunistycznej
Biblioteka cyfrowa

Grudzień 1970 na Wybrzeżu Gdańskim. Pamięci ofiar zbrodni komunistycznej

Autor: Katarzyna Lisiecka
Wyjątkowa publikacja przygotowana przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Gdańsku w 50. rocznicę Grudnia ’70. Walka o pamięć o ofiarach Grudnia ’70 zakończyła się sukcesem dopiero po dziesięciu latach. Realną możliwość budowy pomnika w kraju rządzonym przez aparat komunistyczny dały strajki i porozumienia sierpniowe 1980 r. W Gdańsku powstał Pomnik Poległych Stoczniowców. Dziś mamy wiele upamiętnień tragicznego Grudnia ’70. Jednym z nich jest tablica pamiątkowa na budynku przystanku kolejki elektrycznej Gdynia Wzgórze Św. Maksymiliana, oddana w hołdzie ofiarom w 50. rocznicę przez Instytut Pamięci Narodowej.
Grudzień w naszej pamięci. Recenzja książki "Zbrodnia bez kary. Grudzień 1970 w Gdyni"
POLECAMY
Recenzja

Grudzień w naszej pamięci. Recenzja książki "Zbrodnia bez kary. Grudzień 1970 w Gdyni"

Autor: Piotr Abryszeński
Na rynku księgarskim pojawiły się już dziesiątki książek poświęconych rewolcie grudniowej. Są wśród nich publikacje przygotowane przez historyków, popularyzatorów historii i dziennikarzy; są prace naukowe i popularnonaukowe; są wydawnictwa źródłowe bogate w relacje świadków i reportaże. Album Zbrodnia bez kary. Grudzień 1970 w Gdyni. Przebieg wydarzeń, represje, walka o prawdę stara się łączyć wszystkie wspomniane elementy.
Helena Żurowska. Zamordowana o krok od prawdy
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Helena Żurowska. Zamordowana o krok od prawdy

Autor: Magdalena Mołczanowska
Wysłanniczka Rządu RP na uchodźstwie, uczestniczka Powstania Warszawskiego, kurierka ZWZ-AK, była jedną z niewielu kobiet skazanych na karę śmierci i zamordowanych przez komunistyczny aparat represji. Jej śmierć nierozerwalnie związana była z jedną z najskuteczniejszych prowokacji komunistycznego wywiadu – sprawą V Zarządu WiN.
Henryk Urbanowicz ps. Zabawa
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Henryk Urbanowicz ps. Zabawa

Autor: Paweł Nowik
Z pozoru wiadomo bardzo dużo, a jednak zbyt mało, by można było zidentyfikować żołnierza Armii Krajowej, którego stalinowski sąd we Wrocławiu skazał na karę śmierci. Trudność wynika też stąd, że Henryk Urbanowicz posługiwał się fałszywym nazwiskiem. Opuścił Wilno jako Henryk Domański. Czy inne dane również zostały zmienione? Trudno dziś dociec prawdy.
Inny wróg, cel ten sam. Stanisław Sojczyński „Warszyc” (1910–1947)
POLECAMY
Artykuł

Inny wróg, cel ten sam. Stanisław Sojczyński „Warszyc” (1910–1947)

Autor: Tomasz Toborek
Dla żołnierzy Armii Krajowej początek 1945 r. był czasem trudnych wyborów. Cel ich dotychczasowej walki – wyzwolenie Polski – nie został osiągnięty. Wielu zadawało sobie pytanie, czy walczyć dalej, czy może próbować się przystosować do nowej rzeczywistości, co jednak oznaczało zdanie się na łaskę komunistycznej władzy.
Instytucja uznania za zmarłego i stwierdzenia zgonu w świetle akt sądów grodzkich zasobu poznańskiego archiwum IPN
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Instytucja uznania za zmarłego i stwierdzenia zgonu w świetle akt sądów grodzkich zasobu poznańskiego archiwum IPN

Autor: Hanna Budzyńska
W pierwszej kolejności komuniści skupili się na doraźnym celu wymiaru sprawiedliwości – ukaraniu zbrodniarzy wojennych, osób współpracujących z okupantem niemieckim oraz „wrogów” nieprzychylnych nowemu ustrojowi. Jednak przed komunistycznym aparatem stało również wiele poważnych wyzwań o charakterze administracyjnym.
IV Zarząd Główny Zrzeszenia WiN
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

IV Zarząd Główny Zrzeszenia WiN

Autor: Elżbieta Jakimek-Zapart
W grypsie z celi śmierci płk Łukasz Ciepliński pisał do rodziny: „Pytam – czy ofiary nasze nie pójdą na marne, czy niespełnione sny powstaną z mogił…? Wierzę – nie pójdą, sny wstaną, syn zastąpi ojca, Ojczyzna niepodległość odzyska”.
Jan Paweł II – strażnik pamięci o męczennikach XX wieku
POLECAMY
Artykuł

Jan Paweł II – strażnik pamięci o męczennikach XX wieku

Autor: Ks. Jarosław Wąsowicz SDB
Większość wiernych wyniesionych na ołtarze przez Jana Pawła II to męczennicy – duchowni i świeccy. Papież Polak kanonizował 482 osoby, a beatyfikował – 1343.
Jan Rodowicz „Anoda”
POLECAMY
Biogram / Biografia

Jan Rodowicz „Anoda”

Autor: Katarzyna Adamów
7 marca 1923 urodził się Jan Rodowicz „Anoda” – porucznik AK i legendarny żołnierz batalionu „Zośka”, członek Grup Szturmowych Szarych Szeregów i Małego Sabotażu, żołnierz Kedywu, działacz podziemia antykomunistycznego.
Jan Stawisiński 1960–1982
Biblioteka cyfrowa

Jan Stawisiński 1960–1982

Autor: Zenon Szmidtke
Pochodził z Koszalina. Był wysoki, wysportowany. Lubił pływać, grać w siatkówkę i marzył, by zostać geologiem. W wieku 19 lat wyjechał z Koszalina do Katowic. Do pracy w kopalni „Wujek”. Chciał pomóc rodzinie. W 1979 r. zatrudnił się jako górnik w KWK „Wujek” w Katowicach. Po wprowadzeniu stanu wojennego brał udział w proteście w kopalni, gdzie pracował. 16 grudnia 1981 r. został postrzelony w głowę przez pluton specjalny ZOMO, który pacyfikował strajk w kopalni. Był jednym z dziewięciu bestialsko zamordowanych wówczas górników. Przez 40 dni konał w szpitalu w Katowicach - Ochojcu.
Jerzy Dziemieszkiewicz „Żbik”
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Jerzy Dziemieszkiewicz „Żbik”

Autor: Elżbieta Strzeszewska
W kartotece zdjęć sygnalitycznych, przechowywanej w Archiwum IPN, znajdują się zdjęcia młodego mężczyzny, wykonane 24 sierpnia 1949 r. w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Ciechanowie. Zdjęcia te przedstawiają jednego z synów Adama i Stefanii ze Świerczewskich, żołnierza Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.
Jerzy Zakulski i Roman Burczak-Abramowicz
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Jerzy Zakulski i Roman Burczak-Abramowicz

Autor: Jakub Gołębiewski
Biografie dwóch polskich prawników wykształconych przed II wojną światową, na uczelniach II RP, stanowią pouczające żywoty równoległe. Droga wierności Polsce poprowadziła jednego z nich na śmierć z ręki sowieckiego okupanta; droga zdrady zapewniła drugiemu „spokojny” byt w warunkach PRL-u…
Józef Wincenty Dzięgielewski (1895–1952) – biografia działacza PPS
POLECAMY
Biogram / Biografia

Józef Wincenty Dzięgielewski (1895–1952) – biografia działacza PPS

Autor: Maciej Żuczkowski
Urodził się 22 stycznia 1895 r. w Wierznicy jako syn Konstantego i Konstancji z d. Miłodrowskiej. Ukończył szkołę elementarną w Wierznicy, a następnie gimnazjum w Płocku, gdzie prawdopodobnie przystąpił do Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej.
Kapelan Narodowej Organizacji Wojskowej Ksiądz Józef Lelito (1915–1978)
POLECAMY
Biogram / Biografia

Kapelan Narodowej Organizacji Wojskowej Ksiądz Józef Lelito (1915–1978)

Autor: Jadwiga Szumniak-Zdonek
Na położonym na uboczu cmentarzu w Żarkach, u podnóża drewnianego krzyża, znajduje się niepozorny grób. Spoczywa w nim ks. Józef Lelito.
Krwawe dowody zbrodni
TYLKO U NAS
Artykuł

Krwawe dowody zbrodni

Autor: Anna Włodarczyk-Sętorek
W 2017 r. do pracowni konserwacji Archiwum IPN przekazano ubrania należące do ofiar pacyfikacji protestów robotniczych w grudniu 1970 roku w Szczecinie – Waldemara Szumińskiego, Stefana Stawickiego i Zygmunta Toczka. Przechowywane w plastikowych, czarnych workach stanowiły kiedyś dowody w sprawach karnych przeciwko sprawcom zbrodni.
Krwią na bibułce testament pisany i medalik w ustach
TYLKO U NAS
Artykuł

Krwią na bibułce testament pisany i medalik w ustach

Autor: Agnieszka Wygoda
1 marca 1951 roku Łukasz Ciepliński został zamordowany metodą katyńską (strzał w tył głowy) w więzieniu mokotowskim wraz z sześcioma towarzyszami z IV Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN: Józefem Batorym, Franciszkiem Błażejem, Karolem Chmielem, Adamem Lazarowiczem, Józefem Rzepką i Mieczysławem Kawalcem.
Ksiądz Popiełuszko – wróg Polski Ludowej?
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Ksiądz Popiełuszko – wróg Polski Ludowej?

Autor: Milena Kindziuk
Komuniści traktowali ks. Jerzego Popiełuszkę jak wroga ustroju. Uważali, że zagraża ustalonemu przez nich porządkowi, chociaż on domagał się jedynie prawdy i wolności.
Ksiądz Roman Kotlarz. Śmierć ze znakiem zapytania...
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Ksiądz Roman Kotlarz. Śmierć ze znakiem zapytania...

Autor: Arkadiusz Kutkowski
Wciąż nie jest jasne, kto odpowiada za śmierć ks. Romana Kotlarza w sierpniu 1976 r. Ale dzięki ostatnim działaniom pionu śledczego IPN wiemy coraz więcej o tej sprawie, a tym samym o mechanizmach działania PRL-owskiego aparatu represji wobec duchowieństwa katolickiego.
Ksiądz Stanisław Piwowarski
TYLKO U NAS
Artykuł

Ksiądz Stanisław Piwowarski

Autor: Tomasz Toborek
W czasie wojny był wikariuszem w parafii w Kobielach Wielkich k. Radomska i kapelanem I batalionu 27. pułku piechoty AK dowodzonego przez Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”. Po wojnie – spowiednikiem żołnierzy antykomunistycznego, założonego przez „Warszyca”, Konspiracyjnego Wojska Polskiego.
Ksiądz Stefan Niedzielak: ostatnia ofiara Katynia?
POLECAMY
Artykuł

Ksiądz Stefan Niedzielak: ostatnia ofiara Katynia?

Autor: Patryk Pleskot
W piątek 20 stycznia 1989 roku późnym wieczorem ks. Stefan Niedzielak – siedemdziesięcioczteroletni proboszcz na warszawskich Powązkach – został brutalnie zamordowany w swoim mieszkaniu. Nieznani do dzisiaj sprawcy najpierw bestialsko go pobili, a potem dosłownie złamali mu kark.
Ksiądz Władysław Gurgacz SJ (1914-1949). Duchowa droga Kapelana Niezłomnych
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Ksiądz Władysław Gurgacz SJ (1914-1949). Duchowa droga Kapelana Niezłomnych

Autor: Krzysztof Dorosz
Znamy go dzisiaj przede wszystkim jako kapelana Żołnierzy Wyklętych, przedstawianego często na zdjęciach w wojskowym mundurze, wśród członków Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowców, na tle pięknej Hali Łabowskiej i Beskidu Sądeckiego. Mało jednak wiemy o jego duchowej drodze, która doprowadziła go do brzemiennej w skutki decyzji przystąpienia wiosną 1948 r. do oddziału konspiracyjnego.
Kwatera 301 – panteon węgierskiego narodowego męczeństwa
POLECAMY
Artykuł

Kwatera 301 – panteon węgierskiego narodowego męczeństwa

Autor: Imre Molnar
Węgrzy także mają swoją „Łączkę”. To kwatera 301 Nowego Cmentarza na obrzeżach Budapesztu. Grzebano tu potajemnie ofiary komunistycznego terroru.
Kwestia poparcia społecznego dla komunistów na Rzeszowszczyźnie w latach 1944–1945
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Kwestia poparcia społecznego dla komunistów na Rzeszowszczyźnie w latach 1944–1945

Autor: Mariusz Krzysztofiński
W rezultacie załamania się niemieckiego frontu wschodniego Armia Czerwona, odnosząc kolejne zwycięstwa, w nocy z 3 na 4 stycznia 1944 r. przekroczyła granicę Rzeczypospolitej. 23 lipca wojska sowieckie zajęły Lwów, a 2 sierpnia 1944 r. wkroczyły do Rzeszowa.
Leśnik, cichociemny, wyklęty
POLECAMY
Artykuł

Leśnik, cichociemny, wyklęty

Autor: Magdalena Mołczanowska
Czesław Rossiński, cichociemny, żołnierz Armii Krajowej i podziemia niepodległościowego został zamordowany 12 kwietnia 1945 r. w więzieniu na Zamku w Lublinie. Był to ostatni, tragiczny akt długiej i barwnej historii bohaterskiego leśnika, działacza społecznego i oficera.
Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych Ukraińskiej SRS Iwan Sierow i jego antypolska działalność w okresie 2 IX 1939- 25 II 1941 r.
TYLKO U NAS
Artykuł

Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych Ukraińskiej SRS Iwan Sierow i jego antypolska działalność w okresie 2 IX 1939- 25 II 1941 r.

Autor: Sławomir Kalbarczyk
Karierę Iwana Sierowa, jednego z najbardziej znanych funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa ZSRS trudno uznać za typową. Z wykształcenia był wojskowym – w styczniu 1939 r., mając 34 lata, ukończył Akademię Wojskową im. Frunzego w Moskwie i awansował na stopień majora. Był oficerem artylerii.
Łowca Wyklętych – funkcjonariusz UB Ryszard Trąbka
TYLKO U NAS
Artykuł

Łowca Wyklętych – funkcjonariusz UB Ryszard Trąbka

Autor: Wojciech Hanus
„Zasłużony funkcjonariusz od rozbijania zbrojnego podziemia niepodległościowego na Lubelszczyźnie w latach 40-tych i 50-tych, poprzez udział w likwidacji ostatniego antykomunistycznego partyzanta – Józefa Franczaka, aż po nagradzaną pracę operacyjną – m.in. przeciwko opozycji lat 80-tych”.
Łukasz Ciepliński – między legendą a rzeczywistością
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Łukasz Ciepliński – między legendą a rzeczywistością

Autor: Zbigniew K. Wójcik
Świtem 1 września 1939 r. wyruszył przeciwko Niemcom jako podporucznik służby stałej, dowodząc na przedpolach Bydgoszczy kompanią przeciwpancerną 62. pp, a 1 marca 1951 r. zginął w komunistycznym więzieniu na warszawskim Mokotowie jako podpułkownik Wojska Polskiego, prezes IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” i jeden z depozytariuszy Testamentu Polski Podziemnej.
Matka partyzantów – sprawa Stefanii Dziemieszkiewiczowej
POLECAMY
Artykuł

Matka partyzantów – sprawa Stefanii Dziemieszkiewiczowej

Autor: Elżbieta Strzeszewska
Istotną rolę w zwalczaniu podziemia niepodległościowego odgrywały inwigilacja oraz represje skierowane przez bezpiekę przeciwko rodzinom członków podziemnych organizacji.
Mefisto ubecji
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Mefisto ubecji

Autor: Paweł Sztama
Generał Stefan Bałuk, jeden z cichociemnych i więzień stalinowski mówił o nim: „Jeżeli by ktoś chciał, ażebym go scharakteryzował, to jedno z pierwszych wrażeń czysto wizualnych: była to twarz, której powierzyłbym rolę Mefista w Fauście”.
Męczennik
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Męczennik

Autor: Włodzimierz Suleja
Milionowe tłumy na trasie papieskiej pielgrzymki z 1983 r. nie zaniepokoiły władzy. Nie wiadomo zresztą, czy zabrakło politycznej woli, czy wręcz wyobraźni. Co więcej, zapewne już wówczas zaczęto się zastanawiać, jak zniszczyć wpływ Kościoła, a zwłaszcza tych księży, którzy jawnie stanęli po stronie „Solidarności”, takich, jak ksiądz Jerzy Popiełuszko.
Męczeńska noc
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Męczeńska noc

Autor: Milena Kindziuk
Gromadzona w Instytucie Pamięci Narodowej oraz w archiwach kościelnych dokumentacja dotycząca zabójstwa ks. Jerzego Popiełuszki pozwala odtworzyć niektóre wydarzenia nocy z 19 na 20 października 1984 r. i zobaczyć, jak informacja o uprowadzeniu księdza ujrzała światło dzienne.
Michał Kobyliński (1890-1940) – nauczyciel, społecznik, żołnierz, ofiara Katynia
WARTO ZAJRZEĆ
Biogram / Biografia

Michał Kobyliński (1890-1940) – nauczyciel, społecznik, żołnierz, ofiara Katynia

Autor: Piotr Gołdyn
Przyszedł na świat 16 września 1890 r. w Zagórowie. Jego rodzicami byli Jan Kobyliński i Franciszka z domu Ulatowska. Jego stryjem był ks. Kacper Kobyliński, aktywny społecznik. Nie ma informacji na temat tego, czy Michał posiadał rodzeństwo.
2 3 następna >
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510