Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Burza”
PAMIĘTAMY
Artykuł

„Burza”

Autor: Włodzimierz Suleja
W pierwszych dniach stycznia 1944 r. oddziały Armii Czerwonej przekroczyły wschodnią granicę II Rzeczypospolitej. Pojawił się, rozważany do tej pory jedynie teoretycznie, problem, jak w sytuacji takiej powinny zachowywać się organa państwa podziemnego, a w pierwszym rzędzie oddziały Armii Krajowej.
„Burzą” ku wolności
POLECAMY
Artykuł

„Burzą” ku wolności

Autor: Filip Musiał
Gdy w styczniu 1944 r. Armia Czerwona przekroczyła granicę polską, Wojsko Polskie w konspiracji – Armia Krajowa – rozpoczęło realizację planu „Burza”. Była to koncepcja powstania strefowego, w której polskie jednostki miały atakować wycofujące się wojskami III Rzeszy, przed nacierającymi Sowietami.
„Emisariusze i kurierzy” – kilka uwag o ważnej książce Krzysztofa Dąbkiewicza
WARTO WIEDZIEĆ
Recenzja

„Emisariusze i kurierzy” – kilka uwag o ważnej książce Krzysztofa Dąbkiewicza

Autor: Waldemar Grabowski
Obfita literatura dotycząca Polskiego Państwa Podziemnego opisuje zarówno różne struktury organizacyjne, jak też ich działalność. Niemniej jednak niektóre z tych struktur pozostają nieopisane.
„Godzina W”. Decyzja
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

„Godzina W”. Decyzja

Autor: Włodzimierz Suleja
Według pierwotnych planów, formułowanych na przełomie 1943 r. i 1944 r., Warszawa z „Planu Burza” została wyłączona. Walkę o stolicę dowództwo Armii Krajowej zamierzało podjąć tylko w przypadku wezwania do powszechnego powstania.
„Godzina W”. Walka
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

„Godzina W”. Walka

Autor: Włodzimierz Suleja
Godzina „W”, której początek dowództwo AK wyznaczyło na 1 sierpnia o godzinie 17.00, w istocie zaczęła się o kilka godzin wcześniej od pojedynczych starć, związanych z mobilizacją oddziałów powstańczych.
„Kolegium” warszawskiego Kedywu
POLECAMY
Artykuł

„Kolegium” warszawskiego Kedywu

Autor: Hubert Kuberski
Rozkaz nr 84 z 24 stycznia 1943 r. „Uporządkowanie odcinka walki czynnej”, wydany przez generała Stefana Roweckiego „Grota” zainicjował podporządkowanie i scalenie Tajnej Organizacji Wojskowej (TOW) z Armią Krajową.
„Na szkodę Państwa Polskiego”. Emisariuszka i kurierka Elżbieta Zawacka (1909–2009)
PAMIĘTAMY
Biogram / Biografia

„Na szkodę Państwa Polskiego”. Emisariuszka i kurierka Elżbieta Zawacka (1909–2009)

Autor: Aleksandra Pietrowicz
28 listopada 1952 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie zapadł kolejny – trzeci już – wyrok w sprawie Elżbiety Zawackiej. Najwyższy Sąd Wojskowy, rozpatrując skargę rewizyjną prokurator ppłk Heleny Wolińskiej, niezadowolonej ze zbyt niskiego wymiaru kary orzeczonej na wcześniejszych rozprawach, skazał oskarżoną „za działania na szkodę Państwa Polskiego” na dziesięć lat więzienia.
„Polska lubelska”
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

„Polska lubelska”

Autor: Włodzimierz Suleja
Kapitulacja powstańczej Warszawy nie była końcem polskiego dramatu. Ostatnie miesiące 1944 r. niosły ze sobą umacnianie się na terenach wyzwolonych od Niemców zwolenników Kremla, któremu to procesowi towarzyszyło rosnące poczucie bezsilności tak władz konspiracji krajowej, jak i legalnego rządu RP w Londynie.
<i>Kto nie potępia – ten przyzwala</i>. „Protest” Zofii Kossak-Szczuckiej
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Kto nie potępia – ten przyzwala. „Protest” Zofii Kossak-Szczuckiej

Autor: Martyna Grądzka-Rejak
W upalne lato, kilka tygodni po rozpoczęciu tzw. Wielkiej Akcji, deportacji Żydów z getta warszawskiego do obozu zagłady Treblinka II, pisarka i działaczka społeczna Zofia Kossak-Szczucka oraz inni członkowie Frontu Odrodzenia Polski przygotowali ulotkę „Protest”. 11 sierpnia 1942 r. konspiracyjnie dystrybuowano ją na ulicach okupowanej Warszawy.
1943. Rok niepomyślnych znaków
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

1943. Rok niepomyślnych znaków

Autor: Włodzimierz Suleja
Społeczeństwo polskie nie miało złudzeń, że Niemcy zdolni są do popełnienia najpotworniejszych zbrodni. Z nadzieją, ale i obawą oczekiwano więc końca okupacji. Obawy potęgował zaś fakt, iż wyzwolenie nadejść miało ze wschodu, Armia Czerwona bowiem, po zwycięstwie stalingradzkim, zaczynała przejmować inicjatywę strategiczną.
Adam Bień. Jeden z szesnastu
POLECAMY
Biogram / Biografia

Adam Bień. Jeden z szesnastu

Autor: Anna Lasek
Adam Bień był człowiekiem wyjątkowym – politykiem i działaczem niepodległościowego ruchu ludowego, jednym z szesnastu skazanych w moskiewskim procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, a także prawnikiem i pisarzem.
Akcja „Burza” i Powstanie Warszawskie
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Akcja „Burza” i Powstanie Warszawskie

Autor: Marek Gałęzowski
Wycofywanie się wojsk niemieckich z ZSRS od sierpnia 1943 r. i zbliżanie Armii Czerwonej do ziem polskich zmuszało dowództwo AK do podjęcia decyzji o formie wystąpienia zbrojnego przeciw Niemcom.
Akcja „Koppe”
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Akcja „Koppe”

Autor: Tomasz Roguski
SS-Obergruppenführer i generał Waffen-SS Wilhelm Koppe objął w październiku 1939 r. funkcję Wyższego Dowódcy SS i Policji w Kraju Warty. Od listopada 1943 r. został przeniesiony na to samo stanowisko w Generalnym Gubernatorstwie, gdzie pełnił także funkcję sekretarza stanu do spraw bezpieczeństwa.
Akcja „Koppe”. Jak niemiecki zbrodniarz uniknął kary
POLECAMY
Artykuł

Akcja „Koppe”. Jak niemiecki zbrodniarz uniknął kary

Autor: Marcin Kapusta
11 lipca 1944 r. harcerze z batalionu „Parasol” podjęli w Krakowie próbę likwidacji szefa SS i policji w Generalnym Gubernatorstwie.
Akcja „Polowanie”. Nieudany zamach na gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera
POLECAMY
Artykuł

Akcja „Polowanie”. Nieudany zamach na gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera

Autor: Ryszard Sodel
8 stycznia 1944 r. przeprowadzony został nieudany zamach na gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera. Znienawidzony nazista figurował na szczycie listy niemieckich dygnitarzy, mających ponieść śmierć w ramach tzw. akcji „Główki”.
Akcja Madryt
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Akcja Madryt

Autor: Ewa Wójcicka
6 czerwca 1943 r. oddział Grup Szturmowych Szarych Szeregów „Motor 30”, dowodzony przez Tadeusza Zawadzkiego ps. „Zośka”, przeprowadził akcję, której celem było wysadzenie mostu znajdującego się na rzece Wolborce, niedaleko stacji kolejowej w Czarnocinie. Akcja ta nosiła kryptonim „Madryt”.
Akcje <i>Special Operations Executive</i> na terenie okupowanej Polski – zrzuty sprzętu i ludzi
TYLKO U NAS
Artykuł

Akcje Special Operations Executive na terenie okupowanej Polski – zrzuty sprzętu i ludzi

Autor: Wiesław Kaczmarczyk
Intensyfikacja walki podziemnej w kraju skłoniła polskie władze na uchodźctwie już w marcu 1940 r. do poszukiwania skutecznych metod dostarczania sprzętu i ludzi na teren okupowanej Polski. Do października 1940 r. rozpoznano i przygotowano 642 lokalizacje nadające się na miejsca odbioru zrzutów.
Antoni Chruściel „Monter”
POLECAMY
Biogram / Biografia

Antoni Chruściel „Monter”

Autor: Andrzej Chmielarz
Wbrew powszechnemu i utrwalonemu przekonaniu, powstańczą walką w Warszawie kierował dowódca Okręgu AK Warszawa gen. Antoni Chruściel „Monter”, a nie gen. Tadeusz Komorowski „Bór”.
Antoni Kopaczewski „Lew”
Biblioteka cyfrowa

Antoni Kopaczewski „Lew”

Autor: Tomasz Panfil
Broszura prezentuje postać Antoniego Kopaczewskiego „Lwa”, żołnierza Wojska Polskiego, który we wrześniu 1939 r. walczył w szeregach 43 Pułku Strzelców im. Legionu Bajończyków, w czasie okupacji niemieckiej należał do ZWZ/AK, a po 1944 jako dowódca oddziału WiN podjął walkę z ustanowioną na sowieckich bagnetach dyktaturą. Wierny złożonej przysiędze, wierzył, że powróci wolna Rzeczpospolita, i zapłacił za to najwyższą cenę.
Antoni Pajdak. W obronie ludzkich praw
POLECAMY
Biogram / Biografia

Antoni Pajdak. W obronie ludzkich praw

Autor: Wojciech Kujawa
27 sierpnia 1955 r. powrócił do Ojczyzny, po dziesięcioletniej katordze w Związku Sowieckim, Antoni Pajdak – jeden z przywódców Polski Podziemnej.
Aresztowanie „Szesnastu”. Rekonstrukcja
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Aresztowanie „Szesnastu”. Rekonstrukcja

Autor: Andrzej Chmielarz
„Proces szesnastu” miał tworzyć sprzyjające okoliczności do przeforsowania sowieckiej wizji Polski, a zwłaszcza do utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej na zasadach Stalina. Chodziło też o skompromitowanie w oczach USA i Wielkiej Brytanii Polaków sprzeciwiających się dominacji sowieckiej.
Aresztowanie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego
POLECAMY
Artykuł

Aresztowanie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego

Autor: Michał Wenklar
27 marca 1945 r., do willi w Pruszkowie dotarły trzy najważniejsze postaci Państwa Podziemnego – ostatni komendant AK gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, Delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski i Przewodniczący Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak.
Armia Krajowa – armia inna niż wszystkie
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Armia Krajowa – armia inna niż wszystkie

Autor: Tomasz Łabuszewski
Armia Krajowa to niewątpliwie fenomen w skali europejskiej, powód do dumy dla każdego Polaka zainteresowanego historią własnego kraju, to wreszcie źródło, z którego etosu czerpać powinny kolejne pokolenia.
Boży szaleniec w czasach Zagłady. Zofia Kossak-Szczucka
POLECAMY
Biogram / Biografia

Boży szaleniec w czasach Zagłady. Zofia Kossak-Szczucka

Autor: Paweł Skibiński
Była wybitną, uznaną pisarką katolicką. W czasie wojny organizowała z bezgranicznym poświęceniem konspiracyjną pomoc charytatywną, zwłaszcza dla Żydów.
Burza nadeszła ze wschodu
POLECAMY
Artykuł

Burza nadeszła ze wschodu

Autor: Teodor Gąsiorowski
Głównym celem tworzonej w okupowanym kraju konspiracji wojskowej było przeprowadzenie powstania powszechnego w momencie zwycięskiej ofensywy aliantów zachodnich, która z jednej strony spowoduje rewolucyjne wrzenie w Rzeszy, z drugiej zaś doprowadzi do demoralizacji jednostek Wehrmachtu na wschodzie.
Cichociemny ppor. Rafał Andrzej Niedzielski „Mocny”, „Rafał”
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia

Cichociemny ppor. Rafał Andrzej Niedzielski „Mocny”, „Rafał”

Autor: Marek Jedynak
Był jednym z najmłodszych spadochroniarzy Armii Krajowej. W dniu skoku do okupowanej Polski miał niespełna 19 lat! Służył w oddziałach dywersyjnych „Wachlarza” i „Kedywu”.
Cyryl Ratajski
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Cyryl Ratajski

Autor: Waldemar Grabowski
Wielkopolanin, zdolny prawnik z doświadczeniem pracy w kilku spółkach państwowych i miejskich, a także zarządzania stolicą Wielkopolski. W grudniu 1940 r. Cyryl Ratajski został mianowany przez gen. Władysława Sikorskiego Głównym Delegatem Rządu na Generalne Gubernatorstwo. Udźwignął ciężar odpowiedzialności i zdołał zorganizować cywilne struktury Podziemnego Państwa Polskiego.
Cywilna łączność radiowa w Powstaniu Warszawskim
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Cywilna łączność radiowa w Powstaniu Warszawskim

Autor: Waldemar Grabowski
W kontaktach Rządu RP na uchodźstwie z Delegatem Rządu na Kraj i Komendą Główną AK w czasie Powstania Warszawskiego ważną rolę odgrywały cywilne stacje radiowe.
Czekając na „czerwoną zarazę”
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Czekając na „czerwoną zarazę”

Autor: Waldemar Grabowski
Latem 1944 r. wojska Armii Czerwonej znalazły się w centralnej Polsce. Dowódcy AK musieli pilnie zdecydować, jaką postawę przyjąć wobec „sojusznika naszych sojuszników”.
Delegatura Rządu na Kraj w czasie Powstania Warszawskiego
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Delegatura Rządu na Kraj w czasie Powstania Warszawskiego

Autor: Stefan Pawłowski
Gdy nad Warszawą pojawiły się samoloty sowieckie, przerwano rozmowy kapitulacyjne. Rosjanie nie przyszli jednak powstańcom z pomocą.
Dr Franciszek Witaszek
TYLKO U NAS
Artykuł

Dr Franciszek Witaszek

Autor: Izabella Kopczyńska
Franciszek Witaszek (1908–1943), dr medycyny, naukowiec. Od 1932 r. asystent w Zakładzie Higieny Ogólnej i Społecznej następnie w Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej Uniwersytetu Poznańskiego.
Działalność sabotażowo-dywersyjna ZWZ-AK na terenie Buska-Zdroju. Wybrane przykłady
TYLKO U NAS
Artykuł

Działalność sabotażowo-dywersyjna ZWZ-AK na terenie Buska-Zdroju. Wybrane przykłady

Autor: Karolina Trzeskowska-Kubasik
Percepcja konspiracji skupia się w ujęciu popularnym na widowiskowych, jednostkowych akcjach – egzekucjach hitlerowskich zbrodniarzy, odbijaniu więźniów, bitwach partyzanckich oddziałów. Nie należy zapominać, że główny ciężar pracy podziemnych struktur położono na inne aspekty walki z okupantem – jak choćby dywersję i sabotaż. Dopiero wspólnie tworzą one pełny obraz Podziemia.
Elżbieta Zawacka. Jedyna cichociemna
PAMIĘTAMY
Artykuł

Elżbieta Zawacka. Jedyna cichociemna

Autor: Anna Marcinkiewicz-Kaczmarczyk
10 stycznia 2009 r. zmarła Elżbieta Zawacka ps. „Zelma”, „Sulica”, „Zo” – kurierka Komendy Głównej AK, profesor nauk humanistycznych, druga kobieta awansowana na stopień generała brygady Wojska Polskiego.
Franz Kutschera
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Franz Kutschera

Autor: Anna Zechenter
Austriacki ogrodnik Franz Kutschera pozostałby zapewne jednym z tysięcy anonimowych zbrodniarzy wojennych, gdyby Reichsführer SS Heinrich Himmler nie wysłał go w sierpniu 1943 r. do Warszawy z poleceniem sterroryzowania niepokornego miasta.
Instrukcja Dowódcy AK nr 116/I z 15 września 1943 roku i jej konsekwencje
TYLKO U NAS
Artykuł

Instrukcja Dowódcy AK nr 116/I z 15 września 1943 roku i jej konsekwencje

Autor: Tomasz Domański
Instrukcja gen. „Bora” w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego stała się z czasem podstawą represjonowania oficerów AK Okręgu Radomsko-Kieleckiego przez komunistów.
Janusz Kazimierz Zawodny. Wychowała go Armia Krajowa
TYLKO U NAS
Artykuł

Janusz Kazimierz Zawodny. Wychowała go Armia Krajowa

Autor: Jarosław Tęsiorowski
O prawdę o Zbrodni Katyńskiej upominał się z taką samą stanowczością, z jaką system komunistyczny nazywał zbrodniczym. Wbrew poprawności politycznej panującej wśród elit intelektualnych Zachodu stawiał śmiałe, ale – jak się z czasem okazywało – trafne diagnozy geopolityczne.
Józef Wincenty Dzięgielewski (1895–1952) – biografia działacza PPS
POLECAMY
Biogram / Biografia

Józef Wincenty Dzięgielewski (1895–1952) – biografia działacza PPS

Autor: Maciej Żuczkowski
Urodził się 22 stycznia 1895 r. w Wierznicy jako syn Konstantego i Konstancji z d. Miłodrowskiej. Ukończył szkołę elementarną w Wierznicy, a następnie gimnazjum w Płocku, gdzie prawdopodobnie przystąpił do Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej.
Kazimierz Grenda (1906-1959)
POLECAMY
Biogram / Biografia

Kazimierz Grenda (1906-1959)

Autor: Ewa Liszkowska
Przed rozpoczęciem II wojny światowej był kierownikiem szkoły i nauczycielem geografii. Wieloletnie zaangażowanie w ruch harcerski doprowadziło go do związania się z organizacjami podziemnymi i objęcia funkcji szefa Kwatery Głównej Szarych Szeregów, a później prezesa Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość na teren łódzki.
Komunikaty KG AK dla BBC
TYLKO U NAS
Artykuł

Komunikaty KG AK dla BBC

Autor: Waldemar Grabowski
Jedną z ważniejszych dziedzin działalności Polskiego Państwa Podziemnego było informowanie rządu RP w Londynie, a za jego pośrednictwem całego świata, o sytuacji panującej w okupowanej Polsce.
Konspiracyjny NIK w latach 1942-1945. Struktury kontrolne Państwa Podziemnego
TYLKO U NAS
Artykuł

Konspiracyjny NIK w latach 1942-1945. Struktury kontrolne Państwa Podziemnego

Autor: Waldemar Grabowski
Utworzenie podziemnych struktur państwowych (Polskie Państwo Podziemne) w okupowanej Polsce spowodowało konieczność wprowadzenia ich kontroli. W 1942 r. po długich przygotowaniach i uzgodnieniach powołano do życia Sekcję Kontroli w Delegaturze Rządu na Kraj.
Kotwica Polski Walczącej
POLECAMY
Artykuł

Kotwica Polski Walczącej

Autor: Roksana Szczypta-Szczęch
20 marca 1942 r. warszawiacy mijający cukiernię Lardellego zobaczyli na słupku ogrodzenia stylizowany znak kotwicy. Pojawił się wtedy po raz pierwszy, by na trwałe stać się symbolem Polski Walczącej.
Kres Polskiego Podziemnego Państwa
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Kres Polskiego Podziemnego Państwa

Autor: Włodzimierz Suleja
Przedstawiciele legalnych władz polskich odebrali postanowienia jałtańskie jako narodową katastrofę. Podjęcie otwartej walki z Armią Czerwoną nie wchodziło w rachubę. Nie widząc perspektyw na ujawnienie Armii Krajowej, następca „Bora”, Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, rozwiązał ją rozkazem wydanym 19 stycznia 1945 r. Nie oznaczało to jednak końca zbrojnego oporu wobec okupanta.
Kryptonim „Meksyk”. Akcja pod Arsenałem
POLECAMY
Artykuł

Kryptonim „Meksyk”. Akcja pod Arsenałem

Autor: Teodor Gąsiorowski
Szary ciężarowy renault o numerach rejestracyjnych 72076 skręcił z Bielańskiej w Długą. Gdy po chwili wjechał w Nalewki, młody chłopak rzucił na maskę butelkę z płynem zapalającym. Padły pojedyncze strzały, później posypały się serie z pistoletów maszynowych...
Kulturowa partyzantka. Tajne nauczanie na północnym Mazowszu
POLECAMY
Artykuł

Kulturowa partyzantka. Tajne nauczanie na północnym Mazowszu

Autor: Waldemar Brenda
Obok uderzeń w rozwój demograficzny społeczeństwa polskiego, fizycznej eksterminacji Żydów, eliminacji całych grup społecznych, dotkliwych ograniczeń polityczno-społecznych i gospodarczych, obejmowała ona także pełną dyskryminację kulturalną. Jednym z jej przejawów była likwidacja polskiego szkolnictwa.
Londyńskie Ministerstwo Przemysłu, Handlu i Żeglugi RP w dokumentach MBP
TYLKO U NAS
Artykuł

Londyńskie Ministerstwo Przemysłu, Handlu i Żeglugi RP w dokumentach MBP

Autor: Waldemar Grabowski
Po wrześniu 1939 r. ogromną rolę w podtrzymywaniu ciągłości państwowej Polski i organizacji jej wysiłku zbrojnego odegrały konstytucyjne władze RP na wychodźstwie. W latach II wojny światowej liczba pracowników rządu emigracyjnego wzrosła ze 160 pracowników etatowych w 1940 r. do 1052 osób w 1945 r.
Lotnisko Luftwaffe Udetfeld (Pyrzowice) w meldunkach wywiadu ZWZ-AK
TYLKO U NAS
Artykuł

Lotnisko Luftwaffe Udetfeld (Pyrzowice) w meldunkach wywiadu ZWZ-AK

Autor: Mirosław Sikora
Zręby wywiadu polskiego państwa podziemnego powstawać zaczęły na terenie przedwojennego województwa śląskiego i w Zagłębiu Dąbrowskim (przedwojenne woj. kieleckie) już od pierwszych miesięcy okupacji niemieckiej. Ram organizacyjnych dostarczył początkowo Związek Orła Białego i inne, mniejsze struktury tworzącej się spontanicznie konspiracji.
Ludwik Chmaj - profesor i patriota
WARTO WIEDZIEĆ
Biogram / Biografia

Ludwik Chmaj - profesor i patriota

Autor: Bogusław Wójcik
Świadectwem autorytetu społecznego i pozycji politycznej, jaką posiadał profesor Chmaj było jego wejście w skład działającego oficjalnie Komitetu Polskiego. Możliwości tego gremium były niewielkie. Niemniej przez cały czas istnienia Komitet prowadził systematyczną walkę w obronie interesów Wilnian.
Na Starówce i w Śródmieściu
DLA WNIKLIWYCH
Wspomnienie

Na Starówce i w Śródmieściu

Autor: Marceli Porowski
Byłem przeciwny ubarwianiu rzeczywistości, uważając, że to działa na krótką metę – wspominał prezydent powstańczej Warszawy.
Naukowiec w służbie konspiracji
TYLKO U NAS
Artykuł

Naukowiec w służbie konspiracji

Autor: Joanna Żelazko
Mimo podpisania 8 maja 1945 r. europejskich porozumień kończących II wojnę światową, w Polsce kontynuowana była walka o kształt polityczny kraju. Prowadzący ją żołnierze byli często tymi samymi ludźmi, którzy walczyli z okupantami w szeregach Polskiego Państwa Podziemnego.
Nie tylko „Wielka Czwórka” – wpływ „Unii” na działalność Polskiego Państwa Podziemnego
TYLKO U NAS
Artykuł

Nie tylko „Wielka Czwórka” – wpływ „Unii” na działalność Polskiego Państwa Podziemnego

Autor: Marek Hańderek
W powszechnej wiedzy na temat działalności Polskiego Państwa Podziemnego bezapelacyjnie najwięcej miejsca zajmuje jego człon wojskowy w postaci ZWZ/AK.
Od ZWZ do Armii Krajowej
TYLKO U NAS
Artykuł

Od ZWZ do Armii Krajowej

Autor: Waldemar Grabowski
14 lutego 1942 r. do Warszawy z Londynu została nadana depesza zawierająca decyzje Naczelnego Wodza i Premiera RP gen. Władysława Sikorskiego.
Okręg AK Tarnopol
TYLKO U NAS
Artykuł

Okręg AK Tarnopol

Autor: Mirosław Surdej
Historia konspiracji niepodległościowej na obszarze województwa tarnopolskiego, podobnie jak na całych Kresach Wschodnich RP, stanowi tematykę słabo znaną i nie do końca zbadaną. Wynika to w znacznej mierze z braku dostępu do części źródeł, jak też z celowej polityki historycznej PRL.
Ostatni rozkaz
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Ostatni rozkaz

Autor: Piotr Niwiński
Rozkaz gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka” do żołnierzy Armii Krajowej z 19 stycznia 1945 r. nie nakazywał zaprzestania walki o wyzwolenie kraju.
Patriota do końca. Franciszkanin o. Julian Mirochna (1903-1943)
TYLKO U NAS
Artykuł

Patriota do końca. Franciszkanin o. Julian Mirochna (1903-1943)

Autor: Rafał Sierchuła
Życie o. Juliana Mirochny było bardzo aktywne w wielu sferach jego działalności. W aspekcie religijnym, społecznym, politycznym, czy też najbardziej frapującym – konspiracyjnym w okresie II wojny światowej.
Podchorąży Zenon Wlaźlak „Wilk” – nauczyciel i konspirator
TYLKO U NAS
Artykuł

Podchorąży Zenon Wlaźlak „Wilk” – nauczyciel i konspirator

Autor: Jerzy Autuchiewicz
Działalność informacyjna i propagandowa była obok działalności zbrojnej i wywiadowczej jedną z najważniejszych form pracy konspiracyjnej Polskiego Państwa Podziemnego przez cały okres jego funkcjonowania.
Podpułkownik dypl. Maciej Kalenkiewicz „Kotwicz” – współtwórca idei cichociemnych
POLECAMY
Artykuł

Podpułkownik dypl. Maciej Kalenkiewicz „Kotwicz” – współtwórca idei cichociemnych

Autor: Kazimierz Krajewski
Podpułkownik Maciej Kalenkiewicz, w okresie okupacji posługujący się pseudonimami „Kotwicz”, „Jan Kotwicz”, „Maciej” i „Bóbr” – urodził się 1 lipca 1906 r. w Pacewiczach (pow. Wołkowysk, woj. białostockie – obecnie Białoruś) w rodzinie ziemiańskiej, od pokoleń związanej z Kresami Północno-Wschodnimi.
Podziemna, ale często przyziemna. Praca Polek w konspiracji podczas II wojny światowej
POLECAMY
Artykuł

Podziemna, ale często przyziemna. Praca Polek w konspiracji podczas II wojny światowej

Autor: Anna Czocher
„Polka przedstawia jedno z najgroźniejszych niebezpieczeństw. W zakresie szpiegostwa, konspiracji i jej narodowego fanatyzmu jest znana jako najbardziej doświadczony, najniebezpieczniejszy typ kobiety europejskiej”.
Podziemny parlament w pojałtańskiej Polsce
POLECAMY
Artykuł

Podziemny parlament w pojałtańskiej Polsce

Autor: Filip Musiał
Większość z nas wie już, kim byli Żołnierze Wyklęci. Doceniamy ich poświęcenie i rozumiemy, dlaczego walczyli w konspiracji. Ale działacze polityczni, którzy w Polsce zajętej przez komunistów trwali w podziemiu, wciąż pozostają zapomniani.
Polska podziemna przed sowieckim trybunałem
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Polska podziemna przed sowieckim trybunałem

Autor: Andrzej Chmielarz
W czerwcu 1945 r. przed sądem w Moskwie zostali postawieni organizatorzy polskiego podziemia niepodległościowego. Choć na ich skazanie nie było przyzwolenia aliantów, nikt nie powstrzymał Józefa Stalina i sowiecki plan został wykonany.
Polskie Państwo Podziemne - ciągłość państwowa w warunkach okupacji
POLECAMY
Artykuł

Polskie Państwo Podziemne - ciągłość państwowa w warunkach okupacji

Autor: Włodzimierz Suleja
Kres epopei wrześniowej był zarazem początkiem tworzenia się na terenach okupowanych Polskiego Państwa Podziemnego. Armię miała zastąpić konspiracja wojskowa, a rząd – ciało wyłonione przez prowadzące już nielegalną działalność polityczne ugrupowania, przede wszystkim z rodowodem opozycyjnym.
Audio/Video

Polskie Państwo Podziemne a zagrożenia egzystencjalne czasu II wojny światowej (instytucje kultury, uniwersytety, „prace przyszłościowe”)

Polskie Państwo Podziemne wobec Zagłady (1942-1945)
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Polskie Państwo Podziemne wobec Zagłady (1942-1945)

Autor: Jan Żaryn
Polska nie tylko wzięła na siebie obowiązek informowania świata o Zagładzie, lecz także podjęła starania, by udzielanie pomocy Żydom stało się jednym z celów trwającej wojny.
Polskie Państwo Podziemne: konspiracja wojskowa i cywilna pod okupacją niemiecką i sowiecką
POLECAMY
Artykuł

Polskie Państwo Podziemne: konspiracja wojskowa i cywilna pod okupacją niemiecką i sowiecką

Autor: Marek Gałęzowski
Polacy przebywający w kraju pod okupacją niemiecką i sowiecką nie pogodzili się z utratą niepodległego państwa. Symbolicznym wyrazem tej postawy było ukazanie się 10 października 1939 r. tajnego pisma „Polska Żyje”, wydawanego przez organizację Komenda Obrońców Polski.
Powstanie Armii Krajowej
POLECAMY
Artykuł

Powstanie Armii Krajowej

Autor: Piotr Niwiński
27 września kojarzy się z Armią Krajową: jest to Dzień Polskiego Państwa Podziemnego, święto żołnierzy AK. W istocie jest tego dnia powołano pierwszą ogólnopolską organizację konspiracyjną, podporządkowaną Rządowi RP – Służbę Zwycięstwu Polski.
Proces Szesnastu we wspomnieniach oskarżyciela
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Proces Szesnastu we wspomnieniach oskarżyciela

Autor: Sławomir Kalbarczyk
Literatura dotycząca procesu przywódców podziemnej Polski jest obfita. W źródłach sowieckich długo jednak brakowało informacji, jakie cele polityczne stawiały przed sobą władze ZSRS, decydując się na nadanie temu procesowi charakteru pokazowego. Zmieniły to dopiero wspomnienia Nikołaja Afanasjewa.
Przyczyny aresztowania przywódców Polskiego Państwa Podziemnego w marcu 1945 r.
POLECAMY
Artykuł

Przyczyny aresztowania przywódców Polskiego Państwa Podziemnego w marcu 1945 r.

Autor: Waldemar Grabowski
Na posiedzeniu Krajowej Rady Ministrów 23 lutego 1945 r. zapadła decyzja o opublikowaniu kolejnego numeru „Rzeczpospolitej Polskiej” (poprzedni ukazał się z datą 25 grudnia 1944 r.), zawierającego uchwałę RJN w sprawie konferencji „krymskiej” oraz rozkaz o rozwiązaniu AK.
Radiostacja „Świt” nadaje
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Radiostacja „Świt” nadaje

Autor: Małgorzata Badowska
10 września 1942 roku swoją pierwszą audycję radiową nadała z Bletchley Park pod Londynem polskojęzyczna radiostacja „Świt”, która działała do końca listopada 1944 roku.
Raport z Auschwitz
TYLKO U NAS
Wywiad

Raport z Auschwitz

Autor: Maciej Kwaśniewski
Wydawało nam się, że mamy tylko raporty Karskiego i Pileckiego, które przedostały się na Zachód, a tymczasem istniała ciągłość raportów z Polski od początku istnienia Auschwitz do połowy 1944 roku – mówi Krzysztof Brożek, reżyser i scenarzysta filmu Raport z Auschwitz, w rozmowie z Maciejem Kwaśniewskim.
Służba Zwycięstwu Polski
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Służba Zwycięstwu Polski

Autor: Jacek Sawicki
W przeddzień kapitulacji stolicy, 27 września 1939 r., została powołana ogólnokrajowa organizacja podziemna o nazwie Służba Zwycięstwu Polski. Stanowisko komendanta SZP objął gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz.
Socjalista z Żegoty. Działalność Stefana Sendłaka
TYLKO U NAS
Artykuł

Socjalista z Żegoty. Działalność Stefana Sendłaka

Autor: Janusz Kłapeć
Wysiłki na rzecz ratowania zagrożonej ludności żydowskiej stanowiły jeden z najważniejszych filarów polskiego wysiłku konspiracyjnego. Dla wielu narażających swoje życie Polaków udział w działalności podziemnych organizacji pomocowych stanowił logiczną konsekwencję postaw przejawianych całym dotychczasowym życiem.
Sowiecka „przyjaźń”, czyli jak rozbrojono oddziały AK z Obwodu Hrubieszów skoncentrowane na pomoc Powstaniu Warszawskiemu
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Sowiecka „przyjaźń”, czyli jak rozbrojono oddziały AK z Obwodu Hrubieszów skoncentrowane na pomoc Powstaniu Warszawskiemu

Autor: Justyna Dudek
Oddziały Armii Czerwonej w bardzo krótkim czasie „wyzwoliły” obszar między Bugiem a Wisłą. 20 lipca 1944 r. sforsowały Bug, a już kilka dni później toczyły walki o Lublin. Do końca lipca obszar województwa lubelskiego II RP był wolny od niemieckiej okupacji. Front zatrzymał się na linii Wisły.
Spektakularna ucieczka z Pawiaka
TYLKO U NAS
Artykuł

Spektakularna ucieczka z Pawiaka

Autor: Soraya Kuklińska
Więzienie na Pawiaku w latach 1939-44 było największym niemieckim więzieniem politycznym na terytorium okupowanej Polski. Według szacunków na około 100 000 więźniów, którzy przeszli przez Pawiak – 37 000 zginęło w egzekucjach, zostało zamordowanych podczas przesłuchań na Szucha lub zmarło w szpitalu więziennym.
Stefan Rowecki
POLECAMY
Artykuł

Stefan Rowecki

Autor: Anna Zechenter
Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej i Dowódca Armii Krajowej Stefan Rowecki jak nikt inny łączył w sobie skłonność do brawury, umiejętność chłodnej analizy, poczucie odpowiedzialności za życie tysięcy żołnierzy i stanowczość.
Studium Polski Podziemnej w Londynie – zarys działalności
TYLKO U NAS
Artykuł

Studium Polski Podziemnej w Londynie – zarys działalności

Autor: Karolina Trzeskowska-Kubasik
Studium Polski Podziemnej (SPP), mimo wielu niedogodności losu, już od ponad 70 lat jest ważnym miejscem na mapie „polskiego” Londynu.
Swoje kapłaństwo poświęcił Polsce i potrzebującym
WARTO WIEDZIEĆ
Biogram / Biografia

Swoje kapłaństwo poświęcił Polsce i potrzebującym

Autor: Paweł Fornal
Ksiądz Ignacy Kociak tak jak wielu kapłanów zaangażował się w okresie II wojny światowej w tworzenie konspiracji niepodległościowej. Był nie tylko duszpasterzem ale również kierownikiem struktur podziemnych.
Symbole Narodowe i nie tylko
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Symbole Narodowe i nie tylko

Autor: Mateusz Marek
2 maja obchodzimy Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej – jednego z symboli narodowych. Podstawowe symbole narodowe to: hymn, barwy i godło. Symbol to znak, który nas identyfikuje, odnosi się do przeszłości i wspólnej historii. Dzięki emocjom, które wzbudza, pozostaje w pamięci przez pokolenia.
Szesnastu Uprowadzonych
POLECAMY
Artykuł

Szesnastu Uprowadzonych

Autor: Piotr Stanek
W walce z Polskim Państwem Podziemnym Sowieci nie mieli żadnych skrupułów. Liczyła się skuteczność.
Tajna egzekucja 20 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego w Wielkopolsce
PAMIĘTAMY
Artykuł

Tajna egzekucja 20 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego w Wielkopolsce

Autor: Rafał Sierchuła
Niemiecki terror był dla Wielkopolski szczególnie dotkliwy. Kraj Warty miał się stać wzorcowym okręgiem Rzeszy. Planowano więc, że obszar ten w ciągu kilku lat zostanie pozbawiony jakichkolwiek cech polskości i że mieszkający tam Polacy staną się niewolnikami pracującymi na rzecz niemieckich panów. Wielu Polaków zapłaciło najwyższą cenę za przeciwstawienie się tym zamiarom.
Tragiczna śmierć Kazimierza Junoszy-Stępowskiego
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Tragiczna śmierć Kazimierza Junoszy-Stępowskiego

Autor: Aneta Nisiobęcka
5 lipca 1943 r. w mieszkaniu przy ul. Poznańskiej 38 padły strzały. Oddział egzekucyjny polskiego podziemia wykonał wyrok śmierci za kolaborację z okupantem hitlerowskim. Śmiertelne kule dosięgły wybitnego polskiego aktora, Kazimierza Junoszę-Stępowskiego.
W cieniu Jałty. Fakty dokonane
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

W cieniu Jałty. Fakty dokonane

Autor: Włodzimierz Suleja
U schyłku 1944 r. perspektywy, rysujące się przed Polską, przedstawiały się wyjątkowo niekorzystnie. Likwidacja w zachodniej części ziem II Rzeczypospolitej okupacji niemieckiej była równoznaczna z ich opanowaniem przez Armię Czerwoną. Oznaczało to zainstalowanie „władzy ludowej” i umacnianie jej rządów przez UB, przy ścisłej współpracy z NKWD.
W konspiracji była postacią legendarną. Niesamowity życiorys Elżbiety Zawackiej
PAMIĘTAMY
Biogram / Biografia

W konspiracji była postacią legendarną. Niesamowity życiorys Elżbiety Zawackiej

Autor: Anna Lasek
Jej życie to gotowy scenariusz na doskonały film wojenny. Pedagog, matematyk i profesor nauk humanistycznych, żołnierz AK, powstaniec warszawski, więzień okresu stalinowskiego. Przede wszystkim jednak legendarna kurierka, emisariuszka Komendanta Głównego ZWZ do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Jedyna kobieta w gronie cichociemnych oraz druga w historii polskich sił zbrojnych generał brygady.
W walce z Niemcami i komunistami. Okręg Śląski ZWZ-AK i jego sukcesorzy
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

W walce z Niemcami i komunistami. Okręg Śląski ZWZ-AK i jego sukcesorzy

Autor: Adam Dziuba
Czynny opór, najpierw przeciwko niemieckiej okupacji, a potem rządom komunistów, trwał na Górnym Śląsku niemal osiem lat. Okupiony został olbrzymimi stratami.
Wieś i chłopi w Polskim Państwie Podziemnym
POLECAMY
Artykuł

Wieś i chłopi w Polskim Państwie Podziemnym

Autor: Janusz Gmitruk
Wrzesień 1939 r. rozpoczął najtragiczniejszy i najtrudniejszy okres dla Polaków – walka o przetrwanie już nie tylko narodowe, kulturalne, ale i biologiczne. Walka ta toczyła się niemal od pierwszych dni okupacji. Początkowo nieskoordynowana, żywiołowa, przynosiła wiele ofiar.
Współpraca Rady Pomocy Żydom i Międzyorganizacyjnego Biura Dokumentarnego
TYLKO U NAS
Artykuł

Współpraca Rady Pomocy Żydom i Międzyorganizacyjnego Biura Dokumentarnego

Autor: Tomasz Roguski
Podstawowym celem wyznaczonym Radzie Pomocy Żydom było niesienie pomocy ludności żydowskiej. W związku z tą pracą pojawiła się także konieczność pozyskiwania dokumentów tożsamości wymaganych przez niemieckiego okupanta.
Wyrok na szesnastu zapadł zanim rozpoczęła się rozprawa
POLECAMY
Artykuł

Wyrok na szesnastu zapadł zanim rozpoczęła się rozprawa

Autor: Roksana Szczypta-Szczęch
W trwającym od 18 do 21 czerwca 1945 r. procesie w Moskwie na ławie oskarżonych posadzono szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. Sowieci skazali Polaków za działalność sprzeczną z interesem czerwonego imperium.
Wyroki na szmalcowników
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Wyroki na szmalcowników

Autor: Piotr Szopa
Pierwsze cywilne sądy specjalne Polskiego Państwa Podziemnego zostały powołane w listopadzie i grudniu 1942 r. Walka z przestępczością nabrała tempa. Wraz z rozwojem tego rodzaju sądownictwa także ci przestępcy, którzy wcześniej dopuszczali się denuncjacji, szantażu czy nawet morderstw, musieli liczyć się z tym, że dosięgnie ich sprawiedliwość.
Wywiad Sił Zbrojnych w Kraju
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Wywiad Sił Zbrojnych w Kraju

Autor: Agnieszka Kostrzewa
Wywiad ZWZ/AK dostarczał niezwykle cennych informacji brytyjskiej służbie wywiadowczej i przyczynił się do zwycięstwa aliantów w II wojnie światowej. Jego działalnością kierował Oddział II (Informacyjno-Wywiadowczy) Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, przekształconego w lutym 1942 r. w Armię Krajową.
Z bohatera konfident
POLECAMY
Artykuł

Z bohatera konfident

Autor: Daria Czarnecka
5 czerwca 1943 r. duże siły gestapo i policji obstawiły kościół pw. św. Aleksandra na pl. Trzech Krzyży w Warszawie. Nie była to zwykła łapanka. W tym czasie w kościele trwał ślub por. Mieczysława Uniejewskiego „Marynarza”, żołnierza oddziału „Osa”-„Kosa 30”, a akcja Niemców była zaplanowana.
Zbrodnia niemiecka w Zgierzu 20 marca 1942 r.
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Zbrodnia niemiecka w Zgierzu 20 marca 1942 r.

Autor: Janusz Wróbel
Wczesnym rankiem 20 marca 1942 r. niemieckie władze okupacyjne w Zgierzu zarządziły nagłą zbiórkę członków niemieckich organizacji partyjnych i paramilitarnych. Ulice zapełniły się umundurowanymi funkcjonariuszami policji i formacji pomocniczych ze Zgierza i przybyłymi z pobliskiej Łodzi.
Zdzisław Baszak „Pirat”, oficer dywersji Obwodu AK Dąbrowa Tarnowska
POLECAMY
Artykuł

Zdzisław Baszak „Pirat”, oficer dywersji Obwodu AK Dąbrowa Tarnowska

Autor: Anna Brożek
Generał Zdzisław Baszak „Pirat” w listopadzie 1939 r. rozpoczął działalność niepodległościową na terenie Obwodu SZP-ZWZ-AK Dąbrowa Tarnowska.
Znak Polski Walczącej
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Znak Polski Walczącej

Autor: Paweł Kosiński
Kotwica, będąca odwiecznym symbolem nadziei, w czasie drugiej wojny światowej stała się także znakiem Polski Walczącej.
ZWZ z trzech perspektyw
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

ZWZ z trzech perspektyw

Autor: Waldemar Grabowski
Generał Władysław Sikorski 13 listopada 1939 r. powołał Związek Walki Zbrojnej, który miał się stać jedyną konspiracyjną organizacją wojskową w okupowanym kraju. Przyjrzyjmy się, jak funkcjonował ZWZ na trzech szczeblach: centrali, obszaru i obwodu.
Audio/Video

Żołnierze Niezłomni - Stanisław Sojczyński „Warszyc”

TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510