Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Doktor Rana”. Hanna Petrynowska
Artykuł

„Doktor Rana”. Hanna Petrynowska

Autor: Kinga Mierzejewska
28 sierpnia powstańcy utracili gmach PWPW. Ewakuacja najciężej rannych z budynku okazała się niemożliwa. Doktor Petrynowska nie chciała opuścić kilkudziesięciu ostatnich pacjentów. Wcześniej zwolniła swoje sanitariuszki i zapewniła, że mogą się wycofać. Zginęła trafiona odłamkiem granatu. Po jej śmierci Niemcy wymordowali wszystkich rannych.
„Godzina W”. Decyzja
Artykuł

„Godzina W”. Decyzja

Autor: Włodzimierz Suleja
Według pierwotnych planów, formułowanych na przełomie 1943 r. i 1944 r., Warszawa z „Planu Burza” została wyłączona. Walkę o stolicę dowództwo Armii Krajowej zamierzało podjąć tylko w przypadku wezwania do powszechnego powstania.
„Godzina W”. Walka
Artykuł

„Godzina W”. Walka

Autor: Włodzimierz Suleja
Godzina „W”, której początek dowództwo AK wyznaczyło na 1 sierpnia o godzinie 17.00, w istocie zaczęła się o kilka godzin wcześniej od pojedynczych starć, związanych z mobilizacją oddziałów powstańczych.
„Katarzyna”, czyli Irena Kwiatkowska w Powstaniu Warszawskim
Artykuł

„Katarzyna”, czyli Irena Kwiatkowska w Powstaniu Warszawskim

Autor: Soraya Kuklińska
Irena Kwiatkowska – znakomita aktorka, kojarzona z wielu genialnych ról filmowych i teatralnych, a także z kabaretów. Kwestię z „Czterdziestolatka” „Ja jestem kobieta pracująca, żadnej pracy się nie boję” znają wszyscy. Jednak niewiele osób łączy ją z Powstaniem Warszawskim.
„Marat” z patrolu „Wani”
Artykuł

„Marat” z patrolu „Wani”

Autor: Waldemar Grabowski
Archiwum IPN przechowuje niezwykle interesujące materiały dotyczące żołnierzy Polski Podziemnej aresztowanych w latach 1944–1945 i wywiezionych do Związku Sowieckiego. Wśród nich możemy odnaleźć kilka dokumentów na temat Edwarda Majcherczyka (1918–2006).
„Monter”: dowódca Powstania Warszawskiego
Biogram / Biografia

„Monter”: dowódca Powstania Warszawskiego

Autor: Katarzyna Utracka
Wielu odwiedzających Muzeum Powstania Warszawskiego jest przekonanych, że siłami polskimi w powstaniu dowodził gen. Tadeusz Komorowski „Bór”, dowódca Armii Krajowej. Jest to przeświadczenie błędne. Dowódcą Powstania Warszawskiego był gen. Antoni Chruściel „Monter”, komendant Okręgu Warszawa AK.
„Polacy! Boże! Polacy!”. Wyzwolenie obozu w Oberlangen
Artykuł

„Polacy! Boże! Polacy!”. Wyzwolenie obozu w Oberlangen

Autor: Wojciech Kujawa
Polki, uczestniczki Powstania Warszawskiego, które trafiły do Stalagu VI C, znajdowały się w szczególnie ciężkiej sytuacji. Tym większa była ich radość, gdy przez druty dostrzegły pierwsze alianckie czołgi – należące, jak się okazało, do 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka.
„Pomoc dla Warszawy to nie jałmużna”. Popowstańczy wysiedleńcy w Krakowie w 1944 r.
Artykuł

„Pomoc dla Warszawy to nie jałmużna”. Popowstańczy wysiedleńcy w Krakowie w 1944 r.

Autor: Anna Czocher
Podpisana 2 października 1944 r. kapitulacja oznaczała koniec Powstania Warszawskiego. Warszawa nie zaznała jednak spokoju, a jej mieszkańcy zostali zmuszeni przez Niemców do opuszczenia miasta. Okupant skierował większość wysiedleńców do obozów przejściowych, głównie obozu w Pruszkowie.
„Władka” – łączniczka „Parasola”
Biogram / Biografia

„Władka” – łączniczka „Parasola”

Autor: Soraya Kuklińska
Miała piękny uśmiech, który sprawiał, że wszystko wydawało się prostsze. Była łączniczką, sanitariuszką i strzelcem w batalionie „Parasol” podczas Powstania Warszawskiego. Jej uśmiechnięte zdjęcie jest powszechnie znane, ale niewiele osób wie, że za tą radością krył się ból i przerażenie.
<i>Widziałem groby katyńskie w 1942 roku…</i> Świadectwo Henryka Troszczyńskiego
Wspomnienie

Widziałem groby katyńskie w 1942 roku… Świadectwo Henryka Troszczyńskiego

Autor: Tomasz Sikorski
Wiosną 1940 roku NKWD strzałem w tył głowy zamordowało około 22 tysięcy polskich obywateli. Sowieci zgładzili w ten właśnie sposób m.in. ponad 14 i pół tysiąca oficerów Wojska Polskiego i funkcjonariuszy Policji Państwowej.
Akcja „Burza” i Powstanie Warszawskie
Artykuł

Akcja „Burza” i Powstanie Warszawskie

Autor: Marek Gałęzowski
Wycofywanie się wojsk niemieckich z ZSRS od sierpnia 1943 r. i zbliżanie Armii Czerwonej do ziem polskich zmuszało dowództwo AK do podjęcia decyzji o formie wystąpienia zbrojnego przeciw Niemcom.
Antoni Chruściel „Monter”
Biogram / Biografia

Antoni Chruściel „Monter”

Autor: Andrzej Chmielarz
Wbrew powszechnemu i utrwalonemu przekonaniu, powstańczą walką w Warszawie kierował dowódca Okręgu AK Warszawa gen. Antoni Chruściel „Monter”, a nie gen. Tadeusz Komorowski „Bór”.
Béla Lengyel (1897-1988). Węgierski generał a Powstanie Warszawskie
Biogram / Biografia

Béla Lengyel (1897-1988). Węgierski generał a Powstanie Warszawskie

Autor: Maria Zima-Marjańska
Węgry były w okresie II wojny światowej sojusznikami III Rzeszy. Jednocześnie rząd w Budapeszcie nie wypowiedział wojny Polsce i z uwagi na tradycję braterstwa udzielił pomocy tysiącom polskich uchodźców cywilnych i wojskowych, którzy od 18 września 1939 r. przekraczali wspólną granicę polsko-węgierską. Największa próba braterstwa miała jednak nadejść latem 1944 r.
Biuro Odbudowy Stolicy
Artykuł

Biuro Odbudowy Stolicy

Autor: Aneta Nisiobęcka
Zburzona przez okupanta niemieckiego Warszawa, po wojnie powstawała z ruin dzięki wysiłkowi mieszkańców.
Bolesław Kontrym „Żmudzin” – życie i śmierć dla Polski
Biogram / Biografia

Bolesław Kontrym „Żmudzin” – życie i śmierć dla Polski

Autor: Marek Hańderek
Bolesław Kontrym urodził się 27 sierpnia 1898 r. w majątku Zatruce na Wołyniu, w rodzinie o szlacheckich korzeniach i tradycjach walk o niepodległość.
Byłem szczurem kanałowym. Młodzi Powstańcy Warszawscy pod ulicami walczącej stolicy
Artykuł

Byłem szczurem kanałowym. Młodzi Powstańcy Warszawscy pod ulicami walczącej stolicy

Autor: Bogusław Kamola
Relacja Bogusława Kamoli ps. „Hipek” – 14-letniego podczas Powstania żołnierza AK walczącego w 227 plutonie harcerskim („Szczury Kanałowe”) – stanowi źródło wiedzy o powstańczej łączności kanałowej, a zarazem, pośrednio, demaskuje komunistyczną dezinformację prowadzoną przy użyciu kliszy „Kanał”.
Cicha Noc, Heilige Nacht
Artykuł

Cicha Noc, Heilige Nacht

Autor: Joanna Hytrek-Hryciuk
Po upadku Powstania Warszawskiego do niewoli trafiło blisko trzy tysiące kobiet. Niemiec. Grupie dziewięćdziesięciu z nich przypadło świętować Wigilię w transporcie pomiędzy obozami. Kolędy i pastorałki śpiewały… razem z konwojującymi je żołnierzami.
Cywilna łączność radiowa w Powstaniu Warszawskim
Artykuł

Cywilna łączność radiowa w Powstaniu Warszawskim

Autor: Waldemar Grabowski
W kontaktach Rządu RP na uchodźstwie z Delegatem Rządu na Kraj i Komendą Główną AK w czasie Powstania Warszawskiego ważną rolę odgrywały cywilne stacje radiowe.
Danuta Szaflarska. Aktorka z barykady
Biogram / Biografia

Danuta Szaflarska. Aktorka z barykady

Autor: Katarzyna Adamów
6 lutego 1915 r. w Kosarzyskach na Sądecczyźnie, w rodzinie nauczycieli, urodziła się Danuta Szaflarska – aktorka filmowa i teatralna, uczestniczka powstania warszawskiego ps. "Młynarzówna".
Delegatura Rządu na Kraj w czasie Powstania Warszawskiego
Artykuł

Delegatura Rządu na Kraj w czasie Powstania Warszawskiego

Autor: Stefan Pawłowski
Gdy nad Warszawą pojawiły się samoloty sowieckie, przerwano rozmowy kapitulacyjne. Rosjanie nie przyszli jednak powstańcom z pomocą.
Dom utracony
Artykuł

Dom utracony

Autor: Tomasz Sikorski
Moja babcia ze strony mamy dobrze wyszła za mąż. Dziadek był obrotnym, pracowitym handlowcem. Dorobił się kilku nieruchomości mieszkalnych i użytkowych, w kilku salonach prowadził sprzedaż luksusowych mebli oraz „towarów kolonialnych” – delikatesów i win. Podczas Powstania Warszawskiego dziadkowie stracili wszystkie nieruchomości i ruchomości. Z dużego na tamte czasy majątku ocalało zaledwie kilka przedmiotów cudem uratowanych przez babcię.
Egzekucja na pruszkowskiej żwirowni – odwet za Powstanie Warszawskie
Artykuł

Egzekucja na pruszkowskiej żwirowni – odwet za Powstanie Warszawskie

Autor: Maria Zima-Marjańska
W 1944 r. w Pruszkowie niemiecki okupant dokonał wielu egzekucji, zarówno na miejscowej ludności, jak i na wypędzonych do obozu przejściowego Dulag 121 Pruszków warszawiakach.
Erich von dem Bach-Zelewski
Biogram / Biografia

Erich von dem Bach-Zelewski

Autor: Anna Zechenter
Powoływał się na rycerski kodeks honorowy, przesłuchiwany przez prokuratora z Polski, przyznawał się do polskich korzeni. Generał Waffen-SS i policji Erich von dem Bach-Zelewski, odpowiedzialny za zagładę powstańczej Warszawy i masakrę dziesiątków tysięcy jej mieszkańców, nigdy nie odpowiedział za to przed sądem.
Exodus powstańczej Warszawy. <i>Durchgangslager 121 Pruszków</i>
Artykuł

Exodus powstańczej Warszawy. Durchgangslager 121 Pruszków

Autor: Maria Zima-Marjańska
Zakładane przez niemieckiego okupanta obozy przejściowe służyły pośrednio i bezpośrednio działaniom mającym na celu eksterminację polskich obywateli. Te, do których spędzano przesiedlaną i wysiedlaną ludność, służyły przede wszystkim pozyskaniu jak największej liczby osób zdolnych do pracy w Rzeszy.
Generał brygady Jan Podhorski – powstaniec warszawski
Biogram / Biografia

Generał brygady Jan Podhorski – powstaniec warszawski

Autor: Paweł Głuszek
Urodził się w 1921 roku w Budzyniu. W 1933 roku wstąpił do Związku Harcerstwa Polskiego, a w 1939 roku, kiedy wybuchła wojna, zgłosił się jako ochotnik do batalionu Obrony Narodowej „Opalenica”.
Godzina „W”. Pogotowie w oddziale
Artykuł

Godzina „W”. Pogotowie w oddziale

Autor: Anna Szarzyńska-Rewska
W ostatnim tygodniu lipca 1944 r. wzrosło w Warszawie napięcie spowodowane udaną i szybką ofensywą wojsk sowieckich w kierunku stolicy.
Henryk Czapczyk (1922-2010). Poznaniak, piłkarz, patriota
Artykuł

Henryk Czapczyk (1922-2010). Poznaniak, piłkarz, patriota

Autor: Marcin Jurek
Henryk Czapczyk był jednym z najbardziej znanych piłkarzy w historii poznańskiego futbolu. Mistrz Polski z Wartą, następnie w Lechu współtworzył słynny tercet A-B-C.
Ignacy Tłoczyński. Z kortu tenisowego do 2. Korpusu gen. Władysława Andersa
Artykuł

Ignacy Tłoczyński. Z kortu tenisowego do 2. Korpusu gen. Władysława Andersa

Autor: Ewelina Ślązak
Szczególnie brutalna natura II wojny światowej przerwała wiele obiecujących karier i wyrządziła niepowetowane straty nie tylko rodzimemu sportowi, ale i samym sportowcom. Tym bardziej budująca wydaje się historia Ignacego Tłoczyńskiego – tenisisty, konspiratora i powstańca – który szczęśliwie przebrnął przez wojenną zawieruchę i powrócił po wojnie na korty Wimbledonu.
Jak uczyć o Powstaniu Warszawskim?
Artykuł

Jak uczyć o Powstaniu Warszawskim?

Autor: Łukasz Michalski
Oszałamiający sukces Muzeum Powstania Warszawskiego uczynił ze zrywu niepodległościowego temat popularny, by nie rzec, niemal obowiązkowy. Pojawienie się na polskiej mapie kulturalnej jednej – i to warszawskiej, nie ogólnopolskiej – instytucji zmieniło naszą historyczną świadomość bardzo głęboko.
Jan Olszewski: moje doświadczenia z 1 i 2 sierpnia 1944 roku
Artykuł

Jan Olszewski: moje doświadczenia z 1 i 2 sierpnia 1944 roku

Autor: Justyna Błażejowska [redakcja]
Dzisiaj chciałbym coś powiedzieć w związku z fragmentem opublikowanych w 2013 r. wspomnień Karola Modzelewskiego. Mianowicie, jak pamiętam dzień 1 sierpnia [1944 r.]. A pamiętam doskonale, chociaż miałem czternaście lat. Pierwsze takie przeżycie… Pozostało we mnie na zawsze i odbijało się szczególnie w dramatycznych sytuacjach.
Janusz Kazimierz Zawodny. Wychowała go Armia Krajowa
Artykuł

Janusz Kazimierz Zawodny. Wychowała go Armia Krajowa

Autor: Jarosław Tęsiorowski
O prawdę o Zbrodni Katyńskiej upominał się z taką samą stanowczością, z jaką system komunistyczny nazywał zbrodniczym. Wbrew poprawności politycznej panującej wśród elit intelektualnych Zachodu stawiał śmiałe, ale – jak się z czasem okazywało – trafne diagnozy geopolityczne.
Kamień na kamieniu. Zniszczenie Warszawy po Powstaniu Warszawskim
Artykuł

Kamień na kamieniu. Zniszczenie Warszawy po Powstaniu Warszawskim

Autor: Agnieszka Wygoda
9 października 1944 roku Reichsführer-SS Heinrich Himmler wydał rozkaz zburzenia Warszawy. W rezultacie stała się ona najbardziej zniszczonym w czasie II wojny światowej miastem. Było to również wypełnienie znanej od lat i modyfikowanej przez niemieckich architektów koncepcji wyburzenia stolicy Polski.
Kobiety w Powstaniu Warszawskim
Artykuł

Kobiety w Powstaniu Warszawskim

Autor: Ewa Wójcicka
Spoglądają na nas ze zdjęć. Przewijają się w powstańczych piosenkach. Powracają nieustannie we wspomnieniach i relacjach. Bez tysięcy kobiet, które czynnie przyłączyły się do sierpniowego zrywu, nie można nawet wyobrazić sobie Powstania Warszawskiego.
Ksiądz Jan Zieja w II RP i podczas II wojny światowej – kapłan ubogich i żołnierzy
Artykuł

Ksiądz Jan Zieja w II RP i podczas II wojny światowej – kapłan ubogich i żołnierzy

Autor: Tomasz Roguski
Kapłan, społecznik, żołnierz i obrońca uciśnionych. W dwudziestoleciu międzywojennym ks. Zieja włączył się w działalność społeczną, a w czasie wojny związał się z Polskim Państwem Podziemnym i poświęcał się najbardziej prześladowanym przez okupantów.
Matka Boska Armii Krajowej
Artykuł

Matka Boska Armii Krajowej

Autor: Ewelina Ślązak
W czasie II wojny światowej, w tym podczas Powstania Warszawskiego, powstało wiele obrazów przedstawiających martyrologię narodu polskiego. Dzieje jednego z nich, obrazu Matka Boska Armii Krajowej Ireny Pokrzywnickiej, do dziś są znane nielicznym.
Miasto skazane na śmierć
Artykuł

Miasto skazane na śmierć

Autor: Paulina Gołębiewska
Furia, z którą Adolf Hitler odnosił się do Warszawy, osiągnęła apogeum w 1944 r., gdy z lubością miał pokazywać swoim gościom w Wilczym Szańcu zdjęcia systematycznie wyburzanego miasta.
Na Starówce i w Śródmieściu
Wspomnienie

Na Starówce i w Śródmieściu

Autor: Marceli Porowski
Byłem przeciwny ubarwianiu rzeczywistości, uważając, że to działa na krótką metę – wspominał prezydent powstańczej Warszawy.
Najmłodszy kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari
Wspomnienie

Najmłodszy kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari

Autor: Marek Jedynak
To, że w Powstaniu Warszawskim walczyli nastoletni żołnierze, wiemy od dawna. To, że za swoje czyny byli honorowani najwyższymi wojennymi odznaczeniami, wie już nie każdy.
Najpiękniejsza polska bitwa
Artykuł

Najpiękniejsza polska bitwa

Autor: Szymon Nowak
Powstanie Warszawskie do dziś budzi wiele emocji. Jedni twierdzą, że Insurekcja Sierpniowa nie miała sensu, była narodową katastrofą, błędem (a nawet obłędem), że wywołali ją nieodpowiedzialni i samozwańczy oficerowie Armii Krajowej, a walka była z góry skazana na porażkę.
Nekropolia Powstania Warszawskiego
Artykuł

Nekropolia Powstania Warszawskiego

Autor: Krzysztof Pawluczuk
Powstanie Warszawskie jest dziś tematem szeroko obecnym w przestrzeni publicznej. W Warszawie od 2004 r. funkcjonuje jego muzeum. Każdego roku 1 sierpnia, w całej Polsce i w wielu miejscach na świecie, organizowane są uroczystości upamiętniające wybuch walk, którym towarzyszą liczne koncerty, wystawy czy gry miejskie. Na mapie stolicy jest jednak miejsce, które nie jest do końca znane i kojarzone z warszawską irredentą. Jest nim Cmentarz Powstańców Warszawy na Woli, otwarty 29 listopada 1945 r.
Obchody pierwszej rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w Kielcach, 1 sierpnia 1945 roku
Artykuł

Obchody pierwszej rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w Kielcach, 1 sierpnia 1945 roku

Autor: Robert Piwko
Obchody pierwszej rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w Kielcach to jedno z ciekawszych wydarzeń w historii regionu świętokrzyskiego. Stanowiły element ogólnopolskich obchodów rocznicowych, organizowanych w większych miastach, m.in. w Częstochowie.
Okupant niemiecki wobec ludności Warszawy w okresie od sierpnia do grudnia 1944 r.
Artykuł

Okupant niemiecki wobec ludności Warszawy w okresie od sierpnia do grudnia 1944 r.

Autor: Piotr Rogowski
1 sierpnia 1944 r., po wybuchu Powstania, Niemcy rozpoczęli w Warszawie bezprzykładną, bestialsko i planowo przeprowadzoną, akcję wymordowania mieszkańców miasta. Niemieckiemu natarciu pod dowództwem Heinza Reinefahrta, prowadzonemu od 5 sierpnia wzdłuż ulicy Wolskiej do Pałacu Brühla, towarzyszyły masowe egzekucje ludności cywilnej. Ich ofiarą padło kilkadziesiąt tysięcy osób.
Pierwsza depesza powstańczej Warszawy
Artykuł

Pierwsza depesza powstańczej Warszawy

Autor: Waldemar Grabowski
Przez wiele lat pojawiały się wątpliwości w sprawie pierwszej depeszy z powstańczej Warszawy do naczelnych władz Rzeczypospolitej w Londynie. Dziś możemy wreszcie je rozwiać.
Portrecista powstania. Eugeniusz Lokajski
Artykuł

Portrecista powstania. Eugeniusz Lokajski

Autor: Agnieszka Szajewska
Jak opisać Powstanie Warszawskie? Niewielu jest dziś ludzi, którzy pamiętają te wydarzenia. Niewiele jest miejsc, które choćby przypominają stolicę w 1944 r. Wszystko zamarło na zdjęciach pozostających świadectwem tamtych dni.
Powstanie Warszawskie w niemieckiej (nie)pamięci
Artykuł

Powstanie Warszawskie w niemieckiej (nie)pamięci

Autor: Wojciech Wichert
Po roku 1990 między Polską a Republiką Federalną Niemiec dynamicznie rozwijały się stosunki polityczne i gospodarcze. Niestety, nie przełożyło się to na zbliżenie elit i społeczeństw obu państw na płaszczyźnie pamięci historycznej.
Powstańcy przeciwko „Panterom”
Artykuł

Powstańcy przeciwko „Panterom”

Autor: Ryszard Sodel
2 sierpnia 1944 r. powstańcy warszawscy zdobyli dwa niemieckie czołgi średnie Pz Kpfw V Panther Ausf G Sd Kfz 171, jedne z najlepszych czołgów epoki. Pojazdy zostały następnie włączone do powstańczego arsenału, gdzie odbyły krótki, ale intensywny szlak bojowy.
Powstańcze szpitale
Artykuł

Powstańcze szpitale

Autor: Ewa Wójcicka
W okresie Powstania Warszawskiego funkcjonowało ponad 120 szpitali powstańczych, m.in. w restauracji „Pod krzywą latarnią”, przy ulicy Podwale 25 i w kamienicy „Czarny Łabędź”, przy ulicy Podwale 46.
Prawda zapisana na kliszy. Fotografowie w Powstaniu Warszawskim
Artykuł

Prawda zapisana na kliszy. Fotografowie w Powstaniu Warszawskim

Autor: Katarzyna Adamów
Po kapitulacji Warszawy w 1939 r. Niemcy rozpoczęli likwidację polskiej administracji i instytucji kultury. Rozwiązano m.in. stowarzyszenia artystyczne, zajęto ich siedziby i skonfiskowano majątki, pozbawiając tym samym twórców środków do życia. Podobny los spotkał fotografów.
Przez Pruszków do Lamsdorf. Losy warszawiaków po Powstaniu
Artykuł

Przez Pruszków do Lamsdorf. Losy warszawiaków po Powstaniu

Autor: Piotr Stanek
W trakcie Powstania Warszawskiego i tuż po jego zakończeniu Niemcy wysiedlili z Warszawy ok. 550 tys. osób. Zdecydowaną większość z nich skierowano do obozu przejściowego w Pruszkowie (Dulag 121), który powstał na terenie nieczynnych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego.
Przez wszystkie okupacje 1939-1945. Sylwetka Anny Przytuły, żołnierza Armii Krajowej
Biogram / Biografia

Przez wszystkie okupacje 1939-1945. Sylwetka Anny Przytuły, żołnierza Armii Krajowej

Autor: Bartłomiej Nowak
30 lipca 2018 roku w Łodzi odbyły się uroczystości pogrzebowe Anny Danuty Przytuły, ps. Koza – łączniczki w trakcie Powstania Warszawskiego. Spoczęła na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi.
Rzeka we krwi. Przeprawa żołnierzy armii Berlinga przez Wisłę
Artykuł

Rzeka we krwi. Przeprawa żołnierzy armii Berlinga przez Wisłę

Autor: Irena Siwińska
Jednym z najtragiczniejszych epizodów Powstania Warszawskiego była spóźniona, tragiczna akcja wysłania części jednostek armii Berlinga na lewą stronę Wisły. Przeprawa była misją straceńczą – na rozkaz sowieckiego dyktatora, wrogo nastawionego do walczącej stolicy Polski, wysłano tysiące żołnierzy na niemal pewną śmierć.
Rzeź Woli
Artykuł

Rzeź Woli

Autor: Maciej Żuczkowski
Wybuch Powstania Warszawskiego 1 sierpnia 1944 r. został potraktowany przez Niemców jako okazja do ostatecznego rozwiązania problemu jaki stanowiła Warszawa. Od samego początku trwania walk na Woli Niemcy dopuszczali się morderstw na ludności cywilnej, które przybrały tam szczególnie brutalny i masowy charakter.
Salezjanie w Powstaniu Warszawskim
Artykuł

Salezjanie w Powstaniu Warszawskim

Autor: Ks. Jarosław Wąsowicz SDB
Salezjanie i ich wychowankowie brali czynny udział w powstaniu. Księża i koadiutorzy starali się zdobywać potrzebną żywność, podnosić w tych trudnych dniach na duchu, zapewniać opiekę duszpasterską.
Snajperka w Powstaniu Warszawskim
Artykuł

Snajperka w Powstaniu Warszawskim

Autor: Soraya Kuklińska
Mówiąc o kobietach biorących udział w Powstaniu Warszawskim zazwyczaj mamy na myśli łączniczki, sanitariuszki lub te, które pracowały na tyłach – w kuchniach i szpitalach. Tymczasem były i inne…
Sowiecka „przyjaźń”, czyli jak rozbrojono oddziały AK z Obwodu Hrubieszów skoncentrowane na pomoc Powstaniu Warszawskiemu
Artykuł

Sowiecka „przyjaźń”, czyli jak rozbrojono oddziały AK z Obwodu Hrubieszów skoncentrowane na pomoc Powstaniu Warszawskiemu

Autor: Justyna Dudek
Oddziały Armii Czerwonej w bardzo krótkim czasie „wyzwoliły” obszar między Bugiem a Wisłą. 20 lipca 1944 r. sforsowały Bug, a już kilka dni później toczyły walki o Lublin. Do końca lipca obszar województwa lubelskiego II RP był wolny od niemieckiej okupacji. Front zatrzymał się na linii Wisły.
Sprawa kapitana „Hala”. Historia jednego oszczerstwa i wielu jego skutków
Artykuł

Sprawa kapitana „Hala”. Historia jednego oszczerstwa i wielu jego skutków

Autor: Kazimierz Krajewski
Czasami wydaje się nam, że na temat Armii Krajowej i Powstania Warszawskiego napisano już niemal wszystko, że stan wiedzy jest pełny i nie ulegnie żadnej zasadniczej zmianie. Raz opisane i sklasyfikowane sytuacje oraz postaci mają przejść do historii w taki sposób, w jaki je zaszufladkowali badacze.
Stanisław Jankowski „Agaton”
Biogram / Biografia

Stanisław Jankowski „Agaton”

Autor: Ryszard Sodel
Cichociemny, uczestnik powstania warszawskiego, adiutant gen. Tadeusza Komorowskiego „Bór”, architekt, który miał ogromny wpływ na obecny wygląd Warszawy. 5 marca 2002 r. w Warszawie zmarł Stanisław Jankowski „Agaton”, żołnierz kampanii wrześniowej i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Stanisław Liwszyc. Lekarz ocalały z Holokaustu
Biogram / Biografia

Stanisław Liwszyc. Lekarz ocalały z Holokaustu

Autor: Anna Wardzińska
„Dążyć trzeba do takiego stanu, by choroba stała się jedynie wyrazem niedoskonałości naszej natury, a nie np. krzywdy społecznej. Do tego jednak potrzebni są lekarze z prawdziwego zdarzenia” – twierdził Stanisław Liwszyc, propagując idee lecznictwa uspołecznionego.
Straty ludzkie w Powstaniu Warszawskim
Artykuł

Straty ludzkie w Powstaniu Warszawskim

Autor: Hubert Kuberski
Obrazowe przedstawienie strat ludzkich powstańczej Warszawy wymaga porównywania z danymi wcześniejszymi, począwszy od szacunkowych liczb przedwojennych z 1939 r., aby rozmiary katastrofy były zrozumialsze.
Śmierć miasta w obiektywie niemieckich lotników
Artykuł

Śmierć miasta w obiektywie niemieckich lotników

Autor: Konrad Ślusarski
W archiwum IPN znajdują się dwie niezwykłe klisze negatywowe. Są to reprodukcje zdjęć lotniczych ze zbiorów Narodowej Administracji Archiwów i Nagrań w College Park, przekazane w 1992 roku Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Jedna z nich zasługuje na szczególną uwagę.
Śmierć poetki. Krystyna Krahelska (1914–1944)
Artykuł

Śmierć poetki. Krystyna Krahelska (1914–1944)

Autor: Marek Klecel
Zginęła w pierwszej dobie Powstania Warszawskiego. Za nią poszli wkrótce inni młodzi poeci. Kilka lub kilkanaście dni później zmarli Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy, Zdzisław Stroiński, a po nich, już we wrześniu, Józef Szczepański, autor proroczego wiersza Czerwona zaraza.
Tak warto żyć. Barbara Otwinowska (1924–2018)
Wspomnienie

Tak warto żyć. Barbara Otwinowska (1924–2018)

Autor: Wojciech Kujawa
Na cmentarzu w Umiastowie k. Ożarowa Mazowieckiego w styczniu 2018 r. pożegnaliśmy prof. Barbarę Otwinowską – łączniczkę i sanitariuszkę AK, więzioną w okresie stalinowskim. Była wybitnym naukowcem, badaczką literatury.
Teodora Bobowska-Wieluńska ps. „Dora” – żołnierz AK, powstaniec warszawski z Wielkopolski
Biogram / Biografia

Teodora Bobowska-Wieluńska ps. „Dora” – żołnierz AK, powstaniec warszawski z Wielkopolski

Autor: Izabella Kopczyńska
Do grona kobiet wielkopolskiej konspiracji w okresie II wojny światowej należała Teodora Bobowska ps. „Dora”, „Dorota”, „Babicka” – siostra znanej i niezwykłej działaczki Ireny Bobowskiej ps. „Wydra”.
Tragedia wypędzonych mieszkańców Zielonki
Artykuł

Tragedia wypędzonych mieszkańców Zielonki

Autor: Maria Zima-Marjańska
Podczas Powstania Warszawskiego najbardziej ucierpiała ludność cywilna. Kiedy wybuchło Powstanie, Hitler nakazał wymordowanie wszystkich mieszkańców Warszawy.
Ucieczka w zaświaty. Tajemnicza śmierć majora Wierusz–Kowalskiego
Artykuł

Ucieczka w zaświaty. Tajemnicza śmierć majora Wierusz–Kowalskiego

Autor: Dariusz Żurek
Młody, perspektywiczny oficer II RP, artylerzysta i łącznościowiec, uczestnik Wojny Obronnej 1939 r., konspirator i uczestnik Powstania Warszawskiego, oficer tzw. „odrodzonego” Wojska Polskiego. Jego barwną biografię zamyka niestety krwawa karta z dziejów komunistycznego terroru.
Waldemar Baczak. Tragiczny wariant losów
Artykuł

Waldemar Baczak. Tragiczny wariant losów

Autor: Anna Lasek
Mając 24 lata stanął przed plutonem egzekucyjnym w warszawskim więzieniu „Toledo”. Był kapralem podchorążym AK i powstańcem warszawskim ps. „Młody”, „Arne”, a także członkiem WiN ps. „Henryk” i „F-25”. W chwili wybuchu II wojny światowej miał niespełna 17 lat.
Władysław Bartoszewski (1922 - 2015)
Biogram / Biografia

Władysław Bartoszewski (1922 - 2015)

Autor: Ewa Wójcicka
Więzień Auschwitz, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, historyk i działacz opozycji antykomunistycznej. Zaangażowany w udzielanie pomocy Żydom, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Polityk i dyplomata, dwukrotnie minister spraw zagranicznych. W życiorysie Władysława Bartoszewskiego odbijają się losy Polski w XX wieku.
Wojenne losy Zamku Królewskiego w fotografiach
Artykuł

Wojenne losy Zamku Królewskiego w fotografiach

Autor: Zygmunt Walkowski
Literatura poświęcona losom Zamku Królewskiego w czasie II wojny światowej jest bardzo bogata. W książkach, albumach, przewodnikach, filmach i artykułach prasowych przez lata zgodnie podkreślano, że zburzenia Zamku dokonano po upadku Powstania Warszawskiego, ale podawane daty różnią się między sobą.
Wspomnienie z Powstania
Wspomnienie

Wspomnienie z Powstania

Autor: Zofia Czaplicka
Do pójścia do sakramentek zgłosiłam się sama. Chodziło o księdza, który odprawiłby u nas w piwnicy Mszę św. Wiedziałam, że sakramentki mają szpital w podziemiach swego klasztoru. Poszłam więc do ich kościoła, gdzie trafiłam na ślub powstańczy.
Wygnańcy Świata – losy Powstańców Warszawskich
Artykuł

Wygnańcy Świata – losy Powstańców Warszawskich

Autor: Anna Płońska
Losy Powstania Warszawskiego sprawiły, że część uczestników zrywu trafiła po jego zakończeniu do obozu jenieckiego w Ożarowie, a stamtąd w kolejnych dniach została przetransportowana do oflagów. Powstańcy, którzy się nie ujawnili, zostali wraz z ludnością cywilną skierowani do obozu w Pruszkowie.
Zastraszający przykład dla całej Europy
Artykuł

Zastraszający przykład dla całej Europy

Autor: Ewa Wójcicka
Kiedy podpisywano kapitulację Powstania Warszawskiego, strona niemiecka zobowiązała się do oszczędzenia mienia publicznego, w tym m.in. budynków o znaczeniu historycznym i kulturalnym, oraz własności prywatnej. Zamiast tego rozpoczęto jednak, zakrojoną na niespotykaną skalę, akcję niszczenia polskiej stolicy.
Żołnierz Chrystusowy. Wspomnienie o ks. prałacie Wacławie Karłowiczu
Biogram / Biografia

Żołnierz Chrystusowy. Wspomnienie o ks. prałacie Wacławie Karłowiczu

Autor: Agnieszka Wygoda
Był jednym ze 150 kapelanów Powstania Warszawskiego. To on wyniósł z płonącej katedry słynącą łaskami figurę Chrystusa. Po wojnie poszukiwany przez bezpiekę, błąkał się po mazowieckich parafiach.