Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Wojna polsko-bolszewicka. Wojna o niepodległość na własnych warunkach”
POLECAMY
Artykuł

„Wojna polsko-bolszewicka. Wojna o niepodległość na własnych warunkach”

Autor: Artur Cieślik
Odrodzona Rzeczpospolita była skazana na niechybną wojnę o swoje wschodnie granice z Rosją. Jedyną niewiadomą było, z którą Rosją Rzeczpospolita będzie tę wojnę toczyć.
„Wojsko niepodległości” PPS-u
POLECAMY
Biogram / Biografia

„Wojsko niepodległości” PPS-u

Autor: Tomasz Panfil
Niemal od początku istnienia Legionów kłębiły się wokół nich sprzeczne interesy, ambicje i koncepcje. W sporach tych Ignacy Daszyński stał konsekwentnie po stronie Piłsudskiego, któremu zależało na jak największej autonomii Legionów i oszczędzaniu polskiej krwi na przyszłą rozgrywkę o Polskę wolną, ale nie z łaski jednego czy drugiego cesarza, ale z woli narodu polskiego.
<i>Państwo polskie jest wspólnem dobrem wszystkich obywateli</i>. Konstytucja z 23 kwietnia 1935 r.
TYLKO U NAS
Artykuł

Państwo polskie jest wspólnem dobrem wszystkich obywateli. Konstytucja z 23 kwietnia 1935 r.

Autor: Tomasz Panfil
Słowo „konstytucja” jest w ostatnich czasach jednym z modniejszych słów w Polsce. Obowiązującej obecnie ustawy zasadniczej z 1997 r., jedni bronią, stawiając ją nawet ponad życie obywateli, inni natomiast ją krytykują; pojawiają się pomysły jej zmiany lub opracowania całkiem nowej konstytucji.
<i>Umarł „Dziadek” siwy a żelazny…</i>
POLECAMY
Artykuł

Umarł „Dziadek” siwy a żelazny…

Autor: Marek Gałęzowski
„Piłsudski miał fanatycznych wielbicieli, którzy go kochali więcej niż własnych rodziców, niż własne dzieci, ale było wielu ludzi, którzy go nienawidzili […]. I oto nie znać było tego w dniu pogrzebu” – pisał Stanisław Cat-Mackiewicz.
Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku

Autor: Andrij Rukkas
Podczas ciężkich walk latem 1920 r., cofając się pod naporem wroga, wojska URL twardo utrzymywały obronę na swoim odcinku frontu, czym skutecznie zabezpieczały południowe skrzydło całego polskiego zgrupowania na Ukrainie.
Bezdany 1913 – czy Józef Piłsudski planował zamach na cara?
TYLKO U NAS
Artykuł

Bezdany 1913 – czy Józef Piłsudski planował zamach na cara?

Autor: Henryk Głębocki
Czy Józef Piłsudski planował dokonanie carobójstwa? Pytanie to nie było stawiane w ogromnej literaturze poświęconej postaci Naczelnika Państwa. Jeśli pojawiało się, to zwykle w związku z wplątaniem „Ziuka” w sprawę zamachu na Aleksandra III zorganizowanego przez tzw. II Narodną Wolę wiosną 1887 roku.
Bitwa o Polskę w sierpniu 1920 roku
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Bitwa o Polskę w sierpniu 1920 roku

Autor: Piotr Korczyński
Zwycięstwo na polu walki nie zależy tylko od przewagi liczebnej – tutaj arytmetyka bywa zawodna. Szala triumfu potrafi też wahać się do samego końca i przechylić się nagle na korzyść strony, która wydawała się pokonana.
Bitwa Warszawska 1920
Biblioteka cyfrowa

Bitwa Warszawska 1920

Autor: Łukasz Przybyło
W sierpniu 1920 r. miała miejsce decydująca dla losów wojny wielka bitwa pod Warszawą. Złożyły się na nią zacięte walki obronne prowadzone nad przedpolach polskiej stolicy (m.in. pod Radzyminem i Ossowem) przez siły gen. Józefa Hallera, uporczywe boje w obronie i kontrataku 5 Armii gen. Władysława Sikorskiego na Wkrą (osłaniającej Warszawę od północnego wschodu), aż wreszcie nadzorowana przez Józefa Piłsudskiego kontrofensywa znad Wieprza, która ugodziła w najbardziej wrażliwy punkt w sowieckich liniach.
Bitwa warszawska 1920 r.
POLECAMY
Artykuł

Bitwa warszawska 1920 r.

Autor: Mirosław Szumiło
Bitwa warszawska była kulminacyjnym momentem wojny polsko-bolszewickiej, jednym z decydujących wydarzeń w dziejach Polski, Europy i świata. Jednakże z wyjątkiem Polski ten fakt nie funkcjonuje w świadomości historycznej mieszkańców krajów europejskich.
Był dla nas symbolem niepodległości
POLECAMY
Wywiad

Był dla nas symbolem niepodległości

Autor: Adam Stefan Lewandowski, Andrzej Anusz
Z dr. Andrzejem Anuszem, działaczem opozycji antykomunistycznej i członkiem podziemnego zarządu Niezależnego Zrzeszenia Studentów UW w latach 1984-1989, rozmawia Adam Stefan Lewandowski.
Co opozycja demokratyczna myślała o II RP? O przedwojennej Polsce poza cenzurą
TYLKO U NAS
Artykuł

Co opozycja demokratyczna myślała o II RP? O przedwojennej Polsce poza cenzurą

Autor: Jan Olaszek
Tematyka historyczna w PRL bardzo często pojawiała się w wydawanych poza cenzurą książkach i czasopismach. Wśród tematów budzących żywe emocje pojawiała się historia dwudziestolecia międzywojennego.
Co się stanie, gdy mnie zabraknie... Śmierć Piłsudskiego
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Co się stanie, gdy mnie zabraknie... Śmierć Piłsudskiego

Autor: Roksana Szczypta-Szczęch
12 maja 1935 r. o godz. 20.45 w Belwederze zmarł Józef Piłsudski – jeden z Ojców Niepodległej, odrodzonej w 1918 r. po 123 latach zaborów i nieobecności na mapach świata.
Czasy sejmokracji
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Czasy sejmokracji

Autor: Włodzimierz Suleja
Parlament odrodzonej Polski miał rozwiązywać problemy nie tylko najistotniejsze dla bytu państwa, ale i niezwykle skomplikowane. A że rozstrzygać chciał w praktyce o wszystkim, szybko okres jego przewagi w państwie nazwany został czasem „sejmokracji”.
Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja?
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja?

Autor: Włodzimierz Suleja
W lutym 1904 r., po ataku japońskich torpedowców na zakotwiczoną w Port Arturze rosyjską flotę, rozpoczęła się wojna pomiędzy imperium carskim a przyszłą dalekowschodnią potęgą. Wojna, która wkrótce pokazała światu, iż Rosja nie jest niczym więcej, jak biblijnym kolosem na glinianych nogach. Na dodatek niepowodzeniom na polach bitew towarzyszyło rosnące zniecierpliwienie poddanych Mikołaja II.
Czy Piłsudski mógł w 1920 roku powstrzymać bolszewizm?
POLECAMY
Artykuł

Czy Piłsudski mógł w 1920 roku powstrzymać bolszewizm?

Autor: Marek Gałęzowski
Spektakularne zwycięstwa nad Armią Czerwoną pod Warszawą i nad Niemnem, osiągnięte dzięki geniuszowi Naczelnego Wodza Wojska Polskiego Józefa Piłsudskiego i męstwu polskich żołnierzy, przesądziły o sukcesie w wojnie z bolszewicką Rosją – pierwszej i jedynej wygranej wojnie Polski od czasów odsieczy wiedeńskiej (1683) i pokoju w Karłowicach (1699).
Dlaczego Piłsudskiego nie witały tłumy? Zajścia na ulicach Warszawy 10 listopada 1918 roku
TYLKO U NAS
Artykuł

Dlaczego Piłsudskiego nie witały tłumy? Zajścia na ulicach Warszawy 10 listopada 1918 roku

Autor: Piotr Kilańczyk
Znane zdjęcie, pokazujące tłumne powitanie komendanta Józefa Piłsudskiego na dworcu w Warszawie, nie ilustruje wydarzeń z listopada 1918 roku. Rzeczywistość tamtych dni była jeszcze bardziej burzliwa.
Drogi do Niepodległości
WARTO ZAJRZEĆ
Wywiad

Drogi do Niepodległości

Autor: Filip Gańczak, Andrzej Nowak
Nie powinniśmy przeciwstawiać pracy organicznej powstaniom, a wysiłków dyplomatycznych walce zbrojnej Legionów. Te różne formy starań o niepodległość Polski znakomicie się uzupełniały – mówi prof. Andrzej Nowak w rozmowie z dr. Filipem Gańczakiem
Grudniowa wiktoria
TYLKO U NAS
Artykuł

Grudniowa wiktoria

Autor: Piotr Grzelczak
„Ideał bohaterstwa polskiego przyoblókł się znowu w kształty widome. On daje nam niespożytą moc i wiarę w przyszłość. Dlatego zawsze żywą i świętą będzie pamięć 27. grudnia” – pisał w 1919 r. „Kurier Poznański”.
Józef Piłsudski – droga do Niepodległej
WARTO ZAJRZEĆ
Biogram / Biografia

Józef Piłsudski – droga do Niepodległej

Autor: Włodzimierz Suleja
Józef Piłsudski postrzegany jest jako jeden z najważniejszych architektów odbudowy polskiego państwowego gmachu. Należał do pogrobowców powstania styczniowego (urodził się w grudniu 1867 roku), zaś pokolenie, którego był reprezentantem, określa się mianem pokolenia niepokornych.
Józef Piłsudski – patron na każde czasy
POLECAMY
Artykuł

Józef Piłsudski – patron na każde czasy

Autor: Adam Stefan Lewandowski
12 maja 1935 r. na wieczna wartę odszedł Pierwszy Marszałek Polski Józef Piłsudski. Niedługo po jego śmierci wiele instytucji i budynków użyteczności publicznej przyjęło dobrowolnie imię Zmarłego. Wiele z nich nosi je do dziś, ale są też takie, które nie powróciły do przedwojennej tradycji.
Józef Piłsudski – twórca Niepodległej
TYLKO U NAS
Artykuł

Józef Piłsudski – twórca Niepodległej

Autor: Włodzimierz Suleja
W całych dziejach Polski, tak przedrozbiorowej, jak i okresu zaborów, niewiele było postaci o podobnej skali dokonań. Co więcej, Piłsudski już za życia stał się symbolem.
Józef Piłsudski jako wychowawca
TYLKO U NAS
Artykuł

Józef Piłsudski jako wychowawca

Autor: Bogusław Wójcik
„We wrześniu 1939 r. stanął do walki o niepodległość cały naród i cały naród bił się aż do ostatka. (…) Oto jest największe ze wszystkich zwycięstwo Józefa Piłsudskiego” – twierdził Jerzy Paczkowski, żołnierz walczący w polskich oddziałach we Francji.
Kadrówka rusza w bój
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Kadrówka rusza w bój

Autor: Maciej Zakrzewski
6 sierpnia 1914 r. Pierwsza Kompania Kadrowa wyruszyła z krakowskich Oleandrów do zaboru rosyjskiego. O godz. 9.45 strzelcy obalili słupy graniczne pod Michałowicami.
Kampania wileńska 1919 r.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Kampania wileńska 1919 r.

Autor: Jacek Wróbel
5 stycznia 1919 r. podpisano porozumienie, zgodnie z którym siły Ober-Ostu ewakuowały się do Niemiec, a oddziały polskie stopniowo je luzowały. W ten sposób pozycje polskie i bolszewickie zbliżały się do siebie. Konflikt militarny zaczął się bez formalnego wypowiedzenia wojny.
Kopiec Józefa Piłsudskiego w Krakowie
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Kopiec Józefa Piłsudskiego w Krakowie

Autor: Iwona Fischer
Budowa kopca Piłsudskiego to wyraz szacunku dla człowieka, który przywrócił Polsce niepodległość. Ten największy z polskich kopców ma długą, niezwykle ciekawą historię, zdeterminowaną przez trudne i zmienne koleje XX w.
Krakowskie obchody 11 listopada w międzywojniu
POLECAMY
Artykuł

Krakowskie obchody 11 listopada w międzywojniu

Autor: Iwona Fischer
Święto Niepodległości ma już długą tradycję. Celebrujemy je od 1920 r. Główne obchody odbywają się zawsze w stolicy państwa. Warto jednak spojrzeć także na uroczystości organizowane w innych miastach.
Ku wojnie
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Ku wojnie

Autor: Włodzimierz Suleja
Rok 1935 przebiegał pod znakiem brzemiennych w skutki wydarzeń. W kwietniu weszła w życie nowa ustawa konstytucyjna.
Listopadowy przełom
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Listopadowy przełom

Autor: Włodzimierz Suleja
Początek istnienia II Rzeczypospolitej przywykło się sytuować w listopadzie 1918 r. Przełom listopadowy, święcony obchodami rocznicowymi, utrwalony w tradycji, podniesiony do godności święta narodowego, nie rozpoczął jednak, ani tym bardziej zakończył, procesu formowania się państwa polskiego.
Łowczówek – krwawa Wigilia Pierwszej Brygady
TYLKO U NAS
Artykuł

Łowczówek – krwawa Wigilia Pierwszej Brygady

Autor: Maciej Kwaśniewski
W czasie bitwy pod Łowczówkiem, ostatniej w wielkiej epopei legionowej roku 1914 r., w której Polacy powstrzymali rosyjskie kontruderzenie, doszło według niektórych relacji do dramatycznej sytuacji. W Wigilię, w okopach po drugiej linii frontu usłyszeli tę samą kolędę: „Bóg się rodzi”. Też śpiewaną po polsku, ale przez żołnierzy walczących za cara. Wkrótce musieli wymierzyć w siebie bagnety.
Marsz Szlakiem I Kompanii Kadrowej. Tradycja i współczesność
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Marsz Szlakiem I Kompanii Kadrowej. Tradycja i współczesność

Autor: Iwona Fischer
Idea marszów szlakiem kadrówki narodziła się bardzo szybko po odzyskaniu niepodległości. Po wojnie została reaktywowana dopiero w 1980 r.
Marszałek Józef Piłsudski (1867–1935)
Biblioteka cyfrowa

Marszałek Józef Piłsudski (1867–1935)

Autor: Marek Gałęzowski
„Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek”. Te słowa, wypowiedziane przez prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego w dniu pogrzebu Józefa Piłsudskiego, znakomicie charakteryzują rolę Marszałka w dziejach Polski.
Marszałek na parkingu. Zapomniany pomnik Józefa Piłsudskiego w Poznaniu
TYLKO U NAS
Artykuł

Marszałek na parkingu. Zapomniany pomnik Józefa Piłsudskiego w Poznaniu

Autor: Piotr Grzelczak
W styczniu 2020 roku rozstrzygnięto ostatecznie konkurs na projekt pomnika marszałka Józefa Piłsudskiego w Poznaniu. Zwyciężyła oryginalna koncepcja zaproponowana przez artystę rzeźbiarza Zbigniewa Mikielewicza, i jeśli tylko wszystko pójdzie zgodnie z planem, to we wrześniu 2021 roku monument ze szwedzkiego granitu powinien stanąć u zbiegu ulicy Karola Libelta i Alei Niepodległości.
Miłe miasto zdobyte
POLECAMY
Artykuł

Miłe miasto zdobyte

Autor: Adam Stefan Lewandowski
Dnia 19 kwietnia roku 1919 oddziały polskie – w „najśmielszej z naszych operacji wojennych” – wyparły z Wilna oddziały sowieckie, przywracając Rzeczypospolitej stolicę Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Najpotężniejszy szaniec wolności
POLECAMY
Biogram / Biografia

Najpotężniejszy szaniec wolności

Autor: Tomasz Panfil
Na gruncie galicyjskim w gronie socjalistów, którzy zmierzali do restytucji Polski jako suwerennej republiki demokratycznej, znalazł się Ignacy Daszyński. Jego zasługi na tym polu sprawiły, że decyzją Sejmu Rzeczypospolitej został uznany za jednego z Ojców Niepodległości.
Najważniejszy dzień dla piłsudczyków? Rzecz o imieninach Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego
POLECAMY
Artykuł

Najważniejszy dzień dla piłsudczyków? Rzecz o imieninach Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego

Autor: Adam Stefan Lewandowski
W roku 2017 obchodzono Rok Marszałka Józefa Piłsudskiego. Spoglądając na zestawienie uroczystości, dominującymi miesiącami były: maj i grudzień. Ma to swoje oczywiste uzasadnienie. Przypomnijmy jednak, dlaczego wśród miesięcy poświęconych postaci Marszałka powinien się znaleźć także marzec.
Niepodległość i prawa wyborcze dla Polek
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Niepodległość i prawa wyborcze dla Polek

Autor: Cezary Brożek
„Równość ludzi i poczucie sprawiedliwości wymagają równouprawnienia kobiet. Ci, co tego nie rozumieją, potrzebują wychowania, nie dowodów” – mówił polski prawnik Leon Petrażycki w Dumie Rosyjskiej w 1906 r. Trzeba było jeszcze 12 lat, by kobiety polskie, już w Niepodległej, uzyskały prawa wyborcze.
O Józefie Piłsudskim i współtwórcach niepodległej Polski
TYLKO U NAS
Artykuł

O Józefie Piłsudskim i współtwórcach niepodległej Polski

Autor: Marek Gałęzowski
Sto lat temu Polacy dysponowali grupą wybitnych polityków, którzy z determinacją dążyli do niepodległości i potrafili wyzwolić w społeczeństwie polskim niezbędną energię. Postacią pierwszoplanową był w tym gronie Piłsudski.
O niepodległą Ukrainę – Symon Petlura (1879–1926)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

O niepodległą Ukrainę – Symon Petlura (1879–1926)

Autor: Mirosław Szumiło
Urodzony w maju 1879 roku Symon Petlura – przywódca Ukraińskiej Republiki Ludowej – odegrał w historii Ukrainy rolę równie doniosłą, jak Józef Piłsudski w historii Polski. W drogach życiowych obu tych żołnierzy i polityków najdziemy zresztą wiele cech wspólnych.
Obrońca demokracji
POLECAMY
Biogram / Biografia

Obrońca demokracji

Autor: Tomasz Panfil
Mimo starcia z obozem piłsudczykowskim przy okazji wyboru marszałka sejmu Daszyński, świadom wagi spokoju dla pracy państwowej, starał się współpracować z politykami sanacyjnymi. Oczywiście najważniejsze były relacje z Józefem Piłsudskim.
Odrodzenie Niepodległej
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Odrodzenie Niepodległej

Autor: Marek Gałęzowski
Rok 1918 – ostatni rok Wielkiej Wojny – okazać się miał rokiem odrodzenia niepodległego państwa polskiego. Droga do osiągnięcia tego upragnionego przez pokolenia Polaków celu nie była jednak ani prosta, ani łatwa. Wymagała ogromnego wysiłku zbrojnego i organizacyjnego ze strony narodu i jego elit.
Odrzucony premier ze Śląska
POLECAMY
Artykuł

Odrzucony premier ze Śląska

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
System polityczny, wprowadzony w Polsce konstytucją marcową, okazał się wyjątkowo niestabilny. Tylko w latach 1918-1923 urzędowało dziesięciu premierów i aż czternaście gabinetów. Konflikty polityczne wstrząsały nie tylko sceną polityczną. Burzliwe demonstracje, wiece, a czasem też i starcia na ulicach – czy to z politycznymi przeciwnikami, czy z policją, były widoczną częścią ówczesnego życia politycznego.
Odszedł Wódz Narodu Józef Piłsudski
POLECAMY
Artykuł

Odszedł Wódz Narodu Józef Piłsudski

Autor: Mariusz Żuławnik
12 maja roku 1935 zmarł Marszałek Józef Piłsudski – działacz niepodległościowy dowódca I Brygady Legionów, współtwórca II RP, pogromca Sowietów w roku 1920. Trwająca kilka dni pompa funebris Piłsudskiego była jedną z największych tego typu uroczystości, jakie kiedykolwiek odbyły się w Polsce.
Odszedł Wódz Narodu Józef Piłsudski
POLECAMY
Artykuł

Odszedł Wódz Narodu Józef Piłsudski

12 maja roku 1935 zmarł Marszałek Józef Piłsudski – działacz niepodległościowy dowódca I Brygady Legionów, współtwórca II RP, pogromca Sowietów w roku 1920. Trwająca kilka dni pompa funebris Piłsudskiego była jedną z największych tego typu uroczystości, jakie kiedykolwiek odbyły się w Polsce.
Orientacyjny spór
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Orientacyjny spór

Autor: Włodzimierz Suleja
W roku 1907, a zatem w momencie, gdy po fali rewolucyjnej w zaborze rosyjskim pozostały już tylko nieznaczne zawirowania, w Europie doszło do ostatecznego wykrystalizowania się dwóch bloków polityczno-militarnych.
Ostatnie lata niepodległości
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Ostatnie lata niepodległości

Autor: Marek Gałęzowski
12 maja 1935 r. w Warszawie zmarł Józef Piłsudski. Jego śmierć była wstrząsem dla społeczeństwa, tym bardziej że informacje o chorobie Marszałka utrzymywano w tajemnicy. W kraju ogłoszono sześciotygodniową żałobę narodową.
Piłsudczykowski nurt niepodległościowy w PRL w latach 1956–1979
NOWY NUMER BIULETYNU IPN
Artykuł

Piłsudczykowski nurt niepodległościowy w PRL w latach 1956–1979

Autor: Mirosław Lewandowski
Nie byłoby nurtu niepodległościowego w PRL, gdyby nie przedwojenni piłsudczycy. Trójkę jego liderów w powojennej, komunistycznej Polsce stanowili ludzie, którzy podczas I wojny światowej walczyli o niepodległość kraju. Byli to płk dypl. Józef Szostak (1897–1984), płk dypl. Kazimierz Pluta-Czachowski (1898–1979) oraz ppłk Ludwik Muzyczka (1900–1977) – zawodowi wojskowi.
Piłsudskiego projekt wschodni
WARTO ZAJRZEĆ
Wywiad

Piłsudskiego projekt wschodni

Autor: Andrzej Nowak, Anna Zechenter
Józef Piłsudski był przekonany, że gnębieni przez moskiewski imperializm Polacy, Litwini i Rusini mogą razem tworzyć ogromną siłę – mówi prof. Andrzej Nowak w rozmowie z Anną Zechenter.
Polacy w walce o niepodległość 1914-1918
POLECAMY
Artykuł

Polacy w walce o niepodległość 1914-1918

Autor: Mirosław Szumiło
Dla Polski i Polaków I wojna światowa przyniosła skutki dwojakiego rodzaju. Z jednej strony walki toczyły się na ziemiach polskich przynosząc ogromne straty materialne, porównywalne ze stratami z okresu II wojny światowej. W armiach państw zaborczych służyło przymusowo w sumie ponad 3 mln Polaków, którzy często musieli walczyć przeciwko sobie. Co szósty z nich zginął.
Polityka wschodnia Józefa Piłsudskiego w latach 1918-1920
POLECAMY
Artykuł

Polityka wschodnia Józefa Piłsudskiego w latach 1918-1920

Autor: Mirosław Szumiło
Józef Piłsudski był jednym z najwybitniejszych polityków polskich w XX wieku, uważanym za głównego twórcę niepodległego państwa, które odrodziło się w 1918 r. po 123 latach niewoli.
Przewrót majowy
TYLKO U NAS
Artykuł

Przewrót majowy

Autor: Adam Stefan Lewandowski
W połowie maja 1926 roku naprzeciw siebie stanęli żołnierze odrodzonego Wojska Polskiego - rodacy nierzadko ramię w ramię broniący w 1920 roku granic tworzącej się II RP. Przez wiele lat wokół tych wydarzeń narosły kontrowersje. Jednak dziś wiemy, że strona rządowa mogła zapobiec rozlewu krwi.
Przewrót majowy – co się wydarzyło w Warszawie w dniach 12–15 maja 1926 r.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Przewrót majowy – co się wydarzyło w Warszawie w dniach 12–15 maja 1926 r.

Autor: Włodzimierz Suleja
Od lata 1923 r. Marszałek Józef Piłsudski przebywał na politycznym odosobnieniu w Sulejówku. W maju 1926 r., w wyniku zbrojnego przewrotu, przejął władzę w II Rzeczypospolitej. Jego powrót – spodziewany i przez wielu oczekiwany – przyspieszył dramatyczny splot pewnych okoliczności.
Rewolucja czy niepodległość?
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Rewolucja czy niepodległość?

Autor: Włodzimierz Suleja
W styczniu 1886 r. na stokach warszawskiej Cytadeli stanęły cztery szubienice. Na mocy wyroku sądu carskiego zawisły na nich ciała czterech ludzi, członków Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat, zwanej najczęściej „Wielkim Proletariatem”. Na ziemiach polskich byli to pierwsi męczennicy idei, która u jednych budziła przerażenie, u innych zaś nadzieję. Ideą tą był socjalizm.
Rządy sanacji
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Rządy sanacji

Autor: Włodzimierz Suleja
Po zamachu majowym faktyczna władza znalazła się w rękach Marszałka Piłsudskiego. Zwycięzca nie ogłosił jednak objęcia rządów dyktatorskich. Ograniczył się jedynie do zalegalizowania dokonanego przewrotu.
Socjalista, premier, marszałek Sejmu RP Ignacy Daszyński (1866-1936)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Socjalista, premier, marszałek Sejmu RP Ignacy Daszyński (1866-1936)

Autor: Tomasz Panfil
Nie wiadomo, kogo na przełomie XIX i XX wieku konserwatyści bali się bardziej: diabłów czy socjalistów. Dla wielu zresztą nie było tu różnicy. Tymczasem prawdziwi socjaliści widzieli niesprawiedliwość świata i chcieli z nią walczyć. Taki był Ignacy Daszyński – uczciwy socjalista i polski patriota.
Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku
POLECAMY
Artykuł

Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku

Autor: Mirosław Szumiło
22 kwietnia 1920 roku została podpisana w Warszawie umowa między Rzeczpospolitą Polską a Ukraińską Republiką Ludową, która przeszła do historii jako „Sojusz Piłsudski–Petlura”. Połączyła ona dwa państwa, które walczyły o utrzymanie swojej niepodległości w obliczu najazdu wspólnego wroga ze wschodu.
Spór o kształt ustrojowy II RP
POLECAMY
Artykuł

Spór o kształt ustrojowy II RP

Autor: Włodzimierz Suleja
Ze zmagań militarnych, toczonych nieprzerwanie od listopada 1918 r., II Rzeczpospolita wyłoniła się jako państwo rozległe, liczące 388.600 km², ale mało zwarte, jego granice wynosiły bowiem ponad 5,5 tys. km. Pod względem powierzchni zajmowała szóste miejsce w Europie; zamieszkiwało ją, według danych spisowych z 1921 r., 27 milionów mieszkańców.
Starania Polaków z Wileńszczyzny o włączenie ich ziem do Polski w 1919 roku
TYLKO U NAS
Artykuł

Starania Polaków z Wileńszczyzny o włączenie ich ziem do Polski w 1919 roku

Autor: Jarosław Wasilewski
Jednym z czynników, które przesądziły o porażce koncepcji federacyjnej Józefa Piłsudskiego – próby odbudowania Rzeczypospolitej w formule wieloetnicznej – stało się dążenie Polaków b. Wielkiego Księstwa Litewskiego do włączenia swoich małych ojczyzn do odradzającego się państwa etnicznie polskiego.
Studium fenomenu adiutanta. „O legendzie Wieniawy”
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Studium fenomenu adiutanta. „O legendzie Wieniawy”

Autor: Paweł Chojnacki
W ogłoszonej niedawno książce „Piłsudski…” Krzysztof Kloc rozpatruje na ponad czterystu pięćdziesięciu stronach „Studium fenomenu Komendanta”. My – na kilku – zmierzmy się z żywym i sensacyjnym wdziękiem jego przybocznego.
Śmierć Marszałka
POLECAMY
Artykuł

Śmierć Marszałka

Autor: Anna Płońska
12 maja 1935 roku pogrążył w żałobie państwo polskie. Tego dnia zmarł Józef Piłsudski, główny architekt odbudowanej po latach niewoli Polski Niepodległej.
Teczka „Przechowywać trwale” z Wojskowego Biura Historycznego, czyli spór o „Pierwszą Brygadę”
TYLKO U NAS
Artykuł

Teczka „Przechowywać trwale” z Wojskowego Biura Historycznego, czyli spór o „Pierwszą Brygadę”

Autor: Kinga Hałacińska
W 1918 r. cała Polska jak długa i szeroka rozbrzmiewała melodią, która wówczas zyskała nazwę „My, Pierwsza Brygada”. Usłyszał ją nawet wracający z Magdeburga Józef Piłsudski, gdy wychylił się z okna wagonu kolejowego. Kilka lat później anonimowy charakter utworu stał się zarzewiem sporu między dwoma domniemanymi autorami i dawnymi oficerami Legionów – Andrzejem Hałacińskim i Tadeuszem Biernackim.
W Wersalu i Wilnie
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

W Wersalu i Wilnie

Autor: Włodzimierz Suleja
W momencie, gdy na froncie wielkopolskim siły niemieckie sposobiły się do zdecydowanego natarcia, w stolicy Francji 18 stycznia 1919 r., w rocznicę proklamowania cesarstwa niemieckiego, zebrała się konferencja pokojowa.
Walenty Wójcik
Biblioteka cyfrowa

Walenty Wójcik

Autor: Mariusz Kolmasiak
Wierny Wójcik, król żandarmów belwederskich, ulubiony przez Józefa Piłsudskiego wachmistrz z ochrony Belwederu – chorąży Walenty Wójcik doczekał się wielu określeń wynikających z pełnienia obowiązków u najważniejszej osoby międzywojennej Polski. Od wczesnych lat angażował się w działalność niepodległościową, walczył w Legionach Polskich. Po odrodzeniu Rzeczypospolitej wciąż służył Ojczyźnie. W 1922 r. został przydzielony do ochrony Józefa Piłsudskiego i przez 12 lat był jego przybocznym i zaufanym towarzyszem podczas wielu oficjalnych i prywatnych spotkań.
Wileńszczyzna. Inkorporacja zamiast federacji
POLECAMY
Artykuł

Wileńszczyzna. Inkorporacja zamiast federacji

Autor: Maciej Zakrzewski
Mało kto dziś pamięta, że istniało kiedyś państwo Litwa Środkowa, które zakończyło swój krótkotrwały żywot w roku 1922.
Wojciech Korfanty – W Poznaniu, Warszawie, na Górnym Śląsku (1918-1919)
POLECAMY
Artykuł

Wojciech Korfanty – W Poznaniu, Warszawie, na Górnym Śląsku (1918-1919)

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Prawdopodobnie 11 listopada 1918 r. Korfanty wraz z rodziną opuścił Berlin, gdy w Compiègne podpisano zawieszenie broni, kończące walki I wojny światowej. Znów był aktywnym graczem, jak kilka lat wcześniej.
Zamach majowy
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Zamach majowy

Autor: Włodzimierz Suleja
U schyłku 1925 r. międzynarodowe położenie Polski wyraźnie się pogorszyło. Fakt ten ważył zapewne, ale nie determinował decyzji Piłsudskiego, by raz jeszcze wziąć na siebie odpowiedzialność za losy kraju. Drogą do tego celu wiodącą okazał się zamach majowy.
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510