Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Bery kosu, bery niż i na Lacha...” – relacje ocalałych z rzezi wołyńskiej
POLECAMY
Źródło historyczne

„Bery kosu, bery niż i na Lacha...” – relacje ocalałych z rzezi wołyńskiej

Autor: Rafał B. Pękała
„Trudna pamięć” – tak metaforycznie określane są świadectwa ludobójstwa Polaków zamieszkujących Wołyń i Małopolskę Wschodnią. Relacje świadków uzmysławiają głęboki sens tej metafory, zarówno w warstwie słownej, jak i – przede wszystkim – wizualnej, ze względu na okazywane przed kamerą emocje.
„Tworzymy dla siebie wygodne pozycje, których nie można osiągnąć przy zielonych stołach”. Rzecz o Romanie Szuchewyczu
TYLKO U NAS
Artykuł

„Tworzymy dla siebie wygodne pozycje, których nie można osiągnąć przy zielonych stołach”. Rzecz o Romanie Szuchewyczu

Autor: Tomasz Bereza
Ponosi odpowiedzialność za zbrodnię ludobójstwa popełnionego na Polakach na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. A jednak dla wielu na Ukrainie pozostaje dziś narodowym bohaterem.
Audio/Video

"Wołyń pod okupacją niemiecką" - dyskusja panelowa

Autor: Ewa Siemaszko, Grzegorz Mazur, Grzegorz Motyka, Andrzej Chmielarz, Waldemar Grabowski
<i>Porrajmos</i>. Zagłada Cyganów na Wołyniu podczas okupacji niemieckiej (1941-1944)
TYLKO U NAS
Artykuł

Porrajmos. Zagłada Cyganów na Wołyniu podczas okupacji niemieckiej (1941-1944)

Autor: Magdalena Semczyszyn
Zagłada Cyganów określana w jednym z dialektów romskich jako Porrajmos („zniszczenie”) lub Samudaripen („masowy mord”), według różnych danych pochłonęła przynajmniej 500 tys. ofiar w całej Europie. Wiedza na ten temat jest jednak nadal niewystarczająca i mało znana.
Audio/Video

Zmarłych pogrzebać

Autor: Katarzyna Underwood
Biografia twórcy pojęcia „ludobójstwo”
TYLKO U NAS
Recenzja

Biografia twórcy pojęcia „ludobójstwo”

Autor: Tomasz Ceran
W historii XX wieku oglądanej z lotu ptaku są dwa najważniejsze terminy: totalitaryzm i ludobójstwo. Ten drugi został stworzony przez Polaka.
Dmytro Klaczkiwski „Kłym Sawur” – główny sprawca ludobójstwa wołyńskiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Dmytro Klaczkiwski „Kłym Sawur” – główny sprawca ludobójstwa wołyńskiego

Autor: Mirosław Szumiło
Do dziś trwają spory historyków wokół przyczyn zbrodni wołyńskiej dokonanej przez ukraińskich nacjonalistów w 1943 roku. Nie zachowały się pisemne rozkazy, jednakże wszystkie dowody i poszlaki wskazują, że bezpośrednią odpowiedzialność za rozpętanie fali mordów na polskiej ludności cywilnej ponosi ówczesny dowódca UPA na Wołyniu – Dmytro Klaczkiwski ps. „Kłym Sawur”.
Głos dzieci Wołynia
POLECAMY
Artykuł

Głos dzieci Wołynia

Autor: Kinga Hałacińska
„Mama […] Ona wciąż się boi. Szukałaby pretekstu, aby się z wami nie spotkać. Dlatego nic jej nie powiedziałam” – mówi autorom książki Kres. Wołyń – historie dzieci ocalonych z pogromu, Anna z Pustkowa Żurawskiego.
II wojna światowa w Bieszczadach
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

II wojna światowa w Bieszczadach

Autor: Teodor Gąsiorowski
W polskich planach wojennych Bieszczady nie były uwzględnione. Miały tylko w czasie powszechnej mobilizacji dostarczyć kontyngent żołnierzy. Tymczasem od marca 1939 r., gdy I Republika Słowacka poprosiła Niemcy o objęcie militarnym sojuszem, zagrożone zostało dodatkowe kilkaset kilometrów granicy RP.
Kilka dni z życia Józefa Szczepaniaka i Michała Iszczuka
TYLKO U NAS
Artykuł

Kilka dni z życia Józefa Szczepaniaka i Michała Iszczuka

Autor: Tomasz Bereza
Napad OUN-UPA na Zagaje (przedwojenny powiat horochowski) nastąpił wczesnym popołudniem 12 lipca 1943 roku. Około stuosobowym oddziałem, który wkroczył do wioski i dokonał w niej mordu, dowodził Mikołaj Nowosad ps. Hrim, rodem ze wsi Skabarowszczyzna.
Krwawa niedziela 6 sierpnia 1944 roku – czystka etniczna w Baligrodzie
TYLKO U NAS
Artykuł

Krwawa niedziela 6 sierpnia 1944 roku – czystka etniczna w Baligrodzie

Autor: Artur Brożyniak
W roku 1944 r. nacjonaliści ukraińscy rozpoczęli akcję oczyszczania Bieszczadów z ludności polskiej. W tym celu skoncentrowano tu oddziały UPA, a OUN wydała odezwy nakazujące Polakom opuszczenie „terenów ukraińskich” pod groźbą śmierci. Dochodziło do kolejnych zbiorowych zabójstw polskiej ludności.
Lipiec 1943 roku na Wołyniu
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Lipiec 1943 roku na Wołyniu

Autor: Ewa Siemaszko
Rzeź dokonana na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich w lipcu 1943 r. w województwie wołyńskim to fragment trwającej kilka lat tzw. zbrodni wołyńskiej. Ten jeden wybrany do opisu miesiąc stanowił jej apogeum.
Lwów w pamięci Arcybiskupa Ignacego Tokarczuka (1918-2012)
POLECAMY
Artykuł

Lwów w pamięci Arcybiskupa Ignacego Tokarczuka (1918-2012)

Autor: Mariusz Krzysztofiński
Arcybiskup Ignacy Tokarczuk urodził się 1 II 1918 r. we wsi Łubianki Wyższe, w ówczesnym powiecie zbaraskim. Tam też uczęszczał do szkoły powszechnej. W roku szkolnym 1931/1932 podjął naukę w Państwowym Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Zbarażu.
Napad ukraińskich nacjonalistów na Borownicę 20 kwietnia 1945 roku
TYLKO U NAS
Artykuł

Napad ukraińskich nacjonalistów na Borownicę 20 kwietnia 1945 roku

Autor: Artur Brożyniak
Borownica na Pogórzu Przemyskim była dużą wioską, którą prawie w całości zamieszkiwała ludność polska. Określano ją jako „polską stolicę” ówczesnej gminy Żohatyn.
Nie używajmy eufemizmów. Rzecz o trudnych stosunkach polsko-ukraińskich
DLA WNIKLIWYCH
Wywiad

Nie używajmy eufemizmów. Rzecz o trudnych stosunkach polsko-ukraińskich

Autor: Ewa Siemaszko
Błędne jest przekonanie polityków, że nie podnosząc publicznie, nie ujawniając tej zbrodni, minimalizując ją, zapewnimy dobre stosunki z Ukrainą i tym samym bezpieczeństwo państwa polskiego – mówi Ewa Siemaszko, badaczka rzezi na Wołyniu, w rozmowie z Magdaleną Semczyszyn i Andrzejem Brzozowskim.
Nikt już nie bawił się, ani nie śpiewał
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Nikt już nie bawił się, ani nie śpiewał

Autor: Jerzy Dąbrowski
Kiedy Janina Dobrzecka-Kiwor wspominała dzieciństwo, spędzone w położonym nad Horyniem wsi Diuksyn, odmalowywała obraz rodem z rustykalnej sielanki. Niestety, świat ten załamał się wraz z początkiem II wojny światowej – a na jego gruzach miała rozegrać się krwawa tragedia, która większość jej rodziny i znajomych kosztowała życie.
Nowy Rok w Baryszu. Zbrodnia OUN z 1 stycznia 1944 r.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Nowy Rok w Baryszu. Zbrodnia OUN z 1 stycznia 1944 r.

Autor: Tomasz Bereza
Barysz jest miejscowością położoną na Podolu, nad rzeczką o tej samej nazwie, kilkanaście kilometrów na północ od malowniczo meandrującego Dniestru. W okresie międzywojennym Barysz posiadał prawa miejskie, administracyjnie przynależąc do powiatu buczackiego województwa tarnopolskiego.
Pamięć o Wołyniu i Małopolsce Wschodniej
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Pamięć o Wołyniu i Małopolsce Wschodniej

Autor: Leon Popek
Mój ulubiony poeta pozostawił nam, kolejnym pokoleniom, pewnego rodzaju przesłanie. Jest to niemal prośba serdeczna i błagalna o zachowanie w pamięci drogich nam Ojcowizn. W tym miejscu rodzi się zasadnicze pytanie: w imię czego i dlaczego mamy zachować tę pamięć? W mojej ocenie, przy obecnych relacjach polsko-ukraińskich, jest to, niestety, pamięć coraz trudniejsza.
Rana Wołynia
POLECAMY
Artykuł

Rana Wołynia

Autor: Damian Markowski
Rzeź wołyńska stanowiła początek końca wspólnej egzystencji Polaków i Ukraińców na południowo-wschodnich terenach II Rzeczypospolitej. Krwawą i bezwzględną kulminację, zakończoną śmiercią dziesiątków tysięcy ludzi i trwałym wymazaniem polskiej społeczności z mapy Wołynia.
Rzeź Wołyńska – ludobójstwo zapomniane?
POLECAMY
Artykuł

Rzeź Wołyńska – ludobójstwo zapomniane?

Autor: Filip Musiał
11 lipca 1943 roku ukraińscy nacjonaliści zaatakowali Polaków w 99 miejscowościach przedwojennego województwa wołyńskiego na Kresach – wtedy zajętych już przez niemiecką III Rzeszę. Dla upamiętnienia tego dnia, nazywanego Krwawą Niedzielą, co roku obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów.
Rzeź Wołyńska w relacji Siostry Cecylii CSSF – Teresy Krystyny Winnickiej
TYLKO U NAS
Artykuł

Rzeź Wołyńska w relacji Siostry Cecylii CSSF – Teresy Krystyny Winnickiej

Autor: Agnieszka Wygoda
Letnia lipcowa noc była cicha. Wszyscy już twardo spali. W chałupie słychać było miarowe, spokojne oddechy.
Sprawiedliwi Ukraińcy. Na ratunek polskim sąsiadom skazanym na zagładę przez OUN-UPA
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Sprawiedliwi Ukraińcy. Na ratunek polskim sąsiadom skazanym na zagładę przez OUN-UPA

Autor: Romuald Niedzielko
Pozostaje zagadką, dlaczego mimo nacjonalistycznej indoktrynacji i terroru stosowanego przez OUN-UPA, także wobec swoich, niemała grupa Ukraińców nie zawahała się poświęcić własnego życia, by ratować skazanych Polaków. Zamiast dążenia do niepodległości po trupach wybrali nakaz miłości bliźniego.
Stepan Bandera – przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów
WARTO WIEDZIEĆ
Biogram / Biografia

Stepan Bandera – przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów

Autor: Mirosław Szumiło
Działalność OUN ukierunkował na indywidualny terror przeciwko przedstawicielom polskiej władzy i Ukraińcom uznawanym za kolaborantów. Na zachodniej Ukrainie Bandera uznawany jest za bohatera ruchu narodowowyzwoleńczego.
Symbole Narodowe i nie tylko
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Symbole Narodowe i nie tylko

Autor: Mateusz Marek
2 maja obchodzimy Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej – jednego z symboli narodowych. Podstawowe symbole narodowe to: hymn, barwy i godło. Symbol to znak, który nas identyfikuje, odnosi się do przeszłości i wspólnej historii. Dzięki emocjom, które wzbudza, pozostaje w pamięci przez pokolenia.
Sztuka teatru jako nauczycielka historii
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Sztuka teatru jako nauczycielka historii

Autor: Tomasz A. Żak
O ile modlitwa (załóżmy, że to siostra teologii) jest jednym z koniecznych warunków na drodze do zbawienia, o tyle sztuka (załóżmy, że to siostra historii) jest najlepszym nauczycielem naszej tożsamości.
Węgrzy wobec eksterminacji ludności polskiej przez nacjonalistów ukraińskich
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Węgrzy wobec eksterminacji ludności polskiej przez nacjonalistów ukraińskich

Autor: Tomasz Bereza
W latach 1943–1945 na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej z rąk bojówek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) oraz Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) zginęło ponad 100 tys. Polaków. Oddziały armii węgierskiej stacjonowały wówczas zarówno na Wołyniu, jak i w Małopolsce Wschodniej.
Wołyński konflikt pamięci
POLECAMY
Wywiad

Wołyński konflikt pamięci

Autor: Grzegorz Motyka
Lato 1943 roku to apogeum rzezi wołyńskiej. Jak doszło do tego, że w czasie II wojny światowej ukraińscy nacjonaliści wymordowali na Wołyniu, a później w Galicji Wschodniej tysiące Polaków?
Zagłada Ostrówek i Woli Ostrowieckiej
POLECAMY
Artykuł

Zagłada Ostrówek i Woli Ostrowieckiej

Autor: Leon Popek
Mieszkańcy Ostrówek i Woli Ostrowieckiej byli od zawsze Polakami i katolikami. Według tradycji, na Wołyń zostali sprowadzeni z Mazowsza przez króla Władysława Jagiełłę. Rozmawiali po polsku gwarą mazurską i byli nazywani Mazurami.
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510