Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Najodważniejsi z odważnych” – ogólnopolski dodatek prasowy poświęcony Solidarności Walczącej
Biblioteka cyfrowa

„Najodważniejsi z odważnych” – ogólnopolski dodatek prasowy poświęcony Solidarności Walczącej

Dzielni, pryncypialni, znakomicie zakonspirowani – ludzie Solidarności Walczącej byli solą w oku reżimowej bezpieki. Z czasem stali się niewygodni także dla tych, którzy wybrali kompromis z komunistami.
„Odwilż” w Stalinogrodzie i „gorąca jesień” w Katowicach, czyli rok 1956 w przemianowanym województwie
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Odwilż” w Stalinogrodzie i „gorąca jesień” w Katowicach, czyli rok 1956 w przemianowanym województwie

Autor: Jarosław Neja
Wielotysięczne manifestacje uliczne, do których doszło jesienią 1956 r. w Gliwicach, Katowicach i Częstochowie, stanowiły spektakularny przejaw „odwilży” w województwie katowickim (formalnie jeszcze stalinogrodzkim).
"Solidarność" śląsko-dąbrowska 1980 - 1981
Biblioteka cyfrowa

"Solidarność" śląsko-dąbrowska 1980 - 1981

Autor: Tomasz Kurpierz, Jarosław Neja
We wrześniu br. mija 38 rocznica podpisania przez załogi śląsko-zagłębiowskie dwóch ważnych porozumień, które obok porozumienia szczecińskiego z 30 sierpnia 1980 r. i porozumienia gdańskiego z 31 sierpnia 1980 r. tworzyły umowę społeczną z 1980 r.
<i>Porgy and Bess.</i> Zapomniany epizod odwilży 1956
TYLKO U NAS
Artykuł

Porgy and Bess. Zapomniany epizod odwilży 1956

Autor: Jarosław Neja
Polityczna „odwilż” po śmierci Stalina przyniosła jazzowi w PRL możliwość wyjścia z „katakumb”, do których zepchnął go socrealizm.
14 dni pod ziemią. KWK »Piast« w Bieruniu. 14–28 grudnia 1981 roku
Biblioteka cyfrowa

14 dni pod ziemią. KWK »Piast« w Bieruniu. 14–28 grudnia 1981 roku

Autor: Jarosław Neja, Andrzej Sznajder
Czas apokalipsy. 13 grudnia 1981 r.
Biblioteka cyfrowa

Czas apokalipsy. 13 grudnia 1981 r.

Autor: Karol Nawrocki, Jarosław Neja, Grzegorz Majchrzak, Marcin Dąbrowski
Z okazji 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w „Naszym Dzienniku” ukazał się dodatek prasowy IPN
Audio/Video

Czym były Wolne Związki Zawodowe? Dlaczego Kazimierz Świtoń założył organizację związkową, a nie partię polityczną? Jak władze komunistyczne zareagowały na powstanie WZZ?

Autor: Jarosław Neja, Paweł Zawisza
Audio/Video

Dlaczego górnicy stawili tak twardy opór po wprowadzeniu stanu wojennego? Dlaczego część protestów odbywała się pod ziemią? Jak wyglądał bilans grudniowych strajków w 1981?

Autor: Jarosław Neja, Paweł Zawisza
Audio/Video

Dlaczego władze nie zgodziły się na spotkanie Jana Pawła II z wiernymi w Piekarach Śląskich? Jak na decyzję władz zareagowały śląski Kościół i społeczeństwo regionu? Czy mieszkańcy województwa katowickiego mogli bez przeszkód uczestniczyć w spotkaniach z papieżem, które odbywały się w innych regionach?

Autor: Jarosław Neja, Paweł Zawisza
Grudzień 1981 roku w województwie katowickim
Biblioteka cyfrowa

Grudzień 1981 roku w województwie katowickim

Autor: Jarosław Neja
Strajki załóg górnośląskich i zagłębiowskich zakładów pracy podjęte w grudniu 1981 r. zajmują wyjątkowe miejsce w ogólnopolskiej panoramie sprzeciwu i oporu społecznego wobec wprowadzenia przez władze PRL stanu wojennego. Chodzi o determinację protestujących, długość trwania, wyjątkowo brutalne formy ich pacyfikacji, a przede wszystkim ofiarę życia i zdrowia ich uczestników. Książka stanowi próbę przedstawienia w popularnej, przystępnej formie ich genezy, przebiegu i konsekwencji.
Audio/Video

Jak w czerwcu 1956 r. wyglądały nastroje społeczne w województwie stalinogrodzkim? Jak zareagowały oficjalne czynniki w regionie na rewoltę poznańską z 28 czerwca 1956 r.? W jaki sposób do wydarzeń w Poznaniu odniosła się opinia publiczna w regionie?

Autor: Jarosław Neja, Paweł Zawisza
Jak wyglądał podziemny strajk?
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Jak wyglądał podziemny strajk?

Autor: Jarosław Neja
W grudniu 1981 r. kilka z ponad dwudziestu strajków górniczych, które wybuchły na Górnym Śląsku przeciwko wprowadzeniu przez komunistów stanu wojennego, odbywało się pod ziemią.
Audio/Video

Jak wyglądały pierwsze dni stanu wojennego na Śląsku? Gdzie wybuchały strajki i jak długo trwały? Kto wydał rozkaz strzelania do górników z „Wujka”?

Autor: Jędrzej Lipski, Jarosław Neja

Jarosław Neja

Doktor nauk humanistycznych, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, w swych badaniach podejmuje problematykę opozycji i oporu społecznego w PRL, a także „polskich miesięcy” w ujęciu regionalnym.
Katowicki „Zryw” w walczącym Budapeszcie
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Katowicki „Zryw” w walczącym Budapeszcie

Autor: Jarosław Neja
Jesienią 1956 r. uwolnione na pewien czas z uścisku cenzury peerelowskie media poświęcały wiele miejsca powstaniu narodowemu na Węgrzech. Ponadto Polacy chętnie słuchali rozgłośni zachodnich, zwłaszcza Radia Wolna Europa i BBC, oraz relacji nielicznych naocznych świadków. Pod wpływem tych wiadomości ruszyła wielka akcja pomocy dla bratanków znad Dunaju.
Matecznik komunistów czy region buntu?
POLECAMY
Artykuł

Matecznik komunistów czy region buntu?

Autor: Jarosław Neja
Strajki sierpniowo-wrześniowe 1980 r. i okres rewolucji Solidarności w latach 1980–1981 znacznie zaburzyły oficjalny wizerunek województwa katowickiego jako regionu niezmiennie wiernego systemowi.
Mroźny początek roku „odwilży”
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Mroźny początek roku „odwilży”

Autor: Jarosław Neja
Podczas gdy w lutym 1956 r. w Moskwie obradował „odwilżowy”, w sensie politycznym, XX Zjazd KPZR (15–25 lutego), w Polsce zmagano się z atakiem wyjątkowo ostrej zimy.
Nadrobić stracony czas
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Nadrobić stracony czas

Autor: Jarosław Neja
W latach 1980–1981 „Solidarność” szybko wykroczyła poza sprawy stricte pracownicze. Odkłamywano historię najnowszą i popularyzowano literaturę, która nie mogła zaistnieć w oficjalnym obiegu. Miały w tym udział Wszechnica Górnośląska i prasa związkowa Regionu Śląsko-Dąbrowskiego.
Odmieniony region – robotnicy województwa katowickiego buntują się przeciw systemowi
TYLKO U NAS
Artykuł

Odmieniony region – robotnicy województwa katowickiego buntują się przeciw systemowi

Autor: Jarosław Neja
Latem 1980 r. kiedy kolejne strajkowe fale rozlewały się po kraju, górnośląskie i zagłębiowskie załogi przedstawiane były w mediach jako ludzie dobrej roboty, wręcz idealnie wykonujący kolejne plany i zadania produkcyjne zlecane przez władze, środowiska zawsze gotowe poprzeć partię i rząd.
Petycyjna histeria
TYLKO U NAS
Artykuł

Petycyjna histeria

Autor: Jarosław Neja
W styczniu 1979 r. biskup katowicki Herbert Bednorz wystosował list do I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka. W imieniu swoich diecezjan prosił o zgodę na możliwość zorganizowania w ramach zapowiadanej na lato pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny spotkania z papieżem w Piekarach Śląskich.
Pierwsi w kraju. Komitet Wolnych Związków Zawodowych w Katowicach
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Pierwsi w kraju. Komitet Wolnych Związków Zawodowych w Katowicach

Autor: Jarosław Neja
W roku 1978 do środowisk i nurtów opozycji demokratycznej w PRL dołączyły m.in. dwa komitety założycielskie Wolnych Związków Zawodowych: w Katowicach i Trójmieście. Rok później powstał trzeci – Komitet Założycielski WZZ Pomorza Zachodniego.
Prasa spod znaku „Solidarności”
TYLKO U NAS
Artykuł

Prasa spod znaku „Solidarności”

Autor: Jarosław Neja
Skalę społecznego poruszenia na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim po Sierpniu 1980 dobrze oddawał dynamiczny, żywiołowy rozwój niezależnej prasy.
Audio/Video

Prekursorzy „Solidarności” – Wolne Związki Zawodowe

Autor: Marta Marcinkiewicz, Jarosław Neja, Arkadiusz Kazański, Piotr Brzeziński
Audio/Video

Represje stanu wojennego 1981–1983 w porównaniu z tzw. stanami nadzwyczajnymi w ostatniej dekadzie PRL i współcześnie na gruncie prawa międzynarodowego w Polsce i w innych krajach europejskich.

Autor: Jarosław Neja, Przemysław Piątek, Piotr Hac, Aleksandra Wentkowska, Robert Netczuk
Audio/Video

Skąd wzięły się rozbieżności w nazewnictwie porozumień zawartych w Hucie Katowice w 1980 r.? Czy powinniśmy mówić i pisać o porozumieniu katowickim czy dąbrowskim? Jakie było znaczenie zawartych porozumień?

Autor: Paweł Zawisza, Jarosław Neja
Społeczne następstwa wywózek Górnoślązaków do ZSRS w 1945 r.
POLECAMY
Artykuł

Społeczne następstwa wywózek Górnoślązaków do ZSRS w 1945 r.

Autor: Jarosław Neja
Deportacje ludności cywilnej Górnego Śląska przeprowadzone przez władze sowieckie między lutym i kwietniem 1945 r., w celu pozyskania robotników do pracy przymusowej na terenie ZSRS, według najnowszych ustaleń objęły ponad 46 tysięcy osób (w ponad 90 proc. mężczyzn).
Audio/Video

Strajki grudniowe 1981 r. w województwie katowickim (cz. 2)

Autor: Jarosław Neja, Tomasz Gonet, Andrzej Grajewski
Audio/Video

W jaki sposób ostry atak zimy z początku 1956 r. wpłynął na nastroje społeczne i przebieg politycznej „odwilży”? Czy okres ten możemy porównać z zimą stulecia z 1978/1979 r.?

Autor: Jarosław Neja, Paweł Zawisza
W obronie Krzyża – Tychy, rok 1979
TYLKO U NAS
Artykuł

W obronie Krzyża – Tychy, rok 1979

Autor: Jarosław Neja
23 kwietnia 1979 r. po południu do Wydziału Organizacyjnego Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach nadeszła z Tychów niepokojąca informacja o demonstracji ulicznej na terenie miasta, na jednym z placów „na miejscu rozbiórki kaplicy (…) przy nowo budowanym domu towarowym”.
Audio/Video

W PRL w latach 70. powstały Wolne Związki Zawodowe. Kto je zakładał i kto angażował się w ich działanie? Dlaczego komuniści uznawali WZZ za duże zagrożenie i w jaki sposób próbowali je zwalczać?

Autor: Sławomir Cenckiewicz, Jarosław Neja
Wolne Związki Zawodowe na Śląsku. Opozycyjna epopeja Władysława Suleckiego
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Wolne Związki Zawodowe na Śląsku. Opozycyjna epopeja Władysława Suleckiego

Autor: Jarosław Neja
Przymusowa emigracja Władysława Suleckiego (1931–2004) z kraju w marcu 1979 r. stanowiła konsekwencję szykan i represji wymierzonych przez komunistyczne władze w jednego z najważniejszych – obok Kazimierza Świtonia – działaczy opozycji przedsierpniowej w województwie katowickim. Nie zahamowała ona jednak jego aktywności.
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510