Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Było mi wszystko jedno, co podpiszę…”
Artykuł

„Było mi wszystko jedno, co podpiszę…”

Autor: Joanna Żelazko
W chwili wybuchu II wojny światowej miała szesnaście lat. W 1943 r. w Radomsku wstąpiła do Wojskowej Służby Kobiet – działającej od marca 1940 r. w strukturach Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. W AK służyła do chwili jej rozwiązania w styczniu 1945 r. Po kilkumiesięcznej przerwie powróciła do działalności konspiracyjnej.
„Czyste ręce” Wehrmachtu – zbrodnie popełnione przez żołnierzy niemieckich na ludności cywilnej w zachodniej części woj. łódzkiego
Artykuł

„Czyste ręce” Wehrmachtu – zbrodnie popełnione przez żołnierzy niemieckich na ludności cywilnej w zachodniej części woj. łódzkiego

Autor: Joanna Żelazko
Lata II wojny światowej to dla ludności okupowanej Polski okres strat nie tylko materialnych, ale przede wszystkim cierpienia, którego doświadczyli ludzie.
„Daleka droga do Polski”

„Daleka droga do Polski”

Ogólnopolski dodatek prasowy IPN do tytułów Polska Press „Daleka droga do Polski”, przygotowany przez Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Łodzi w związku z obchodami 80. rocznicy wyprowadzenia Armii Polskiej pod dowództwem gen. Władysława Andersa z ZSRS do Iranu.
„Katyń” przykładem konspiracji młodzieżowej
Artykuł

„Katyń” przykładem konspiracji młodzieżowej

Autor: Joanna Żelazko
Jednym z celów komunistycznych władz było uzyskanie niepodzielnej kontroli nad najmłodszymi pokoleniami obywateli, by móc bez przeszkód kształtować ich charaktery oraz wpływać na poglądy i życiowe postawy. Ruch młodzieżowy w Polsce został  „odgórnie ujednolicony”.
„Mała Polska” na Antypodach
Artykuł

„Mała Polska” na Antypodach

Autor: Joanna Żelazko
„Nasz statek był przeładowany do granic możliwości (…). Podróż nie trwała długo, ale była ogromnie wyczerpująca. (…) na drugi dzień dotarliśmy do irańskiego brzegu. Nareszcie byliśmy wolni” – napisał we wspomnieniach Czesław Sawko – deportowany w 1940 r. wraz z rodziną na Syberię.
„Mamy natychmiast opuszczać mieszkania”. Wysiedlenie mieszkańców osiedla im. J. „Montwiłła” Mireckiego w Łodzi zimą 1939/1940 roku
Artykuł

„Mamy natychmiast opuszczać mieszkania”. Wysiedlenie mieszkańców osiedla im. J. „Montwiłła” Mireckiego w Łodzi zimą 1939/1940 roku

Autor: Joanna Żelazko
W czasie II wojny światowej osiedle im. Józefa Anastazego „Montwiłła” Mireckiego w Łodzi przemianowane zostało na Stadtsiedlung, a nowoczesne mieszkania stały się obiektem zainteresowania okupacyjnych władz niemieckich.
„Państwo ma prawo żądać od swego funkcjonariusza kategorycznej i nie znającej żadnych odchyleń wierności”
Artykuł

„Państwo ma prawo żądać od swego funkcjonariusza kategorycznej i nie znającej żadnych odchyleń wierności”

Autor: Joanna Żelazko
Osoby działające w konspiracji miały świadomość podejmowanego ryzyka, a w przypadku aresztowania, nieuchronności kary. Najwyższe wyroki sądy orzekały zwykle w stosunku do kadry dowódczej, ale równie surowo traktowały funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa współpracujących z organizacjami konspiracyjnymi.
„Sądy są niezawisłe, ale podporządkowują się polityce partii”. WSR w Łodzi jako instrument walki politycznej
Artykuł

„Sądy są niezawisłe, ale podporządkowują się polityce partii”. WSR w Łodzi jako instrument walki politycznej

Autor: Joanna Żelazko
„Organy naszej służby realizują dyktaturę proletariatu. Omyłki w pracy są omyłkami politycznymi. Sądy są niezawisłe, ale podporządkowują się polityce partii. Nie ma jakiejś oddzielnej polityki sądowej, jest polityka partii”.
"Warszyc" - legendarny dowódca Konspiracyjnego Wojska Polskiego

"Warszyc" - legendarny dowódca Konspiracyjnego Wojska Polskiego

Dodatek prasowy Oddziału IPN w Łodzi w związku z obchodami 75.rocznicy zamordowania kpt. Stanisława Sojczyńskiego.
Akowska „wtyczka” w wojewódzkim UB w Łodzi
Artykuł

Akowska „wtyczka” w wojewódzkim UB w Łodzi

Autor: Joanna Żelazko
Nie wszyscy byli żołnierze AK ujawnili się w 1945 r., a spośród tych, którzy to zrobili, część nie przerwała działalności. Nadal gromadzili informacje, tym razem na temat struktur i funkcjonowania komunistycznego aparatu bezpieczeństwa oraz sytuacji społeczno-politycznej i ekonomicznej kraju. WUBP w Łodzi rozpracowywał ich w ramach sprawy o kryptonimie „Miotła”.

Bohaterowie walki o niepodległość, którzy po zajęciu Polski przez Armię Czerwoną zostali ofiarami komunistycznych zbrodni. Fieldorf, Pilecki i inni – czy po wojnie musieli zginąć?

Autor: Filip Musiał, Joanna Żelazko, Michał Gruszczyński, Paweł Sztama

Dlaczego i w jaki sposób polskie dzieci znalazły się podczas wojny w Isfahanie w Iranie? Kto się nimi zajął? Jakie były ich dalsze losy po zakończeniu wojny?

Autor: Joanna Żelazko, Janusz Wróbel, Sebastian Kaniewski
Imperialistyczny szpieg?
Artykuł

Imperialistyczny szpieg?

Autor: Joanna Żelazko
Sojusz zawarty w czasie II wojny światowej między Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytanią i Związkiem Sowieckim był wyrazem politycznego pragmatyzmu. Kiedy ustała jego przyczyna – upadła III Rzesza Niemiecka – stosunki wzajemne szybko zaczęły się pogarszać.
Joanna Żelazko

Joanna Żelazko

Pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Łodzi. Specjalizuje się w historii Polski w latach 1945-1956, ze szczególnym uwzględnieniem sądownictwa wojskowego, działalności konspiracji niepodległościowej oraz aparatu represji w Łódzkiem, a także zakłamywania i odkłamywania Zbrodni Katyńskiej. Autorka monografii „Ludowa” sprawiedliwość. Skazani przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi (1946–1955), redaktorka i współredaktorka dziesięciu książek oraz autorka kilkudziesięciu artykułów naukowych i popularnonaukowych.

Kim była Czesia Wierzbińska? Czy Chmielów był rajem? Co wydarzyło się 10 lutego 1940r. w Chmielowie? Jakie były losy polskich dzieci poza chmielowskim rajem?

Autor: Joanna Żelazko, Sebastian Kaniewski
Losy Romana Garbacza. Przyczynek do funkcjonowania powojennego „wymiaru sprawiedliwości”
Artykuł

Losy Romana Garbacza. Przyczynek do funkcjonowania powojennego „wymiaru sprawiedliwości”

Autor: Joanna Żelazko
Narzucając swoją koncepcję państwa, komuniści zdawali sobie sprawę z roli „trzeciej władzy”. Dyspozycyjny „wymiar sprawiedliwości” miał umożliwić im zwalczanie przeciwników politycznych, dlatego dążyli, by w szeregach sędziów, prokuratorów i adwokatów znaleźli się ludzie o odpowiednich poglądach.
Łódzki adres – Gdańska 13
Artykuł

Łódzki adres – Gdańska 13

Autor: Joanna Żelazko
Budynek położony w centrum miasta, przy zbiegu ówczesnych ulic Długiej (obecnie Gdańska) i Konstantynowskiej (obecnie Legionów), został oddany do użytku 9 X 1885 r.
Maria Śpiewak „Mala” – żołnierz AK i więzień polityczny
Artykuł

Maria Śpiewak „Mala” – żołnierz AK i więzień polityczny

Autor: Joanna Żelazko
Przejawów szczególnej surowości sądów „ludowego” państwa doświadczali bardzo często ci, którzy w czasie II wojny światowej wykazali się bohaterską postawą wobec wroga. Jedną z ofiar tego systemu była piotrkowianka – Maria Magdalena Śpiewak, z domu Justyna.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych – dodatek prasowy IPN

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych – dodatek prasowy IPN

1 marca obchodzony jest w Polsce Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, z tej okazji Oddział IPN w Łodzi wraz z Dziennikiem Łódzkim przygotował dodatek specjalny, opisujący podziemie niepodległościowe w regionie łódzkim.
Nastoletnie dziewczęta „w rękach” UB
Artykuł

Nastoletnie dziewczęta „w rękach” UB

Autor: Joanna Żelazko
Konspiracja młodzieżowa, podobnie jak ta organizowana przez ludzi dorosłych, była zdominowana przez chłopców. Nie oznacza to jednak, że dziewczęta nie brały w niej aktywnego udziału. Chociaż było ich mniej, to jednak, z takim samym zaangażowaniem jak ich koledzy, szkoliły się i wypełniały zadania.
Naukowiec w służbie konspiracji
Artykuł

Naukowiec w służbie konspiracji

Autor: Joanna Żelazko
Mimo podpisania 8 maja 1945 r. europejskich porozumień kończących II wojnę światową, w Polsce kontynuowana była walka o kształt polityczny kraju. Prowadzący ją żołnierze byli często tymi samymi ludźmi, którzy walczyli z okupantami w szeregach Polskiego Państwa Podziemnego.
Od szkoły do szkoły – trudna historia budynku przy al. Anstadta 7 w Łodzi
Artykuł

Od szkoły do szkoły – trudna historia budynku przy al. Anstadta 7 w Łodzi

Autor: Joanna Żelazko
W okresie kilkudziesięciu lat swego istnienia budynek przy Anstadta 7 w Łodzi kilka razy zmieniał przeznaczenie. Budowano go, aby umieścić w nim szkołę i obecnie też pełni taką funkcję, choć wśród mieszkańców miasta adres ten był szczególnie znany w latach 1939-1956, kiedy cieszył się złą sławą.
Sowieckie obozy specjalne dla obywateli polskich w latach 1939–1940
Artykuł

Sowieckie obozy specjalne dla obywateli polskich w latach 1939–1940

Autor: Joanna Żelazko
Doświadczenia, jakie przyniosła I wojna światowa, wykazały, że gwarancje prawne dotyczące statusu jeńców przyjęte w Hadze 29 lipca 1899 r. i 18 października 1907 r. były niewystarczające do zabezpieczenia ich sytuacji. Dlatego 27 lipca 1929 r. w Genewie 50 państw, w tym Polska, podpisały nową konwencję o traktowaniu jeńców wojennych. Nie przystąpił do niej jednak ZSRS.
Stosunek współczesnych Rosjan do Zbrodni Katyńskiej
Artykuł

Stosunek współczesnych Rosjan do Zbrodni Katyńskiej

Autor: Joanna Żelazko
5 marca 1940 r. członkowie Biura Politycznego KC WKP(b) zdecydowali, że „nie rokujący poprawy element kontrrewolucyjny”: podoficerowie i oficerowie Wojska Polskiego, żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza, funkcjonariusze Policji Państwowej i straży więziennej oraz Polacy znajdujących się w więzieniach na terenie sowieckiej Białorusi i Ukrainy, zostaną rozstrzelani.
Trzeba to było tak zorganizować, żeby porwać chociaż niektóre dzieci
Artykuł

Trzeba to było tak zorganizować, żeby porwać chociaż niektóre dzieci

Autor: Joanna Żelazko
Irena Śmiałowska w 1935 r. wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Urszulanek w Pniewach. Dwa lata później przybrała zakonne imię Magdalena i pod nim znana była wszystkim dzieciom, którymi się zajmowała i uratowała.
W gościnnym „kraju Ariów”
Artykuł

W gościnnym „kraju Ariów”

Autor: Joanna Żelazko
Formowanie oddziałów wojskowych z Polaków wywiezionych w głąb Związku Sowieckiego napotkało wiele trudności – zarówno obiektywnych, jak i spowodowanych wrogością komunistycznych władz. Armia szybko stała się nie tylko przedsięwzięciem wojskowym, ale też humanitarnym, czego przejawem była ewakuacja z ZSRS. Jednym z pierwszych przystanków na drodze z „nieludzkiej ziemi” był właśnie „kraj Ariów”.
Wojenne dzieciństwo. Martyrologia dzieci polskich pod okupacją niemiecką

Wojenne dzieciństwo. Martyrologia dzieci polskich pod okupacją niemiecką

Ofiarami były nie tylko dzieci poddane eksterminacji i wycieńczającej pracy, wysiedlane, ale także ci małoletni Polacy, których umieszczono w niemieckich rodzinach z zamiarem germanizacji.
Wszyscy za jednego
Artykuł

Wszyscy za jednego

Autor: Joanna Żelazko
17 stycznia 1945 r. do Łowicza wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. Po ponad pięciu latach niemieckiej okupacji mieszkańcom wydawało się, że odzyskali wolność. Tymczasem już kilkanaście dni później, funkcjonariusze urzędu bezpieczeństwa rozpoczęli aresztowania żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego.

Wydawnictwo IPN przedstawia... (11) Łódź - ta sprzed 100 lat i ta studentów za PRL, a w ogóle to: czerwona?...

Autor: Jędrzej Lipski, Joanna Żelazko, Sebastian Pilarski, Tomasz Toborek, Anna Karolina Piekarska
Wyroki śmierci jako metoda walki z konspiracją niepodległościową
Artykuł

Wyroki śmierci jako metoda walki z konspiracją niepodległościową

Autor: Joanna Żelazko
Wyrok śmierci to najwyższa sankcja, jaką dysponuje system prawny. Jej wykorzystywanie budziło i nadal budzi liczne emocje. Z tego względu w wielu krajach nie orzeka się go lub nie wykonuje. W Polsce ostatni wyrok śmierci został wykonany w 1988 r. Później kara ta była jeszcze orzekana, ale nie wykonywana. Całkowicie zniesiona została w Kodeksie Karnym z 1997 r.
Życie w cieniu Zbrodni Katyńskiej
Artykuł

Życie w cieniu Zbrodni Katyńskiej

Autor: Joanna Żelazko
17 września dwa razy zmienił jej życie. W 1939 r. – po agresji sowieckiej – do niewoli dostał się jej ojciec; zamordowało go NKWD w Charkowie. W 1950 r. – po spotkaniu w gronie znajomych – sama trafiła do więzienia i dwa miesiące później została skazana za „rozpowszechnianie kłamstwa katyńskiego”.