Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Błogosławię moim wrogom” – ks. Antoni Korczok (1891–1941), ofiara KL Dachau
Artykuł

„Błogosławię moim wrogom” – ks. Antoni Korczok (1891–1941), ofiara KL Dachau

Autor: Sebastian Rosenbaum
Jeden z jego przyjaciół wspominał: „nie udowodniono mu żadnej winy. Miał być rzekomo wypuszczony na wolność w poniedziałek… Cóż, kiedy w niedzielę zmarł”. Za posługę kapłańską dla Polaków płaciło się niekiedy najwyższą cenę.

„CzasyPismo” o historii Górnego Śląska – artyści ze Śląska, artyści o Śląsku [prezentacja periodyku]

Autor: Adam Dziurok, Adam Dziuba, Bogusław Tracz, Sebastian Rosenbaum
„Przybyli po wypłatę górnicy”
Artykuł

„Przybyli po wypłatę górnicy”

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum
Lektura prasy górnośląskiej z lata 1919 r., jeszcze sprzed wybuchu I powstania, nie należy do przyjemnych. W kolejnych numerach z gazetowych szpalt wylewają się wieści o morderstwach, napadach, pobiciach, kradzieżach.
„W Gliwicach byliśmy traktowani o wiele gorzej niż w Oświęcimiu”.
Wspomnienie

„W Gliwicach byliśmy traktowani o wiele gorzej niż w Oświęcimiu”.

Autor: Sebastian Rosenbaum
W 1944 r. powstały w Gliwicach cztery podobozy KL Auschwitz III (Monowitz) jako obozy pracy przymusowej przy miejscowych zakładach przemysłowych zatrudniające osadzonych w oświęcimskim obozie koncentracyjnym. Stanowiły element sieci kilkudziesięciu podobozów KL Auschwitz III w rejencji katowickiej.
11 listopada. Narodowe Święto Niepodległości

11 listopada. Narodowe Święto Niepodległości

Autor: Michał Zarychta, Sebastian Rosenbaum, Paweł Chojnacki, Piotr Grzelczak, Krzysztof Kawalec, Justyna Dudek
Instytut Pamięci Narodowej podejmuje liczne działania, aby przybliżyć okoliczności odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Popularyzacja i upamiętnienie – w ten sposób chcemy uczcić najważniejsze polskie święto. Służyć ma temu także i ten dodatek do „Gazety Polskiej”. Patriotyzm, który nadaje sens naszemu poczuciu wspólnoty, to również zobowiązanie i wdzięczność. Mam nadzieję, że te dwa pojęcia towarzyszyć będą Państwu podczas lektury zamieszczonych tutaj artykułów, które historycy z IPN przygotowali z okazji Narodowego Święta Niepodległości.

Co rozumiemy pod pojęciem Tragedii Górnośląskiej? Jakim represjom zostali poddani mieszkańcy Górnego Śląska w 1945 r.? Jakie działania podjęto w celu upamiętnienia omawianych wydarzeń?

Autor: Sebastian Rosenbaum, Paweł Zawisza

Czy znasz sprawę śmierci ks. Romualda Kapkowskiego? Czy wiesz co wydarzyło się w nocy z 11 na 12 lipca 1943 roku? Posłuchaj fragmentu artykułu „Niemcy zabili księdza”. Sprawa śmierci ks. Romualda Kapkowskiego z Boru Zapilskiego.

Autor: Sebastian Rosenbaum

Dlaczego Służba Bezpieczeństwa zainteresowała się Kazimierzem Kutzem? W jaki sposób była prowadzona inwigilacja Kutza w ramach akcji „Reżyser”? Jaki obraz filmowca wyłania się z materiałów zebranych przez Służbę Bezpieczeństwa? Poznaj historię jednego z najbardziej znanych śląskich twórców!

Autor: Sebastian Rosenbaum, Paweł Zawisza
Do Polski! 1922 – Przyłączenie części Górnego Śląska do II Rzeczypospolitej

Do Polski! 1922 – Przyłączenie części Górnego Śląska do II Rzeczypospolitej

20 czerwca 1922 r. Wojsko Polskie pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego wkroczyło na Górny Śląsk. Tego dnia oddziały kawalerii przeszły w kilkukilometrowej defiladzie do rynku w Katowicach. Na moście łączącym obszar plebiscytowy z terytorium Polski symbolicznie zerwano łańcuch, a witający tam polskie wojsko ks. Jan Kapica powiedział: „Jesteśmy wolni! Oto kajdany, które nas krępowały, już opadły. Za to niech będzie Bogu cześć i chwała”.
Działalność Wojciecha Korfantego w czasie politycznych zmian przed I wojną światową
Artykuł

Działalność Wojciecha Korfantego w czasie politycznych zmian przed I wojną światową

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Posłowanie do Reichstagu i Landtagu tworzyło jeden biegun politycznej, publicznej aktywności Wojciecha Korfantego. Drugi, równie bodaj ważny, stanowiła działalność dziennikarska i wydawnicza.
Exodus z Polski Gierka
Artykuł

Exodus z Polski Gierka

Autor: Sebastian Rosenbaum
Lata siedemdziesiąte prezentuje się czasem jako okres względnej prosperity w szarzyźnie PRL. Tym bardziej zaskakuje, że właśnie w dekadzie rządów Edwarda Gierka kraj zdecydowało się opuścić ponad 200 tys. osób.
Górny Śląsk pod kontrolą aliantów
Artykuł

Górny Śląsk pod kontrolą aliantów

Autor: Sebastian Rosenbaum
Od lutego 1920 r. do lipca 1922 r. władza nad górnośląskim obszarem plebiscytowym nie spoczywała w rękach niemieckich urzędników rejencji opolskiej czy prowincji górnośląskiej.

Jaki był los dzieci okupacyjnych, które pozostawili po sobie na ziemiach polskich żołnierze Wehrmachtu i Armii Czerwonej. Rozmowa z autorem książki "Niedopowiedziane biografie. Polskie dzieci urodzone z powodu wojny".

Autor: Jakub Gałęziowski, Sebastian Rosenbaum, Bogusław Tracz

Jerzy Stempowski a przemiany w Polsce 1945–1952. Rozmowy Stanisława Mikołajczyka z amerykańskimi i brytyjskimi dyplomatami. Próby samoorganizacji Niemców na Dolnym i Górnym Śląsku w warunkach okupacji sowieckiej. Stosunek partii politycznych do idei jedności słowiańskiej w powojennej Polsce

Autor: Krzysztof Kloc, Mateusz Sokulski, Sebastian Rosenbaum, Marcela Gruszczyk

Kim był najważniejszy przedstawiciel polskiego ruchu narodowego na Górnym Śląsku? Jak przeciwstawiał się germanizacyjnej polityce władz niemieckich? Jakie działania prowadził gdy ważyły się losy Górnego Śląska?

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki, Rafał Dudkiewicz
Komisarz plebiscytu i dyktator powstania
Artykuł

Komisarz plebiscytu i dyktator powstania

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Traktat wersalski kończący I wojnę światową, nie przesądził definitywnie kwestii przynależności państwowej Górnego Śląska. Walny udział w odzyskaniu tej dzielnicy dla niepodległej Polski miał Wojciech Korfanty, który w decydującym momencie stanął na czele Polskiego Komisariatu Plebiscytowego i kierował jego akcją propagandową.

Koniec i początek. Lato 1922 roku na Górnym Śląsku. Jak podzielono Górny Śląsk? Co Polska zyskała wraz z województwem śląskim? Jak mieszkańcy zareagowali na podział?

Autor: Mirosław Węcki, Piotr Pałys, Grzegorz Bębnik, Bernard Linek, Sebastian Rosenbaum
Korfanty nieraz „dawał wyraz przeświadczeniu o nieuchronnej klęsce mocarstw centralnych”
Artykuł

Korfanty nieraz „dawał wyraz przeświadczeniu o nieuchronnej klęsce mocarstw centralnych”

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Korfanty wrócił do polityki po wybuchu I wojny światowej, a ściślej mówiąc – wskutek owego wybuchu. Matthias Erzberger, jeden z czołowych polityków Centrum, z którym Korfanty dobrze się znał, został szefem niemieckiego urzędu ds. propagandy zagranicznej.
Nadzorować, interweniować, karać. Nazistowski obóz władzy wobec Kościoła katolickiego w Zabrzu (1934–1944). Wybór dokumentów

Nadzorować, interweniować, karać. Nazistowski obóz władzy wobec Kościoła katolickiego w Zabrzu (1934–1944). Wybór dokumentów

Autor: Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Ruch nazistowski odnosił się wrogo do religii rzymskokatolickiej: do Kościoła jako instytucji, jak i do katolickich dogmatów.
Obozy pracy przymusowej Gliwickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego 1945–1949

Obozy pracy przymusowej Gliwickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego 1945–1949

Autor: Sebastian Rosenbaum, Bogusław Tracz
Latem 1945 r. przy kopalniach wchodzących w skład Gliwickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego zaczęto tworzyć obozy pracy przymusowej, które we wrześniu liczyły już prawie 5 tys. osadzonych.
Odrzucony premier ze Śląska
Artykuł

Odrzucony premier ze Śląska

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
System polityczny, wprowadzony w Polsce konstytucją marcową, okazał się wyjątkowo niestabilny. Tylko w latach 1918-1923 urzędowało dziesięciu premierów i aż czternaście gabinetów. Konflikty polityczne wstrząsały nie tylko sceną polityczną. Burzliwe demonstracje, wiece, a czasem też i starcia na ulicach – czy to z politycznymi przeciwnikami, czy z policją, były widoczną częścią ówczesnego życia politycznego.
Powstania Śląskie
Artykuł

Powstania Śląskie

Autor: Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Powstania Śląskie z lat 1919-1921 zajmują w dziejach polskich insurekcji miejsce osobne. Bo i osobne jest usytuowanie Górnego Śląska w polskiej historii.

Rok 1921 na Górnym Śląsku. Konteksty i studia przypadków (cz. 1)

Autor: Maciej Fic, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki, Marius Urbanik, Maksymilian Stańczak, Łukasz Giertler
Sebastian Rosenbaum

Sebastian Rosenbaum

Autor: Sebastian Rosenbaum
Urodzony w 1974 r., historyk, dr, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Katowicach. Autor książek: (z Bogusławem Traczem) Obozy pracy przymusowej Gliwickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego 1945–1949 (2009); (z Mirosławem Węckim) Nadzorować, interweniować, karać. Nazistowski obóz władzy wobec Kościoła katolickiego w Zabrzu 1933–1944 (2010); Germania. Niemiecka polityczność na Górnym Śląsku 1871–1945 (2012); (z Dariuszem Węgrzynem) Deportacje z Górnego Śląska do Związku Sowieckiego w 1945 roku. Katalog wystawy stałej w Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 Roku w Radzionkowie (2015) i in.
Ślązak i Polak Wojciech Korfanty (1873–1939)
Biogram / Biografia

Ślązak i Polak Wojciech Korfanty (1873–1939)

Autor: Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Wojciech Korfanty stał się znany od pierwszych chwil swej publicznej aktywności w początkach XX w. Jednak to walka o Górny Śląsk, toczona w latach 1919–1921 metodami pokojowymi i zbrojnymi, uczyniła z niego żywą legendę.
Tarnogórska Solidarność 1980–1981

Tarnogórska Solidarność 1980–1981

Autor: Robert Ciupa, Sebastian Rosenbaum
„Materiał zamieszczony w albumie »Tarnogórska Solidarność 1980–1981« to dokumentacja życia codziennego w Tarnowskich Górach oraz aktywności tarnogórskiej „Solidarności” w walce o wolność w latach 1980–1981.

Tematem wiodącym najnowszego numeru jest działalność wywiadowcza, szpiegostwo na rzecz obcych państw, jego zwalczanie oraz tzw. szpiegomania, charakterystyczna dla okresu „zimnej wojny”.

Autor: Sebastian Rosenbaum, Bogusław Tracz, Paweł Zawisza

W jakim celu utworzono tiurmę NKWD nr 2 w Toszku? Jaką funkcję pełniło to więzienie? Dlaczego miejsce to było owiane tak złą sławą?

Autor: Paweł Zawisza, Sebastian Rosenbaum
Wilhelm Szewczyk i jego czasopisma
Artykuł

Wilhelm Szewczyk i jego czasopisma

Autor: Sebastian Rosenbaum
Wilhelm Szewczyk (1916–1991), literat i publicysta, wywodził się ze skrajnej prawicy. Po wojnie związał się z komunistami stając się jednym z najbardziej wpływowych działaczy społeczno-politycznych w województwie katowickim. Ważną płaszczyzną jego oddziaływania były redagowane przezeń czasopisma.
Wojciech Korfanty

Wojciech Korfanty

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Korfanty jest najbardziej znanym polskim politykiem z Górnego Śląska działającym w pierwszej połowie XX w. Był pierwszym politykiem jednoznacznie głoszącym jedność Górnego Śląska z resztą ziem polskich, który został posłem do niemieckiego parlamentu. Korfanty odegrał istotną rolę w procesie odbudowy Rzeczypospolitej po 1918 r. Przyczynił się tym walnie do włączenia w jej granice uprzemysłowionej części regionu górnośląskiego.
Wojciech Korfanty – emigracja i powrót do kraju
Artykuł

Wojciech Korfanty – emigracja i powrót do kraju

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Mimo wybitnej roli Korfantego, odegranej w okresie kształtowania granic Rzeczypospolitej w latach 1918–1922, w dobie rządów sanacji jego zasługi były marginalizowane. W 1938 r. wyemigrował do Czechosłowacji. Powrócił w kwietniu 1939 r. i został aresztowany. Zmarł tuż po zwolnieniu z więzienia.
Wojciech Korfanty – W Poznaniu, Warszawie, na Górnym Śląsku (1918-1919)
Artykuł

Wojciech Korfanty – W Poznaniu, Warszawie, na Górnym Śląsku (1918-1919)

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Prawdopodobnie 11 listopada 1918 r. Korfanty wraz z rodziną opuścił Berlin, gdy w Compiègne podpisano zawieszenie broni, kończące walki I wojny światowej. Znów był aktywnym graczem, jak kilka lat wcześniej.
Wojciech Korfanty jako parlamentarzysta
Artykuł

Wojciech Korfanty jako parlamentarzysta

Autor: Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Jednym z głównych atrybutów autonomii województwa śląskiego w okresie międzywojennym był Sejm Śląski. W latach 1922-1929 na głównego gracza na forum tego lokalnego parlamentu wyrósł Wojciech Korfanty – były polski komisarz plebiscytowy i dyktator III powstania śląskiego.

Wojciech Korfanty. Jeden z ojców niepodległej Polski. Jest trwałą częścią historii Górnego Śląska i całej Polski. O niuansach jego biografii opowiadają redaktorzy jego wystąpień na posiedzeniach Sejmu Śląskiego i współautorzy albumu biograficznego.

Autor: Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Z przeklętego raju. Zapiski Górnoślązaków deportowanych w 1945 r. do ZSRS

Z przeklętego raju. Zapiski Górnoślązaków deportowanych w 1945 r. do ZSRS

Autor: Kornelia Banaś, Sebastian Rosenbaum
W lutym 1945 r. na zajętym przez Armię Czerwoną Górnym Śląsku NKWD rozpoczęło szeroko zakrojone akcje wymierzone w ludność cywilną.