Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

...odegrano Mazurka Dąbrowskiego, I Brygadę... zerwała się burza, wieszcząc nieodległe losy Polski...

Autor: Marek Gałęzowski
„Do ostatniej kobiety! Do ostatniego mężczyzny!”
Biogram / Biografia

„Do ostatniej kobiety! Do ostatniego mężczyzny!”

Autor: Marek Gałęzowski
Znakomity oficer z czasów wojny z bolszewikami i Naczelny Wódz, który w 1939 roku opuścił pole bitwy. Na ocenie dokonań Edwarda Śmigłego-Rydza mocniej zaważyło to drugie.
<i>Umarł „Dziadek” siwy a żelazny…</i>
Artykuł

Umarł „Dziadek” siwy a żelazny…

Autor: Marek Gałęzowski
„Piłsudski miał fanatycznych wielbicieli, którzy go kochali więcej niż własnych rodziców, niż własne dzieci, ale było wielu ludzi, którzy go nienawidzili […]. I oto nie znać było tego w dniu pogrzebu” – pisał Stanisław Cat-Mackiewicz.
Agresja Niemiec i ZSRS na Polskę we wrześniu 1939 roku
Artykuł

Agresja Niemiec i ZSRS na Polskę we wrześniu 1939 roku

Autor: Marek Gałęzowski
Władze polskie za główne niebezpieczeństwo dla niepodległości państwa uważały możliwość agresji ZSRS. Drugi z wielkich sąsiadów Polski – Niemcy – na mocy postanowień traktatu wersalskiego dysponował przez dłuższy czas jedynie stutysięczną armią, niemal całkowicie pozbawioną ciężkiej broni.
Akcja „Burza” i Powstanie Warszawskie
Artykuł

Akcja „Burza” i Powstanie Warszawskie

Autor: Marek Gałęzowski
Wycofywanie się wojsk niemieckich z ZSRS od sierpnia 1943 r. i zbliżanie Armii Czerwonej do ziem polskich zmuszało dowództwo AK do podjęcia decyzji o formie wystąpienia zbrojnego przeciw Niemcom.
Bajończycy

Bajończycy

Autor: Marek Gałęzowski
Wśród polskich formacji zbrojnych czasu I wojny światowej niewielki, około dwustuosobowy oddział ochotników, którego żołnierzy nazywano bajończykami, odegrał rolę wyjątko-wą. Powstał w kręgu emigrantów polskich we Francji, bił się z Niemcami od jesieni 1914 do wiosny 1915 r. w Szampanii, najcięższe boje stoczył pod Arras i Souchez.
Bogusław Szul-Skjöldkrona​

Bogusław Szul-Skjöldkrona​

Autor: Marek Gałęzowski
Bogusław Maria Aleksander Szul-Skjöldkrona, na co dzień używający nazwiska Bogusław Szul, wywodził się ze szwedzkiej rodziny z dawna osiadłej w Polsce. Był przedstawicielem pokolenia, które przed I wojną światową angażowało się niemal od ławy gimnazjalnej w prace niepodległościowe.
Bolesław Mościcki, Bronisław Romer

Bolesław Mościcki, Bronisław Romer

Autor: Marek Gałęzowski
Bohaterami broszury są wybitni oficerowie polskich formacji wojskowych powstałych w Rosji po rewolucji lutowej 1917 r. Byliby z całą pewnością chlubą Wojska Polskiego, gdyby doczekali jego powstania, kiedy odradzała się niepodległa Polska. Jednak kres ich życia nastąpił kilka miesięcy przed pamiętnym listopadem 1918 r.
Czy Piłsudski mógł w 1920 roku powstrzymać bolszewizm?
Artykuł

Czy Piłsudski mógł w 1920 roku powstrzymać bolszewizm?

Autor: Marek Gałęzowski
Spektakularne zwycięstwa nad Armią Czerwoną pod Warszawą i nad Niemnem, osiągnięte dzięki geniuszowi Naczelnego Wodza Wojska Polskiego Józefa Piłsudskiego i męstwu polskich żołnierzy, przesądziły o sukcesie w wojnie z bolszewicką Rosją – pierwszej i jedynej wygranej wojnie Polski od czasów odsieczy wiedeńskiej (1683) i pokoju w Karłowicach (1699).

Czy wiesz jak tworzyły się Legiony Polskie i jaką odegrały rolę w historii? Czym była sprawa polska? Co wydarzyło się w nocy z 9 na 10 listopada 1918 roku w Warszawie?

Autor: Marek Gałęzowski
Droga do „Burzy”
Artykuł

Droga do „Burzy”

Autor: Marek Gałęzowski
Klęski wojsk niemieckich na froncie wschodnim w 1943 r. i zbliżanie się Armii Czerwonej do ziem polskich, wymuszały na dowództwie Armii Krajowej decyzję o formie wystąpienia zbrojnego przeciw Niemcom. Kierownictwo wojskowe i cywilne Polski Podziemnej znalazło się w bardzo trudnej sytuacji…
Droga do niepodległej Polski. Niepokorni
Artykuł

Droga do niepodległej Polski. Niepokorni

Autor: Marek Gałęzowski
W latach dziewięćdziesiątych XIX w. na ziemiach polskich zaczęły kształtować się nowoczesne ruchy ideowe, które z czasem stały się fundamentem polskiego życia politycznego: ruch socjalistyczny, narodowy, ludowy oraz chrześcijańsko-demokratyczny.
Generał Stefan Rowecki „Grot” (1895–1944)

Generał Stefan Rowecki „Grot” (1895–1944)

Autor: Marek Gałęzowski
Generał Stefan Rowecki „Grot” – twórca i dowódca Armii Krajowej, podziemnego wojska polskiego w okupowanym kraju, bez wątpienia najważniejsza osoba w hierarchii polskiej konspiracji, jedyny, który mógł powiedzieć o sobie: „Armia Krajowa to ja”.
Jerzy Kulczycki

Jerzy Kulczycki

Autor: Marek Gałęzowski
Nie uczestniczył w działalności irredenckiej przed wojną, nie należał do organizacji strzeleckich. Kiedy jednak wybuchła wojna, 4 lub 8 sierpnia 1914 r. wstąpił do powstających Legionów Polskich. Został przydzielony do V batalionu, którym dowodził późniejszy generał WP i założyciel Służby Zwycięstwu Polski Michał Tokarzewski-Karaszewicz. Pod jego komendą wziął też udział w pierwszych walkach z wojskami rosyjskimi na Kielecczyźnie.
Józef Piłsudski

Józef Piłsudski

Autor: Marek Gałęzowski
"Piłsudski głosił wciąż te same prawdy honoru, poświęcenia, miłości ojczyzny – tylko że nie były one dla niego, jak dla wielu Polaków, pustym dźwiękiem, ale rzeczywistością, za którą stało całe jego życie." Jan Lechoń, Portrety ludzi i zdarzeń, Warszawa 1999

Kim był Józef Mackiewicz? Dlaczego budzi wiele emocji? Czy historia przyznała mu rację?

Autor: Marek Gałęzowski, Arek Biedrzycki, Anna Zarzycka

Komunizm był dla niego złem absolutnym opartym na publicznym kłamstwie, negowaniu wolności jednostki, prawa i podstawowych wartości cywilizacji. Był człowiekiem bezkompromisowym i niepokornym. Czy historia przyznała mu rację?

Autor: Arek Biedrzycki, Robert Lis, Marcin Sucharski, Alicja Antoszczyk, Antoni Wojnar, Marek Gałęzowski, Konrad Starczewski
Ksiądz Józef Panaś

Ksiądz Józef Panaś

Autor: Marek Gałęzowski
W okresie PRL ks. Panaś był wspominany przede wszystkim w kontekście swojej demonstracji z maja 1926 r., co znalazło sugestywny wyraz w filmie Zamach stanu w reżyserii Ryszarda Filipskiego (1980 r.), gdzie w postać ks. Panasia wcielił się Józef Nowak.
Ludobójstwo niemieckie na polskich Żydach
Artykuł

Ludobójstwo niemieckie na polskich Żydach

Autor: Marek Gałęzowski
Decyzja o kapitulacji Warszawy we wrześniu 1939 r. przypadła w wigilię żydowskiego Święta Szałasów. Tego dnia samoloty niemieckie zrzuciły ulotki, w których znalazły się słowa: „Wesołych Świąt Żydzi. Niemiecki Wehrmacht pozdrawia Was i życzy Wesołych Świąt”.

Marek Gałęzowski

Autor: Marek Gałęzowski
Urodzony w 1972 r. historyk i politolog, dr hab., profesor Uczelni Łazarskiego, pracownik Biura Edukacji Narodowej IPN. Autor książek: Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich (2010); Przeciw dwóm zaborcom. Polityczna konspiracja piłsudczykowska w kraju w latach 1939–1947 (2013) i in. Wraz z dr. Jerzym Kirszakiem przygotował album Twórca Niepodległej. Józef Piłsudski 1867–1935 (2018).
Marszałek Józef Piłsudski (1867–1935)

Marszałek Józef Piłsudski (1867–1935)

Autor: Marek Gałęzowski
„Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek”. Te słowa, wypowiedziane przez prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego w dniu pogrzebu Józefa Piłsudskiego, znakomicie charakteryzują rolę Marszałka w dziejach Polski.
Niemiecka polityka okupacyjna na ziemiach polskich
Artykuł

Niemiecka polityka okupacyjna na ziemiach polskich

Autor: Marek Gałęzowski
Ziemie polskie, które znalazły się pod okupacją niemiecką, podzielono na dwie części. Pomorze, Wielkopolskę, Śląsk, zachodnią część województwa łódzkiego, północne Mazowsze i Suwalszczyznę wcielono do III Rzeszy. Z pozostałych ziem utworzono Generalne Gubernatorstwo ze stolicą w Krakowie, na którego czele stanął rezydujący na Wawelu gubernator Hans Frank.
O Józefie Piłsudskim i współtwórcach niepodległej Polski
Artykuł

O Józefie Piłsudskim i współtwórcach niepodległej Polski

Autor: Marek Gałęzowski
Sto lat temu Polacy dysponowali grupą wybitnych polityków, którzy z determinacją dążyli do niepodległości i potrafili wyzwolić w społeczeństwie polskim niezbędną energię. Postacią pierwszoplanową był w tym gronie Piłsudski.
Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

Autor: Adam Dziurok, Marek Gałęzowski, Łukasz Kamiński, Filip Musiał
Wiek XX należał do najtrudniejszych w dziejach państwa i narodu polskiego. Niełatwo ten okres opisać, tym bardziej w syntetycznym skrócie. Naszym zamierzeniem było przedstawienie najnowszej historii Polski takiej, jaka była...
Odrodzenie Niepodległej
Artykuł

Odrodzenie Niepodległej

Autor: Marek Gałęzowski
Rok 1918 – ostatni rok Wielkiej Wojny – okazać się miał rokiem odrodzenia niepodległego państwa polskiego. Droga do osiągnięcia tego upragnionego przez pokolenia Polaków celu nie była jednak ani prosta, ani łatwa. Wymagała ogromnego wysiłku zbrojnego i organizacyjnego ze strony narodu i jego elit.
Osiągnięcia i niepowodzenia II Rzeczypospolitej
Artykuł

Osiągnięcia i niepowodzenia II Rzeczypospolitej

Autor: Marek Gałęzowski
Odbudowa państwa polskiego po przeszło wieku niewoli była procesem długotrwałym i żmudnym. II Rzeczpospolita powstawała na obszarach w znacznej części zniszczonych, w warunkach wojny trwającej dłużej niż w innych państwach europejskich.
Ostatnie lata niepodległości
Artykuł

Ostatnie lata niepodległości

Autor: Marek Gałęzowski
12 maja 1935 r. w Warszawie zmarł Józef Piłsudski. Jego śmierć była wstrząsem dla społeczeństwa, tym bardziej że informacje o chorobie Marszałka utrzymywano w tajemnicy. W kraju ogłoszono sześciotygodniową żałobę narodową.
Patrioci. Żołnierze. Żydzi. Katalog wystawy

Patrioci. Żołnierze. Żydzi. Katalog wystawy

Autor: Marek Gałęzowski
Wystawa multimedialna „Patrioci. Żołnierze. Żydzi. Żydzi – bohaterowie zmagań o niepodległość i granice odrodzonej Rzeczypospolitej 1914–1921” została stworzona w oparciu o nowoczesne rozwiązania w zakresie nauczania historii. W swojej treści prezentuje dzieje Żydów bijących się o polską niepodległość.

Polacy się nie poddają: w okupowanej Warszawie pojawiła się kotwica - symbol Polski Walczącej

Autor: Marek Gałęzowski
Polityka okupanta sowieckiego na ziemiach polskich w latach 1939–1941
Artykuł

Polityka okupanta sowieckiego na ziemiach polskich w latach 1939–1941

Autor: Marek Gałęzowski
Okupacja na ziemiach polskich zajętych przez ZSRS miała inny charakter niż na obszarach podbitych przez Niemców. Wynikało to z polityki władz sowieckich wobec ich mieszkańców, na którą wpłynęła, oprócz kwestii ideologicznych, struktura narodowościowa tej części Rzeczypospolitej.
Polskie Państwo Podziemne: konspiracja wojskowa i cywilna pod okupacją niemiecką i sowiecką
Artykuł

Polskie Państwo Podziemne: konspiracja wojskowa i cywilna pod okupacją niemiecką i sowiecką

Autor: Marek Gałęzowski
Polacy przebywający w kraju pod okupacją niemiecką i sowiecką nie pogodzili się z utratą niepodległego państwa. Symbolicznym wyrazem tej postawy było ukazanie się 10 października 1939 r. tajnego pisma „Polska Żyje”, wydawanego przez organizację Komenda Obrońców Polski.
Postawy społeczeństwa polskiego wobec okupantów. Kultura polska w konspiracji
Artykuł

Postawy społeczeństwa polskiego wobec okupantów. Kultura polska w konspiracji

Autor: Marek Gałęzowski
Opór społeczeństwa polskiego w czasie okupacji niemieckiej wyrażał się nie tylko w walce bieżącej i przygotowaniach do powstania zbrojnego w szeregach Armii Krajowej.

Poznaj historie Żydów, którzy walczyli o niepodległą Polskę, ponieważ czuli się dziećmi jednej, polskiej Ojczyzny. Wiedzieli, że bycie patriotą Rzeczypospolitej nie wymaga wyrzeczenia się religii i tradycji żydowskiej. Ekspozycja ukazuje wybrane postacie spośród tysięcy Żydów – żołnierzy i oficerów Wojska Polskiego

Problemy gospodarcze i sytuacja międzynarodowa w pierwszych latach niepodległości
Artykuł

Problemy gospodarcze i sytuacja międzynarodowa w pierwszych latach niepodległości

Autor: Marek Gałęzowski
W maju 1923 r. partie skupione w koalicji Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej (ChZJN) zawarły porozumienie z PSL „Piast”. Stało się ono bazą II gabinetu Witosa, tzw. rządu Chjeno-Piasta, po którym spodziewano się zapewnienia krajowi dłuższego okresu stabilności politycznej.

Słowo o Janie Rzepeckim (w rocznicę śmierci)

Autor: Marek Gałęzowski
Socjaliści w walce z Niemcami. Konstanty Jagiełło i Szymon Joffe
Artykuł

Socjaliści w walce z Niemcami. Konstanty Jagiełło i Szymon Joffe

Autor: Marek Gałęzowski
Podobnie jak w wypadku innych najważniejszych polskich nurtów politycznych niepodległej Rzeczypospolitej (piłsudczykowskiego, ludowego, narodowego, chrześcijańsko-demokratycznego), w latach trzydziestych w PPS zaznaczyły się różnice ideowe oraz dotyczące form bieżącej działalności tego ugrupowania.
Społeczeństwo II Rzeczypospolitej
Artykuł

Społeczeństwo II Rzeczypospolitej

Autor: Marek Gałęzowski
Gdy krwawy wysiłek żołnierza walczącego o polską rubież na Wschodzie dobiegł końca wraz z „gorzkim” pokojem ryskim, potrójnie do niedawna zniewolony naród znów zamieszkał we własnych, uznanych traktatowo granicach. Ale nie zamieszkał w nich sam. Dom Rzeczypospolitej musiał dzielić z innymi narodami.
Sprawa polska – od nieistnienia do warunku pokoju europejskiego
Artykuł

Sprawa polska – od nieistnienia do warunku pokoju europejskiego

Autor: Marek Gałęzowski
Kiedy wybuchła I wojna światowa, Michał Sokolnicki, jeden ze współpracowników Józefa Piłsudskiego, zapisał: „Nikt na całym świecie Polski nie chce”.
Stanisław Kaszubski „Król”

Stanisław Kaszubski „Król”

Autor: Marek Gałęzowski
Stanisław Kaszubski, którego biografia rozpoczyna „Bohaterów Niepodległej”, cieszył się „opinią bardzo dzielnego oficera – odznaczał się zawsze wybitnymi zaletami charakteru, jak również nadzwyczajną prawością, nieugiętą ideowością, przykładem odwagi i męstwa świecił zawsze i wszędzie wśród otoczenia” – pisano we wniosku o nadanie Kaszubskiemu, podporucznikowi 1. pułku piechoty I Brygady Legionów Polskich, najwyższego polskiego odznaczenia wojskowego – Krzyża Virtuti Militari.
Testament of fighting Poland. The Final Message of the Polish Underground State

Testament of fighting Poland. The Final Message of the Polish Underground State

Autor: Marek Gałęzowski
Utrata niepodległości
Artykuł

Utrata niepodległości

Autor: Marek Gałęzowski
Po zakończeniu konferencji teherańskiej Brytyjczycy nieustannie naciskali na rząd RP, żeby uznał linię Curzona za wschodnią granicę Polski.
Wacław Lipiński

Wacław Lipiński

Autor: Marek Gałęzowski
Broszura z serii „Bohaterowie Niepodległej” przedstawia życie i działalność ppłk. Wacława Lipińskiego (1896–1949). Podpułkownik Wojska Polskiego i doktor habilitowany historii Wacław Lipiński był żołnierzem Legionów Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej.

Walczył z bolszewikami w 1920 r., doświadczył niemieckiej okupacji, był również świadkiem niemieckich ekshumacji polskich oficerów w Katyniu. Choć budził skrajne emocje, to był najczęściej wydawanym pisarzem w podziemnych wydawnictwach PRL-owskiego „drugiego obiegu”

Autor: Marek Gałęzowski, Sławomir Cenckiewicz, Adam Hlebowicz
Walka o granicę zachodnią
Artykuł

Walka o granicę zachodnią

Autor: Marek Gałęzowski
Politycy polscy zgadzali się, że ziemie zaboru pruskiego – Wielkopolska i Pomorze – muszą zostać włączone do Polski, podobnie jak niektóre obszary, które nie należały wcześniej do Rzeczypospolitej, ale były zamieszkiwane w większości przez ludność polską. Chodziło o część Śląska, utraconego przez Polskę w XIV w., i południowy obszar Prus Wschodnich.
Wiek niewoli
Artykuł

Wiek niewoli

Autor: Marek Gałęzowski
Proces przezwyciężania kryzysu politycznego Rzeczypospolitej w XVIII w., zapoczątkowany reformami Sejmu Czteroletniego i zwieńczony Konstytucją 3 maja, został przekreślony w 1792 r. Polscy przeciwnicy reform zawiązali konfederację w Targowicy i wezwali carycę Rosji Katarzynę II, by obaliła konstytucję uchwaloną przez suwerenne władze polskie.
Wilhelm Wyrwiński „Wilk”, Zygmunt Wiktor Bobrowski „Zdzisław”

Wilhelm Wyrwiński „Wilk”, Zygmunt Wiktor Bobrowski „Zdzisław”

Autor: Marek Gałęzowski
Wilhelm Wyrwiński „Wilk” urodził się 30 grudnia 1882 r. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1908 r. wstąpił do Związku Walki Czynnej, a trzy lata później zaczął działać w Związku Strzeleckim. Zygmunt Wiktor Bobrowski „Zdzisław” przyszedł na świat 17 października 1885 r. Ukończył Szkołę Mechaniczno-Techniczną Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda. W 1904 r. wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej. 19 czerwca 1906 r. za udział w ruchu socjalistycznym został aresztowany przez Rosjan, uwięziony na Pawiaku, a następnie zesłany w 1907 r. na dwa lata do guberni wiackiej, skąd zbiegł.
Władze i Wojsko Polskie we Francji i w Wielkiej Brytanii w latach 1939–1941
Artykuł

Władze i Wojsko Polskie we Francji i w Wielkiej Brytanii w latach 1939–1941

Autor: Marek Gałęzowski
Rozbiór Polski przez Niemcy i ZSRS nie został uznany przez inne państwa i nie przerwał ciągłości prawnej państwa polskiego. Na mocy konstytucji powstały we Francji władze polskie z prezydentem Władysławem Raczkiewiczem i premierem Władysławem Sikorskim na czele, który został również Naczelnym Wodzem odbudowywanej armii polskiej.
Wojna polsko-bolszewicka
Artykuł

Wojna polsko-bolszewicka

Autor: Marek Gałęzowski
Walka o kształt odzyskanego państwa stanowiła zasadniczą treść działalności polskich władz w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. W sprawie przebiegu wschodniej granicy Polski, ze względu na toczącą się tam wojnę, nie można było czekać na decyzje dyplomatyczne. Ostatecznie jej los rozstrzygnąć się miał na polach bitew, a nie w politurze gabinetów.

Zapomniany pułkownik - Wacław Lipiński

Autor: Marek Gałęzowski, Marzena Kumosińska
Zygmunt Radoński „Żarski”

Zygmunt Radoński „Żarski”

Autor: Marek Gałęzowski
Zygmunt Radoński „Żarski” urodził się 30 stycznia 1896 r. w Rzeżewie w powiecie włocławskim. Kształcił się w Szkole Handlowej w Kaliszu, Szkole Handlowej we Włocławku i w Cesarsko-Królewskiej II Wyższej Szkole Realnej w Krakowie.
Zygmunt Zygmuntowicz (Ostersetzer)

Zygmunt Zygmuntowicz (Ostersetzer)

Autor: Marek Gałęzowski
Broszura z serii „Bohaterowie Niepodległej” jest poświęcona ppłk. Zygmuntowi Zygmuntowiczowi, działaczowi niepodległościowemu, redaktorowi naczelnemu pisma „Panteon Polski” upamiętniającego poległych w czasie I wojny światowej uczestników walk o niepodległość oraz o granice odbudowanego państwa polskiego.
Życie polityczne w Polsce pierwszych lat niepodległości
Artykuł

Życie polityczne w Polsce pierwszych lat niepodległości

Autor: Marek Gałęzowski
Jeden z nielicznych elementów życia społecznego, których nie trzeba było budować w Polsce od podstaw, stanowił system partyjny. Poszczególne nurty ideowe tworzyły wcześniej swoje ugrupowania polityczne we wszystkich trzech zaborach.
ЗАВЕЩАНИЕ СРАЖАЮЩЕЙСЯ ПОЛЬШИ. Последнее послание Польского подпольного государства

ЗАВЕЩАНИЕ СРАЖАЮЩЕЙСЯ ПОЛЬШИ. Последнее послание Польского подпольного государства

Autor: MAREK GAŁĘZOWSKI