Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Tagi Grudzień 1970

Grudzień 1970

„A czy to jest prawdziwy ksiądz?” Nocne grzebanie ofiar rewolty grudniowej przez kapelanów wojskowych w Trójmieście

„A czy to jest prawdziwy ksiądz?” Nocne grzebanie ofiar rewolty grudniowej przez kapelanów wojskowych w Trójmieście

Autor: Daniel Gucewicz

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych i tragicznych elementów Grudnia ’70 były pochówki ofiar. Organizowane naprędce, późnym wieczorem, czasem w nocy, także w niedzielę, urągały wszelkim zwyczajom i tradycjom.

„Cezar”-kolporter. Ksiądz Władysław Ciastoń SAC na celowniku gdańskiej bezpieki po Grudniu ’70

„Cezar”-kolporter. Ksiądz Władysław Ciastoń SAC na celowniku gdańskiej bezpieki po Grudniu ’70

Autor: Daniel Gucewicz

Mimo ogłoszonej w grudniu 1970 r. normalizacji stosunków między państwem a Kościołem komuniści nie zamierzali przerywać inwigilacji duchowieństwa. Przykładem jest sprawa ks. Władysława Ciastonia z domu zakonnego pallotynów w Gdańsku przy kościele św. Elżbiety – świadka i niemalże uczestnika walk pod Komitetem Wojewódzkim PZPR w Grudniu `70.

„Jak, pomożecie?”. Edward Gierek wobec szczecińskiego strajku z 1971 r.

„Jak, pomożecie?”. Edward Gierek wobec szczecińskiego strajku z 1971 r.

Autor: Magdalena Dźwigał

Masakra z grudnia 1970 r. stanowiła jeden z punktów zwrotnych w historii PRL, nie zakończyła jednak bieżącego sporu. W styczniu 1971 r. SB odnotowała, że w kilkudziesięciu zakładach doszło do tzw. przerw w pracy, podczas których domagano się sprawiedliwości oraz cofnięcia wprowadzonych wcześniej podwyżek.

Bezkompromisowy grudniowy Kustosz. Adam Gotner (1945–2020)

Biogram / Biografia

Bezkompromisowy grudniowy Kustosz. Adam Gotner (1945–2020)

Autor: Małgorzata Sokołowska

Adam Gotner w grudniu 1970 r. miał 26 lat. Był pracownikiem Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni i uczniem szkoły wieczorowej. 17 grudnia otrzymał sześć ran postrzałowych, przechodzących na wylot klatki piersiowej lewego barku, z rozerwaniem płuca, złamaniem łopatki i kości ramiennej. Był całym sercem oddany misji, którą dla niego były sprawy związane z pielęgnowaniem pamięci o Grudniu ‘70.

Dodatek historyczny o Grudniu'70 – „W Sieci Historii”

Biblioteka cyfrowa

Dodatek historyczny o Grudniu'70 – „W Sieci Historii”

W kolejnym dodatku do magazynu "W Sieci Historii", tym razem poświęconym wydarzeniom z grudnia 1970 r., przedstawiamy ciekawe artykuły autorstwa: Jerzego Eislera, Grzegorza Majchrzaka, Sebastiana Ligarskiego, Radosława Petermana, Roberta Chrzanowskiego, Pawła Miedzińskiego i Tytusa Jaskułowskiego.

Edmund Bałuka. Prawdziwy socjalista w socjalizmie realnym

Biogram / Biografia

Edmund Bałuka. Prawdziwy socjalista w socjalizmie realnym

Autor: Paweł Miedziński

Postać zmarłego Edmunda Bałuki – antysowieckiego działacza niepodległościowego i robotniczego – powinna być pamiętana. Jego biografia jest przykładem nie tylko wielkiej determinacji w walce o wolność, ale także metod, jakimi SB operacyjnie „wygaszała” niebezpiecznych liderów społecznego buntu.

Egzamin. Kościół a Grudzień ‘70

Egzamin. Kościół a Grudzień ‘70

Autor: Bartłomiej Noszczak

Aparat władzy PRL zdawał sobie sprawę, że zaplanowana na 13 grudnia 1970 r. podwyżka cen artykułów spożywczych wywoła negatywne reakcje. W ramach akcji „Jesień 1970” zmobilizowano SB do inwigilacji „niepewnych środowisk”, w tym także duchowieństwa.

Gdyński Grudzień 70 – relacje świadków

Gdyński Grudzień 70 – relacje świadków

Autor: Anna Kołakowska

Wstrząsające relacje robotnika i pracownicy poczty – dwojga młodych, bo zaledwie dwudziestotrzyletnich, uczestników gdyńskich protestów roku 1970 ujawniają wiele ważnych, nie znanych z innych źródeł, szczegółów tamtych tragicznych dni.

Grudzień ’70 w Poznaniu

Grudzień ’70 w Poznaniu

Autor: Piotr Grzelczak

W grudniu 1970 r. w wielu poznańskich zakładach pracy polityczna temperatura osiągnęła nieomal stan wrzenia. Rozprowadzano ulotki, malowano „wrogie napisy”, powstawały nieformalne komitety nawołujące do strajku.

Grudzień '70 w małym mieście

WARTO WIEDZIEĆ

Grudzień '70 w małym mieście

Autor: Piotr Brzeziński

Mało kto pamięta, że w 1970 r. również Pruszcz Gdański znalazł się w wirze robotniczej rewolty. Tu też były manifestacje, a protestujących robotników rozpracowywały MO i SB.

Grudzień 1970

Z PODRĘCZNIKA HISTORII

Grudzień 1970

Autor: Adam Dziurok

Władze komunistyczne PRL wydawały się w 1970 r. całkowicie nieświadome napiętej sytuacji społecznej. Wprowadzone w okresie przedświątecznym podwyżki cen podstawowych produktów spożywczych spotkały się z żywiołową reakcją robotników. Doprowadziło to do krwawej konfrontacji, która ostatecznie kosztowała Gomułkę stanowisko I sekretarza.

Grudzień 1970 – krwawe konsekwencje roku 1968

Grudzień 1970 – krwawe konsekwencje roku 1968

Autor: Włodzimierz Suleja

Rok 1968, poza pokoleniowym, młodzieżowym buntem, zapisał się również polskim udziałem w interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Tłumiono w ten sposób „praską wiosnę”, rozwiewając tym samym złudzenia co do możliwości zreformowania systemu.

Grudzień 1970 na Wybrzeżu Gdańskim. Pamięci ofiar zbrodni komunistycznej

Biblioteka cyfrowa

Grudzień 1970 na Wybrzeżu Gdańskim. Pamięci ofiar zbrodni komunistycznej

Autor: Katarzyna Lisiecka

Wyjątkowa publikacja przygotowana przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Gdańsku w 50. rocznicę Grudnia ’70. Walka o pamięć o ofiarach Grudnia ’70 zakończyła się sukcesem dopiero po dziesięciu latach. Realną możliwość budowy pomnika w kraju rządzonym przez aparat komunistyczny dały strajki i porozumienia sierpniowe 1980 r. W Gdańsku powstał Pomnik Poległych Stoczniowców. Dziś mamy wiele upamiętnień tragicznego Grudnia ’70. Jednym z nich jest tablica pamiątkowa na budynku przystanku kolejki elektrycznej Gdynia Wzgórze Św. Maksymiliana, oddana w hołdzie ofiarom w 50. rocznicę przez Instytut Pamięci Narodowej.

Grudzień w naszej pamięci. Recenzja książki "Zbrodnia bez kary. Grudzień 1970 w Gdyni"

Grudzień w naszej pamięci. Recenzja książki "Zbrodnia bez kary. Grudzień 1970 w Gdyni"

Autor: Piotr Abryszeński

Na rynku księgarskim pojawiły się już dziesiątki książek poświęconych rewolcie grudniowej. Są wśród nich publikacje przygotowane przez historyków, popularyzatorów historii i dziennikarzy; są prace naukowe i popularnonaukowe; są wydawnictwa źródłowe bogate w relacje świadków i reportaże. Album Zbrodnia bez kary. Grudzień 1970 w Gdyni. Przebieg wydarzeń, represje, walka o prawdę stara się łączyć wszystkie wspomniane elementy.

Krwawe dowody zbrodni

Krwawe dowody zbrodni

Autor: Anna Włodarczyk-Sętorek

W 2017 r. do pracowni konserwacji Archiwum IPN przekazano ubrania należące do ofiar pacyfikacji protestów robotniczych w grudniu 1970 roku w Szczecinie – Waldemara Szumińskiego, Stefana Stawickiego i Zygmunta Toczka. Przechowywane w plastikowych, czarnych workach stanowiły kiedyś dowody w sprawach karnych przeciwko sprawcom zbrodni.

Ks. Hilary Jastak, kapelan Armii Krajowej i Solidarności, król Kaszubów

Ks. Hilary Jastak, kapelan Armii Krajowej i Solidarności, król Kaszubów

Autor: Jan Hlebowicz

Przyszły duchowny urodził się w Kościerzynie jako jedno z szesnaściorga dzieci Jakuba i Marii Jastaków. Gimnazjum w Chełmnie ukończył w 1934 r. i trafił do Seminarium Duchownego w Pelplinie, które kształciło kapłanów diecezji chełmińskiej.

Na znak przestrogi. Gdański Pomnik Poległych Stoczniowców 1970

Na znak przestrogi. Gdański Pomnik Poległych Stoczniowców 1970

Autor: Artur Cieślik

Trzy strzeliście wznoszące się ku niebu stalowe krzyże, a na nich trzy kotwice trwające w pamięci o poległych w powstaniu grudniowym na Wybrzeżu. 16 grudnia 1980 r. odsłonięto pomnik Poległych Stoczniowców 1970.

Nauczyć rozumu robotników, skazać dziennikarkę, uniewinnić zbrodniarzy

Nauczyć rozumu robotników, skazać dziennikarkę, uniewinnić zbrodniarzy

Autor: Małgorzata Sokołowska

„Dlaczego w Gdyni Stoczni urządzono pułapkę, zagoniono do niej ludzi i otwarto do nich ogień z broni maszynowej?” – pytała Wiesława Kwiatkowska.

Nowe spojrzenie na Grudzień ’70

Nowe spojrzenie na Grudzień ’70

Autor: Piotr Brzeziński

Choć literatura na temat Grudnia ’70 jest ogromna, wciąż ukazują się wartościowe publikacje, których autorzy sięgają po nieznane wcześniej dokumenty bądź relacje świadków. Jedną z nich jest nowa książka Piotra Abryszeńskiego i Daniela Gucewicza Grudniowa kolęda. Kościół katolicki w Trójmieście wobec Grudnia '70.

Pogrudniowa kolęda w Trójmieście. Wizyty duszpasterskie 1970/1971

Pogrudniowa kolęda w Trójmieście. Wizyty duszpasterskie 1970/1971

Autor: Piotr Abryszeński, Daniel Gucewicz

„Kolęda Wybrzeża” stworzona na melodię popularnej kolędy „Hej w dzień narodzenia” to przykład poezji ulicznej, która stała się wyrazem kumulujących się emocji po brutalnym stłumieniu strajków przez władze komunistyczne w Grudniu 1970 r.

Prymas Stefan Wyszyński wobec Grudnia 1970 r.

Prymas Stefan Wyszyński wobec Grudnia 1970 r.

Autor: Rafał Łatka

Kardynał Stefan Wyszyński odgrywał przez cały okres swojej prymasowskiej posługi istotną rolę w rzeczywistości społeczno-politycznej Polski „ludowej”. Była ona szczególnie widoczna w okresie kolejnych kryzysów ustrojowych takich jak: październik 1956 r. czy marzec 1968 r.

Przed Grudniem. Dyplomacja RFN wobec wydarzeń w PRL poprzedzających upadek Władysława Gomułki

Przed Grudniem. Dyplomacja RFN wobec wydarzeń w PRL poprzedzających upadek Władysława Gomułki

Autor: Tytus Jaskułowski

Sposób sformułowania tytułu może dziwić. Aktywność zachodnioniemieckich dyplomatów pod koniec lat 60. XX w musiała być wszak związana z implementacją tzw. nowej polityki wschodniej Kanclerza Willy Brandta. To jej pochodną były zawierane w 1970 roku kolejne traktaty: z ZSRR, NRD oraz PRL.

Reakcja Jerzego Giedroycia i Instytutu Literackiego na wydarzenia na Wybrzeżu w 1970 i 1971 roku

WARTO WIEDZIEĆ

Reakcja Jerzego Giedroycia i Instytutu Literackiego na wydarzenia na Wybrzeżu w 1970 i 1971 roku

Autor: Małgorzata Ptasińska

Pośród wychodźstwa niepodległościowego Jerzy Giedroyć prowadził konsekwentną i przemyślaną politykę oddziaływania na Polskę, dostosowaną do zmieniającej się rzeczywistości, przy nie traceniu z oczu celu nadrzędnego, którym było odzyskanie niepodległości.

Stan wojenny a dyplomacja RFN – <i>Déjà vu</i> z grudnia 1970?

Stan wojenny a dyplomacja RFN – Déjà vu z grudnia 1970?

Autor: Tytus Jaskułowski

Przeglądając meldunki MSW dotyczące reakcji placówek dyplomatycznych państw NATO na to, co działo się w PRL w trakcie i po 13 grudnia 1981 r. można odnieść wrażenie, iż słowem kluczem, spajającym owe doniesienia było „zaskoczenie”.

Strajki w mieście włókniarek w lutym 1971 roku

Strajki w mieście włókniarek w lutym 1971 roku

Autor: Paweł Perzyna

Wizerunek Łodzi po 1945 r. zdominowały obrazy komunistycznego feminizmu: bojowniczki Władysławy Bytomskiej (zm. w 1938 r.), przodowniczki pracy Wandy Gościmińskiej i rządzącej miastem włókniarki Michaliny Tatarkówny-Majkowskiej. Jednocześnie wyparto z pamięci bunt łódzkich kobiet, które odegrały decydującą rolę w strajkach lokalnych fabryk w lutym 1971 r.

Ulice Gdańska w grudniu 1970 r.

Źródło historyczne

Ulice Gdańska w grudniu 1970 r.

Autor: Radosław Poboży

Materiał filmowy (prawdopodobnie operacyjny MO) pokazuje „zachowanie ulicy” Gdańska, zbuntowanej przeciw komunistom w grudniu 1970 r. M.in. starcia demonstrantów z siłami komunistycznymi i pożar budynku KW PZPR…

Widziane ze Wschodu. Wydarzenia Grudnia 70 w oczach mieszkańców ZSRS

WARTO WIEDZIEĆ

Widziane ze Wschodu. Wydarzenia Grudnia 70 w oczach mieszkańców ZSRS

Autor: Piotr Olechowski

Grudzień 70 doczekał się już licznych publikacji opartych na źródłach krajowych i zagranicznych. Nieczęsto jednak spotykamy się w nich z jego oceną dokonywaną przez „obywateli sowieckich”.

Z Kaszuby Polak. Zarys biografii księdza Hilarego Jastaka

Z Kaszuby Polak. Zarys biografii księdza Hilarego Jastaka

Autor: Jarosław Tęsiorowski

Specyfika Kaszub i Pomorza i ich historia ukształtowały jego poglądy i wpływały na życiowe wybory. Kolejne doświadczenia: wojna, okupacja, konspiracja, stalinizm i kapłaństwo w okresie programowej walki państwa z Kościołem wpłynęły na jego późniejsze postawy. Każdy, kto zna charakter i zwyczaje Kaszubów przyzna, że osoba, którą nazwali oni swoim królem, musiała być kimś niezwykłym.

Zamek Królewski w Warszawie

Zamek Królewski w Warszawie

Autor: Piotr Majewski

Nieprzypadkowo Zamek Królewski w Warszawie nazwany został przez współtwórcę koncepcji jego odbudowy i pierwszego dyrektora Aleksandra Gieysztora „dziełem sztuk scalonych”.

Żałobna manifestacja. 1 maja 1971 roku w Szczecinie

Żałobna manifestacja. 1 maja 1971 roku w Szczecinie

Autor: Katarzyna Rembacka

Doroczny radosny pochód ku czci komunistycznej władzy stoczniowcy zdołali przekształcić w patriotyczną demonstrację upamiętniającą ofiary Grudnia ’70.

TEKSTY

TEMATY

Biblioteka cyfrowa

Audio/Video

English content

Księgarnia

Aktualności

Autorzy

O nas

Kontakt

Edukacja

postacie IPN

Spotkasz ich na Przystanku Historia

Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)

Dowiedz się więcej

Polityka prywatności Mapa strony Deklaracja dostępności Ochrona danych osobowych English content

Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.

IPN