Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Sowiecki obóz śmierci w Krzesimowie
TYLKO U NAS
Artykuł

Sowiecki obóz śmierci w Krzesimowie

Autor: Tomasz Panfil
Któregoś dnia łyżka koparki pracującej na budowie drogi łączącej Mełgiew z Łęczną wybrała z dołu ludzkie kości. Dzieci znalazły czaszkę, ułożyły ją starannie, otuliły polnymi kwiatkami, zapaliły świeczkę. Po 50 latach zapomniany, przywalony milczeniem obóz pracy w Krzesimowie został odkryty.
Sowiecki zabór roku 1939
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Sowiecki zabór roku 1939

Autor: Krzysztof Jodczyk
Rabunki, gwałty i mordy dokonywane po 17 września 1939 r. przez żołnierzy Armii Czerwonej oraz członków samozwańczych komunistycznych band na ludności cywilnej były zaledwie wstępem do całego katalogu represji przygotowanych przez okupanta sowieckiego Polakom zamieszkującym wschodnie tereny II RP.
Sowieckie deportacje Polaków z Kresów Wschodnich
POLECAMY
Artykuł

Sowieckie deportacje Polaków z Kresów Wschodnich

Autor: Teodor Gąsiorowski
W nocy z 12 na 13 kwietnia 1940 r. Sowieci posłali w drogę do Kazachstanu głównie ludność miejską, kobiety, dzieci i osoby starsze. W latach 1940-1941 były jeszcze trzy wywózki Polaków z Kresów.
Sowieckie obozy specjalne dla obywateli polskich w latach 1939–1940
NOWY NUMER BIULETYNU IPN
Artykuł

Sowieckie obozy specjalne dla obywateli polskich w latach 1939–1940

Autor: Joanna Żelazko
Doświadczenia, jakie przyniosła I wojna światowa, wykazały, że gwarancje prawne dotyczące statusu jeńców przyjęte w Hadze 29 lipca 1899 r. i 18 października 1907 r. były niewystarczające do zabezpieczenia ich sytuacji. Dlatego 27 lipca 1929 r. w Genewie 50 państw, w tym Polska, podpisały nową konwencję o traktowaniu jeńców wojennych. Nie przystąpił do niej jednak ZSRS.
Sowieckie zbrodnie i represje wobec obywateli polskich po 17 września 1939 roku
TYLKO U NAS
Artykuł

Sowieckie zbrodnie i represje wobec obywateli polskich po 17 września 1939 roku

Autor: Marek Hańderek
Kilkanaście dni po niemieckim ataku na Polskę z 1 września 1939 r. Związek Sowiecki wypełnił swoje zobowiązanie dotyczące Polski zawarte w tajnym protokole paktu Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 r.
Spisane czyny. Pamięć o sowieckich zbrodniach
POLECAMY
Artykuł

Spisane czyny. Pamięć o sowieckich zbrodniach

Autor: Sławomir Kalbarczyk
Zbrodnia Katyńska, Obława Augustowska, masowe deportacje – lista sowieckich represji na Polakach z lat 1939–1945 jest zatrważająco długa. Zbrodnie sowieckie popełnione na obywatelach państwa polskiego po 17 września 1939 r. stanowią olbrzymi, nie do końca zresztą znany i zbadany, kompleks spraw.
Społeczne następstwa wywózek Górnoślązaków do ZSRS w 1945 r.
POLECAMY
Artykuł

Społeczne następstwa wywózek Górnoślązaków do ZSRS w 1945 r.

Autor: Jarosław Neja
Deportacje ludności cywilnej Górnego Śląska przeprowadzone przez władze sowieckie między lutym i kwietniem 1945 r., w celu pozyskania robotników do pracy przymusowej na terenie ZSRS, według najnowszych ustaleń objęły ponad 46 tysięcy osób (w ponad 90 proc. mężczyzn).
Stosunek współczesnych Rosjan do Zbrodni Katyńskiej
POLECAMY
Artykuł

Stosunek współczesnych Rosjan do Zbrodni Katyńskiej

Autor: Joanna Żelazko
5 marca 1940 r. członkowie Biura Politycznego KC WKP(b) zdecydowali, że „nie rokujący poprawy element kontrrewolucyjny”: podoficerowie i oficerowie Wojska Polskiego, żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza, funkcjonariusze Policji Państwowej i straży więziennej oraz Polacy znajdujących się w więzieniach na terenie sowieckiej Białorusi i Ukrainy, zostaną rozstrzelani.
Stosunek ZSRS do obywateli polskich narodowości żydowskiej
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Stosunek ZSRS do obywateli polskich narodowości żydowskiej

Autor: Marek Hańderek
Przed wojną Żydzi stanowili ok. 9% całej populacji ziem zajętych w 1939 r. przez Armię Czerwoną. Po wybuchu wojny na tamte tereny napłynęło jeszcze 250-300 tys. uchodźców z Polski zachodniej i centralnej. Tym samym pod okupacją sowiecką znalazło się 1,4-1,5 mln. Żydów, którzy stanowili wówczas 11% całej ludności Kresów Wschodnich.
Strzelecka 8 - kamienica inna niż wszystkie?
POLECAMY
Artykuł

Strzelecka 8 - kamienica inna niż wszystkie?

Autor: Tomasz Łabuszewski
W październiku 1948 r. Stołeczna Rada Warszawy na wniosek Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego pozbawiła Z. Jórskiego prawa własności do kamienicy przy ul. Strzeleckiej 8. Stała się ona na powrót zwyczajnym budynkiem mieszkalnym… dla funkcjonariuszy komunistycznego aparatu bezpieczeństwa.
System więzienno-łagrowy w czasie Wielkiego Terroru
TYLKO U NAS
Artykuł

System więzienno-łagrowy w czasie Wielkiego Terroru

Autor: Jurij Szapował
W latach trzydziestych XX w. sowiecki reżim komunistyczny rozbudował do monstrualnych rozmiarów system obozów i więzień, planując przeprowadzenie na ogromną skalę akcji terrorystycznej w celu ostatecznego wyeliminowania domniemanych wrogów.
Szukam prawdy o „podolskim Katyniu”
POLECAMY
Wywiad

Szukam prawdy o „podolskim Katyniu”

Autor: Anna Zechenter, Jerzy Wójcicki
O pierwszym ujawnionym miejscu zbrodni „operacji polskiej” NKWD z Jerzym Wójcickim, redaktorem naczelnym „Słowa Polskiego” w Winnicy, rozmawia Anna Zechenter.
Szwajcar, czyli szpion
POLECAMY
Biogram / Biografia

Szwajcar, czyli szpion

Autor: Filip Gańczak
Był czwartek, 26 czerwca 1941 roku – piąty dzień wojny III Rzeszy ze Związkiem Radzieckim. Oddziały Wehrmachtu posuwały się szybko na wschód, ale sowiecka bezpieka nadal pracowała. W mieszkaniu Eugeniusza Bodo przy ulicy Kogonowskiej we Lwowie zjawiło się tego dnia dwóch enkawudzistów.
Śladami „wyzwoleńczego” marszu Armii Czerwonej jesienią 1939 r. Zbrodnia na rodzinie Boryczków
TYLKO U NAS
Artykuł

Śladami „wyzwoleńczego” marszu Armii Czerwonej jesienią 1939 r. Zbrodnia na rodzinie Boryczków

Autor: Sławomir Kalbarczyk
2 października 1939 r. do Kamionki wkroczyła grupa żołnierzy Armii Czerwonej. Na jej czele stał politruk Rodion Bierdnikow, który, najprawdopodobniej inspirowany przez miejscowych komunistów, postanowił rozstrzelać rodzinę Boryczków – jako „wrogów ludu”. Wedle polskich relacji napastnicy najpierw otoczyli dworek...
Ślady zbrodni w warszawskiej katowni
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Ślady zbrodni w warszawskiej katowni

W budynku przy ulicy Strzeleckiej 8 na warszawskiej Pradze-Północ funkcjonowała druga co do wielkości powojenna katownia aparatu represji w stolicy. Mieścił się tu areszt NKWD i UB, w którym przetrzymywani byli m.in. żołnierze podziemia niepodległościowego.
Światło na stepie
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Światło na stepie

Autor: Katarzyna Michalak
Sowieci, po napaści na Polskę we wrześniu 1939 r., w latach 1940–1941 czterokrotnie deportowali tysiące Polaków z okupowanych ziem II RP na północ europejskiej części Rosji, na Syberię i do Kazachstanu.
Święto Niepodległości za drutami
POLECAMY
Artykuł

Święto Niepodległości za drutami

Autor: Sławomir Kalbarczyk
O Święcie Niepodległości Polacy pamiętali także w skrajnie ciężkich warunkach niewoli jenieckiej w Związku Sowieckim. W 1939 roku 11 Listopada obchodzono m.in. w obozie w Starobielsku.
Terror Armii Czerwonej i NKWD na ziemiach polskich w latach 1944-1945
TYLKO U NAS
Artykuł

Terror Armii Czerwonej i NKWD na ziemiach polskich w latach 1944-1945

Autor: Mirosław Golon
Zwycięstwa Armii Czerwonej zakończyły niemiecką okupację w Polsce, która przyniosła miliony ofiar. Jednak ta sama Armia, w której strukturach znajdowały się policyjne formacje NKWD i Smiersz (kontrwywiad wojskowy), nie przywróciła utraconej niepodległości i nie zapewniła bezpieczeństwa mieszkańcom.
Terror niemiecki, terror sowiecki. Stanisław Szuro (1920–2020)
POLECAMY
Biogram / Biografia

Terror niemiecki, terror sowiecki. Stanisław Szuro (1920–2020)

Autor: Stanisław Szuro
Tęsknota za Polską zwycięską. Relacja ks. Zdzisława Peszkowskiego
POLECAMY
Artykuł

Tęsknota za Polską zwycięską. Relacja ks. Zdzisława Peszkowskiego

Autor: Piotr Wiejak
Atak Związku Sowieckiego z 17 września 1939 roku na broniącą się przed III Rzeszą Polskę zaważył na losach wielu polskich rodzin. Wyraźnie widać to na przykładzie oficerów pojmanych przez Sowietów i osadzonych w obozach jenieckich.
Tożsamość ukryta w materii. Identyfikacja przedmiotów grobowych w zbiorach Muzeum Katyńskiego w Warszawie
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Tożsamość ukryta w materii. Identyfikacja przedmiotów grobowych w zbiorach Muzeum Katyńskiego w Warszawie

Autor: Kacper Ciesielski
Podczas badań archeologiczno-ekshumacyjnych prowadzonych w Katyniu, Charkowie, Miednoje i Bykowni wykopano wiele przedmiotów osobistych, fragmentów umundurowania, elementów wyposażenia wojskowego lub policyjnego.
Układ Sikorski – Majski. Sowiecka „amnestia” dla obywateli polskich z sierpnia 1941 roku
POLECAMY
Artykuł

Układ Sikorski – Majski. Sowiecka „amnestia” dla obywateli polskich z sierpnia 1941 roku

Autor: Sławomir Kalbarczyk
„Wieść niesłychana w syberyjskich obozach pracy: amnestia. Od czasu istnienia tych miejsc odosobnienia nie wydarzyło się nic podobnego” – wspominał w książce Diabeł w raju były więzień Gułagu Tadeusz Wittlin.
W białym piekle. Deportacje Polaków w 1940 roku
TYLKO U NAS
Artykuł

W białym piekle. Deportacje Polaków w 1940 roku

Autor: Tomasz Panfil
Przełom lat 1939/1940. Państwo polskie wymazane z mapy przez dwie będące w zmowie potęgi. Zrujnowane miasta i miasteczka, spalone wsie, dziesiątki tysięcy zabitych, rannych. Ludzie bez dachu nad głową, bez źródeł utrzymania. Osierocone rodziny – setki tysięcy mężczyzn poległo lub poszło do niewoli.
W kręgu tzw. wojny domowej
TYLKO U NAS
Artykuł

W kręgu tzw. wojny domowej

Autor: Tomasz Łabuszewski
Jednym z najważniejszych aksjomatów związanych z historią powojennego podziemia, ukutą i utrwaloną przez komunistyczną propagandę był mit o tzw. wojnie domowej. Pozwalał on przedstawiać polskie siły komunistyczne jako równoprawnego konkurenta w walce o władze w powojennej Polsce.
Wagony szły na Wschód . Rzecz o sowieckich deportacjach z lat 1940-1941
POLECAMY
Artykuł

Wagony szły na Wschód . Rzecz o sowieckich deportacjach z lat 1940-1941

Autor: Magdalena Dzienis-Todorczuk, Marcin Markiewicz
Dla mieszkańców wschodnich terenów Polski okres okupacji „pierwszego Sowieta” kojarzy się przede wszystkim z masowymi deportacjami w głąb Związku Sowieckiego. Ta brutalna forma zbiorowych represji ze strony bolszewickiego okupanta dotknęła setki tysięcy polskich obywateli.
Wanda Gieorgadze-Piłsudska. Ofiara Wielkiego Terroru w Gruzji
POLECAMY
Artykuł

Wanda Gieorgadze-Piłsudska. Ofiara Wielkiego Terroru w Gruzji

Autor: Stanisław Koller
Legendarna brutalność i skala Wielkiego Terroru sprawiają, że ciężko jest poświęcić adekwatną uwagę indywidualnym ofiarom. Tragiczne losy wielu dotkniętych nim Polaków dalej wychodzą na wierzch dzięki wytrwałej pracy badawczej. Jedną z nich jest kuzynka Marszałka, Wanda Gieorgadze-Piłsudska.
Wasilij Ulrich
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Wasilij Ulrich

Autor: Sławomir Kalbarczyk
Czy można zostać sędzią bez wykształcenia prawniczego? Odpowiedź negatywna wydaje się bezsporna. Nie było to jednak oczywiste w Związku Sowieckim, szumnie mieniącym się „państwem nowego typu” (czyli takim, w którym obowiązują zasady inne niż dotychczas).
Wyrok na szesnastu zapadł zanim rozpoczęła się rozprawa
POLECAMY
Artykuł

Wyrok na szesnastu zapadł zanim rozpoczęła się rozprawa

Autor: Roksana Szczypta-Szczęch
W trwającym od 18 do 21 czerwca 1945 r. procesie w Moskwie na ławie oskarżonych posadzono szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. Sowieci skazali Polaków za działalność sprzeczną z interesem czerwonego imperium.
Wyspy Sołowieckie – wzorzec systemu Gułag
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Wyspy Sołowieckie – wzorzec systemu Gułag

Autor: Adam Hlebowicz
Archipelag Wysp Sołowieckich znajduje się na północy Rosji, na Morzu Białym, ok. 150 km od koła podbiegunowego. To sześć większych wysp, z Wielką Sołowiecką i Anzerem na czele, oraz około stu niewielkich wysepek.
Wywózki akowców w głąb Związku Sowieckiego
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Wywózki akowców w głąb Związku Sowieckiego

Autor: Marcin Chorązki
Wojska sowieckie do Krakowa wkroczyły 18 stycznia 1945 r. Na początku lutego były już w Białej. „Smiersz” i NKWD od razu rozpoczęły likwidację struktur Polskiego Państwa Podziemnego na terenie Okręgu Kraków Armii Krajowej.
Za winy niepopełnione. Eugeniusz Bodo (1899–1943)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Za winy niepopełnione. Eugeniusz Bodo (1899–1943)

Autor: Bartosz Januszewski
Aktor, który jak żaden inny potrafił łączyć grę sceniczną, taniec i śpiew. Artysta wszechstronny, w latach trzydziestych był również reżyserem, scenarzystą i producentem. W międzywojennej Polsce osiągnął szczyty popularności i w 1939 r. podpisał kontrakt z jedną z amerykańskich wytwórni filmowych.
Zagłada syberyjskiego Białegostoku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Zagłada syberyjskiego Białegostoku

Autor: Anna Zechenter
Wieś na południu Syberii nosząca swojską nazwę Białystok (ros. Biełostok) oraz sąsiednie miejscowości założyli przybywający tu od końca XIX w. polscy osadnicy. Dorabiali się na ziemi wydartej tajdze, po 1917 r. opierali kolektywizacji i ateizacji, aż w latach 1937–1938, w „operacji polskiej” NKWD, prawie wszyscy mężczyźni zostali zgładzeni.
Zbrodnia katyńska jako jeden z elementów nowego kursu propagandy niemieckiej w Generalnym Gubernatorstwie
TYLKO U NAS
Artykuł

Zbrodnia katyńska jako jeden z elementów nowego kursu propagandy niemieckiej w Generalnym Gubernatorstwie

Autor: Tomasz Sudoł
Niepowodzenia na froncie wschodnim i problemy z brakiem siły roboczej, napędzającej gospodarkę zmusiły Niemców na terenie Generalnego Gubernatorstwa do przyjęcia nowego kursu w propagandzie względem Polaków i Ukraińców.
Zbrodnia Katyńska to ludobójstwo
POLECAMY
Artykuł

Zbrodnia Katyńska to ludobójstwo

Autor: Janusz Kurtyka
Nie ma wątpliwości, że Zbrodnia Katyńska stanowi zbrodnię ludobójstwa, której istota polega na podejmowaniu działań zmierzających do wyniszczenia grup ludności z powodu odrębności narodowej, etnicznej, politycznej, wyznaniowej lub światopoglądowej.
Zbrodnia katyńska w archiwaliach IPN
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Zbrodnia katyńska w archiwaliach IPN

Autor: Marcin Kapusta
Instytut Pamięci Narodowej, zwłaszcza krakowski Oddział IPN, posiada w archiwum dokumenty odnoszące się bezpośrednio do odkrycia masowych grobów w Lesie Katyńskim, prac prowadzonych tam w 1943 r. i Polaków przebywających w Katyniu za zgodą władz emigracyjnych.
Zbrodniarze spod czerwonej gwiazdy
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Zbrodniarze spod czerwonej gwiazdy

Autor: Filip Musiał
Armia Czerwona, która przekroczyła granice II Rzeczypospolitej w styczniu 1944 r., zachowywała się jak na terenie podbitym. Nie miało dla niej specjalnego znaczenia, czy wkracza na Kresy, które Sowieci wkrótce zagarnęli, czy na terytorium Polski w granicach pojałtańskich, czy na ziemie niemieckie, które miały do Polski zostać przyłączone.
Zbrodniarze z NKWD przed sądem. Przypadek Żytomierza
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Zbrodniarze z NKWD przed sądem. Przypadek Żytomierza

Autor: Serhij Kokin
Część funkcjonariuszy NKWD, którzy z wielkim zaangażowaniem brali udział w Wielkim Terrorze lat 1937–1938, niedługo później – w ramach tzw. Beriowskiej czystki – została oskarżona o to, że podczas represji dopuścili się „pogwałcenia socjalis- tycznej praworządności”.
Zlikwidować czy wynarodowić? Niemiecki i sowiecki program walki z narodem polskim
POLECAMY
Artykuł

Zlikwidować czy wynarodowić? Niemiecki i sowiecki program walki z narodem polskim

Autor: Maciej Mazurkiewicz
Charakterystyka niemieckich i sowieckich zbrodni na Polakach obejmuje zagadnienia dotyczące celów, metod i skali realizacji antypolskiej polityki w latach II wojny światowej.
Złoczów 1939. Przykład sowieckiej zbrodni
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Złoczów 1939. Przykład sowieckiej zbrodni

Autor: Sławomir Kalbarczyk
Funkcjonariusze Oddziałów Specjalnych NKWD uznali, że w warunkach bojowych przejmują funkcję Czeka z okresu wojny domowej. Oznaczało to, że przyznawali sobie prawo nie tylko do aresztowania „wrogich elementów”, lecz także do ich eksterminacji.
Zsyłka na Syberię
POLECAMY
Wspomnienie

Zsyłka na Syberię

Autor: Sabina Potoczak
„Jak się coś dzieje, ktoś kogoś bije, to mnie się dziecięce lata przypominają, jak mnie bił enkawudzista” – wspomina Sabina Potoczak, w 1940 r. z czwórką rodzeństwa i matką wywieziona do sowieckiego łagru.
Życiorys ułożony z dokumentów
POLECAMY
Artykuł

Życiorys ułożony z dokumentów

Autor: Magdalena Mołczanowska
Plik listów, fotografii i dokumentów, który stanowi nasze główne źródło wiedzy o Józefie Diakow, pozwala nam odtworzyć nie tylko życie zawodowe, ale i osobiste perypetie naszej bohaterki. Niestety, finał historii ułożonej ze świadectw pracy, wakacyjnych fotografii i miłosnych listów odnajdziemy w dokumencie zupełnie innego charakteru – na liście nauczycieli zgładzonych przez Sowietów.
poprzednia < 1
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510