Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„CzasyPismo” o historii Górnego Śląska – artyści ze Śląska, artyści o Śląsku [prezentacja periodyku]

Autor: Adam Dziurok, Adam Dziuba, Bogusław Tracz, Sebastian Rosenbaum

„Równia pochyła” PPS-WRN. PPS-WRN na Śląsku PPS w powiatowych ośrodkach miejskich północnej Polski. Represje wobec przeciwników monopartii wśród działaczy PPS w Krośnie i powiecie krośnieńskim.

Autor: Maciej Żuczkowski, Adam Dziuba, Mirosław Golon, Paweł Fornal

„Udzielne księstwo? Relacje między partią komunistyczną a służbami bezpieczeństwa w PRL” [PANEL 1]

Autor: Adam Bosiacki, Robert Spałek, Paweł Sztama, Krzysztof Madej, Adam Dziuba
Adam Dziuba

Adam Dziuba

Dr hab., pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach. Autor trzech monografii i kilkudziesięciu tekstów naukowych oraz popularnonaukowych poświęconych najnowszym dziejom Polski. Interesuje się m.in. politycznymi aspektami funkcjonowania systemu komunistycznego ze szczególnym uwzględnieniem roli Polskiej Partii Robotniczej/Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na scenie politycznej Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Ostatnio opublikował monografię Totalitaryzacja. Polska Partia Robotnicza na scenie politycznej województwa śląskiego 1945–1948 (Katowice – Kraków 2016).
Aplauz, kwiaty i bomba. Wizyta Nikity Chruszczowa w województwie katowickim w roku 1959
Artykuł

Aplauz, kwiaty i bomba. Wizyta Nikity Chruszczowa w województwie katowickim w roku 1959

Autor: Adam Dziuba
Na letnie miesiące 1959 r. rządzący Polską komuniści zaplanowali huczne obchody 15-lecia swych rządów, z kulminacją 22 lipca, w dniu „Narodowego Święta Odrodzenia Polski”.
Bomby w Zagórzu. Część I: Ostrzeżenie dla Chruszczowa
Artykuł

Bomby w Zagórzu. Część I: Ostrzeżenie dla Chruszczowa

Autor: Adam Dziuba
5 lipca 1959. w koronie drzewa w Zagórzu wybuchła bomba. Godzinę później miał tamtędy przejeżdżać sekretarz generalny sowieckiej kompartii Nikita Chruszczow. Peerelowskie media przemilczały to zdarzenie, a śledztwo w sprawie próby zamachu na przywódcę ZSRS okazało się serią porażek katowickiej SB.
Bomby w Zagórzu. Część II: Zamach na Gomułkę
Artykuł

Bomby w Zagórzu. Część II: Zamach na Gomułkę

Autor: Adam Dziuba
Śledztwo katowickiej Służby Bezpieczeństwa w sprawie nieudanego zamachu na sowieckiego genseka Nikitę Chruszczowa przez dwa lata nie przynosiło żadnych rezultatów. W lipcu 1959 roku przy drodze, którą godzinę później miał przejechać przebywający z wizytą w PRL-u szef KPZS, eksplodowała bomba.

Czy tzw. wybory 19 stycznia 1947 r. były naprawdę wyborami? Czy znamy ich prawdziwe wyniki? Dlaczego komunistyczne władze ogłosiły tzw. amnestię i jaki był jej cel?

Autor: Adam Dziuba, Filip Musiał, Maciej Korkuć, Piotr Niwiński

Czy wiesz, że od marca 1953 r. do października 1956 r. Katowice nosiły nazwę Stalinogród? Jak wyglądała rzeczywistość na Śląsku w okresie stalinowskim, kiedy większość sfer życia publicznego przenikała wszechobecna komunistyczna propaganda!

Autor: Adam Dziuba, Aleksandra Korol-Chudy, Jędrzej Lipski

Czym był system nomenklatury i skąd się wziął? Jaki był zasięg systemu? W jaki sposób można było awansować na stanowisko z klucza nomenklaturowego? Co zarzucano systemowi nomenklatury?

Autor: Adam Dziuba, Paweł Zawisza

Czym są organizacje społeczne i jaką rolę miały spełniać według komunistów? Ile organizacji społecznych funkcjonowało w PRL i w jaki sposób sterowała nimi PZPR? Które z organizacji społecznych były najważniejsze dla komunistów?

Autor: Adam Dziuba, Paweł Zawisza

Czym wybory w PRL różniły się od wyborów demokratycznych? Czym zajmował się w kampaniach wyborczych aparat bezpieczeństwa? Jakich wrogów i przeciwników politycznych wyróżniano? Kogo i za co represjonowano w trakcie kampanii wyborczej?

Autor: Adam Dziuba, Paweł Zawisza
Donosem i pałką. Z działań Służby Bezpieczeństwa na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1956 – 1980

Donosem i pałką. Z działań Służby Bezpieczeństwa na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1956 – 1980

Autor: Adam Dziuba
15 lipca 2018 r. mija 59 lat od dnia, kiedy w Zagórzu, niewielkiej miejscowości w Zagłębiu Dąbrowskim (obecnie dzielnicy Sosnowca), doszło do detonacji ładunku wybuchowego.
Henryk Filipecki – „najgroźniejszy bandyta”
Biogram / Biografia

Henryk Filipecki – „najgroźniejszy bandyta”

Autor: Adam Dziuba
Ziemia rybnicka, granicząca z Czechosłowacją południowa część Górnego Śląska, do wiosny 1947 r. stanowiła ważny ośrodek oporu przeciwko komunistom. Operowały na niej struktury Delegatury Sił Zbrojnych i wywodząca się z nich organizacja Pawła Cierpioła „Makopola”, Konspiracyjne Wojsko Polskie, a także Narodowe Zjednoczenie Wojskowe i Narodowe Siły Zbrojne.
Inspektor i jego żołnierze. Organizacja Pawła Cierpioła „Makopola” w powiecie rybnickim i pszczyńskim w latach 1945–1946.
Artykuł

Inspektor i jego żołnierze. Organizacja Pawła Cierpioła „Makopola” w powiecie rybnickim i pszczyńskim w latach 1945–1946.

Autor: Adam Dziuba
Organizacja Pawła Cierpioła „Makopola” prowadziła niepodległościową działalność propagandową i zbrojną w południowej części Górnego Śląska w latach 1945–1947. Była kontynuatorką inspektoratu rybnickiego Armii Krajowej i Delegatury Sił Zbrojnych.

Jak niebezpieczni byli funkcjonariusze bezpieki? Kim był najlepszy kapitalista II RP i co robił na Górnym Śląsku? Dlaczego nie powstało Muzeum Narodowe w Katowicach?

Autor: Bogusław Tracz, Krzysztof Rzeźniczak, Adam Dziuba, Rafał Dudkiewicz

Jak w okresie zimnej wojny wykorzystywano propagandę? Czy te działania zastępowały zbrojny konflikt między blokami: komunistycznym i zachodnich demokracji?

Autor: Andrzej Boboli, Adam Dziuba, Damian Sitkiewicz, Sylwia Szyc

Jak wyglądały początki kariery Henryka Rechowicza? Dlaczego nazywany był „rzecznikiem historii rewolucyjnej”? W jakich okolicznościach Henryk Rechowicz został dyrektorem Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach, otaz rektorem Uniwersytetu Śląskiego?

Autor: Maciej Fic, Adam Dziuba

Jakie były cele i sposoby działania poakowskiej organizacji niepodległościowej na ziemi rybnickiej w latach 1945–1948? Do czego wykorzystywano pieniądze zdobyte podczas akcji? Jaki koniec spotkał jej przywódców?

Autor: Adam Dziuba
Komunistyczna Partia Górnego Śląska. Rewolucjoniści przeciwko narodowym aspiracjom Polaków
Artykuł

Komunistyczna Partia Górnego Śląska. Rewolucjoniści przeciwko narodowym aspiracjom Polaków

Autor: Adam Dziuba
Klęska Rosji i państw centralnych w I wojnie światowej oznaczała początek nowej rzeczywistości politycznej w Europie Środkowej i Wschodniej. Społeczny ferment przeradzał się w rewolucje socjalne i powstania narodowe. Upadały reżimy, pojawiały się nowe państwa.
Lato 1945 roku w Beskidzie Żywieckim. Oddział partyzancki „Garbnik”
Artykuł

Lato 1945 roku w Beskidzie Żywieckim. Oddział partyzancki „Garbnik”

Autor: Adam Dziuba
W maju 1945 r., po utworzeniu Delegatury Sił Zbrojnych, odbudowano struktury konspiracji poakowskiej. W górach Beskidu Żywieckiego przez kilka kolejnych miesięcy aktywne były plutony „Garbnika”.
Maria Koterbska. Podejrzany „Brylant”
Artykuł

Maria Koterbska. Podejrzany „Brylant”

Autor: Adam Dziuba
Biografia Marii Koterbskiej, to losy artystki, której kariera rozwinęła się i osiągnęła szczyt w okresie PRL. W tle estradowej aktywności wykonawczyni słynnych „Parasolek”, można odnaleźć wątki przemytnicze oraz – co za tym idzie – zainteresowanie komunistycznych służb specjalnych, które rozważały nawet w pewnym momencie skłonienie piosenkarki do współpracy.
Młodzież nie chce Stalinogrodu
Artykuł

Młodzież nie chce Stalinogrodu

Autor: Adam Dziuba
Dzień śmierci Józefa Stalina, 5 marca 1953 r. był początkiem politycznej „odwilży” w Związku Sowieckim. Dotarła ona – choć z opóźnieniem – także do krajów satelickich, jednak w tym czasie w Polsce na żadne zmiany się nie zanosiło. Przeciwnie, totalitarny reżim osiągnął szczyt swej potęgi, co uwidaczniało się zwłaszcza w poziomie jego represyjności.
Pogrobowcy Stalina w Polsce i w województwie katowickim
Artykuł

Pogrobowcy Stalina w Polsce i w województwie katowickim

Autor: Adam Dziuba
Po śmierci Stalina partie komunistyczne rządzące w państwach socjalistycznych zaczęły się wycofywać z narzuconej przez niego polityki konfrontacji z zachodnimi demokracjami i masowych represji wobec własnych obywateli. Rozpoczęło się reformowanie systemu.
Przeciwko „gangrynie bolszewickiej”. Podziemie poakowskie na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1945-47
Artykuł

Przeciwko „gangrynie bolszewickiej”. Podziemie poakowskie na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1945-47

Autor: Adam Dziuba
„Polacy – Rodacy, stoimy przed fazą wyborczą, żeby nie głosować po stronie PPR-u i tej gangryny bolszewickiej, że oni są nasłani z Moskwy. Polska jest katolicka” – apelował por. Wiktor Kania, dowódca oddziału partyzanckiego Konspiracyjnego Wojska Polskiego, przed referendum z 30 czerwca 1946 r.

PZPR w Krakowie (1948-1990)

Autor: Adam Dziuba, Sebastian Drabik, Janusz Ślęzak

Rok 1957 w Polsce był bez wątpienia początkiem tzw. „małej stabilizacji”. Porblemy, z jakimi zderzyła się komunistyczna władza, dzięki nadziejom związanym z objęciem kierownictwa rządzącej krajem partii komunistycznej przez Władysława Gomułkę, na jakiś czas zostały zażegnane.

Autor: Adam Dziuba
eGY74iZ1FmQ
Rozliczenie rządzących. Wybory z 4 czerwca 1989 r. w województwie katowickim
Artykuł

Rozliczenie rządzących. Wybory z 4 czerwca 1989 r. w województwie katowickim

Autor: Adam Dziuba
W 1988 r. pogłębiła się zapaść gospodarcza, a Polską wstrząsnęły dwie strajkowe fale zorganizowane pod sztandarem „Solidarności”. Kierownicze gremia rządzącej krajem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej były świadome, że destabilizacja i wybuch buntu społecznego to kwestia najbliższego czasu.
Socjaliści z „Czerwonego Zagłębia” w latach 1945-1948
Artykuł

Socjaliści z „Czerwonego Zagłębia” w latach 1945-1948

Autor: Adam Dziuba
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza chętnie odwoływała się do etosu „Czerwonego Zagłębia”, co miało sugerować, że przemysłowy region rozciągający się od Sosnowca po Zawiercie w I połowie XX w. znajdował się pod przemożnym wpływem komunistów.

Symbioza partii komunistycznej i „bezpieki” – podział ról i bilans zysków. Dyskusja w ramach konferencji naukowej „Udzielne księstwo? Relacje między partią komunistyczną a służbami bezpieczeństwa w PRL”

W poszukiwaniu lepszego życia. Katowickie w PRL – obszar migracji
Artykuł

W poszukiwaniu lepszego życia. Katowickie w PRL – obszar migracji

Autor: Adam Dziuba
„Niecka przemysłowa”, która rozciągała się od Dąbrowy Górniczej po Gliwice, stanowiła tuż po wojnie obszar największej koncentracji produkcji przemysłowej. Komunistyczna władza wciąż ją rozbudowywała, co pociągało za sobą niedobór rąk do pracy, potęgowany kolejnymi falami emigracji do Niemiec.
W walce z komunistyczną propagandą. Działalność młodzieżowej organizacji „Contra” w latach 1948–1949
Artykuł

W walce z komunistyczną propagandą. Działalność młodzieżowej organizacji „Contra” w latach 1948–1949

Autor: Adam Dziuba
Szczególnie istotnym elementem budowy w Polsce komunistycznego państwa i społeczeństwa była indoktrynacja młodego pokolenia. Starano się zaszczepić młodzieży idee komunizmu, bałwochwalczy zachwyt wobec Związku Sowieckiego, antyklerykalizm. Chodziło o uformowanie nowego człowieka-elementu systemu.
W walce z Niemcami i komunistami. Okręg Śląski ZWZ-AK i jego sukcesorzy
Artykuł

W walce z Niemcami i komunistami. Okręg Śląski ZWZ-AK i jego sukcesorzy

Autor: Adam Dziuba
Czynny opór, najpierw przeciwko niemieckiej okupacji, a potem rządom komunistów, trwał na Górnym Śląsku niemal osiem lat. Okupiony został olbrzymimi stratami.
Wygórowana cena za słaby żart
Artykuł

Wygórowana cena za słaby żart

Autor: Adam Dziuba
W zniewolonym i ubezwłasnowolnionym społeczeństwie PRL narzucony siłą kult Józefa Stalina starano się chociaż ośmieszyć zjadliwymi dowcipami. Funkcjonariusze aparatu represji kpiny z sowieckiego tyrana traktowali jako „wrogą propagandę” i bezlitośnie karali.
Zagłada oddziału „Zagłoby” pod Hunowem
Artykuł

Zagłada oddziału „Zagłoby” pod Hunowem

Autor: Adam Dziuba
W powiecie niemodlińskim położonym w południowo-zachodniej części Górnego Śląska, włączonym do Polski w roku 1945, nie było żadnych tradycji polskiej konspiracji niepodległościowej. Jednak to właśnie tam pod koniec tegoż roku zaczął operować liczny i dobrze uzbrojony oddział partyzancki „Zagłoby”.
Ze współzawodnictwem pracy przez dzieje Polski Ludowej
Artykuł

Ze współzawodnictwem pracy przez dzieje Polski Ludowej

Autor: Adam Dziuba
Rywalizacja polegająca na przekraczaniu norm produkcji narodziła się w okresie międzywojennym w Związku Sowieckim. Miała przede wszystkim wymiar ideologiczny, edukacyjny i propagandowy, ale przypisywano jej także znaczenie ekonomiczne w postaci przedterminowego wykonywania planów gospodarczych.