Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Tagi Kościół

Kościół

Przeciw „buntownikom, odszczepieńcom i zdrajcom”

Przeciw „buntownikom, odszczepieńcom i zdrajcom”

Autor: Jan Hlebowicz

„Znany jest z wrogiego stosunku do władzy ludowej i negacji wszystkiego, co w Polsce postępowe” – pisał o biskupie Edmundzie Nowickim KW PZPR w Gdańsku. Jednym z pierwszych zadań hierarchy po objęciu diecezji gdańskiej było uporządkowanie kwestii księży „patriotów”.

Przewodnik w czasach zniewolenia – ks. Franciszek Blachnicki

Przewodnik w czasach zniewolenia – ks. Franciszek Blachnicki

Autor: Łucja Marek

„Bardzo mało efektowny w przemówieniach, gdy idzie o ich zewnętrzną formę, przekonywał bez reszty ich treścią do tego stopnia, że szli za nim ludzie młodzi i starsi zdobyci siłą jego argumentów” – tak o ks. Blachnickim mówił bp Ignacy Jeż.

Przyczyny, przebieg i skutki obrony Katolickiego Domu Społecznego w Zielonej Górze 30 maja 1960 r.

Przyczyny, przebieg i skutki obrony Katolickiego Domu Społecznego w Zielonej Górze 30 maja 1960 r.

Autor: Elżbieta Wojcieszyk

W 1945 r. Kościół katolicki w Zielonej Górze uzyskał zgodę Zarządu Państwowego na zajęcie zborów ewangelickich, które przekształcono w kościoły m.in. Matki Bożej Częstochowskiej i św. Jadwigi (dziś konkatedra). Przy tym ostatnim, w byłym ewangelickim Domu Społecznym, powstał Katolicki Dom Społeczny.

Przywrócenie nadziei

Z PODRĘCZNIKA HISTORII

Przywrócenie nadziei

Autor: Włodzimierz Suleja

Podziemna „Solidarność” trwała, jednakże jej szeregi wykruszały się. Niezwykle korzystny, z punktu widzenia władz komunistycznych, bilans zakłóciło jednak wydarzenie, które ekipa Jaruzelskiego chciała dla swych celów zdyskontować. Była nim druga pielgrzymka Jana Pawła II.

Religijność krakowian w czasie okupacji niemieckiej

Religijność krakowian w czasie okupacji niemieckiej

Autor: Anna Czocher

Niepewność losu, świadomość zagrożenia, strach o siebie i bliskich spotęgowany warunkami wojennymi i represyjną polityką okupanta powodowały, że mieszkańcy Krakowa szukali oparcia w praktykach religijnych.

Represje sowieckie wobec biskupa stanisławowskiego Grzegorza Chomyszyna pod koniec i tuż po zakończeniu II wojny światowej

Represje sowieckie wobec biskupa stanisławowskiego Grzegorza Chomyszyna pod koniec i tuż po zakończeniu II wojny światowej

Autor: Joanna Karbarz-Wilińska

Biskup Grzegorz Chomyszyn zginął wskutek represji sowieckich oskarżony m.in. o nacjonalizm, który sam krytykował przez cały okres swojej kapłańskiej i biskupiej posługi.

Rok więzienia za żłóbek. Historia niezwykłej szopki bożonarodzeniowej w kościele Jezuitów w Kaliszu

Rok więzienia za żłóbek. Historia niezwykłej szopki bożonarodzeniowej w kościele Jezuitów w Kaliszu

Autor: Radosław Morawski

Wywrócony żłóbek, obok w zwojach drutu kolczastego figurka Dzieciątka Jezus przepasana czarnym kirem. Z lewej strony przewróconego żłóbka – biała płyta ze śladami gąsienic transportera. Tak w 1981 roku wyglądała szopka bożonarodzeniowa w kościele Jezuitów w Kaliszu.

Rola białostockich duszpasterstw w aktywizacji podziemnej „Solidarności”

Rola białostockich duszpasterstw w aktywizacji podziemnej „Solidarności”

Autor: Marek Kozak

Zaangażowanie się niektórych księży w działalność podziemną, a także brak innych działań opozycji solidarnościowej spowodowały, że w początkach 1985 r. wśród społeczności Białegostoku intensywnie rozwijały się duszpasterstwa. Były one swoistym antidotum na trudną sytuację białostockiego podziemia.

Rozczarowująca odpowiedź niemieckich biskupów na list biskupów polskich

Rozczarowująca odpowiedź niemieckich biskupów na list biskupów polskich

Autor: Joanna Lubecka

Zabrakło konkretów w sprawie granicy polsko-niemieckiej oraz odniesienia do apelu o wzajemne przebaczenie win. Odpowiedź niemieckiego episkopatu na list polskich biskupów z 18 listopada 1965 r., w którym zawarto słowa „udzielamy wybaczenia i prosimy o nie”, okazała się rozczarowująca.

Rozmowy na Zawracie

Rozmowy na Zawracie

Autor: Tomasz Kozłowski

Negocjacje między komunistycznymi władzami a kierownictwem „Solidarności” w Magdalence są jednym z najbardziej znanych epizodów w najnowszej historii Polski. Mało kto pamięta, że pierwsze rozmowy między Kiszczakiem a Wałęsą odbywały się na warszawskim Mokotowie, w willi na ulicy Zawrat.

Ruch „Solidarności Rodzin”

Ruch „Solidarności Rodzin”

Autor: Marcin Dąbrowski

W 1981 r. Region Środkowo-Wschodni NSZZ „Solidarność” zainicjował działalność Ruchu „Solidarności Rodzin”, przedsięwzięcie nawiązujące do społecznej nauki Kościoła, które było zjawiskiem unikalnym w skali dokonującej się wówczas wolnościowej rewolucji w kraju.

Rycerz Niepokalanej

Rycerz Niepokalanej

Autor: Agnieszka Wygoda

14 sierpnia 1941 r. zamordowano w KL Auschwitz o. Maksymiliana Marię Kolbe. Po niemal dwutygodniowej męczarni w bunkrze głodowym został dobity zastrzykiem fenolu, następnego dnia jego ciało spalono w krematorium.

Salezjanie w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie

Salezjanie w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie

Autor: Ks. Jarosław Wąsowicz SDB

W latach 1939–1945 wielu salezjanów zaangażowało się bezpośrednio w konspirację; duchowych synów św. Jana Bosko widzimy też w szeregach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Salezjanie w Powstaniu Warszawskim

Salezjanie w Powstaniu Warszawskim

Autor: Ks. Jarosław Wąsowicz SDB

Salezjanie i ich wychowankowie brali czynny udział w powstaniu. Księża i koadiutorzy starali się zdobywać potrzebną żywność, podnosić w tych trudnych dniach na duchu, zapewniać opiekę duszpasterską.

Santo subito Popiełuszko

Santo subito Popiełuszko

Autor: Grzegorz Majchrzak

Zabójstwo księdza Jerzego Popiełuszki stanowiło poważne wyzwanie wizerunkowe dla odpowiedzialnego za tą zbrodnię reżimu. Problem ten mógł z łatwością eskalować w kwietniu 1985 r., gdy losy jego kultu splotły się z procesem kanonizacyjnym arcybiskupa Romero, lewicowego duchownego zamordowanego przez salwadorskie szwadrony śmierci.

Scripta manent - zawsze zostaje ślad

Scripta manent - zawsze zostaje ślad

Autor: Paweł Piotr Warot

Był rok 1982, czyli najgorszy okres stanu wojennego, kiedy komunistyczna Służba Bezpieczeństwa zwerbowała agenta – księdza, który przyjął pseudonim „Kamil”. Nie był to odosobniony przypadek pozyskania do współpracy przez peerelowskie służby specjalne duchownego. „Kamil” był jednak wyjątkowy.

Sfingowany proces i wyrok na biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka

Sfingowany proces i wyrok na biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka

Autor: Filip Musiał

„Rząd polski uważa przeprowadzenie publicznego procesu sądowego grupy Kaczmarka za przedsięwzięcie całkowicie na czasie i uzasadnione” – zapewniał Bolesław Bierut ambasadora Związku Sowieckiego w Warszawie Arkadija Sobolewa.

Siedlisko opozycji. Katolicki Uniwersytet Lubelski

WARTO WIEDZIEĆ

Siedlisko opozycji. Katolicki Uniwersytet Lubelski

Autor: Stefan Szaciłowski

W lipcu 1944 r. KUL wznowił działalność jako pierwsza polska uczelnia. Stał się jednocześnie azylem dla wykładowców zasłużonych w konspiracji akowskiej oraz dla studentów – niedawnych żołnierzy podziemia. Wydarzenia Marca ’68 spowodowały, że schronili się tu relegowani z innych uczelni uczestnicy studenckich protestów z całej Polski. A w latach siedemdziesiątych…

Służba Bezpieczeństwa a sumienie kapłańskie

Służba Bezpieczeństwa a sumienie kapłańskie

Autor: Adam Dziurok

Po roku 1956 SB stosowała wobec duchownych wyrafinowane formy werbunku. Najskuteczniejszą obroną przed nagabywaniem przez bezpiekę okazywała się wierność powołaniu kapłańskiemu.

Soborowe publikacje ex-benedyktyna

Soborowe publikacje ex-benedyktyna

Autor: Łucja Marek

W czasie Soboru Watykańskiego II wydawnictwo „Czytelnik” opublikowało cykl książek Jana Wnuka poświęcony udziałowi i postawie polskich biskupów na kolejnych sesjach Soboru. Publikacje te wpisywały się w politykę osłabiania autorytetu hierarchów Kościoła i konfliktowania ich ze społeczeństwem.

Solidarność z Chrystusem. Ksiądz Infułat Józef Sondej – Świadek Historii

Biogram / Biografia

Solidarność z Chrystusem. Ksiądz Infułat Józef Sondej – Świadek Historii

Autor: Mariusz Krzysztofiński

W Rzeszowie jednym z najbliższych współpracowników abp. Ignacego Tokarczuka był ks. Józef Sondej, który - jako wykonawca biskupich poleceń w dziele samowolnego budownictwa sakralnego - przyczynił się znacząco do rozbudowy sieci parafialnej miasta.

Solidarny. Jan Paweł II wobec Solidarności w latach 1980–1981

Solidarny. Jan Paweł II wobec Solidarności w latach 1980–1981

Autor: Andrzej Grajewski

Dla papieża Jana Pawła II powstanie NSZZ „Solidarność” było nie tylko czynnikiem zmieniającym sytuację w Polsce i całym bloku wschodnim, lecz także inspiracją do refleksji o roli związków zawodowych we współczesnym świecie i o relacjach między kapitałem a pracą.

Stefan kardynał Wyszyński – znaczenie dla Kościoła Powszechnego

Stefan kardynał Wyszyński – znaczenie dla Kościoła Powszechnego

Autor: Paweł Skibiński

Większość badaczy jest zgodna, że kard. Wyszyński to jedna z kluczowych postaci najnowszych dziejów Polski. Znaczenie jego działalności i dokonań wykracza jednak daleko poza granice naszego kraju. Był on z pewnością jednym z najważniejszych hierarchów Kościoła Powszechnego drugiej połowy XX wieku.

Stefan Wyszyński i „Ósemka” – początek

Stefan Wyszyński i „Ósemka” – początek

Autor: Barbara Świtalska-Starzeńska

„Stefku, nie ma Kościoła mężczyzn i Kościoła kobiet, jest tylko jeden Kościół – Chrystusowy”. Te słowa usłyszał ks. Stefan Wyszyński od swojego kierownika duchowego, ks. Władysława Korniłowicza.

Symboliczny pomnik Ofiar Grudnia ’70. Kościół na gdańskim Przymorzu

Symboliczny pomnik Ofiar Grudnia ’70. Kościół na gdańskim Przymorzu

Autor: Daniel Gucewicz

Skutkiem przemian Października ’56 była chwilowa uległość władz w kwestii budownictwa sakralnego. W całym kraju wydano kilkaset zezwoleń na wzniesienie nowych świątyń bądź erygowanie parafii. W Gdańsku w 1957 roku pozwolono na utworzenie tylko jednej nowej placówki – parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego i wybudowanie dla niej kościoła na gdańskim Przymorzu.

System działania komunistów w czasie przygotowań do III pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny na przykładzie Krakowa

System działania komunistów w czasie przygotowań do III pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny na przykładzie Krakowa

Autor: Rafał Łatka

O trzeciej wizycie papieskiej rozmawiano od 23 grudnia 1985 r. W czasie posiedzenia Komisji Wspólnej z tego dnia kard. Macharski zaproponował, by III pielgrzymka Jana Pawła II do kraju odbyła się w 1987 w związku z Krajowym Kongresem Eucharystycznym, a centralnym punktem wizyty była Warszawa.

Sytuacja Kościoła katolickiego w Łodzi po II wojnie światowej

Sytuacja Kościoła katolickiego w Łodzi po II wojnie światowej

Autor: Ewelina Ślązak

Zakończenie działań wojennych było chwilą długo przez Polaków wyczekiwaną. Zdecydowana większość z nich miała nadzieję na spokojne życie po latach okupacji, inni wiedzieli, że nastąpiła zamiana brunatnego okupanta na czerwonego i liczyli, że może dojść do kolejnej (trzeciej już) wojny światowej.

Szarytki otworzyły drzwi Żydom

Szarytki otworzyły drzwi Żydom

Autor: Anna Zechenter

Nie sposób policzyć Żydów uratowanych pod niemiecką okupacją przez zakonnice ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo, znane jako szarytki. Ze strzępów ocalałych świadectw wyłania się imponujący obraz udzielanej przez nie pomocy.

Śląskie drogi Prymasa Wyszyńskiego

Śląskie drogi Prymasa Wyszyńskiego

Autor: Adam Dziurok

Omawiając związki Stefana Wyszyńskiego z Górnym Śląskiem i jego mieszkańcami, przede wszystkim należy zauważyć, że został on prymasem dzięki Ślązakowi – kard. Augustowi Hlondowi, który musiał dostrzec w nim potencjał i osobowość zdolną do kierowania polskim Kościołem w mrocznych czasach komunizmu.

Świadek z Moskwy – Margarita Sergeevna Szarowa (1921-2008)

Świadek z Moskwy – Margarita Sergeevna Szarowa (1921-2008)

Autor: Andrzej Grajewski

Jej biografia przypomina historie chrześcijan z pierwszych wieków. Przyjęła chrzest w środku stalinowskiej nocy, kiedy ten wybór oznaczał represje i prześladowania. Później była łączniczką między katolikami z Polski i Rosji.

Świecki ministrant PZPR

Świecki ministrant PZPR

Autor: Bogusław Wójcik

Podczas zjazdu delegatów Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli oraz Towarzystwa Szkoły Świeckiej, który odbył się 28 kwietnia 1969 r., podjęto decyzję o zjednoczeniu i powołaniu nowej organizacji – Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej (TKKŚ). Miało ono wesprzeć komunistyczne władze w walce z Kościołem.

Święty Brat Albert. Powstaniec, artysta, zakonnik, opiekun ubogich

Święty Brat Albert. Powstaniec, artysta, zakonnik, opiekun ubogich

Autor: Siostra Krzysztofa Babraj

Adam Hilary Bernard Chmielowski herbu Jastrzębiec, pierworodny syn Wojciecha i Józefy z Borzysławskich, przyszedł na świat w Igołomi k. Krakowa 20 sierpnia 1845 r.

Tajny biskup Jan Cieński (1905–1992)

Biogram / Biografia

Tajny biskup Jan Cieński (1905–1992)

Autor: Kinga Hałacińska

Skromny kapłan ze Złoczowa, wyświęcony potajemnie na biskupa, służył na Ukrainie wiernym dwóch obrządków: rzymskokatolickiego i greckokatolickiego. Podczas wojny narażał życie, by ratować innych. Nie nosił biskupiego pierścienia. Jego insygniami były: tani łańcuch, wyglądający jak kupiony na targu, a na nim krzyżyk z różańca matki.

Talent dla Polski. Rodzina Lutosławskich

Talent dla Polski. Rodzina Lutosławskich

Autor: Agnieszka Łuczak

Witolda Lutosławskiego, słynnego kompozytora, zna cały świat. Nie wszyscy jednak wiedzą, że jest on tylko jednym z wybitnych przedstawicieli rodu, którego osiągnięcia i dramaty są niemal symboliczne dla losów polskich rodzin w XX w.

To miało być kolejne miasto bez Boga

To miało być kolejne miasto bez Boga

Autor: Marcin Dąbrowski

Przeszło pół wieku temu w Kraśniku Fabrycznym na Lubelszczyźnie, doszło do sprowokowanych przez władze komunistyczne wydarzeń, w trakcie których mieszkańcy tego osiedla sprzeciwili się likwidacji miejsca kultu religijnego. Protest został brutalnie stłumiony, a kilkadziesiąt osób surowo ukaranych.

Trudne relacje państwo-Kościół w okresie stalinowskim. Profanacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w Przeworsku w 1955 r.

Trudne relacje państwo-Kościół w okresie stalinowskim. Profanacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w Przeworsku w 1955 r.

Autor: Marcin Bukała

Relacje między państwem a Kościołem były szczególnie trudne w okresie stalinowskim. Na ten czas przypadały intensywne represje aparatu państwowego wobec duchownych i wiernych. Często zdarzały się również przypadki, które obrażały uczucia religijne wiernych.

Trzeba to było tak zorganizować, żeby porwać chociaż niektóre dzieci

Trzeba to było tak zorganizować, żeby porwać chociaż niektóre dzieci

Autor: Joanna Żelazko

Irena Śmiałowska w 1935 r. wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Urszulanek w Pniewach. Dwa lata później przybrała zakonne imię Magdalena i pod nim znana była wszystkim dzieciom, którymi się zajmowała i uratowała.

Twórca Ruchu Światło-Życie Ks. Franciszek Blachnicki

Biogram / Biografia

Twórca Ruchu Światło-Życie Ks. Franciszek Blachnicki

Autor: Andrzej Grajewski

Pozostawił setki tysięcy uformowanych polskich sumień. Komuniści chcieli stworzyć „nowego człowieka” – na modłę marksistowską. On też kształtował „nowych ludzi”, ale w duchu Ewangelii. Ksiądz, który pociągnął za sobą młodych, rozbił monopol władzy na wychowanie.

Tysiąclatki na Tysiąclecie!

WARTO WIEDZIEĆ

Tysiąclatki na Tysiąclecie!

Autor: Rafał Opulski

Pod koniec lat 50. komuniści rzucili hasło „Tysiąc szkół na Tysiąclecie”. Cały naród miał ruszyć, by budować szkoły zwane potocznie „tysiąclatkami” w ramach obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego.

Uciszanie chwały Boga. Dzwony kościelne na ziemiach polskich w XIX i XX wieku

Uciszanie chwały Boga. Dzwony kościelne na ziemiach polskich w XIX i XX wieku

Autor: Tomasz Łuczak

Francuscy rewolucjoniści uznawali dzwony kościelne za werbel kleru, a ich używanie karane bywało gilotyną.

Urząd do Spraw Wyznań. Koordynator represji wobec Kościoła

Urząd do Spraw Wyznań. Koordynator represji wobec Kościoła

Autor: Łucja Marek

19 kwietnia 1950 r. powołano Urząd do Spraw Wyznań, a wkrótce jego terenowe agendy. Oficjalnie miał usprawnić państwową administrację w sferze wyznaniowej, w istocie był narzędziem walki z Kościołem.

W habicie i w mundurze. Siostra Laureta od Serca Jezusowego ze Zgromadzenia Niepokalanek (1898–1985)

WARTO WIEDZIEĆ

Biogram / Biografia

W habicie i w mundurze. Siostra Laureta od Serca Jezusowego ze Zgromadzenia Niepokalanek (1898–1985)

Autor: Marcin Bukała

Życie siostry Laurety – Zofii Wilczyńskiej – jest przykładem wyjątkowej służby Bogu i Ojczyźnie. Wychowana w patriotycznej rodzinie, wykształcona m.in. w Gimnazjum Sióstr Niepokalanek w Jarosławiu, walczyła o granice Polski odradzającej się po 123 latach niewoli. Po obraniu drogi zakonnej wypełniała z oddaniem swe klasztorne obowiązki. Nigdy jednak nie utraciła kontaktu z wojskiem.

W kierunku konfrontacji…

O TYM SIĘ MÓWI

W kierunku konfrontacji…

Autor: Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki

Polityka wyznaniowa państwa zarządzanego przez władze komunistyczne koncentrowała się na walce z Kościołem katolickim. System polityczny oparty na ideologii marksistowskiej, doktrynalnie rozumiany „rozdział państwa od Kościoła”, laicyzacja przeprowadzana rozmaitymi metodami przez instytucje państwowe (w tym przy pomocy terroru sił represji) – miały służyć odciągnięciu społeczeństwa od Kościoła, rozbiciu i dezintegracji struktur kościelnych, zastraszeniu duchowieństwa i poddaniu kontroli jego działalności. Przez kilkadziesiąt lat w Polsce „ludowej” między Kościołem a komunistami trwała walka o „rząd dusz”.

W obronie Krzyża – Tychy, rok 1979

W obronie Krzyża – Tychy, rok 1979

Autor: Jarosław Neja

23 kwietnia 1979 r. po południu do Wydziału Organizacyjnego Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach nadeszła z Tychów niepokojąca informacja o demonstracji ulicznej na terenie miasta, na jednym z placów „na miejscu rozbiórki kaplicy (…) przy nowo budowanym domu towarowym”.

W obronie krzyża. Protest młodzieży Zespołu Szkół Zawodowych we Włoszczowie w grudniu 1984 r.

W obronie krzyża. Protest młodzieży Zespołu Szkół Zawodowych we Włoszczowie w grudniu 1984 r.

Autor: Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki

Władze komunistyczne nie tylko represjonowały duszpasterzy, których uznały za duchowych przywódców opozycji, ale także zwalczały świat wartości oparty na wierze katolickiej. Symbolem tych wartości był krzyż.

W starciu z machiną zła. Księża z Łódzkiego przed komunistycznym sądem

W starciu z machiną zła. Księża z Łódzkiego przed komunistycznym sądem

Autor: Tomasz Toborek

O procesach sądowych księży w czasach stalinowskich napisano już wiele. Są jednak przypadki, gdy losy duchownych są szczególnie poruszające. W marcu 1949 r. w Łodzi sądzono trzech księży – rzekomych współpracowników Konspiracyjnego Wojska Polskiego.

Wielki nieobecny? Kościół w Poznaniu wobec Czerwca ʼ56

Wielki nieobecny? Kościół w Poznaniu wobec Czerwca ʼ56

Autor: Kacper Awzan

Chociaż w dokumentach bezpieki znajdziemy informację o zakonnikach błogosławiących pochód poznaniaków, choć szpitalny kapelan namaszczał umierających przynoszonych z pola walki, a władze usilnie starały się powiązać księży z „wypadkami” w stolicy Wielkopolski, to na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że w tych gorących czerwcowych dniach duchowni katoliccy stali z boku. Czy tak było w istocie?

Wielkie dni Polski

O TYM SIĘ MÓWI

Wielkie dni Polski

Autor: Rafał Łatka

„Do wymiaru światowego należy bodaj wybór Polaka na Stolicę Piotrową poprzez tajemniczą śmierć dwóch papieży. Polska, tak bardzo krytykowana przez różne państwa (Francja, Belgia, Holandia, Niemcy), stała się nadzieją krajów katolickich ujawnioną w wyborze Polaka na głowę Kościoła – i to takiego Polaka” – zapisał Prymas na kartach swoich Pro memoria 31 XII 1978 roku.

Władze państwowe wobec przejmowania kościołów ewangelicko-augsburskich na terenie Łodzi w latach 1945–1956

Władze państwowe wobec przejmowania kościołów ewangelicko-augsburskich na terenie Łodzi w latach 1945–1956

Autor: Ewelina Ślązak

Powszechnym stereotypem w rzeczywistości bezpośrednio powojennej była klisza „Polak katolik/Niemiec-ewangelik”. Była ona dla rodzimej ludności ewangelickiej krzywdząca, bo przekładała się na atmosferę panującą zwłaszcza na ziemiach, które w trakcie wojny były wcielone przez Trzecią Rzeszę.

Władze Polski „ludowej” wobec Jasnej Góry w latach 1945–1989

Władze Polski „ludowej” wobec Jasnej Góry w latach 1945–1989

Autor: Jarosław Durka

Jasna Góra to od wieków najważniejsze w Polsce i jedno z najbardziej znanych sanktuariów na świecie. Szczególne znaczenie tego miejsca ma nie tylko wymiar sakralny. Po wojnie, w realiach prześladowania Kościoła w Polsce przez reżim komunistyczny, Jasna Góra stała się prawdziwą ostoją patriotyzmu. Była miejscem organizacji wielu posiedzeń Konferencji Episkopatu Polski. Walka komunistów z sanktuarium narodowym przybierała różne wymiary. Była podejmowana zarówno przez władze centralne Polski „ludowej”, jak i przez jej struktury lokalne.

Władze PRL wobec arcybiskupa poznańskiego Antoniego Baraniaka w latach 1957–1977

Władze PRL wobec arcybiskupa poznańskiego Antoniego Baraniaka w latach 1957–1977

Autor: Konrad Białecki

W trakcie pełnienia posługi arcybiskupa poznańskiego, ks. Antoni Baraniak doświadczył zarówno oficjalnych nacisków i szykan ze strony władz jak również inwigilacji i licznych prób dezorganizacji jego pracy duszpasterskiej przez Służbę Bezpieczeństwa.

Wotum za odzyskanie Niepodległości

Wotum za odzyskanie Niepodległości

Autor: Agnieszka Łuczak

W roku 1990 pewna starsza pani przyniosła do Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu zawiniątko. Znajdowały się w nim dwa palce ręki, dwa palce stopy oraz fragmenty szaty ze spiżowej figury Chrystusa Króla. Tyle ocalało z pomnika Najświętszego Serca Pana Jezusa, zwanego też pomnikiem Wdzięczności.

Wspomnienie o dobrym pasterzu. Biskup Jan Purwiński (1934–2021)

Wspomnienie o dobrym pasterzu. Biskup Jan Purwiński (1934–2021)

Autor: Adam Hlebowicz

Należał do innego, już bezpowrotnie minionego świata. Urodzony przed wojną na terenie polskich Inflant, został ukształtowany z jednej strony w religijnej, patriotycznej rodzinie polskiej, z drugiej, jak mało kto, rozumiał doskonale wielokulturowość.

Wybór Jana Pawła II i kontratak imperium

O TYM SIĘ MÓWI

Wybór Jana Pawła II i kontratak imperium

Autor: Andrzej Grajewski

Wybór kard. Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową był dla sowieckich służb specjalnych zaskoczeniem, ale szybko zrozumiały one istotę zagrożenia, jaką dla systemu stanowił pontyfikat papieża Polaka.

Wywiad PRL w Rzymie

Wywiad PRL w Rzymie

Autor: Witold Bagieński

Rezydentura Departamentu I MSW w Rzymie była uważana za jedno z czołowych przedstawicielstw wywiadu PRL za granicą. Głównym obiektem zainteresowania tej placówki była Stolica Apostolska. Zapotrzebowanie władz w Warszawie na informacje z Watykanu wyraźnie wzrosło w czasie pontyfikatu Jana Pawła II.

Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi podczas II wojny światowej

Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi podczas II wojny światowej

Autor: Ewelina Ślązak

Pierwszy dzień września roku 1939 przerwał przygotowania alumnów Seminarium Duchownego w Łodzi do nadchodzącego roku akademickiego. Działania wojenne zmusiły władze seminaryjne do zawieszenia działalności szkoły do momentu zakończenia walk. Zajęcia wznowiono z początkiem października.

Z Kaszuby Polak. Zarys biografii księdza Hilarego Jastaka

Z Kaszuby Polak. Zarys biografii księdza Hilarego Jastaka

Autor: Jarosław Tęsiorowski

Specyfika Kaszub i Pomorza i ich historia ukształtowały jego poglądy i wpływały na życiowe wybory. Kolejne doświadczenia: wojna, okupacja, konspiracja, stalinizm i kapłaństwo w okresie programowej walki państwa z Kościołem wpłynęły na jego późniejsze postawy. Każdy, kto zna charakter i zwyczaje Kaszubów przyzna, że osoba, którą nazwali oni swoim królem, musiała być kimś niezwykłym.

Z nauczycielami na Podolu

Z nauczycielami na Podolu

Autor: Adam Hlebowicz

Pojechaliśmy. Zgodnie z pomysłem Prezesa IPN, żeby zorganizować studyjny wyjazd dla grupy nauczycieli na Kresy, najlepiej na te dalsze. Najpierw było letnie rozpoznanie terenu: gdzie można przenocować większą grupę ludzi, jak zorganizować sam pobyt, które miejsca odwiedzić, z kim się spotkać.

Zagłada syberyjskiego Białegostoku

Zagłada syberyjskiego Białegostoku

Autor: Anna Zechenter

Wieś na południu Syberii nosząca swojską nazwę Białystok (ros. Biełostok) oraz sąsiednie miejscowości założyli przybywający tu od końca XIX w. polscy osadnicy. Dorabiali się na ziemi wydartej tajdze, po 1917 r. opierali kolektywizacji i ateizacji, aż w latach 1937–1938, w „operacji polskiej” NKWD, prawie wszyscy mężczyźni zostali zgładzeni.

Zakonnice na wygnaniu

Zakonnice na wygnaniu

Autor: Bartłomiej Noszczak

Antyklerykalne fobie włodarzy Polski Ludowej prowadziły do skrajności. Ich wyrazem było m.in. uwięzienie w sierpniu 1954 r. podejrzanych o proniemieckie sympatie zakonnic w zamkniętych obiektach – swoistych obozach pracy przymusowej.

Zakonnik, redaktor, męczennik

Biogram / Biografia

Zakonnik, redaktor, męczennik

Autor: Małgorzata Żuławnik

Podczas apelu 29 lipca 1941 roku zastępca komendanta obozu Karl Fritzsch wytypował dziesięciu więźniów, którzy mieli zginąć śmiercią głodową. Była to kara – a zarazem przestroga dla innych – za ucieczkę jednego z osadzonych w KL Auschwitz. Wśród skazańców znalazł się jeden ochotnik.

Zdawało się im, że go unicestwili…

Zdawało się im, że go unicestwili…

Autor: ks. Antoni Poniński, Katarzyna Maniewska

"Dzień był pochmurny. Ulica, przy której stał budynek sądu – zamknięta dla ruchu. Wszędzie milicyjne wozy. Na wewnętrznym dziedzińcu sądu – pojazd z armatką wodną. Nad tym wszystkim krążył helikopter. I ta pustka dookoła…" O procesie toruńskim z ks. Antonim Ponińskim rozmawia Katarzyna Maniewska.

Zieja - na ekranie

Zieja - na ekranie

Autor: Hubert Kuberski

Robert Gliński powrócił do historii w swojej najnowszej fabule, poświęconej biografii katolickiego kapłana i legendy opozycji antykomunistycznej (Komitetu Obrony Robotników - KOR) – ks. Jana Ziei. Ten niekonwencjonalny kapłan zawiera w sobie potężną dawkę nieoczywistych zachowań w czasie XX wiecznych zawieruch.

Zofia Łuszczkiewicz. W służbie Bogu, ludziom i Polsce

Biogram / Biografia

Zofia Łuszczkiewicz. W służbie Bogu, ludziom i Polsce

Autor: Ewa Wójcicka

Siostra Izabela, jak brzmiało jej imię zakonne, niemal całe swoje dorosłe życie poświęciła służbie Bogu. Okazała również swój głęboki patriotyzm, angażując się w walkę z niemieckim okupantem w okresie II wojny światowej, a po jej zakończeniu w działalność niepodległościową.

Zwycięstwo Kościoła. Prymas Tysiąclecia o pierwszej papieskiej pielgrzymce do Polski

Zwycięstwo Kościoła. Prymas Tysiąclecia o pierwszej papieskiej pielgrzymce do Polski

Autor: Rafał Łatka

„Czy to nie fenomen, żeby komuniści stawiali krzyż na Placu Zwycięstwa?” – pytał w czerwcu 1979 r. kard. Stefan Wyszyński, komentując wizytę Jana Pawła II w Ojczyźnie.

Żołnierz Chrystusowy. Wspomnienie o ks. prałacie Wacławie Karłowiczu

Biogram / Biografia

Żołnierz Chrystusowy. Wspomnienie o ks. prałacie Wacławie Karłowiczu

Autor: Agnieszka Wygoda

Był jednym ze 150 kapelanów Powstania Warszawskiego. To on wyniósł z płonącej katedry słynącą łaskami figurę Chrystusa. Po wojnie poszukiwany przez bezpiekę, błąkał się po mazowieckich parafiach.

Żołnierz Kościoła. Ks. ppłk Józef Zator-Przytocki „Czeremosz” (1912–1978)

WARTO WIEDZIEĆ

Żołnierz Kościoła. Ks. ppłk Józef Zator-Przytocki „Czeremosz” (1912–1978)

Autor: Anna Dymek

W czasie wojny był dziekanem Okręgu Krakowskiego Armii Krajowej – po wojnie więźniem Mokotowa, Rawicza i Wronek.

poprzednia < 1 2

TEKSTY

TEMATY

Biblioteka cyfrowa

Audio/Video

English content

Księgarnia

Aktualności

Autorzy

O nas

Kontakt

Edukacja

postacie IPN

Spotkasz ich na Przystanku Historia

Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)

Dowiedz się więcej

Polityka prywatności Mapa strony Deklaracja dostępności Ochrona danych osobowych English content

Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.

IPN