Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Tagi NKWD

NKWD

„Błękitna” szesnastka

WARTO WIEDZIEĆ

„Błękitna” szesnastka

Autor: Janusz Wróbel

W styczniu 1945 r. NKWD zaczęło polowanie na zasłużonych dla Rzeczypospolitej potomków magnackich rodów. Aresztowanych Radziwiłłów, Zamoyskich, Krasickich i Branickich Sowieci wywieźli z dziećmi do podmoskiewskiego Krasnogorska, gdzie więzili ich do jesieni 1947 r.

„Nie mogę o tym pisać ani myśleć”

„Nie mogę o tym pisać ani myśleć”

Autor: Jarosław Szarek

Pragnienie opisania dramatu niewinnych ofiar systemu komunistycznego – niewyobrażalnego doświadczenia ich samych oraz cierpień rodzin więzionych i traconych – stawało się jedyną pociechą w tych trudnych chwilach. Niosło nadzieję, że ich tragedia nie zostanie zapomniana, że „opisanie” i tym samym zachowanie pamięci nie tylko nada sens ich kaźni, ale również będzie wymierzeniem sprawiedliwości.

„Olech”: przeciwko sowieckiemu terrorowi

„Olech”: przeciwko sowieckiemu terrorowi

Autor: Kazimierz Krajewski

Anatol Radziwonik „Olech” wraz z grupą swoich podkomendnych nie zdecydował się po wojnie ewakuować z zajętej przez ZSRS Nowogródczyzny, licząc na powrót ziem wschodnich do Polski. Pozostałe na wschodzie oddziały polskie stały się samoobroną miejscowej ludności przed terrorem NKWD.

„Operacja polska” 1937-1938 na tle mechanizmów Wielkiego Terroru

„Operacja polska” 1937-1938 na tle mechanizmów Wielkiego Terroru

Autor: Henryk Głębocki, Nikita Pietrow

Z wiceprzewodniczącym Rady Centrum Naukowo-Informacyjnego i Edukacyjnego Stowarzyszenia „Memoriał” Nikitą Pietrowem rozmawia Henryk Głębocki

„Operacja polska” 1937–1938 w Ukraińskiej SRS. Antypolski wymiar rozkazu NKWD nr 00485

„Operacja polska” 1937–1938 w Ukraińskiej SRS. Antypolski wymiar rozkazu NKWD nr 00485

Autor: Marcin Majewski

W opinii wielu czołowych bolszewickich działaczy partyjnych Polacy zamieszkujący Rosję Sowiecką stanowili zagrożenie i byli grupą, do której komunistyczna władza nie miała zaufania. Zakładano, że w przypadku wybuchu wojny zdradzą ją – a wobec tego należy najaktywniejszych zlikwidować lub uwięzić w obozach koncentracyjnych, a resztę zastraszyć i różnymi metodami sparaliżować ich działania.

„To bandy całą gęba były”. Armia Czerwona w pierwszych miesiącach 1945 r. na Pomorzu i Kujawach

„To bandy całą gęba były”. Armia Czerwona w pierwszych miesiącach 1945 r. na Pomorzu i Kujawach

Autor: Remigiusz Ławniczak

Polacy w pomorskich i kujawskich miejscowościach w przytłaczającej większości negatywnie odnosili się do Armii Czerwonej. Halina Miler wspominała: „To bandy całą gębą były”. Sami żołnierze Polaków traktowali pogardliwie, nie szanowali ani ich życia, ani skromnego dobytku, który został im po wojnie.

"…a akta zniszczyć"

Biblioteka cyfrowa

"…a akta zniszczyć"

Po zakończeniu II wojny światowej granice państw w Europie uległy zmianie. Bułgaria, Czechosłowacja, Polska, Rumunia, Węgry, a także część Niemiec znalazły się pod polityczną i wojskową dominacją ZSRS. Władze sowieckie wraz z miejscowymi komunistami wprowadzały stopniowo system polityczny oparty na wzorze moskiewskim. Pod całkowitym nadzorem NKWD tworzone były organy bezpieczeństwa oparte na modelu sowieckim. Stanowiły one podstawowe narzędzie władzy sprawowanej przez partie komunistyczne w poszczególnych krajach bloku wschodniego.

Aresztowanie „Szesnastu”. Rekonstrukcja

Aresztowanie „Szesnastu”. Rekonstrukcja

Autor: Andrzej Chmielarz

„Proces szesnastu” miał tworzyć sprzyjające okoliczności do przeforsowania sowieckiej wizji Polski, a zwłaszcza do utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej na zasadach Stalina. Chodziło też o skompromitowanie w oczach USA i Wielkiej Brytanii Polaków sprzeciwiających się dominacji sowieckiej.

Aresztowanie płk. Władysława Liniarskiego – przypadek czy udana operacja UB?

Aresztowanie płk. Władysława Liniarskiego – przypadek czy udana operacja UB?

Autor: Jerzy Autuchiewicz

31 lipca 1945 r. Urząd Bezpieczeństwa odniósł znaczący sukces w walce z podziemiem niepodległościowym. Tego dnia w Brwinowie pod Warszawą został aresztowany płk. Władysław Liniarski ps. „Mścisław” – komendant Białostockiego Okręgu AK-AKO.

Aresztowanie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego

Aresztowanie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego

Autor: Michał Wenklar

27 marca 1945 r., do willi w Pruszkowie dotarły trzy najważniejsze postaci Państwa Podziemnego – ostatni komendant AK gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, Delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski i Przewodniczący Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak.

Barbara Skarga. Filozof z łagrów

Biogram / Biografia

Barbara Skarga. Filozof z łagrów

Autor: Agnieszka Kostrzewa

Wybitna filozof i etyk, profesor zwyczajny nauk humanistycznych, dama Orderu Orła Białego, podczas wojny – łączniczka Armii Krajowej, po wojnie – więzień Gułagu. Wielomiesięczne śledztwo i dziesięcioletni pobyt w sowieckim obozie pracy nie zdołały jej złamać. Gdy w 1955 r. udało się jej wrócić do Polski, czynnie włączyła się wpierw w życie naukowe, a później – działalność opozycyjną.

Bohdan Kiełbasa, oprawca z bezpieki

Bohdan Kiełbasa, oprawca z bezpieki

Autor: Robert Piwko

Mieszkańcy przedwojennego woj. kieleckiego dość szybko zetknęli się z realiami nowej Polski. Od sierpnia 1944 r. w rękach wojsk sowieckich znajdował się m.in. rejon Sandomierza. Miasto przez prawie pół roku stanowiło nieformalną stolicę województwa.

Bułgarski ślad. Na ile komunistyczne służby były zaangażowane w zamach na Jana Pawła II?

Bułgarski ślad. Na ile komunistyczne służby były zaangażowane w zamach na Jana Pawła II?

Autor: Andrzej Grajewski

Wiele wskazuje na to, że w zamach na Jana Pawła II były zaangażowane tajne służby Bułgarii i innych państw komunistycznych – mówi dr Andrzej Grajewski, współautor książki „Agca nie był sam”, w rozmowie z Jakubem Gołębiewskim. Powstały w roku 2016 wywiad prezentuje wiedzę, także i dziś zasługując na uwagę.

Były ofiary. Byli oprawcy

Były ofiary. Byli oprawcy

Autor: Diana Maksimiuk

Prowadzone od wielu lat, zwłaszcza w Instytucie Pamięci Narodowej, badania nad aparatem represji w Polsce „ludowej” odsłoniły kulisy jego funkcjonowania i ukazały ogrom zbrodni komunistycznego systemu. Wiele z nich nie ujrzało i być może nigdy nie ujrzy światła dziennego – niezliczone ofiary pozostaną bezimienne, te zaś, których imiona znamy, lecz nie wiemy gdzie spoczywają, nieodnalezione.

Czerwona mapa Warszawy

Czerwona mapa Warszawy

Autor: Tomasz Łabuszewski

Hekatomba Powstania, zniszczenie blisko 70% zabudowy lewobrzeżnej części stolicy, śmierć podczas wojny kilkuset tysięcy jej mieszkańców sprawiły, iż po 1945 r. warszawiakom trudno było sobie wyobrazić kolejne wielkie nieszczęścia, które mogły ich jeszcze dotknąć. Czas pokazał, że bardzo się mylili.

Czym była „Operacja Polska”?

Czym była „Operacja Polska”?

Autor: Anna Zechenter

Mordowano ich masowo – najpierw na podstawie list zatwierdzanych w Moskwie, potem brano ofiary jak popadło, byle ich nazwiska brzmiały z polska. Aby zaspokoić oczekiwania moskiewskiej centrali, NKWD wyszukiwał Polaków nawet w książkach telefonicznych.

Dokumenty „Operacji polskiej” w Gruzji. Protokół specjalnej Trójki NKWD

Dokumenty „Operacji polskiej” w Gruzji. Protokół specjalnej Trójki NKWD

Autor: Stanisław Koller

Operacja polska NKWD stanowiła wzór dla kolejnych fal terroru. Odstąpiono od najprostszych pozorów procesu. Liczba osób represjonowanych w operacjach narodowościowych była tak duża, że nawet specjalnie powołane organy nie nadążały z wydawaniem wyroków.

Fotograf z Energopolu

Fotograf z Energopolu

Autor: Monika Komaniecka-Łyp

Andrzej Świderski, pracownik firmy Energopol, uczestniczył w wyjazdach upamiętniających zamordowanych polskich oficerów w Charkowie organizowanych przez tę firmę jesienią 1990 r. Brał również udział jako fotograf w ekshumacji polskich oficerów prowadzonej od 25 lipca do 7 sierpnia 1991 r. przez polsko-rosyjską ekipę ekshumacyjną.

Gehenna „wyzwolenia”. Zbrodnie sowieckie na Górnym Śląsku w 1945 roku

Gehenna „wyzwolenia”. Zbrodnie sowieckie na Górnym Śląsku w 1945 roku

Autor: Bogusław Tracz

Po wkroczeniu Armii Czerwonej w styczniu 1945 r. na polską część Górnego Śląska rozpętało się piekło. Żołnierze mordowali masowo ludność cywilną – głównie kobiety, dzieci i starców. Gwałcili dziewczęta, sieroty z domów dziecka oraz zakonnice. Nie było komu ich chronić, bowiem na ziemiach wcielonych w 1939 r. do III Rzeszy mężczyźni zmuszeni zostali do służby w Wehrmachcie.

Głód w „spichlerzu Europy”. Prawdziwe intencje komunistów wobec Ukrainy

Głód w „spichlerzu Europy”. Prawdziwe intencje komunistów wobec Ukrainy

Autor: Magdalena Semczyszyn

Po 80 latach od tragedii Wielkiego Głodu w rosyjskich mediach wciąż pojawiają się wątpliwości, czy został on celowo wywołany przez Moskwę. Po co – pyta część publicystów – Stalin miałby zagłodzić mieszkańców republiki cieszącej się sporą autonomią i jednym z najwyższych wskaźników uprzemysłowienia?

Jak Brygada Świętokrzyska NSZ ocaliła więźniarki niemieckiego obozu w Holiszowie

Jak Brygada Świętokrzyska NSZ ocaliła więźniarki niemieckiego obozu w Holiszowie

Autor: Anna Zechenter

Jest 5 maja 1945. Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej, jedynej formacji krajowego podziemia, która przedarła się przez linię frontu niemiecko-sowieckiego, leżą na skraju lasu w zachodnich Czechach, na ziemi okupowanej przez III Rzeszę, czekając na rozkaz ataku na niemiecki obóz koncentracyjny Holiszów.

Jak rewolucja pożarła swoje polskie dzieci

Jak rewolucja pożarła swoje polskie dzieci

Autor: Borys Sokołow

Wśród bolszewików, którzy jesienią 1917 r. przejęli władzę w Piotrogrodzie, było wielu Polaków. W ZSRS przyjęło się w ogóle o tym nie wspominać. Kiedy mówiono o komisarzach lub szeregowych członkach Piotrogrodzkiego Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego, który kierował przewrotem, padały z zasady nazwiska niepolskie. Rewolucja pochłonęła także swoje polskie dzieci – w czasach Wielkiego Terroru.

Jeden z 316 – Hieronim Dekutowski „Zapora” (1918-1949)

Jeden z 316 – Hieronim Dekutowski „Zapora” (1918-1949)

Autor: Maciej Żuczkowski

Żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Cichociemny, oficer Armii Krajowej i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, ofiara komunistycznej zbrodni.

Karta z dziejów represji sowieckich wobec obywateli polskich: działalność Ławrentija Berii

Karta z dziejów represji sowieckich wobec obywateli polskich: działalność Ławrentija Berii

Autor: Sławomir Kalbarczyk

Są zbrodniarze pozornie „lżejszego kalibru” – tzw. mordercy zza biurka. Rzadko kiedy sami zabijają, biją i torturują; najczęściej zostawiają to swoim podwładnym. Jednak to oni odgrywają kluczową rolę w każdym systemie władzy opartym na przemocy.

Katyń. Zbrodnia na Polsce

Katyń. Zbrodnia na Polsce

Autor: Marek Jończyk

Wiosną 1940 r. przywódcy Związku Sowieckiego zadali narodowi polskiemu niepowetowaną stratę, mordując z przyczyn politycznych jeńców wojennych oraz cywilnych więźniów. Żaden z decydentów, organizatorów i wykonawców zbrodni nigdy nie został za ten mord ukarany.

Katyńska geneza LWP

Katyńska geneza LWP

Autor: Sławomir Cenckiewicz

Nie są to trupy anonimowe. Tu leży armia. Można by zaryzykować określenie kwiat armii, oficerowie bojowi, niektórzy z trzech uprzednio przewalczonych wojen. To jednak, co najbardziej nęka wyobraźnię, to indywidualność morderstwa, zwielokrotniona w tej potwornej masie. Bo to nie jest masowe zagazowanie, ani ścięcie seriami karabinów maszynowych, gdzie w ciągu minuty czy sekund przestają żyć setki. Tu przeciwnie, każdy umierał długie minuty, każdy zastrzelony był indywidualnie, każdy czekał swojej kolejki, każdy wleczony był nad brzeg grobu; tysiąc za tysiącem - Józef Mackiewicz, „Widziałem na własne oczy” (1943)

KBW. Partyjne wojsko według sowieckiego wzoru

KBW. Partyjne wojsko według sowieckiego wzoru

Autor: Maciej Korkuć

W roku 1945 osadzony przez Związek Sowiecki marionetkowy rząd uchwalił utworzenie Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wzorowane na wojskach wewnętrznych NKWD oddziały służyły do walki z „wrogiem wewnętrznym” czyli tak naprawdę – polskim społeczeństwem.

Komisja Burdenki. Budowa kłamstwa katyńskiego

WARTO WIEDZIEĆ

Komisja Burdenki. Budowa kłamstwa katyńskiego

Autor: Bożena Witowicz

Wobec odkrycia masowych grobów w Katyniu, Sowieci przyjęli strategię przerzucania odpowiedzialności za zbrodnię na Niemców. W odpowiedzi na „niemieckie insynuacje” powołali 13 stycznia 1944 r. – dokładnie 8 miesięcy po odkryciu grobów – własną komisję śledczą pod przewodnictwem Nikołaja Burdenki. Jej raport stał się fundamentem kłamstwa katyńskiego.

Kuropaty – miejsce masowych egzekucji sowieckich

Kuropaty – miejsce masowych egzekucji sowieckich

Autor: Marta Kupczewska

Położona na północny wschód od Mińska miejscowość Kuropaty to dziś jedno z przedmieść liczącej blisko 2 mln mieszkańców stolicy Białorusi. Pomimo upływu przeszło osiemdziesięciu lat od tragicznych wydarzeń, wciąż zbyt mało wiemy o dokonanych tam stalinowskich zbrodniach.

Leopold Okulicki – ofiarą sowieckiego mordu?

Leopold Okulicki – ofiarą sowieckiego mordu?

Autor: Waldemar Kowalski

Generał Leopold Okulicki ostatnie chwile życia spędził prawdopodobnie w moskiewskim więzieniu. Okoliczności jego śmierci są jednak niejasne, a wątpliwości budzi nie tyle jej data – 24 grudnia 1946 roku – co miejsce i sposób, w jaki do niej doszło.

Ludobójstwo przed wojenną zagładą. „Operacja polska” NKWD

Ludobójstwo przed wojenną zagładą. „Operacja polska” NKWD

Autor: Marek Klecel

W połowie lat 30. XX wieku zaczęły się deportacje ludności polskiej z ziem, które po traktacie ryskim znalazły się w granicach Sowdepii. Zaraz potem, w latach 1937–1938, przyszła „operacja polska”: za samo pochodzenie NKWD zamordowało – jako szpiegów lub wrogów ZSRS – co najmniej 111 tys. Polaków.

Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych Ukraińskiej SRS Iwan Sierow i jego antypolska działalność w okresie 2 IX 1939- 25 II 1941 r.

Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych Ukraińskiej SRS Iwan Sierow i jego antypolska działalność w okresie 2 IX 1939- 25 II 1941 r.

Autor: Sławomir Kalbarczyk

Karierę Iwana Sierowa, jednego z najbardziej znanych funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa ZSRS trudno uznać za typową. Z wykształcenia był wojskowym – w styczniu 1939 r., mając 34 lata, ukończył Akademię Wojskową im. Frunzego w Moskwie i awansował na stopień majora. Był oficerem artylerii.

Nie pozostał żaden ślad

Nie pozostał żaden ślad

Autor: Anna Pyżewska

Wypłakane oczy, wieloletnie poszukiwania, rozsyłanie listów, dobijanie się do urzędów i biur, czepianie się nadziei… I nic. Latem 1945 roku zaginął słuch o prawie sześciuset mieszkańcach Suwalszczyzny. Nie ma wątpliwości, że wszyscy zostali zgładzeni, ale wciąż nie znamy odpowiedzi na wiele pytań.

Nie tylko komendant „Olech” – oddziały Durysa i Bukatki na Ziemi Lidzkiej (1946-1948)

Nie tylko komendant „Olech” – oddziały Durysa i Bukatki na Ziemi Lidzkiej (1946-1948)

Autor: Kazimierz Krajewski

Najbardziej znanym organizatorem polskiego oporu przeciw sowieckiej aneksji wschodniej części II RP jest ppor. Anatol Radziwonik „Olech”, stojący na czele połączonego poakowskiego Obwodu Szczuczyn-Lida. Jednak takich jak on było znacznie więcej.

Niemców zastąpili Sowieci. Pierwsze uderzenie w podziemie niepodległościowe na ziemi wadowickiej

Niemców zastąpili Sowieci. Pierwsze uderzenie w podziemie niepodległościowe na ziemi wadowickiej

Autor: Michał Siwiec-Cielebon

W lipcu 1945 r. komuniści zadali pierwszy cios strukturom Śląsko-Cieszyńskiego Okręgu Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Do ostatnich dni tzw. Polski ludowej nie potrafili jednak poprawnie rozszyfrować struktur konspiracji, której dowództwo miało siedzibę w Wadowicach.

Obława Augustowska

Obława Augustowska

Autor: Jarosław Schabieński

Nasza wiedza na temat Obławy Augustowskiej jest już spora, choć wciąż nie wiemy, gdzie znajdują się doły śmierci zamordowanych Polaków. Kiedy do nich dotrzemy, poznamy dokładną liczbę ofiar, którą dziś możemy jedynie szacować.

Obława Augustowska – zbrodnia bez przedawnienia

Obława Augustowska – zbrodnia bez przedawnienia

Autor: Jarosław Wasilewski

Wynikiem sowieckiej operacji wojskowej z lipca 1945 r., określanej dziś jako Obława Augustowska, była największa zbrodnia popełniona na Polakach po II wojnie światowej. Co najmniej 600 Polaków zostało zamordowanych w nieznanym miejscu a sprawcy pozostali bezkarni.

Obozy i więzienia sowieckie na ziemiach polskich w latach 1944-1945

Obozy i więzienia sowieckie na ziemiach polskich w latach 1944-1945

Autor: Dariusz Iwaneczko

Wraz z nadejściem Armii Czerwonej i podążających za nią służb sowieckich na ziemiach polskich rozpętała się fala represji i terroru, skierowanego przeciwko społeczeństwu polskiemu.

Obozy pracy po II wojnie światowej w województwie śląsko-dąbrowskim

Obozy pracy po II wojnie światowej w województwie śląsko-dąbrowskim

Autor: Daniel Szlachta

Po zakończeniu działań wojennych komuniści często wykorzystywali infrastrukturę dawnych obozów niemieckich, tworząc obozy pracy. Tak było na Śląsku. Do kopalń węgla kamiennego, gdzie brakowało rąk do pracy, kierowano przymusowo jeńców wojennych, volksdeutschów, osoby pochodzenia niemieckiego, żołnierzy podziemia antykomunistycznego (Polaków i Ukraińców) oraz przestępców kryminalnych.

Operacja augustowska

WARTO WIEDZIEĆ

Operacja augustowska

Autor: Diana Maksimiuk

W lipcu 1945 r. na obszarze północnowschodniej Polski miała miejsce największa, do dziś nie wyjaśniona, sowiecka zbrodnia popełniona na Polakach po zakończeniu II wojny światowej.

Operacja polska NKWD (1937-38)

Operacja polska NKWD (1937-38)

Autor: Bartłomiej Nowak

Mijając Pomnik Poległymi Pomordowanym na Wschodzie, przy zbiegu ulic Muranowskiej i Andersa w Warszawie warto się przyjrzeć szczegółom. Monument otrzymał 11 sierpnia 2018 roku nowy element – tablicę pamiątkową w kształcie podkładu kolejowego, poświęconą ofiarom „Operacji polskiej” z lat 1937-1938.

Ostatni rozkaz

Ostatni rozkaz

Autor: Piotr Niwiński

Rozkaz gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka” do żołnierzy Armii Krajowej z 19 stycznia 1945 r. nie nakazywał zaprzestania walki o wyzwolenie kraju.

Pod czerwonym butem

Pod czerwonym butem

Autor: Sławomir Kalbarczyk

To nie była „zwykła” napaść, bo nawet zakładając, że każda agresja jest wyjątkowa, musimy w tej sowieckiej z 17 września 1939 roku dostrzec cechy zupełnie niespotykane. Po raz pierwszy bodaj w dziejach zdarzyło się, że jedno państwo, najeżdżając drugie, twierdziło, że to drugie… nie istnieje.

Polacy i obywatele polscy w obozach NKWD-MWD na terytorium ZSRS po roku 1944

Polacy i obywatele polscy w obozach NKWD-MWD na terytorium ZSRS po roku 1944

Autor: Dariusz Rogut

Klęski wojsk niemieckich na froncie wschodnim i szybkie posuwanie się Armii Czerwonej na zachód rozpoczęło w 1944 r. przygotowywaną przez Armię Krajową akcję „Burza”. Zderzyła się ona z akcją sowiecką zmierzającą do metodycznego zlikwidowania polskich sił zbrojnych w kraju.

Polacy i Wielki Terror we wspomnieniach i dokumentach

Polacy i Wielki Terror we wspomnieniach i dokumentach

Autor: Marek Klecel

Wielki Terror, rozpętany w Związku Sowieckim w latach trzydziestych ubiegłego wieku, pochłonął miliony ofiar na długo przed wybuchem II wojny światowej. Szczególnie bezwzględne represje dotknęły naszych rodaków.

Polscy komuniści: cena zaprzaństwa

Polscy komuniści: cena zaprzaństwa

Autor: Dawid Zagził

Przywódca Komunistycznej Partii Polski, Julian Leszczyński-Leński, został aresztowany w Moskwie w czerwcu 1937 r. Oskarżono go o współpracę z polskim wywiadem oraz o udział w organizacji „szpiegowsko-terrorystycznej”.

Polska podziemna przed sowieckim trybunałem

Polska podziemna przed sowieckim trybunałem

Autor: Andrzej Chmielarz

W czerwcu 1945 r. przed sądem w Moskwie zostali postawieni organizatorzy polskiego podziemia niepodległościowego. Choć na ich skazanie nie było przyzwolenia aliantów, nikt nie powstrzymał Józefa Stalina i sowiecki plan został wykonany.

Powojenne wywózki żołnierzy AK – studia przypadków

Powojenne wywózki żołnierzy AK – studia przypadków

Autor: Diana Maksimiuk

Los setek aresztowanych w lipcu 1945 r. w ramach Obławy Augustowskiej do dnia dzisiejszego pozostaje zagadką nie do końca rozwikłaną. Do grupy niewyjaśnionych spraw należy też dopisać zagadnienie nieznanej liczby osób, które, także w tajemniczych okolicznościach, po zakończeniu wojny wywiezione zostały w Sowiety i nierzadko przepadły jak kamień w wodę.

Przestępstwa Armii Czerwonej na Rzeszowszczyźnie

Przestępstwa Armii Czerwonej na Rzeszowszczyźnie

Autor: Mirosław Surdej

Morderstwa, gwałty, rabunki, kradzieże i obławy sowieckich żołnierzy na akowców, także załamanie się gospodarki, przymusowe wcielanie do wojska Michała Roli-Żymierskiego oraz służalcza postawa niekompetentnej administracji PKWN wobec Sowietów wykraczały ponad wszystko, z czym dotychczas Polacy mieli do czynienia. Także na zajętej przez Armię Czerwoną latem 1944 r. Rzeszowszczyźnie, która do stycznia 1945 r. stanowiła obszar przyfrontowy.

Rodzina – najwrażliwszy punkt „bandytów”

Rodzina – najwrażliwszy punkt „bandytów”

Autor: Damian Markowski

Walki Ukraińskiej Powstańczej Armii z sowieckimi siłami bezpieczeństwa charakteryzowały się niezwykle dużą brutalnością i bezwzględnością obu stron. W ramach operacji przeciwpartyzanckich przystąpiono do masowej akcji wysiedleńczej, wymierzonej w rodziny członków podziemia.

Rok 1945 – nowa okupacja

Rok 1945 – nowa okupacja

Autor: Marcin Markiewicz

W nocy z 2 na 3 stycznia 1944 r. w okolicach Rokitna na Wołyniu Armia Czerwona wkroczyła na terytorium II RP. Wyzwalając kraj spod niemieckiego jarzma Sowieci prowadzili zarazem działania typowe dla zbrojnego podboju innego państwa. Wkrótce stało się jasne, że jedną okupację zastąpi druga.

Sceptycyzm „wyzwolicieli”

Sceptycyzm „wyzwolicieli”

Autor: Sławomir Kalbarczyk

Raporty NKWD pokazują, że mimo wysiłków kremlowskiej propagandy wielu „ludzi radzieckich” bez entuzjazmu przyjęło napaść Armii Czerwonej na Polskę we wrześniu 1939 roku. Gdyby Sowiety były krajem demokratycznym, można by pisać o negatywnym stosunku sowieckiej opinii publicznej do inwazji na Polskę.

Sowieccy „wyzwoliciele”. Szkic do portretu zbiorowego

Sowieccy „wyzwoliciele”. Szkic do portretu zbiorowego

Autor: Sławomir Kalbarczyk

W 2019 r. w Mińsku na Białorusi i w Moskwie ukazało się niezwykle interesujące opracowanie "NKWD w Zapadnoj Biełarusi sientiabr´– diekabr´ 1939 g. Dokumienty i matieriały".

Sowiecka „operacja polska” 1944–1945

O TYM SIĘ MÓWI

Sowiecka „operacja polska” 1944–1945

Autor: Tomasz Łabuszewski

Charakterystycznym elementem prawie każdej okupacji był i jest do dzisiaj wrogi stosunek sił okupacyjnych do narodów podbitych, widoczny zwłaszcza w czasie pierwszej światowej wojny totalnej, jaką była II wojna światowa. Wynikał on z bardzo różnych powodów: politycznych, ideowych, rasowych, uwarunkowań historycznych i ekonomicznych.

Sowiecka okupacja

WARTO WIEDZIEĆ

Sowiecka okupacja

Autor: Elżbieta Pietrzyk-Dąbrowska

Rok 1945 przyniósł Polakom wiele rozczarowań. Sowieccy „wyzwoliciele” zamiast niepodległości, przynieśli bowiem terror i bezprawie.

Sowiecka polityka, nasza krew. Bitwa w której mieli zginąć Polacy

Sowiecka polityka, nasza krew. Bitwa w której mieli zginąć Polacy

Autor: Maciej Korkuć

12–13 października 1943 roku. Lenino. Pół tysiąca zabitych Polaków. Przegrana bitwa. Krwawe wydarzenie bez militarnego uzasadnienia: na tym odcinku frontu wówczas w gruncie rzeczy nic się nie działo. A jednak Stalin był zadowolony: polityczny cel został osiągnięty. Innego przecież nie było.

Sowiecki obóz śmierci w Krzesimowie

Sowiecki obóz śmierci w Krzesimowie

Autor: Tomasz Panfil

Któregoś dnia łyżka koparki pracującej na budowie drogi łączącej Mełgiew z Łęczną wybrała z dołu ludzkie kości. Dzieci znalazły czaszkę, ułożyły ją starannie, otuliły polnymi kwiatkami, zapaliły świeczkę. Po 50 latach zapomniany, przywalony milczeniem obóz pracy w Krzesimowie został odkryty.

Sowiecki zabór roku 1939

Sowiecki zabór roku 1939

Autor: Krzysztof Jodczyk

Rabunki, gwałty i mordy dokonywane po 17 września 1939 r. przez żołnierzy Armii Czerwonej oraz członków samozwańczych komunistycznych band na ludności cywilnej były zaledwie wstępem do całego katalogu represji przygotowanych przez okupanta sowieckiego Polakom zamieszkującym wschodnie tereny II RP.

Sowieckie zbrodnie i represje wobec obywateli polskich po 17 września 1939 roku

Sowieckie zbrodnie i represje wobec obywateli polskich po 17 września 1939 roku

Autor: Marek Hańderek

Kilkanaście dni po niemieckim ataku na Polskę z 1 września 1939 r. Związek Sowiecki wypełnił swoje zobowiązanie dotyczące Polski zawarte w tajnym protokole paktu Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 r.

Spisane czyny. Pamięć o sowieckich zbrodniach

Spisane czyny. Pamięć o sowieckich zbrodniach

Autor: Sławomir Kalbarczyk

Zbrodnia Katyńska, Obława Augustowska, masowe deportacje – lista sowieckich represji na Polakach z lat 1939–1945 jest zatrważająco długa. Zbrodnie sowieckie popełnione na obywatelach państwa polskiego po 17 września 1939 r. stanowią olbrzymi, nie do końca zresztą znany i zbadany, kompleks spraw.

Strzelecka 8 - kamienica inna niż wszystkie?

Strzelecka 8 - kamienica inna niż wszystkie?

Autor: Tomasz Łabuszewski

W październiku 1948 r. Stołeczna Rada Warszawy na wniosek Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego pozbawiła Z. Jórskiego prawa własności do kamienicy przy ul. Strzeleckiej 8. Stała się ona na powrót zwyczajnym budynkiem mieszkalnym… dla funkcjonariuszy komunistycznego aparatu bezpieczeństwa.

Szukam prawdy o „podolskim Katyniu”

Szukam prawdy o „podolskim Katyniu”

Autor: Anna Zechenter, Jerzy Wójcicki

O pierwszym ujawnionym miejscu zbrodni „operacji polskiej” NKWD z Jerzym Wójcickim, redaktorem naczelnym „Słowa Polskiego” w Winnicy, rozmawia Anna Zechenter.

Szwajcar, czyli szpion

Biogram / Biografia

Szwajcar, czyli szpion

Autor: Filip Gańczak

Był czwartek, 26 czerwca 1941 roku – piąty dzień wojny III Rzeszy ze Związkiem Radzieckim. Oddziały Wehrmachtu posuwały się szybko na wschód, ale sowiecka bezpieka nadal pracowała. W mieszkaniu Eugeniusza Bodo przy ulicy Kogonowskiej we Lwowie zjawiło się tego dnia dwóch enkawudzistów.

Terror Armii Czerwonej i NKWD na ziemiach polskich w latach 1944-1945

Terror Armii Czerwonej i NKWD na ziemiach polskich w latach 1944-1945

Autor: Mirosław Golon

Zwycięstwa Armii Czerwonej zakończyły niemiecką okupację w Polsce, która przyniosła miliony ofiar. Jednak ta sama Armia, w której strukturach znajdowały się policyjne formacje NKWD i Smiersz (kontrwywiad wojskowy), nie przywróciła utraconej niepodległości i nie zapewniła bezpieczeństwa mieszkańcom.

Ucieczka z obozu w Skrobowie

Ucieczka z obozu w Skrobowie

Autor: Magdalena Mołczanowska

27 marca 1945 roku z Obozu Specjalnego w podlubartowskim Skrobowie zbiegło czterdziestu ośmiu przetrzymywanych w nim żołnierzy Armii Krajowej. Ci, którzy się przed ucieczką zawahali, zostali wywiezieni w głąb ZSRS.

W cieniu Jałty. Fakty dokonane

Z PODRĘCZNIKA HISTORII

W cieniu Jałty. Fakty dokonane

Autor: Włodzimierz Suleja

U schyłku 1944 r. perspektywy, rysujące się przed Polską, przedstawiały się wyjątkowo niekorzystnie. Likwidacja w zachodniej części ziem II Rzeczypospolitej okupacji niemieckiej była równoznaczna z ich opanowaniem przez Armię Czerwoną. Oznaczało to zainstalowanie „władzy ludowej” i umacnianie jej rządów przez UB, przy ścisłej współpracy z NKWD.

W kręgu tzw. wojny domowej

W kręgu tzw. wojny domowej

Autor: Tomasz Łabuszewski

Jednym z najważniejszych aksjomatów związanych z historią powojennego podziemia, ukutą i utrwaloną przez komunistyczną propagandę był mit o tzw. wojnie domowej. Pozwalał on przedstawiać polskie siły komunistyczne jako równoprawnego konkurenta w walce o władze w powojennej Polsce.

Wagony szły na Wschód . Rzecz o sowieckich deportacjach z lat 1940-1941

Wagony szły na Wschód . Rzecz o sowieckich deportacjach z lat 1940-1941

Autor: Magdalena Dzienis-Todorczuk, Marcin Markiewicz

Dla mieszkańców wschodnich terenów Polski okres okupacji „pierwszego Sowieta” kojarzy się przede wszystkim z masowymi deportacjami w głąb Związku Sowieckiego. Ta brutalna forma zbiorowych represji ze strony bolszewickiego okupanta dotknęła setki tysięcy polskich obywateli.

Wileński i Nowogródzki Okręg AK w walce z władzą sowiecką 1944-1945

Wileński i Nowogródzki Okręg AK w walce z władzą sowiecką 1944-1945

Autor: Piotr Niwiński

7 lipca 1944 r. oddziały Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego i Nowogródzkiego rozpoczęły operację „Ostra Brama” – akcję mającą na celu opanowanie Wilna. Po 6 dniach ciężkich zmagań, po włączeniu się do walki Armii Czerwonej, Wilno zostało zajęte.

Władza z sowieckiego nadania

Z PODRĘCZNIKA HISTORII

Władza z sowieckiego nadania

Autor: Filip Musiał

W zajmowanych przez Armię Czerwoną miastach Sowieci aresztowali reprezentantów Polskiego Państwa Podziemnego, a następnie ochraniali nowe organy władzy kierowane przez komunistów i ich zwolenników.

Wyspy Sołowieckie – wzorzec systemu Gułag

Wyspy Sołowieckie – wzorzec systemu Gułag

Autor: Adam Hlebowicz

Archipelag Wysp Sołowieckich znajduje się na północy Rosji, na Morzu Białym, ok. 150 km od koła podbiegunowego. To sześć większych wysp, z Wielką Sołowiecką i Anzerem na czele, oraz około stu niewielkich wysepek.

Zagłada syberyjskiego Białegostoku

Zagłada syberyjskiego Białegostoku

Autor: Anna Zechenter

Wieś na południu Syberii nosząca swojską nazwę Białystok (ros. Biełostok) oraz sąsiednie miejscowości założyli przybywający tu od końca XIX w. polscy osadnicy. Dorabiali się na ziemi wydartej tajdze, po 1917 r. opierali kolektywizacji i ateizacji, aż w latach 1937–1938, w „operacji polskiej” NKWD, prawie wszyscy mężczyźni zostali zgładzeni.

Zbrodniarze z NKWD przed sądem. Przypadek Żytomierza

Zbrodniarze z NKWD przed sądem. Przypadek Żytomierza

Autor: Serhij Kokin

Część funkcjonariuszy NKWD, którzy z wielkim zaangażowaniem brali udział w Wielkim Terrorze lat 1937–1938, niedługo później – w ramach tzw. Beriowskiej czystki – została oskarżona o to, że podczas represji dopuścili się „pogwałcenia socjalis- tycznej praworządności”.

Złoczów 1939. Przykład sowieckiej zbrodni

Złoczów 1939. Przykład sowieckiej zbrodni

Autor: Sławomir Kalbarczyk

Funkcjonariusze Oddziałów Specjalnych NKWD uznali, że w warunkach bojowych przejmują funkcję Czeka z okresu wojny domowej. Oznaczało to, że przyznawali sobie prawo nie tylko do aresztowania „wrogich elementów”, lecz także do ich eksterminacji.

Zofia Łuszczkiewicz. W służbie Bogu, ludziom i Polsce

Biogram / Biografia

Zofia Łuszczkiewicz. W służbie Bogu, ludziom i Polsce

Autor: Ewa Wójcicka

Siostra Izabela, jak brzmiało jej imię zakonne, niemal całe swoje dorosłe życie poświęciła służbie Bogu. Okazała również swój głęboki patriotyzm, angażując się w walkę z niemieckim okupantem w okresie II wojny światowej, a po jej zakończeniu w działalność niepodległościową.

TEKSTY

TEMATY

Biblioteka cyfrowa

Audio/Video

English content

Księgarnia

Aktualności

Autorzy

O nas

Kontakt

Edukacja

postacie IPN

Spotkasz ich na Przystanku Historia

Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)

Dowiedz się więcej

Polityka prywatności Mapa strony Deklaracja dostępności Ochrona danych osobowych English content

Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.

IPN